lista lektur z romantyzmu (prof. Kalinowska).doc

LITERATURA ROMANTYZMU

I. Geneza i ogólna charakterystyka romantyzmu

Nurty antyracjonalistyczne w filozofii XVIII wieku (tendencje antycywilizacyjne Rousseau), ich rola w przygotowaniu romantyzmu. Wpływ Wielkiej Rewolucji Francuskiej na przemiany polityczne, społeczne, kulturowe – rola tych przemian w przygotowaniu romantyzmu. Filozofia niemieckiego idealizmu (Fichte, Schelling, Hegel) jako jedna z części składowych ideologii romantyzmu. Intuicja jako narzędzie poznania. Romantyczna koncepcja człowieka. Świat psychiczny jednostki: odrębny i niepowtarzalny, kult geniuszu i poety, idea swobody twórczej. Indywidualizm romantyczny. Postawa buntu. „Choroby wieku”: werteryzm, reneizm, byronizm. Romantyczna natura. Romantyczne odkrycie historii. Historyzm romantyczny. Nowe kategorie teorii sztuki. Wielość ideałów estetycznych. Walka z klasycystycznym normatywizmem.

II. Ogólna charakterystyka romantyzmu polskiego

Powstanie nowoczesnej świadomości narodowej. Regionalizm romantyczny. Ludowość; różne aspekty ludowości w literaturze romantycznej (Mickiewicz, ziewończycy, Kraszewski, poezja krajowa, Norwid). Polska recepcja filozofii idealizmu niemieckiego. Romantyczna teoria poznania. Ideologia zemsty. Mesjanizm – wersje: „rewolucyjna” i „organicznikowska”. Mistycyzm. Filozofia narodowa. Romantyczna idea wolności i postępu a problematyka narodowa. Konflikt jednostki ze światem na tle sprawy narodowej. Koncepcja poety narodowego i literatury narodowej. Historia Polski w literaturze epoki. Polska i polskość w przemyśleniach romantyków.

III. Problematyka genologiczna

Ogólne pojęcie stylu romantycznego. Tendencja do mieszania rodzajów i gatunków. Synkretyzm romantyczny. Amorfizm. Pojęcie formy otwartej. Ironia romantyczna. Gatunki synkretyczne: ballada, powieść poetycka, poemat dygresyjny – geneza, cechy charakterystyczne. „Pan Tadeusz” jako swoista „suma gatunków” (Wyka). Gawęda – geneza, odmiany. Powieść – „nobilitacja powieści” w dobie romantyzmu. Dramat romantyczny – geneza, cechy szczególne. Komedia pooświeceniowa oraz „wysoka”. Przemiany w obrębie liryki. Poezja mistyczna.

IV. Rozwój romantyzmu w literaturze polskiej

Sytuacja społeczno-polityczna narodu polskiego w pierwszej połowie XIX wieku (do upadku powstania styczniowego). Periodyzacja dziejów literatury romantycznej. Walka romantyków z klasykami. Obraz literatury przedlistopadowej. Podział na literaturę emigracyjną i krajową. Komediopisarstwo Aleksandra Fredry. Reakcja na klęskę powstania listopadowego. Wielki romantyzm emigracyjny – charakterystyka twórczości Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego po powstaniu listopadowym. Drugie pokolenie romantyków. Poezja, proza i dramat w kraju. Powieściopisarstwo Józefa I. Kraszewskiego. Rozwój czasopiśmiennictwa. Schyłek romantyzmu. Zwrot ku realizmowi. Tendencje pozytywistyczne. Twórczość Cypriana Norwida. Doniosłość romantyzmu dla kształtowania się świadomości narodowej. Wielkość polskiego romantyzmu: arcydzieła poezji, kreacja wzoru osobowego Polaka-patrioty.

1