Trocki - Zdradzona rewolucja.pdf - Historia - waldekcw

Lew Dawidowicz Trocki

Zdradzona rewolucja

Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski)

WARSZAWA 2005

Lew Dawidowicz Trocki – Zdradzona rewolucja (1936 rok)

Książka “Zdradzona rewolucja. Czym jest ZSRR i

dokąd zmierza” (“Priedannaja riewolucja. Szto

takoje SSSR i kuda on idziot?”) to najsłynniejsza

praca Lwa Trockiego – krytyczna analiza Związku

Radzieckiego pióra współprzywódcy Rewolucji

Październikowej. Została napisana w sierpniu 1936

roku.

Niniejsza publikacja ma za podstawę I polskie

wydanie dokonane przez wydawnictwo Wibet Sp. z

o.o. w 1991 roku.

Z języka rosyjskiego treść książki przetłumaczył

Aleksander Achmatowicz, zaś Przedmowę do

wydania po hiszpańsku 1937 r. – Piotr Strębski.

Redakcja i korekta przekładu: Barbara Rogowska,

Piotr Strębski.

- 2 -

www.skfm-uw.w.pl

Lew Dawidowicz Trocki – Zdradzona rewolucja (1936 rok)

PRZEDMOWY AUTORSKIE

Do wydania po hiszpańsku 1937 r.

Książka ta była pisana w tym okresie, kiedy potęga biurokracji radzieckiej zdawała się być

niewzruszoną, a jej autorytet – bezspornym. Niebezpieczeństwo ze strony niemieckiego faszyzmu naturalnie

zwróciło sympatię demokratycznych kręgów Europy i Ameryki w stronę Związku Radzieckiego. Angielscy,

francuscy i czechosłowaccy generałowie uczestniczyli w manewrach Armii Czerwonej i okazywali

pochwały jej oficerom, jej żołnierzom, jej technice. Pochwały te były w pełni zasłużone. Imiona generałów

Jakira i Uborewicza, dowodzących Ukraińskim i Białoruskim Okręgiem Wojskowym, z poważaniem

wymieniała w tych dniach na swych stronicach światowa prasa. W marszałku Tuchaczewskim w pełni

zasadnie widziała przyszłego generalissimusa. W tych czasach liczni “lewicowi” zagraniczni dziennikarze,

przy tym nie tylko panowie pokroju Duranty'ego, ale zupełnie sumienni ludzie, z entuzjazmem pisali o

nowej radzieckiej konstytucji, jako o “najbardziej demokratycznej w świecie”.

Jeśli by ta książka pojawiła się wnet po jej napisaniu, wiele jej wniosków wydawałoby się

paradoksalnymi, lub, jeszcze gorzej, podyktowanymi osobistymi urazami. Ale pewne “przypadki” losu

autora doprowadziły do tego, że książka została wydana w różnych krajach ze znacznym opóźnieniem. W

ciągu tego czasu zdążyła się rozegrać seria procesów moskiewskich, wstrząsając cały świat. Cała stara

bolszewicka gwardia została poddana fizycznemu wyniszczeniu. Rozstrzelani zostali organizatorzy partii,

uczestnicy Rewolucji Październikowej, budowniczy państwa radzieckiego, kierownicy przemysłu,

bohaterzy wojny domowej, najlepsi generałowie Armii Czerwonej, w tym wymienieni powyżej

Tuchaczewski, Jakir i Uborewicz. W każdej z oddzielnych republik Związku Radzieckiego, w każdym z

obwodów, w każdym rejonie odbywa się krwawa czystka, nie mniej okrutna jak w Moskwie, ale bardziej

anonimowa. Pod akompaniamentem masowych rozstrzeliwań, zmiatających z powierzchni ziemi pokolenie

rewolucji, trwają przygotowania do “najbardziej demokratycznych w świecie” wyborów. W

rzeczywistości, szykuje się jeden z tych plebiscytów, sekret którego jest tak dobrze znany Hitlerowi i

Goebbelsowi. Czy Stalin będzie miał za sobą 100%, czy “tylko” 98,5%, zależy nie od ludności, a od

polecenia, danemu z góry miejscowym nosicielom bonapartystycznej dyktatury. Przyszły moskiewski

“Reichstag” ma za swoje przeznaczenie – można to przepowiedzieć zawczasu – koronować osobistą władzę

Stalina pod nazwą czy to pełnomocnego prezydenta, dożywotniego wodza, niezmiennego konsula czy – kto

wie? – imperatora. W każdym razie, nazbyt gorliwi zagraniczni “przyjaciele”, którzy śpiewali stalinowskiej

konstytucji hymny, ryzykują popadnięcie w trudne położenie. Zawczasu składamy im nasze kondolencje.

Zniszczenie rewolucyjnego pokolenia i nieubłagana czystka wśród młodzieży świadczy o strasznym

natężeniu sprzeczności pomiędzy biurokracją a ludnością. Usiłowaliśmy w tej książce dać społeczną i

polityczną analizę tej sprzeczności zanim ona tak gwałtownie przedostała się na zewnątrz. Te wnioski, które

mogły wydawać się zaledwie rok temu paradoksalnymi, dzisiaj stoją przed oczami ludzkości w całej swej

tragicznej rzeczywistości.

Niektórzy z oficjalnych “przyjaciół”, gorliwość których opłaca się pełnowartościowymi

czerwońcami, jak zresztą i walutą innych krajów, mieli czelność zarzucać autorowi to, że jego książka

pomaga faszyzmowi. Tak jakby krwawe pomsty i sądowe fałszerstwa nie były znane światowej reakcji bez

tej książki! W praktyce radziecka biurokracja okazuje się dzisiaj jednym z najbardziej niebezpiecznych

oddziałów światowej reakcji. Utożsamiać Rewolucję Październikową i ludy ZSRR z rządzącą kastą znaczy

sprzedawać interesy ludzi pracy i pomagać reakcji. Kto rzeczywiście chce służyć dziełu wyzwolenia

ludzkości, ten powinien mieć odwagę patrzeć w oczy prawdzie, jakkolwiek by była gorzka. Ta książka

mówi o Związku Radzieckim prawdę. Przeniknięta jest ona duchem nieprzejednanej wrogości do nowej

kasty gwałcicieli i wyzyskiwaczy. Tym samym służy ona rzeczywistym interesom pracujących i sprawie

socjalizmu.

- 3 -

www.skfm-uw.w.pl

Lew Dawidowicz Trocki – Zdradzona rewolucja (1936 rok)

Autor mocno liczy, że myślący i szczerzy czytelnicy w krajach Ameryki Łacińskiej podzielą jego

odczucia!

L. Trocki, 5 sierpnia 1937 r.

Cele niniejszego studium

Początkowo świat burżuazyjny próbował udawać, że nie dostrzega ekonomicznych osiągnięć ustroju

radzieckiego, a więc namacalnego dowodu żywotności metod socjalizmu. Jeszcze i teraz burżuazyjni

uczeni-ekonomiści często usiłują, z miną mającą świadczyć o głębi myślowej, przemilczeć

bezprecedensowe w dziejach świata tempo rozwoju przemysłu, albo ograniczają się do wzmianek o

niebywałym “wyzysku chłopów”. Tracą jednak wspaniałą okazję wyjaśnienia, czemu to nieludzki wyzysk

chłopów, na przykład w Chinach, Japonii lub w Indiach, nigdy nie spowodował rozwoju przemysłu w

tempie choćby trochę zbliżonym do radzieckiego.

Fakty jednak są uparte. Obecnie rynek księgarski krajów cywilizowanych jest zawalony książkami o

Związku Radzieckim. Nic dziwnego, nie często zdarzają się takie fenomeny. Pism podyktowanych ślepą

reakcyjną nienawiścią jest coraz mniej; przeciwnie – coraz większą liczbę najnowszych publikacji o

Związku Radzieckim zabarwia ton życzliwości lub nawet zachwytu. Obfitość proradzieckiej literatury, jako

oznaka polepszenia się międzynarodowej reputacji państwa-parweniusza, może tylko cieszyć. Idealizowanie

ZSRR jest poza tym rzeczą o wiele bardziej chwalebną, niż pianie z zachwytu na temat faszystowskich

Włoch. Na próżno jednak na stronicach tych publikacji czytelnik szukałby naukowej oceny tego, co

naprawdę dzieje się w kraju Rewolucji Październikowej.

Pod względem typologicznym twórczość “przyjaciół ZSRR” daje się zaklasyfikować do trzech

podstawowych kategorii. Dyletanckie dziennikarstwo, genre opisowy, mniej lub bardziej “lewicowy”

reportaż stanowią główną masę artykułów i książek. Obok nich, chociaż pisane ambitniej, należy postawić

dzieła humanitarnego, pacyfistycznego i lirycznego “komunizmu”. Na trzecim miejscu znajdują się

schematy ekonomiczne w stylu starego niemieckiego socjalizmu profesorskiego ( der Kathedersozialismus ).

Louis Fischer i Duranty są szeroko znanymi przedstawicielami pierwszej z tych kategorii. Nieboszczyk

Barbusse i Romain Rolland najlepiej reprezentują typ humanitarnych “przyjaciół”: nie przypadkiem

pierwszy z nich, zanim przystał do Stalina, napisał żywot Chrystusa, a drugi biografię Gandhiego. I

wreszcie konserwatywny pedantyczny socjalizm znalazł sobie najbardziej autorytatywnych przedstawicieli

w fabiańskim stadle – niezmordowanych małżonkach Webb.

Wszystkie te trzy kategorie, mimo dzielących je różnic, łączy bałwochwalstwo wobec realnego faktu

i skłonność do optymistycznych wniosków. Nie stać ich na podjęcie walki z własnym kapitalizmem. Tym

skwapliwiej gotowi są więc oprzeć się na cudzej rewolucji, która już popłynęła własnym nurtem. Przed

przewrotem październikowym, jak również przez szereg lat po nim, nikt z tych ludzi czy też z ich ojców

duchowych nie zastanawiał się nad tym, w jaki sposób socjalizm przyjdzie na świat. Tym więc łatwiej

uznają oni za socjalizm to, co jest w ZSRR. Nie tylko przydaje to im emploi osób postępowych,

dotrzymujących kroku epoce, lecz także pozorów stateczności moralnej, a zarazem nie zobowiązuje

zupełnie do niczego. Pisma tego rodzaju – kontemplacyjne, optymistyczne, bynajmniej nie wywrotowe, w

których rzeczy nieprzyjemne dostrzega się tylko w przeszłości, działają kojąco na nerwy czytelnika i

dlatego spotykają się z życzliwym przyjęciem. W taki oto sposób niepostrzeżenie powstaje

międzynarodowa szkoła, którą można by nazwać bolszewizmem dla światłej burżuazji , lub zawęziwszy

nieco – socjalizmem dla radykalnych turystów .

Nie mamy zamiaru wdawać się tu w polemikę z pismami tego typu, nie dają one bowiem

poważnych podstaw do niej. Dla nich problemy kończą się tam, gdzie w rzeczywistości dopiero się

zaczynają. Celem niniejszego studium jest dokonanie prawidłowej oceny tego, co jest, by lepiej zrozumieć

to, co ma być. Przeszłością będziemy zajmowali się tylko o tyle, o ile pomoże to nam w przewidywaniu

- 4 -

www.skfm-uw.w.pl

Lew Dawidowicz Trocki – Zdradzona rewolucja (1936 rok)

dnia jutrzejszego. Wykład nasz będzie krytyczny. Kto bowiem korzy się przed tym, co realne, ten nie jest

zdolny do podejmowania działań w imię przyszłości.

Rozwój ekonomiczny i kulturalny ZSRR ma już za sobą kilka etapów, lecz jeszcze nie osiągnął

wewnętrznej równowagi. Jeżeli uznamy, że zadaniem socjalizmu jest zbudowanie społeczeństwa

bezklasowego, opartego na solidarności i na harmonijnym zaspokajaniu wszelkich potrzeb, to w ZSRR nie

ma nawet cienia socjalizmu w tym jego podstawowym sensie. To prawda, że sprzeczności w społeczeństwie

radzieckim, gdy chodzi o ich naturę, różnią się głęboko od sprzeczności kapitalizmu, a jednak noszą one

znamiona nie mniejszych napięć. Znajduje to swój wyraz w nierównościach natury materialnej i kulturalnej,

w represjach stosowanych przez państwo, w istnieniu ugrupowań politycznych i w walce frakcyjnej. Ucisk

policyjny przytłumia i zniekształca walkę polityczną, lecz jej nie likwiduje. Idee uznane za zakazane

wywierają na każdym kroku wpływ na politykę władz, wzbogacają ją, bądź też przeciwstawiają się jej.

Uwzględniwszy to, nie można w żadnym wypadku oddzielać analizy rozwoju Związku Radzieckiego od

idei i haseł, pod jakimi toczy się w kraju przygłuszona, lecz zacięta walka polityczna. Historia wiąże się tu

wprost z żywą polityką.

Życzliwi filistrzy-“lewicowcy” powtarzają z uporem, że krytykując Związek Radziecki należy

zachowywać maksymalną ostrożność, by nie zaszkodzić budownictwu socjalistycznemu. Ze swej strony nie

sądzimy, by państwo radzieckie było aż tak niepewną konstrukcją. Wrogowie ZSRR są poinformowani o

nim o wiele lepiej niż prawdziwi jego przyjaciele, czyli robotnicy wszystkich krajów. W sztabach

generalnych państw imperialistycznych prowadzi się dokładny rachunek plusów i minusów Związku

Radzieckiego i to nie tylko na podstawie oficjalnych materiałów. Wrogowie, niestety, mogą wykorzystać

słabe strony państwa robotniczego, lecz w żadnym razie nie posłużą się krytyką tych jego tendencji, jakie

sami uważają za cechy pozytywne. U oficjalnych “przyjaciół” w większości za nieprzychylnym stosunkiem

do krytyki kryje się w gruncie rzeczy nie tyle obawa o kruchość Związku Radzieckiego, co niepewność co

do własnych sympatii dla niego. Możemy więc spokojnie zignorować przestrogi i obawy tego rodzaju.

Liczą się fakty, nie złudzenia. Chcemy pokazać twarz, a nie maskę.

L. Trocki, 4 sierpnia 1936 roku

Post scriptum. Książka ta została ukończona i wysłana do wydawcy przed zapowiedzią procesu spisku

“terrorystycznego” w Moskwie. Zrozumiałe więc, że sprawozdania z tego procesu nie mogły być na tych

stronicach ocenione. Tym bardziej jest więc wymowne, że potwierdził on logikę historii i obnażył tę

świadomą mistyfikację, na której w tym wypadku polega istota sprawy.

Wrzesień 1936 roku

- 5 -

Trocki - Zdradzona rewolucja.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: