Bystre ucho.doc

Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.

Bystre ucho

1. Zawiąż harcerzom oczy, a następnie wykonaj szereg (6-12) czynności, którym towarzyszy charakterystyczny dźwięk (np.: struganie ołówka, przedarcie lub zmięcie kartki papieru, przelewanie wody, wbijanie gwoździa, piłowanie itp.). Harcerze nie powinni wcześniej widzieć przygotowanych akcesoriów. Po zdjęciu opasek każdy zapisuje w notatniku rozpoznane i zapamiętane czynności.

2. W miejscu, wokół którego dzieje się sporo rzeczy o charakterystycznych dźwiękach (przejazd samochodu, rąbanie drzewa w gospodarstwie, głosy zwierząt, śpiew ptaka itp.) posadź harcerzy w ciszy i zawiąż im oczy.

a) Kto pierwszy trafnie rozpozna jakiś dźwięk otrzymuje punkt - kto uzbiera najwięcej punktów w ćwiczeniu?

b) Przez kilka minut chłopcy przysłuchują się wszystkiemu, co dzieje się w pobliżu. Po zdjęciu opasek próbują to zrekonstruować w swoich notatnikach.

3. Ćwiczenie podobne do poprzedniego (22-a,b), z tym, że jeden zastęp słucha, a drugi wykonuje różne czynności.

4. Kilkunastu harcerzy (przynajmniej zastęp) rozstaw bezładnie w określonym terenie (placyk, polanka, salka) w odległości 2-3 kroków jeden od drugiego. Pozostałym zawiąż oczy i zgromadź w jednym z krańców tego terenu. Sam stań na przeciwległym krańcu i zacznij nadawać sygnały (np. uderzając dwoma kijkami) systematyczne lecz niezbyt częste - co kilka, kilkanaście sekund. Twój pomocnik dotknięciem, co kilkanaście sekund wypuszcza kolejnych harcerzy z zawiązanymi oczami: ich zadaniem jest tak przebyć teren ćwiczenia, by nie zderzyć się z rozstawionymi na nim druhami, którzy z kolei, przez cały czas winni nadawać jakieś ciche sygnały (syczenie, pocieranie dłoni, klaskanie itp.). Kto wpadnie na rozstawionego kolegę opuszcza ćwiczenie.

Można liczyć również czas przejścia poszczególnych harcerzy.

5. W niewielkim pomieszczeniu ukryj dość głośno chodzący zegarek i bardzo cicho włączone radio lub magnetofon. Możesz uzyskać również i inne dźwięki - np. wody kapiącej z zamoczonej tkaniny do podstawionej miedniczki. Harcerzy zaangażowanych opodal w jakichś zajęciach zastępu odwołuj kolejno i na krótko pozostawiaj pod jakimś pretekstem w tym pomieszczeniu (np. by coś napisali). Po ich wyjściu w rozmowie zorientuj się czy i co usłyszeli.

6. Na leśnej drodze wzdłuż dość dobrze znanego obszaru leśnego rozstaw harcerzy pojedynczo co ok. 100 m (lepiej by droga tworzyła pewien kąt lub łuk otaczający wybrany na ćwiczenia obszar lasu). Po rozstawieniu harcerzy ty sam lub twój przyboczny (zastępowy) niech nada z odległości ok. 300 m od linii harcerzy, z głębi wybranego obszaru, długi sygnał gwizdkiem. Każdy z harcerzy ocenia ze swego miejsca kierunek i odległość nadania sygnału i niezwłocznie się tam udaje. Wszyscy powinni spotkać się w pobliżu osoby, która nadała sygnał.

UWAGA: sygnał nadaje się bardzo wyraźnie (głośny i długi) ale tylko raz.

7. Nocą ustaw harcerzy na polanie. Twój przyboczny (saztępowy) niech oddali się na odległość 100 - 500 m (początkowo odległość ta powinna być mniejsza, w kolejnych ćwiczeniach można ją zwiększać) i nada 3 długie sygnały gwizdkiem w odstępach 15-20 sekund. Harcerze oceniają kierunek i odległość nadania sygnału i natychmiast po trzecim gwizdku ruszają by znaleźć się jak najbliżej tego miejsca. Każdy idzie na własną rękę w wybranym przez siebie kierunku. Po przebyciu odcinka uznanego za właściwy należy zatrzymać się i czekać na kolejny sygnał. Na wykonanie tego przejścia dajesz harcerzom określony czas.

Po upływie tego czasu sygnalizujesz gwizdkiem ostateczny termin zatrzymania się (twój gwizdek powinien mieć wyraźnie wyróżniający się, inny dźwięk). 

8. Zlecasz swemu przybocznemu (zastępowemu), by poruszając się szybkim marszem po sporym, ale wyraźnie określonym terenie nadawał co 30 sekund wyraźny sygnał gwizdkiem. Po usłyszeniu pierwszego sygnału (powinien być nadany z możliwie dużej odległości od oczekujących) harcerze ruszają w pościg. Sygnał słyszą co pół minuty, za każdym razem z innego nieco kierunku i zmieniającej się odległości. Zadanie polega na możliwie szybkim schwytaniu uciekającego.

a) Jeśli ścigający znają granice obszaru tego ćwiczenia mogą łatwiej opracować jakiś plan schwytania uciekającego.

b) Uciekających może być dwóch lub trzech. Mogą się rozdzielać lub łączyć; sygnały gwizdkiem mogą nadawać równocześnie lub na zasadzie, że tylko jeden z nich gwiżdże (na zmianę) - z tym, że co 30 sekund musi być przez jednego z nich nadany sygnał.

UWAGA: Uciekający nie może (nie mogą) biegać,  może natomiast kryć się przed ścigającymi. Sygnał musi być nadawany co 30 sekund, nawet jeśli trzeba by to zrobić tuż przy ścigającym - trudno, takie reguły gry!

9. Ćwiczenie podobne do poprzedniego, z tym, że grają dwa zastępy rozsypane na określonym ściśle (nie za  małym!) terenie. Członkowie jednego, wyposażeni w gwizdki, uciekają nadając sygnały - każdy raz na minutę. Członkowie drugiego, w ciszy starają się kolejno schwytać uciekających. Wszyscy mogą biegać. Nie wolno krzyczeć i nawoływać się. Goniący mogą działać po dwóch lub trzech, albo pojedynczo. Uciekający dotknięty zatrzymuje się i oddaje gwizdek temu, który go dotknął. Po jakim czasie na terenie gry zapanuje cisza (czyli wszyscy uciekający zostaną złapani).

10. Naucz harcerzy sygnałów ręką, gwizdkiem i latarką. Wędrując z zastępem (drużyną) organizuj często odcinki cichego przemarszu dowodząc w tym czasie zastępem (drużyną) tylko przy pomocy sygnałów. Możliwie często zastępuj komendy słowne sygnałami gwizdkiem.

Posadź harcerzy o kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt metrów przed sobą, tak by jeden od drugiego był o kilka kroków. Podaj harcerzom kilka-kilkanaście sygnałów (mogą się powtarzać). Każdy z chłopców notuje w notatniku znaczenie odebranych sygnałów. Następnie wspólnie sprawdźcie, czy wszyscy właściwie odczytali sygnały.