3.Wywiad Armii Krajowej.pdf

Kopiowanie dozwolone z podaniem źródła i autora

www.polishresistance-ak.org

Artykuł 3

Dr Andrzej Suchcitz, Wywiad Armii Krajowej

Z anim zamilkły ostatnie strzały walk kampanii 1939 roku, powstała w Warszawie konspiracyjna

organizacja pod nazwą Służba Zwycięstwu Polsce. W listopadzie 1939 roku została zastąpiona

przez Związek Walki Zbrojnej, któremu w lutym 1942 roku nadano nazwę Armia Krajowa.

O d samego początku było jasne, że jednym z głównych zadań Armii Krajowej będzie

zorganizowanie sprawnego wywiadu, zarówno dla własnych potrzeb jak i na potrzeby wysiłku

wojennego sprzymierzonych.

J uż w pierwszych tygodniach okupacji, wzorując się częściowo na strukturach przedwojennych,

rozpoczęto tworzenie nowej siatki wywiadowczej. W 1942 roku jej struktura organizacyjna

przedstawiała się następująco:

J ednostką nadrzędną był Oddział II KG AK. Odzwierciedlał on w swym kształcie organizację

Oddziału II Sztabu NW w Londynie. Stanowił niejako jego krajową ekspozyturę, lecz nie był mu

jednak bezpośrednio podporządkowany.

Podlegały mu następujące komórki organizacyjne:

1. Sekretariat

2. Wydział propagandy

3. Wydział analityczno-wojskowy

4. Wydział analityczno-przemysłowy

5. Wydział łączności wewnętrznej

6. Wydział finansów i opieki

7. Wydział legalizacji i techniki

8. Kontr-wywiad

9. Sekcja 666 odpowiedzialna za bezpośrednią łączność z Hiszpanią przez Berlin i Paryż

1. Sekcja „Zachód” odpowiedzialna za działalność na terenie „Rzeszy”

2. Sekcja „Północ” zajmująca się Pomorzem i Prusami Wschodnimi

3. Sekcja „Południe” obejmująca wszystkie tereny na południe od Warszawy aż po

Wiedeń

4. Sekcja „Wschód” dla wszystkich terenów na wschód od Warszawy

N ajważniejszym spośród nich był jednak wydział wywiadu zagranicznego o kryptonimie

„Stragan”. W jego skład wchodziły:

T en podział trwał aż do roku 1942, kiedy został częściowo rozbity przez niemiecki kontrwywiad.

P o rekonstrukcji wywiad AK został rozdzielony na trzy niezależne sekcje.

Pierwsza była odpowiedzialna za „Generalną Gubernię” („52-kk” później „Arkadiusz”). Drugą była

sekcja „Wschód” (WW-72”, następnie „Pralnia”). Ostatnia sekcja „Zachód” („Lombard”). W ten

sposób wywiad Armii Krajowej obejmował zasięgiem swego działania nie tylko tereny

okupowanej Polski, ale również działał w Rzeszy, ZSSR oraz w krajach na południe od Polski

sprzymierzonych z Niemcami.

P rzez okres okupacji kolejnymi szefami wywiadu AK byli:

Major Wacław Berka „Brodowicz” (1939–1942), ppłk. Marian Drobik „Dzięcioł” (1942–1943), płk.

Kazimierz Iranek-Osmecki „Makary” (1943–1944) i ppłk. Bohdan Zieliński „Tytus” (1944–1945).

S zybko okazało się, iż wywiad AK stał się dla sprzymierzonych głównym źródłem informacji

wywiadowczych.

P rzykładowo Brytyjczycy, którzy nie mogli odbudować w pierwszych latach wojny swojej siatki

wywiadowczej w Niemczech, aż do roku 1942 polegali głównie na danych dotyczących Niemiec i

frontu wschodniego dostarczanych przez wywiad AK.

P rzesyłał on między innymi miesięczne sprawozdania do Sztabu NW w Londynie, które

następnie były przekazywane do sekcji łącznikowej wywiadu brytyjskiego. Ten z kolei

przekazywał je wojskowym i rządowym departamentom państw sprzymierzonych.

W 1940 zostało zawarte porozumienie między wywiadem brytyjskim i polskim. Odtąd Oddział II

Sztabu NW przekazywał zapotrzebowanie na określone informacje do Oddziału VI Sztabu NW

odpowiedzialnego za łączność z Armią Krajową w okupowanej Polsce. Ten zaś, z kolei

nawiązywał kontakt z KG AK w Warszawie. Tam wywiad zbierał żądane informacje, które po

przejściu przez wydział analiz O.II KG, były wysyłane do Sztabu w Londynie.

Tutaj Oddział VI przekazywał je, po przez Oddział II, do brytyjskiej sekcji łącznikowej. Jej

pracownicy segregowali otrzymany materiał w/g kryterium merytorycznego przydzielając

informacje w zależności od zapotrzebowania do zainteresowanych pionów organizacyjnych. (Np.:

wywiadu lotnictwa, wywiadu morskiego, Ministerstwa Wojny Ekonomicznej itp.)

P rzez całą wojnę wywiad Armii Krajowej dostarczył sprzymierzeńcom ponad 25,000 raportów. Ich

treść zawierała m.in.:

1. Ordre de Bataille wojsk niemieckich na wschodnim froncie (sztaby grup armii, kwatery

główne armii, korpusów i dywizji włączając w to dowodzących nimi oficerów, znaki

identyfikacyjne, obszary koncentracji, liczby itd.);

2. Informacje o przerzutach wojska między frontami wschodnim i zachodnim;

3. Znaki i rozkazy bojowe oddziałów Luftwaffe,

4. Dane o uzbrojeniu, produkcji przemysłowej, zwłaszcza benzyny syntetycznej, ruchach

jednostek marynarki wojennej w niemieckich i bałtyckich portach, produkcji łodzi

podwodnych, czołgów i pojazdów pancernych

5. Techniczne opisy konstrukcji i wynalazków, i in.

D zięki pracy wywiadu wojskowego sprzymierzeni otrzymali również dane o ruchach i koncentracji

wojsk niemieckich na wschodnim froncie w związku z planowanym atakiem na ZSSR.

Wiadomości te zostały przekazane do Moskwy, która jednak całkowicie je zignorowała.

I nnym ważnym osiągnięciem wywiadu AK było zdobycie wiadomości dotyczących tajnych broni

niemieckich V1 i rakiet V2. W odniesieniu do tej pierwszej, wywiad Armii Krajowej dostarczył

szczegóły prac prowadzonych w Peenemünde, które pozwoliły Brytyjczykom podjąć decyzję o

zbombardowaniu tego obiektu w sierpniu 1943 r. W następnym roku sprzymierzeni otrzymali od

polskiego wywiadu kompletną instrukcję obsługi, analizę techniczną oraz poszczególne elementy

rakiety V2. Pozwoliło to lepiej przygotować obronę wysp brytyjskich przed nową bronią Hitlera.

P atrząc z perspektywy czasu na działalność i osiągnięcia wywiadu AK nie dziwi fakt, iż Niemcy

próbowali przez cały okres okupacji unieszkodliwić jego ogniwa. Mimo ich nieustannych wysiłków

i pewnych sukcesów (aresztowanie i likwidacja kilku starszych oficerów, w tym dwóch

pierwszych szefów wywiadu A.K.) nie udało im się jednak całkowicie zlikwidować polskiej siatki

wywiadowczej. Mimo wielu aresztowań i niepowodzeń, po licznych reorganizacjach, wykonywała

ona powierzone jej zadania przez cały okres wojny.

W ywiad brytyjski był w pełni świadom zasług oddanych sprawie sprzymierzonych przez wywiad

Armii Krajowej wyrażając swe zadowolenie ze współpracy zarówno w raportach szczegółowych

jak i ogólnych, podsumowujących dłuższe okresy działalności.

W jednym z takich dokumentów z lipca 1942 wyrażono uznanie i wdzięczność wywiadowi Armii

Krajowej pisząc:

„Polski wywiad jest naszym najlepszym źródłem informacji o przebiegu walk na froncie

wschodnim. Informacje z Polski są bardzo wartościowe, a lista rannych ze szpitali,

podająca jednostki wojskowe rannych Niemców jest rzeczą wyjątkową. [...]

Ogólnie mówiąc raporty stoją na bardzo wysokim poziomie i są przez nas doceniane. [...]

Trudno jest nam wyrazić jak ważne i wartościowe są zasługi waszej wspaniałej

organizacji, której trudności można sobie łatwo wyobrazić.

Składamy jej serdeczne podziękowania za jej przeszłą, teraźniejszą i przyszłą pracę,

która z pewnością będzie znaczącym wkładem w naszą wspólną sprawę.”

Andrzej Suchcitz, IPMS Londyn

(Tłumaczenie z j. ang: T. Kasperkiewicz i K. Bożejewicz)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: