58. STOSUNKI ZSRR Z PAŃSTWAMI SOCJALISTYCZNYMI W LATACH 1944- 1956
● ZSRR otrzymał (w Jałcie, a następnie Poczdamie) od swych zachodnich sojuszników wolną rękę w stosunku krajów Europy Środkowowschodniej
● umożliwiło mu to stopniową sowietyzację tych krajów
● sowietyzacja ta przebiegała wobec podobnych scenariuszy:
lokalni komuniści tworzyli koalicyjny rząd wraz z traktowanymi w myśl formuły poputczików partiami centrolewicowymi, usuwając początkowo ze sceny metodami administracyjnymi stronnictwa prawicowe i narodowe uznane za "faszystowskie", a następnie, posługując się tzw. taktyką salami, eliminowali kolejno dotychczasowych sojuszników
dalszym etapem stawało się, celem zyskania szerszego społecznego poparcia, utworzenie monopartii komunistycznej poprzez wchłonięcie rozbitej juz od wewnątrz partii socjalistycznej
równolegle stosowano represje, zrazu wobec przeciwników, a potem także bardziej samodzielnych i nie dosyć pewnych komunistów
● państwa satelickie, które miały tworzyć imperium zewnętrzne, swoistą strefę bezpieczeństwa i bazę wypadową zarazem, były powiązane z ZSRR standardowymi umowami politycznymi i wojskowymi "o przyjaźni i wzajemnej pomocy"
● na terytorium satelitów ZSRR stacjonowały ponadto jednostki armii sowieckiej
● w 1949 powołano Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
● wyjątkiem od przedstawionego powyżej modelowego sposobu przejmowania rządów były: Czechosłowacja oraz Jugosławia
w Czechosłowacji, dokąd z Londynu powrócił sojuszniczy rząd Beneša, poszerzony o reprezentantów partii komunistycznej, aby odsunąć premiera i jego ekipę od steru, dokonano w 1948 zamachu stanu
w Jugosławii komuniści sami wyzwalając kraj przejęli od razu pełnię władzy; Stalin był jednak niezadowolony z sytuacji w Jugosławii ponieważ
> programy ekonomiczne i społeczne wysuwane przez tamtejszych komunistów były zbyt radykalne i mogły źle wpłynąć na opinię Zachodu o socjalizmie
> Związek Komunistów Jugosławii próbował uprawiać samodzielną politykę zagraniczną
odzwierciedleniem narastającego kryzysu na linii ZSRR- Jugosławia było wycofanie partii jugosłowiańskiej z powołanego w 1947 Kominformu (Komunistyczne Biuro Informacyjne)
nastąpiło nawet zerwanie stosunków z WKP(b); jednak gdy Tito uzyskał poparcie mocarstw zachodnich, a inspirowane próby wewnętrznego przewrotu się nie powiodły, Stalin ograniczył się do ostrej wojny ideologicznej i propagandowej pod adresem Tito
● w 1948 wybuchł kryzys berliński w efekcie którego w 1949 powstała RFN oraz marionetkowa wobec Związku Radzieckiego NRD
● w 1949 chińscy komuniści, z pomocą sowiecką, rozstrzygnęli na swoją korzyść trwającą od lat 20. XX w. wojnę domową
● tym samym uległa wzmocnieniu strategiczna pozycja ZSRR
● przywódca Chińskiej Republiki Ludowej, Mao Tse- tung, miał własne koncepcje ideologiczne polegające na wpisaniu doktryny marksistowskiej w feudalną rzeczywistość chłopskiego społeczeństwa
● początkowo jednak wzajemne stosunki układały się harmonijnie, gdyż Chińczycy w znacznym stopniu byli zależni od materialnej i technologicznej pomocy sowieckiej
● w czerwcu 1950 w podzielonej na dwie części Korei wybuchła wojna domowa
● rozpoczął ją za wiedzą Stalina komunistyczny dyktator Kim Ir Sen
● pomocy napadniętej Korei Południowej postanowiły udzielić USA (wojska amerykańskie występowały w imieniu ONZ)
● zanim Amerykanie przybyli na miejsce jednostki północnokoreańskie zajęły niemal cały kraj
● kontrofensywa amerykańska odepchnęła we wrześniu napastników daleko na północ
● do wojny przystąpiły wówczas Chiny
● pomocy Korei Północnej udzielił również Stalin wysyłając grupę pilotów myśliwskich
● z powodu wyczerpania obydwu stron front ustabilizował się w połowie 1951 na wysokości dzielącego kraj na połowę 38 równoleżnika
Mimi101074