• Literatura podstawowa:
• W. Tyburski, A. Wachowiak, R. Wiśniewski, Historia filozofii i etyki. Źródła i komentarze, Toruń 1997
• V.J. Bourke, Historia etyki, Warszawa 1995P.
• Vardy, P. Grosch, Etyka, Poznań 1995
• J. Filek, Wprowadzenie do etyki biznesu, Kraków 2001
• J. Hołówka, Etyka w działaniu, Warszawa 2001
• Literatura dodatkowa
• B. Klimczak, Etyka gospodarcza, Wrocław 1996
• Cz. Porębski, Czy etyka się opłaca?: zagadnienia etyki biznesu, Kraków 1997
• G.D. Chryssides, J.H. Kaler, Wprowadzenie do etyki biznesu, Kraków 1997
• J.Dietl, W. Gasparski, Etyka biznesu, Warszawa 1999W.
• Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 1 - 3
• „Społeczeństwo pozbawione etyki, która kształtowałaby międzyludzką solidarność i odgrywała rolę drogowskazu, nie jest zdolne do długotrwałego istnienia. Bez wyraźnych reguł, bez tradycji i bez minimum konsensu, określającego normy zachowań, pewnego dnia współżycie społeczne załamie się tak samo, jak stało się to z systemem socjalistycznym.”
• /Marion Grafin Donhoff/
• „Seks przedmałżeński jest złem”
• „Aborcji dokonują mordercy”,
• Homoseksualizm jest sprzeczny z naturą”
• „Nie ma istotnej różnicy między zabiciem dziecka i zabiciem delfina”,
• „Powinna istnieć kara śmierci dla gwałcicieli i morderców”
• Etyka a moralność
• Termin „etyka” i „moralność” stopniowo upodobniały się do siebie, wszelako odmienny jest ich źródłosłów. „Etyka” pochodzi od greckiego słowa ethikos, które nawiązuje do ethosu, czyli charakteru. Ethos tłumaczy się jako zwyczaj, obyczaj, gdyż słowo to odwołuje się do przyjętego w społeczności sposobu postępowania.
• Postępowanie etyczne to postępowanie zgodne z prawym charakterem.
• Moralność
• Pochodzi od łacińskiego słowa „moralis”
• Według Cycerona dotyczy ona bardziej tego, jakie czyny są słuszne, a jakie niesłuszne niż charakteru osoby, która je spełnia
• Dzisiaj te terminy etyka i moralność, często używane są zamiennie, w zależności który aspekt chce się uwypuklić
• Współczesne rozumienie etyki i moralności
• Moralność jest dziedziną decyzji i czynów
• Etyka = teoria moralności
• Czym jest prawda?
• Realizm i konstruktywizm
• Realizm (zdanie jest prawdziwe, gdy zgadza się z niezależnym od niego stanem rzeczy „Kruki są czarne” – to zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy gdy kruki rzeczywiście są czarne)
• Realizm głosi istnienie jednej prawdy, chociażby nawet nie potrafił dowieść słuszności tezy przez nią głoszonej. W związku z czym zawsze istnieje możliwość pomyłki.
• Na czym polega konstruktywizm?
• Według tego podejścia zdanie jest prawdziwe gdy sądy moralne są oczywiste, lub jest spójne z innymi prawdziwymi twierdzeniami (prawdziwość sądu nie opiera się na zgodności z pewnym niezależnym faktem, lecz zależy od dobrego przystawania do innych prawdziwych twierdzeń)
• Znaczy to tylko tyle, że prawda konstruowana jest przez ludzi żyjących we wspólnocie (nie należy szukać prawdy w rzeczywistości zewnętrznej) Prawdziwość zależy od epoki i warunków historycznych
• Dwa typy konstruktywizmu etycznego:
• Relatywizm moralny
„W rzeczy samej, nic nie jest złem ani dobrem samo przez się, tylko myśl nasza czyni to i owo takim”
/Hamlet W. Sheakspira/
• Etyka religijna
• Chrześcijaństwo – Biblia
• Muzułmanizm – Koran
• Żydzi – Tora zinterpretowana w Talmudzie
• Teoria boskiego nakazu
• Teoria, która głosi, że określone czyny są dobre wyłącznie dlatego, że Bóg je nakazał
• Pięć działów moralności
• Teorie etyczne
• Preskryptywizm(nie można sobie samemu czegoś nakazać i nakazu nie wykonać)
• Uniwersalność (raz przyjęta zasada obowiązuje zawsze)
• Szacunek dla prawa moralnego( pominięcie intencji działającego i konsekwencji jego czynów)
• Tylko konsekwencje czynu mają znaczenie przy określaniu jego wartości
• Należy maksymalizować nadwyżkę szczęścia nad cierpieniem
• Należy porzucać sprawy beznadziejne
• TEORIE ETYCZNE C.D
3. Etyka cnoty
• Doskonałość jest naturalnie postrzegana i w naturalny sposób nas pociąga
• Cnota sama sobie nagrodą
• Wspólnota dba o wszystkich
4. Etyka miłości bliźniego
• Żaden człowiek nie jest zły
• Cierpliwość, wybaczanie i niesprzeciwianie się złu jest bardziej właściwe niż przemoc
• Nie wolno karać – wystarczająca sankcją jest ukazanie cierpienia
5. Etyka umowy społecznej
• Bezstronne oceny moralne można sformułować tylko po zapomnieniu swojej tożsamości
• Wynik fikcyjnej, lecz racjonalnej negocjacji jest wiążący, nawet jeśli negocjacje nie miały miejsca bądź są niewykonalne
• Kompetentne jednostki mogą ustalić, co jest złe, a co dobre, jeśli tylko podejmą decyzję swobodnie i jednomyślnie
• TEORIE ETYCZNE
6. Teoria uprawnień
• Autonomia jednostki jest najwyższą wartością, chronioną przez jej uprawnienia
• Wartości moralne muszą być egzekwowane
• Retrospektywne korekty moralne dopuszczalnych działań są moralnie niedopuszczalne
7. Roztropność
• Nie jesteśmy w stanie ustalić swych bezwzględnych obowiązków moralnych
• Wartości moralne nie są nadrzędne we wszystkich okolicznościach
• Doskonałość moralna jest złudnym ideałem
• Perswazyjna moc etyki
Trzy źródła mocy perswazyjnej:
Kultura
Jej wpływ na życie społeczne, kultura masowa i kultura organizacji
Pojęcie kultury( wg Goodman i Marx)
Świadome, społecznie przekazywane dziedzictwo wytworów, wiedzy, przekonań, wartości i oczekiwań normatywnych, które to dziedzictwo pomaga członkom danego społeczeństwa radzić sobie z pojawiającymi się problemami
Teoria Trompenaars’a: pięć wymiarów kultury
Uniwersalizm – partykularyzm (czy są fundamentalne, niezmienne wartości, czy można je naginać w zależności od sytuacji)
Indywidualizm – grupowość (czy liczy się jednostka czy też grupa powinna dzielić sukcesy, niepowodzenia i odpowiedzialność)
Neutralna – emocjonalna kultura (zakres wyrażanych emocji)
Rozproszona – specyficzna (zakres zaangażowania)
Osiągnięcia a pochodzenie (co się za co należy)
Co to jest kultura?
Jest to system wiedzy, wartości i doświadczeń, który jest wspólny członkom danej społeczności
Kultury są różne bo kraje mają różną historię, systemy gospodarcze, społeczne, religijne, kształcenia, relacje rodzinne i proces socjalizacji nowych członków
Różnice kulturowe mają fundamentalne znaczenie dla zarządzania organizacją – kultura będzie wpływała na to jak firma jest zarządzana
Każda firma ma swoją subkulturę, która jest częściowo przedłużeniem kultury otoczenia
Wpływ kultury na życie społeczne
Kultura ogranicza ludzką wolność
Kultura zwiększa ludzką wolność
Składniki kultury
Kultura niematerialna
Wiedza i przekonania
Wartości
Normy (zwyczaje, obyczaje i prawa)
Znaki (naturalne) i symbole (znaki konwencjonalne)
Język (hipoteza relatywizmu językowego)
Gesty
Kultura „idealna a rzeczywista”
Różnorodność kulturowa
Różnice wewnątrz społeczeństw
Subkultury
Kontrkultury
Relatywizm kulturowy
etnocentryzm
Amerykańskie wartości kulturowe
Osiągnięcia i sukces
Aktywność i praca
Skuteczność i praktyczność
Postęp
Humanitaryzm
Wolność i demokracja
podziały społeczne (rasizm i wyrażanie grupowej wyższości)
Co to jest kultura organizacji?
Jest to zestaw wartości, przekonań, zachowań, obyczajów i postaw, który pomaga członkom organizacji zrozumieć, za czym organizacja się opowiada, jak działa i co uważa za ważne. Jest ona zasilana przez system obrzędów, rytuałów, wzorców komunikowania się i nieformalnych struktur
Dlaczego kultura jest ważna?
Jest niewidzialna i nigdzie nie jest najczęściej zapisana
Jest wielowarstwowa (rytuały, zachowania, normy, mity, bohaterowie) i powstaje latami
Reguluje zachowania pracowników – zarówno w sensie pozytywnym jak i negatywnym
Jest typowym niewidocznym źródłem oporu wobec zmian
Bardzo trudno ją zmienić
Kultura jako góra lodowa
Poziomy kultury wg. E.Scheina
Językowe (język, mity, legendy)
Behawioralne (ceremonie, rytuały)
Fizyczne (sztuka, technologia, przedmioty materialne)
studia1