AKADEMIA MUZYCZNA W ŁODZI.
Mirosław Janiszewski.
Podstawy korektywy.
WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA-ŁÓDŹ 1994.
Fotografie wykonał Paueł Nowak.
Redaktor Teresą Stępień.
Redaktor techniczny Maria Jaworska-Kaspryk.
Korektor Zygmunt Stolarski.
Copyright i@by Wydawnictwo Naukowe PWN Spółka z o o.
Warszawa 1994.
ISBN 83-01-11479-7.
Wydawnictwo Naukowe PWN Sp.z o o.
Wydanie I Ark, druk.
11.
0.
Druk ukończono w listopadzie 1994 rDruki oprawa: Drukarnia Wydawnictw Naukowych Sa.
Łódź, ul.
Żwirki 2.
Wstęp.
Wychowanie fizyczne jest pedagogiczną ingerencją w proces naturalnego rozwoju fizycznego, dlatego nauczyciel wychowania fizycznego powinien posiadać wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne w zabresie posługiwania się różnego rodzaju metodami działań kompensacyjnych i korekcyjnych, mających szczególne znaczenie dla rozwoju młodego organizmu.
Kompensacja w tym ujęciu powinna być zespołem szerokich działań profilaktycznych uzupełniających system bodźców niezbędnych do prawidłowego rozwoju i uwzględniaj ących współczesny hipokinetyczny i sedentarny tryb życia.
Dlatego program kształcenia obejmuje przygotowanie przyszłego wychowawcy fizycznego i zdrowotnego do celowego wykorzystania ściśle określonych form aktywności ruchowej dla uzyskania efektów psychicznych i fizycznych przeciwdziałających obniżaniu się możliwości przystosowawczych organizmu i zapobiegających powstawaniu szereg schorzeń cywilizacyjnych.
Działania korekcyjne polegają na nauczaniu interwencji we wszystkich przypadkach odchyleń rozwojowych i dysfunkcji narządowych.
Działania te obejmują stosowanie odpowiednich zajęć aktywności ruchowej, poprawiających wydolność fizyczną, tolerancję wysiłkową, sprawność miejscową narządu ruchu-w formie specjalistycznych ćwiczeń korekcyjnych, elementów rekreacji ruchowej, ćwiczeń leczniczo-rehabilitacyjnych oraz odpowiednio zintensyfikowanego wypoczynku.
liczba osób niepełnosprawnych w naszym kraju przekroczyła cztery miliony, nie wliczając w to ludzi w wieku starszym, i wykazuje stałą tendencję wzrostową.
Wraz z postępuj ącym uprzemysłowieniem wzrasta liczba przewlekłych nieswoistych schorzeń układu oddechowego.
7.
Stresy, napięcia psychiczne, niewłaściwy sposób odżywiania się, siedzący tryb życia, palenie papierosów przyczyniają się do gwałtownego zwiększania się liczby schorzeń układu krążenia, będących według statystyk główną przyczyną zgonów.
Otyłość, obciążenia statyczne w pracy zawodowej wpływają na szybsze pojawianie się zmian zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa.
Postęp techniczny, komunikacyjny niesie więcej wypadków, których następstwem jest olbrzymia liczba pacjentów z trwałymi pourazowymi dysfunkcjami narządu ruchu.
Postępy w zakresie medycyny pozwoliły na uratowanie życia wielu dzieciom z wadami wrodzonymi.
Dzieci te przez całe swoje życie wymagają stałego leczniczego usprawniania.
Podane fakty świadczą o tym, iż problem ludzi niepełnosprawnych nabiera olbrzymiej wagi społecznej i rozwiązanie go nie może spoczywać wyłącznie na służbie zdrowia.
Istnieje więc konieczność doskonalenia procesu rehabilitacji, jego organizacji w specjalistycznych ośrodkach oraz powiązania z innymi placówkami opieki społecznej.
Rozdział I
Rola korektywy u osób niepełnosprawnych.
W naszej populacji znajduje się pokaźna liczba dzieci i dorosłych niepełnosprawnych, różniących się od innych pod względem poziomu rozwoju Ozycznego, sprawności fizycznej, wzorców zachowania.
Wymagają oni różnych sposobów postępowania w celu uzyskania maksymalnej sprawności fizycznej i psychicznej.
Doświadczenie historyczne uczy, iż na przestrzeni dziejów postawy społeczne wobec inwalidów były w przeważającej części nieprzychylne.
W społeczeństwach pierwotnych dzieci niepełnosprawne najczęściej ginęły albo były porzucane jako nieprzydatne w stawianiu czoła twardym rygorom życia.
Nawet w cywilizowanych społeczeństwach starożytności, np.w Grecji, dzieci niepełnosprawne zabijano lub pozostawiano własnemu losowi, skazując je wcześnie na zagładę.
Podobny los spotykał osoby niepełnosprawne w starożytnym Rzymie.
W średniowieczu spotykano się ze społeczną akceptacją inwalidztwa, jednak większość postaw oparta była na przesądach i lęku.
Ludzi ułomnych fizycznie czy psychicznie uważano za nawiedzonych przez szatana za grzeszne postępowanie ich samych lub rodziców.
W związku z tym traktowanie osób niepełnosprawnych było w przeważającym stopniu ostre i nieprzychylne.
Filozofia humanistyczna, jaka rozkwitła w epoce renesansu, niewątpliwie zmieniła nieżyczliwe postawy wobec inwalidów, a rewolucja przemysłowa kreowała przepisy legislacyjne dotyczące osób niepełnosprawnych.
9.
W czasie pierwszej i drugiej wojny światowej pojawiła się olbrzymia liczba inwalidów wojennych, zmuszając władze państwowe do zajęcia się w skali społecznej problemem inwalidztwa.
Sukcesy w pracy z osobami niepełnosprawnymi zależą od zrozumienia ich specyficznych problemów.
Jest rzeczą charakterystyczną, że większość problemów inwalidztwa jest raczej natury psychologicznej niż somatycznej.
Niezależnie od stanu fizycznego, miejscowego i ogólnego, inwalidztwo stwarza szereg problemów psychologicznych.
Częstym objawem są stany lękowe dotyczące teraźniejszości i przyszłości.
Inwalidzi doświadczają często stanów frustracyjnych, odczuwają zagrożenie swego bezpieczeństwa.
Pojawia się niekiedy poczucie winy jako przekonanie, iż inwalidztwo jest karą za grzechy.
Problemy te są niezmiernie trudne do pokonania, a ich obecność często wpływa ujemnie na sam proces ruchowego usprawniania leczniczego.
Jednym z najważniejszych problemów rehabilitacji psychologicznej i społecznej jest przystosowanie inwalidy do życia w nowej sytuacji, a więc zmiany wzorów zachowania i zaakceptowania przez niego aktualnych warunków otoczenia.
Czynniki, jakie wpływają na ten proces, są następujące: Inteligencja.
Jej pooziom określa ilość i jakość wzorów zachowania i kontroli zachowania.
Lepsze rozumienie problemu pozwala na szybsze przyswajanie oraz modyfikację postaw i wzorów zachowania.
Wygląd zewnętrzny.
Jest on ważnym czynnikiem w procesie przystosowania ze względu na konieczność uwzględnienia takich cech, jak: budowa ciała, rysy twarzy, widoczne ułomności.
Najmniejsze nawet dewiacje cech somatycznych dotyczące takich cech, jak wzrost czy waga, powodują różnego rodzaju postawy zaczepne czy drwiące ze strony otoczenia.
Na przystosowanie inwalidy wpływa więc w znacznym stopniu wzajemna relacja postaw jego samego i społeczeństwa wobec danego schorzenia.
Temperament.
Wzory zachowania i przystosowanie uzależnione są od ogólnego poziomu procesów pobudzenia i hamowania w ośrodkowym układzie nerwowym.
Między postawami inwalidy a otoczeniem istnieje stała interakcja.
Społeczeństwo reaguj e w rozmaity sposób: wyśmiewaniem, ciekawością, nadmiernym współczuciem, manifestacyjną pomocą.
Ze względu na 10.
dysfunkcję i niemożność uczestniczenia w aktywności swoich współtowarzyszy inwalida często pozostaje na uboczu.
Jeśli inwalidztwo powstało w dzieciństwie, dziecko może przez pierwszy okres uczestniczyć w normalnym życiu, ponieważ aktywność zabawowa jest samoukierunkowana.
Może się bawić z rówieśnikami nie współdziałając w zabawie, wymyślając własne techniki adaptacyjne zabawy, na które równieśnicy specjalnie nie zwracają uwagi.
Pierwsze zmiawy postaw powodują rodzice, otaczając dziecko niepełnosprawne nadmierną opieką, czym wzbudzają u niego poczucie, inności W trakcie dorastania dziecko staje się bardziej świadome innych reakcji otoczenia wobec swojej osoby.
Coraz większa niezdolność uczestniczenia w zabawach z rówieśnikami izoluje je od nich.
Nie może zaspokoić potrzeb społecznych, takich jak sukces, uznanie, potrzeba przewodzenia.
Zagrożona zostaje wiara we własne siły, proces przystosowania jest utrudniony.
Następuje powolny proces zmian psychicznych inwalidy.
Istnieje także grupa ludzi, których inwalidztwo zaskoczyło nagle, na skutek choroby czy urazu, zmieniając gwałtownie tryb codziennego życia.
Bównież tutaj musi nastąpić proces przystosowania.
Jeśli dotychczasowa adaptacja psychiczna do różnych warunków była dobra, to osoba, którą zaskoczyło inwalidztwo, potrafi szybko wypracować właściwe rozwiązania problemów emocjonalnych wynikających z nowych okoliczności.
Osoby ogólnie nieprzystosowane będą się borykały z różnorodnymi trudnościami.
Każda osoba, u której pojawiło się nabyte inwalidztwo, przechodzi okres emocjonalnych zaburzeń, związawychz koniecznością przyjęcia nowego stylu życia.
Pojawia się uzależnienie od pomocy innych osób.
Ten fakt oraz postawy rodziny i otoczenia powodują utratę wiary w siebie.
Początkową odpowiedzią na to jest lęk, cierpienie, rozpacz, litość nad samym sobą.
Z chwilą rozpoczęcia rehabilitacji odczucia te stopniowo zanikają, pacjent wchodzi w okres lepszego psychicznego przystosowania się w miarę nabywania nowych umiejętności ruchowych.
Bodzaj inwalidztwa i jego rozległość wydaje się nie mieć większego wpłyowu na proces przystosowania.
Analizy osobowości inwalidy nie Bykazały specyficznych cech związanych z poszczególnymi rodzajami upośledzenia.
Obserwacj e poszczególnych grup osób niepełnosprawnych.
doprowadziły niektórych autorów do wniosku, iż problemy, z jakimi borykają się inwalidzi, są analogiczne do tych, które spotyka się u ludzi zdrowych.
Niewątpliwie główną rolę w przystosowaniu odgrywają indywidualne cechy osobowości.
Jednostka o charakterze ekspansywnym prawdopodobnie w większym stopniu osiągnie pożądaną kompensację niż jednostka powolna, spokojna.
Środowisko, w jakim obraca się inwalida, odgrywa olbrzymią rolę w procesie przystosowania.
Osoba niepełnosprawna bowiem redukuje więzi społeczne ze środowiskiem, ogranicza w ten sposób korzyści, jakie może osiągnąć z kontaktów z otoczeniem.
Właściwa pomoc i zrozumienie przez społeczeństwo problemów inwalidy wpływa bardzo pozytywnie na proces przystosowania.
Nikt własnym wysiłkiem-bez udziału rodziny, przyjaciół, nauczycieli-nie osiągnie społecznie akceptowanych cech osobowości.
Nieodłączną częścią kompleksowej rehabitizacji jest ukierunkowanie aktywności człowieka niepełnosprawnego na te formy zajęć, które jest w stanie wykonywać i które mogą zastępować nieosiągalne z powodu inwalidztwa cele.
W ten sposób inwalida pokonuje lęk, wstyd, frustrację, społeczne niedostosowaniezmuszające go do szukania ucieczki w nieadekwatnych formach zachowania.
Przedstawione problemy inwalidztwa pozwolą na lepsze zrozumienie roli korektywy u osób niepełnosprawnych.
Jej funkcje można rozpatrywać w aspekcie leczniczym, pedagogiczna-psy chologicznym, estetycznym, społecznym i ekonomicznym.
Bola lecznicza.
Rekreacja ruchowa jest częścią programu leczniczego usprawnienia ruchowego pacjenta.
Jej program jest tak dobierany, aby występujące w nim ruchy pojedyncze, złożone czy całe szablony ruchowe były analogiczne do programu kinezyterapii.
w danym schorzeniu, usprawniając miejscowo chory narząd.
OTBZ.
pełniąc rolę gimnastyki kompensacyjnej w substytucyjnym rozwijaniu sprawności układów nie zaatakowanych chorobą.
Dobór obciążeń wysiłkowych uwzględnia tolerancję wysilkową i jest czynnikiem treningowym dla układu krążenia i oddechowego.
Rekreacja ruchowa zapobiega wtórnym zmianom towarzyszącym dysfunkcji(zapobiega przykurczom, zanikom mięśniowym).
Pozwala na utrzymanie właściwej biomechaniki narządu ruchu, wypracowuje hiperkompen.
..łzaeeeee.
sacyjnie większą ruchomość w stawach zdrowych oraz zwiększa siłę mięśniową w pozostałych odcinkach narządu ruchu.
Zapewnia w ten sposób lepszą funkcjonalność organizmu jako całości, wpływając na lepszą ekonomikę wysiłku, a tym samym mniejszy wydatek energetycznjwe wszystkich czynnościach dnia codziennego.
Czynnik ruchu, jaki zapewnia korektywa, jest ważnym stymulatorem wszystkich funkcji życiowych człowieka.
Wpływa na poprawę czynności wentylacyjnej układu oddechowego, sprawności pracy serca jako pompy, adaptacji krążenia obwodowego, podnosi poziom odporności nieswoistej, zapobiega biologicznym skutkom starzenia się.
Ruch ma szczególne znaczenie w przypadkach dysfunkcji u dzieci.
Zmniejsza hartuj ąc organizm, wyrabiaj ąe odporność na szkodliwe czynniki otoczenia, działając ogólnie lub miejscowo.
Wprawianie rekreacji ruchowej daje umiejętności lepszej kontroli stanu zdrowia, pogłębia nawyki właściwej pielęgnacji i higieny.
Program rekreacji ruchowej dla osób niepełnosprawnych w sposób ścisły i precyzyjny określa przeciwwskazania wykonywania pewnych ewolucji ruchowych w określonych schorzeniach.
W ten sposób rekreacja aplikuje ruch jako cenny środek leczniczj, nie posiadający żadnych objawów ubocznych, w przeciwieństwie do środków farmakologicznych.
Bola pedagogiczna-psychologiczna.
Pedagogiczny aspekt rekreacji ruchowej wynika z większej niż u zdrowych dzieci potrzeby stosowania jej u niepełnosprawnych ze względu na możliwości kształtowania pozytywnych cech osobowości.
U dzieci i młodzieży inwalidzkiej zaburzenia przystosowania.
Rekreacja ruchowa, szczególnie prowadzona zespołowo, normuje postępowanie w grupie, wpływa na kształtowanie się więzi społecznych.
Osoby dorosłe mają motywację do wykowywania ćwiczeń rehabilitacyjnych, ponieważ pragną szybkiego powrotu do zdrowia, do pracy.
U dzieci motywacja ta nie występuje i dlatego konieczne jest wprowadzenie metod kinezyterapeutycznych, które poprzez formę zabawy ruchowej-wprowadzenie dodatkowych elementów oddziaływania bodźców środowiska-podnoszą dyspozycję motywacyjną u dzieci do wykonywania ćwiczeń leczniczych oraz uatrakcyj maj ą kinezyterapię.
Zarówno osobom dorosłym, jak i dzieciom korektywa dostarcza uczucia przyjemności i zadowolenia.
Monotonia tradycyjnej kinezy terapii na sali gimnastycznej nie zawsze odpowiada zainteresowaniom ćwiczących.
Korektywa zawiera rozrywkowy i pobudzający charakter ruchu.
Wykorzystując dostępne środki i możliwości, stwarza warunki dające pełne zadowolenie uczestnikom.
Zadowolenie to pogłębia ciągła poprawa sprawności ruchowej i wydolności fizycznej, powiązana z uprawianą formą rekreacji.
Uczestnictwo w zajęciach jest dużym urozmaiceniem codziennego życia, szczególnie dla osób nie pracujących zawodowo.
Pojawiają się możliwości zmiany środowiska, nawiązania kontaktów towarzyskich czy koleżeńskich.
Ruch fizyczny stosowany w odpowiedniej formie jest również czynnikiem psychoterapeutycznym, który pozytywnie wpływa na zaburzenia nerwicowe, postawy lękowe czy depresyjne.
fioła estetyczna.
Korektywa, poza spełnianiem funkcji usprawniającej, kształci estetykę ruchu.
Stałe ćwiczenie odpowiednich ewolucji, dostosowanych do stopnia dysfunkcji, wyrabia płynność i harmonię ruchów zbliżoną do ogólnie przyjętych wzorców.
Wykształcone, wykonywane bezbłędnie czynności maskują dysfunkcję ruchową, zaspokajając potrzeby piękna i harmonii wykonywanego ruchu.
Umiejętności te, przenoszone na czynności dnia codziennego, zmniejszają znacznie dostrzegalność zewnętrznych oznak inwalidztwa.
Wola społeczna.
Większość trudności, z jakimi borykają się osoby niepełnosprawne w procesie przystosowania, związana jest z negatywnymi postawami wobec nich ze strony najbliższego otoczenia, pracodawców, kierowników szkół, nauczycieli itp.
Postawy te są złożone, wiążą się z pewnym napięciem emocjonalnym, obciążeniem psychicznym przejawiającym się w przykrych uczuciach lub antycypacji przykrych doświadczeń czy doznań.
Antycypacja przykrości wynika z doświadczeń własnych danej osoby lub ze stereotypowych opinii i przekonań przejętych od innych osób, a wynikających z rozpowszechnionych uprzedzeń wobec inwalidów.
Postawa negatywna, która wyraża się chęcią unikania inwalidów, ma dla nich bardzo rozległe i niekorzystne skutki.
Istnieją różne formy społecznego odtrącenia osób niepełnosprawnych, m.in.traktowanie ich jako jednostki mniej wartościowe, co wynika z obaw przed ewentualnymi trudnościami, jakie mogłyby być 14.
skutkiem akceptacji inwalidy jako ucznia, pracownika, współpracownika, towarzysza zabaw czy partnera życiowego.
Mechanizm powstawania tych negatywnych postaw jest podobny w różnych sytuacjach, a decydującym czynnikiem jest tu wystąpienie lub antycypacja ob ciążenia psychicznego.
Uprawianie rekreacji ruchowej przez osoby niepełnosprawne zmienia znacznie w sposób pozytywny te postawy.
Odgrywają tutaj rolę następujące mechanizmy.
Przede wszystkim następuje ciągły kontakt osób z otoczenia z inwalidą.
Wszelkiego rodzaju uczestnictwo w zajęciach rekreacyjnych daje okazję do bezpośredniego stykania się z osobami, które wyrobiły sobie negatywną postawę wobec inwalidztwa, co znosi częściowo izolację osoby niepełnosprawnej.
Następnie pojawiają się formy pozytywnych zachowań wobec inwalidy(współuczestniczenie w rozgrywkach, wymiana doświadczeń w zakresie sposobu uprawiania zajęć ruchowych, użytkowanie odpowiedniego sprzętu itp).
Końcowym etapem tego procesu jest zmiana przekonań odnoszących się do inwalidy.
Możność zaprezentowania przez pacjentów z różnymi dysfunkcjami umiejętności ruchowych w grze, posiadania formalnych uprawnień świadczących o wysokich kwalifikacjach w danej dziedzinie rekreacji(karta pływacka, karta pływacka specjalna patent żeglarza czy sternika jachtowego)podnosi znacznie autorytet i prestiż inwalidy wobec otoczenia.
Kształtują się w ten sposób pozytywne postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych, przejawiające się w życzliwości i sympatii dla nich, w akceptacji i chęci utrzymywania z nimi różnego rodzaju kontaktów społecznych oraz w pozytywnej ocenie ich cech.
Postawy te z kolei wpływają na postawy samych inwalidów.
Zmienia się obraz własnej osobowości, ocena własnej zdolności do pracy i możliwości, wzrasta poziom aspiracji życiowych.
Wola ekonomiczna.
Występują tutaj dwa czynniki: zwiększenie potencjału aktywności zawodowej inwalidy poprzez ogólne usprawnienie fizyczne oraz ekonomika samego usprawniania ruchowego.
Aktywna, twórcza postawa zawodowa jest jednym z najważniej*zych celów rozumianej powszechnie kompleksowej rehabilitacji.
Wyro wenie tej postawy nie zależy tylko od właściwego wyszkolenia zawodoBego inwalidy.
Wiadomo, iż warunkiem dobrej wydajności pracy osoby.
niepełnosprawnej jest uprzednie maksymalne usprawnienie fizyczne psychiczne i społeczne, w którym rekreacja ruchowa odgrywa bardzo ważną rolę.
Niezatrudnianie inwalidów spowodowałoby konieczność utrzymywania ich przez społeczeństwo, podobnie jak osób w wieku emerytalnym, dzieci i młodzieży nie pracującej.
Podejmowanie pracy zarobkowej znacznie odciąża państwo ze świadczeń remowych z funduszu ubezpieczenia społecznego, a w wielu przypadkach również ze świadczeń z funduszów opieki społecznej.
Podkreślić trzeba także odciążenie rodzin od utrzymywania inwalidów, którzy nie zarobkują i nie mają innych źródeł dochodu.
Nakłady pieniężne związane z organizacją korektywy dla osób niepełnosprawnych są niewielkie.
Większość zajęć odbywa się dzięki wykorzystaniu naturalnej bazy i nie wymaga drogiego, specjalistycznego sprzętu.
Rozdział II.
Analiza wybranych form aktywności ruchowej z punktu widzenia ich przydatności dla kompensacji i korektywy.
Zasady prowadzenia ćwiczeń rehabilitacyjnych Ruchowe ćwiczenia lecznicze-określane tako kinezyterapia - są integralną składową rehabilitacji leczniczej.
Behabilitacj a lecznicza jest to proces leczenia umożliwiający przyspieszenie naturalnej regeneracji oraz zmniejszający następstwa ustrojowe i psychiczne spowodowane przez chorobę.
Poprzez ściśle kontrolowane oddziaływanie na procesy regeneracyjne ustroju uzyskuje się zmniejszenie niepożądanych następstw fizycznych wywołanych przez chorobę.
Stała, systematyczna stymulacja funkcji organizmu nie dopuszcza do powstawania niekorzystnych zmian, które hamują możliwość pełnej regeneracji oraz utrudniają restytucję czynności uszkodzonych organów.
Rehabilitacja lecznicza jest ściśle związana z podstawową opieką zdrowotną i powinna znajdować się w centrum zainteresowania każdego lekarza praktyka.
Osiągnięcia medycyny naszych czasów pozwoliły na uratowanie życia wielu ludziom, ale z drugiej strony powiększyły znacznie liczbę osób niepełnosprawnycb, u których postępowanie usprawniaj ąee jest jednym z najważniejszych elementów prowadzenia chorego.
Ostateczna ocena rezultatów leczenia nie może być wyłącznie sprawą utrzymania pacjenta przy życiu, ale również oceną jego szeroko rozumianej sytuacji biologiczna-środowiskowej, a więc jego sposobu dalszego życia w społeczeństwie.
Proces terapeutyczny, który pozostawia u człowieka trwałe IV.
zmiany wewnątrzustrojowe powodujące niesprawność fizyczną i stan zależności społecznej, nie może być uważavy za pozytywny.
Planując leczenie pacjenta nie można poprzestawać jedynie na ratowaniu życia, ale należy wprowadzać już od samego początku te wszystkie działania usprawniania leczniczego, które w konsekwencji umożliwią pacjentowi powrót do czynnego, twórczego, samodzielnego bytu.
Reasumując należy powiedzieć, że podstawowym zadaniem ruchowych ćwiczeń leczniczo-rehabilitacyjnych jest doprowadzenie pacjenta do takiego etapu wyleczenia, który cechuje się nie tylko dobrą oceną kliniczną, ale pozwala również na pełny powrót zdolności do pracy zawodowej i samodzielności w życiu.
Istnieje jednak ogromna liczba schorzeń, które uniemożliwiają pełny powrót do czynnego życia, ponieważ doszło do znacznych uszkodzeń ustrojowych, np.ze strony narządu krążenia czy narządu oddechowego, zaburzeń czynności układu nerwowego, uszkodzeń narządu ruchu.
Tutaj ćwiczenia lecznicze odgrywają olbrzymią rolę w procesie tzw.rehabilitacji kompensacyjnej lub adaptacyjnej.
Rehabilitacja kompensacyjna polega na maksymalnym usprawnieniu naturalnych czynności zastępczych w organach, które nie zostały uszkodzone przez chorobę, a mogą w pewvym stopniu przejąć funkcję uszkodzonego narządu.
Jeżeli chory układ krążenia zmniejsza proces zaopatrzenia ustroju w tlen, to poprawa czynności układu oddechowego może ten proces zwiększyć, kończyna zdrowa może przejąć częściowo funkcje kończyny chorej, zwiększenie zakresu ruchomości kręgosłupa lędźwiowego i utrzymanie pełnej ruchomości stawu kolanowego mogą zastąpić częściowo funkcje usztywnionego stawu biodrowego.
Mamy tu do czynienia z wyzwoleniem naturalnych możliwości zastępczych, jakie istnieją u każdego człowieka.
Poprzez właściwą kontrolę tego procesu można uzyskać optymalny wynik sprawności ustroju.
Końcowy efekt jest tutaj oczywiście bardziej zróżnicowany indywidualnie, zależy bowiem nie tylko od stopnia dysfunkcji, ale również od osobowości pacjenta, jego motywacji, warunków bytowych, socjalnych i innych.
Podstawową cechą każdego ustroju jest ruch i wysiłek.
Odebranie człowiekowi jego naturalnej motoryki prowadzi do zmian wstecznych które przy współistnieniu z podstawowym procesem chorobowym.
utrudniają znacznie odzyskanie utraconej sprawności fizycznej.
Jak wyglądają te zmiany w poszczególnych układach, narządach i tkankachY.
Podstawy fizjologiczne korektywy.
Schorzenia układu nerwowego
Zmiany, które tutaj występują, można podzielić na dwie zasadnicze grupy.
Pierwsza grupa odnosi się do złożonych czynności człowieka, jakimi są: percepcja, mowa, pismo, czytanie, orientacja przestrzenna.
Druga zaś dotyczy zaburzeń ruchowych, takich jak: wadliwe stereoty-py ruchowe i wtórne zmiany ze strony układu kostna-mięśniowego.
Główne cele kinezyterapii u chorych ze schorzeniami centralnego układu nerwowego są następujące: 1.
Przyspieszenie procesów kompensacji.
Cel ten realizuje się poprzez wykorzystanie naturalnych mechanizmów zapewniających zastąpienie utraconych funkcji ruchowych.
Jednym z tych mechanizmów jest pobudzenie nie uszkodzonych części analizatora kinestetycznego ruchowego oraz pobudzenie mechanizmów nieswoi-tego układu siatkowego, który w pewnych warunkach może przejąć pobudzenie swoiste.
Wykorzystuje się również mechanizm wyrównywania ubytku poprzez inne analizatory, i tak np. poprawa funkcji percepcji wzrokowej może wpłynąć na poprawę koordynacji ruchu.
Istnienie symetrycznej pracy obu półkul mózgowych oraz szeregu połączeń między nimi a ośrodkami podkorowymi i rogami przednimi rdzenia pozwala na uruchomienie mechanizmów wyrównawczych z drugiej półkuli 2.
Zabezpieczenie przed wykształceniem wadliwych stereotypów ruchowych, związanych ze spaczonymi funkcjami uszkodzonej tkanki 0102 ZOWS.
3.
Przeciwdziałanie powstawaniu wtórnych zmian ze strony ukła 4 umięśniowa-kostnego, jakimi są przykurcze, zniekształcenia czy odwapnienia.
Zmiany te zostaną szerzej omówione w dalszej części rozdziału.
W chwili obecnej nie ma ujednoliconej metodyki postępowania kinezyterapeutycznego u chorych ze schorzeniami ośrodkowego układu nerwowego.
Istnieje szereg różnych metod prowadzenia ćwiczeń leczniczo-ruchowych, z których chciałbym przytoczyć następujące: Metoda B-.
B-obath Założenia tej metody opierają się na tym, iż głównym problemem niesprawności ruchowej w uszkodzeniach mózgu jest zaburzenie naturalnych odruchów postawy warunkuj ących orientację przestrzenną ruchów.
...
Bejituga