fon_druk.pdf

(3990 KB) Pobierz
fon_druk
Rozwój głosu
wstęp
Struktura fałdu głosowego
Głos człowieka jest jego cechą osobniczą zaleŜną od
osobowości, stanu emocjonalnego i środowiska, w którym Ŝyje.
Jest nośnikiem informacji w komunikacji międzyludzkiej.
Prawidłowy dźwięk głosu określa się mianem eufonii
eufonii , zaburzenia dźwięczności – dysfoni ą
dysfoni ą ,
a brak dźwięczności – afoni ą .
afoni ą .
Głos jest bardzo złoŜonym zjawiskiem akustycznym i mechanicznym.
Do jego wytwarzania niezbędna jest moŜliwość tworzenia
podstawowego składnika, jakim jest d ź wi ę k.
d ź wi ę k.
Czym jest d ź wi ę k?
Wojciech Brzoznowski
wstęp
wstęp
odp.: d ź wi ę k jest fal ą
Fala dźwiękowa stanowi cykliczne zgęszczenia i rozrzedzenia powietrza.
ródłem głosu
dźwięki generowane przez ruch drgający
dźwięki generowane przez ruch drgający
Te obszary zagęszczeń i rozrzedzeń przesuwają się z prędkością dźwięku
(340 m/sek) i wywołują w uchu wraŜenie dźwięku.
fałdów głosow
głosow ych
ych w krtani,
w krtani, pod wpływem
pod wpływem wydychanego powietrza
wydychanego powietrza.
obszary rozrzedzeń
obszary zagęszczeń
Aby w pełni zrozumieć proces powstawania dźwięków
i przekształcania ich w mowę
konieczna jest podstawowa znajomoć anatomii i fizjologii krtani.
Głos
d ź wi ę k jest fal ą
ź ródłem głosu
fałdów
1496682.371.png 1496682.382.png 1496682.393.png
Anatomia krtani
Anatomia krtani
Krta ń umiejscowiona jest w cz ęś ci ś rodkowej odcinka szyi,
cz ęś ci ś rodkowej odcinka szyi,
tchawic ą
Z budowana ze szkieletu chrz ę stnego, wi ę zadeł i
Rola mięśni zewnętrznych krtani polega na ustalaniu połoŜenia krtani, podnoszeniu,
obniŜaniu, przemieszczaniu ku przodowi i do tyłu.
Mi ęś nie wewn ę trzne krtani
mi ęś ni.
Szkielet chrz ę stny tworzy dziewi ęć chrz ą stek: (trzy parzyste i trzy nieparzyste).
Poszczególne chrz ą stki poł ą czone s ą stawami i wi ę zadłami oraz mi ęś niami.
Wyró Ŝ niamy dwie grupy mi ęś ni krtani: zewn ę trzne i wewn ę trzne.
Mi ęś nie wewn ę trzne krtani , zwłaszcza mi ęś nie głosowe
mi ęś nie głosowe odgrywają zasadniczą rolę
w procesie fonacji (tworzenia d ź wi ę ku).
Anatomia krtani
Anatomia krtani
przedsionek krtani , jest to część leŜąca powyŜej fałdów kieszonek;
Piętro środkowe zawierające fałdy głosowe i gło ś ni ę
gło ś ni ę ;
jama podgło ś niowa , bezpośrednio łącząca się z tchawicą.
przedsionek
gło ś nia
jama podgło ś niowa
Krta ń umiejscowiona jest w
mi ę dzy gardłem a
mi ę dzy gardłem a tchawic ą
budowana ze szkieletu chrz ę stnego, wi ę zadeł i mi ęś ni.
(tworzenia d ź wi ę ku).
Wnętrze krtani stanowi jama krtani wysłana błoną śluzową.
MoŜemy wyróŜnić w niej trzy piętra:
Piętro górne przedsionek krtani
Piętro dolne czyli jama podgło ś niowa
gło ś ni
1496682.404.png 1496682.001.png 1496682.012.png
Anatomia krtani – fałd głosowy
Anatomia krtani – fałd głosowy
fałdy głosowe.
Ich precyzyjne drgania s ą podstaw ą prawidłowej czynno ś ci głosowej.
Fałdy głosowe to parzyste struktury, w skład których wchodzą:
więzadła głosowe,
mięśnie głosowe,
tkanka łączna,
naczynia krwionośne, nerwy
i pokrywająca je błona śluzowa.
Warstwowa budowa fałdu głosowego wg Minoru Hirano
Hirano z 1975 r.
5 warstw
RóŜnice właściwości mechanicznych poszczególnych warstw umoŜliwiają odpowiednie rozchodzenie się napręŜeń,
co jest warunkiem prawidłowych drgań fałdów głosowych
Anatomia krtani – fałd głosowy
Anatomia krtani – fałd głosowy
warstwa powierzchowna
- = przestrze ń Reinkego
- luźna tk. łączna
- niewielka liczba włókien
kolagenowych i spręŜystych
Blaszka wła ś ciwa
- 3 warstwy:
Nabłonek
– wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
- zapewnia właściwy kontakt fałdów głosowych w fonacji
- chroni je przed mikrourazami
- dzięki specyficznej budowie i metabolicznej aktywności
umoŜliwia transport wody i ułatwia przyleganie śluzu do powierzchni fałdu
warstwa ś rodkowa
- więcej włókien spręŜystych
więzadło
głosowe
- komórki nabłonka są mocno połączone
desmosomami i dzięki temu wytrzymują
obciąŜenia jakim ulega fałd głosowy
- spoczywają na błonie podstawnej i mają
tzw. nici kotwicz ą ce (kolagen typ IV)
głosowe
warstwa gł ę boka
- więcej włókien kolagenowych
równolegle do włókien m. głosowego
i pomagają utrzymać odpowiedni kształt wibrującej
tkanki
Warstwowa budowa fałdu głosowego wg
Najwa Ŝ niejsz ą cz ęś ci ą krtani jako generatora tonu podstawowego głosu s ą
fałdy głosowe.
1. warstwa powierzchowna
Blaszka wła ś ciwa
Nabłonek
2. warstwa ś rodkowa
więzadło
3. warstwa gł ę boka
włókna spręŜyste i kolagenowe
układają się równolegle
1496682.023.png 1496682.034.png 1496682.045.png 1496682.056.png 1496682.067.png 1496682.078.png 1496682.089.png 1496682.100.png 1496682.111.png 1496682.122.png 1496682.133.png
Anatomia krtani – fałd głosowy
Anatomia krtani
szpar ą gło ś ni .
Jest to najwęŜszą część krtani i drogi oddechowej u dorosłych.
Fałdy głosowe posiadają właściwość zbliŜania się i oddalania, co powoduje odpowiednio
zwieranie i rozwieranie szpary głośni
Powstanie głosu mo Ŝ liwe jest dzi ę ki pracy fałdów głosowych.
- jest częścią wewnętrzną mi ęś nia tarczowo
mi ęś nia tarczowo – nalewkowego
nalewkowego
- tworzy trzon (body) fałdu głosowego
Powstanie głosu mo Ŝ liwe jest dzi ę ki pracy fałdów głosowych.
W czasie oddychania otwierają się i układają w trójkąt, a w czasie fonacji łączą się, są zwarte i drgają.
Osiągają ok. 200 drgań na sekundę.
mi ę sie ń głosowy
- wg Rohena :
koncepcja struktury
warkoczowej
układu m. głosowego:
warkoczowate przeplatanie się włókien
mięśniowych w 1/3 tylnej długości
fałdu głosowego
zapewnia to stopniowe narastanie
napięcia układu generatora i jego
jednorodność jako masy drgającej
w tej samej fazie
struktury warkoczowej
faza
fonacji
faza
oddychania
głos
głos – mechanizm powstawania
Czynniki niezb ę dne do wytwarzania głosu to ( Milutinovic
Milutinovic 1996):
1996):
(płuca, oskrzela, tchawica)
warunkujący powstanie w dolnych drogach oddechowych
strumienia powietrza niezbędnego do fonacji
Tworzenie głosu i mowy wymaga wzajemnego
współdziałania wszystkich wymienionych składowych (układ
oddechowy, generator akustyczny, nasada) i pozostaje pod ś cisł ą
(krtań)
odpowiada za powstanie tonu podstawowego
Ton krtaniowy posiada określoną wysokość i natęŜenie,
jest jednak słaby i bezbarwny
pozostaje pod ś cisł ą
o ś rodkowego układu nerwowego oraz
uwarunkowane jest
słuchu ,
, o ś rodkowego układu nerwowego
uwarunkowane jest licznymi mechanizmami odruchowymi
licznymi mechanizmami odruchowymi .
.
NASADA
tworzy ją:
przedsionek krtani, gardło, jama ustna,
(pojęcie wokalistyczne)
przedsionek krtani, gardło, jama ustna,
jama nosowa i zatoki przynosowe
jama nosowa i zatoki przynosowe
narządy te spełniają funkcje rezonacyjne i artykulacyjne
dźwięk nabiera odpowiedniej siły i barwy poprzez
wzmocnienie lub osłabienie
niektórych składowych tonu krtaniowego
i przekształca się w głos artykułowany.
Przestrzeń zawartą między fałdami głosowymi nazywamy szpar ą gło ś ni
Czynniki niezb ę dne do wytwarzania głosu to (
1. UKŁAD ODDECHOWY
UKŁAD ODDECHOWY (płuca, oskrzela, tchawica)
2. GENERATOR AKUSTYCZNY
GENERATOR AKUSTYCZNY (krtań)
kontrol ą
kontrol ą słuchu
3. NASADA
1496682.144.png 1496682.155.png 1496682.166.png 1496682.177.png 1496682.188.png 1496682.199.png
Dlaczego i jak drgają fałdy głosowe?
Dlaczego i jak drgają fałdy głosowe? c.d.
Jeden okres takich drań wygląda następująco:
Istnieją zasadniczo dwie teorie:
1.
mięśnie zbliŜają fałdy głosowe do siebie
1. Teoria nerwowo-mi ęś niowa (neurochronaksyjna, Husson)
mówi o bezpośredniej kontroli układu nerwowego, czyli o
aktywnych skurczach mięśnia głosowego reagującego na
impulsy nerwowe. UwaŜa się ją raczej za wątpliwą.
2.
wydychane powietrze powoduje wzrost ciśnienia
poniŜej fałdów;
gdy siła nacisku na zwarte fałdy przekracza siłę ich
zwarcia, fałdy rozwierają się i porcja powietrza ucieka
przez powstałą szparę
2. Teoria mi ęś niowoelastyczna, aerodynamiczna
stwierdza, Ŝe siłą wprowadzającą struny głosowe w drgania
jest ciśnienie słupa powietrza w okolicy podgłośniowej.
3.
ciśnienie nagle spada
i fałdy głosowe mogą ponownie zbliŜyć się na skutek
swojej elastyczności.
4.
Dlaczego i jak drgają fałdy głosowe? c.d.
Dlaczego i jak drgają fałdy głosowe? c.d.
jama
podgłośniowa
Cz ę stotliwo ść drga ń
Cz ę stotliwo ść drga ń zaleŜy od napięcia i sztywności fałdów głosowych,
ciśnienia podgłośnowego, długości i masy fałdów
• Struny głosowe drgają w trzech płaszczyznach, ponadto róŜnie w zaleŜności
od wysokości tonu.
• Długość strun głosowych u męŜczyzn wynosi ok. 20 mm, u kobiet ok. 10 mm,
stąd wysoko ść tonu krtaniowego
wysoko ść tonu krtaniowego u kobiet jest ok. 2 x większa niŜ u męŜczyzn
• Rozwarcie i zwarcie fałdów nie następuje od razu.
Najpierw zaczyna się otwierać dolna część,
podobnie zwarcie rozpoczyna się od dołu.
(przy normalnej mowie u męŜczyzn ok. 100-140 Hz, u kobiet 200- 280 Hz)
Nat ęŜ enie d ź wi ę ku
Nat ęŜ enie d ź wi ę ku jest prawie proporcjonalne do ciśnienia podgłośniowego i
nie zaleŜy od charakteru drgań fałdów głosowych.
• Ruchoma względem podłoŜa błona śluzowa tworzy w czasie fonacji falę
wokół mięśnia głosowego (ang. mucosal wave).
1496682.210.png 1496682.221.png 1496682.232.png 1496682.243.png 1496682.254.png 1496682.265.png 1496682.276.png 1496682.287.png 1496682.298.png 1496682.309.png 1496682.320.png 1496682.331.png 1496682.342.png 1496682.353.png 1496682.354.png 1496682.355.png 1496682.356.png 1496682.357.png 1496682.358.png 1496682.359.png 1496682.360.png 1496682.361.png 1496682.362.png 1496682.363.png 1496682.364.png 1496682.365.png 1496682.366.png 1496682.367.png 1496682.368.png 1496682.369.png 1496682.370.png 1496682.372.png 1496682.373.png 1496682.374.png 1496682.375.png 1496682.376.png 1496682.377.png 1496682.378.png 1496682.379.png 1496682.380.png 1496682.381.png 1496682.383.png 1496682.384.png 1496682.385.png 1496682.386.png 1496682.387.png 1496682.388.png 1496682.389.png 1496682.390.png 1496682.391.png 1496682.392.png 1496682.394.png 1496682.395.png 1496682.396.png 1496682.397.png 1496682.398.png 1496682.399.png 1496682.400.png 1496682.401.png 1496682.402.png 1496682.403.png 1496682.405.png 1496682.406.png 1496682.407.png 1496682.408.png 1496682.409.png 1496682.410.png 1496682.411.png 1496682.412.png 1496682.413.png 1496682.414.png 1496682.002.png 1496682.003.png 1496682.004.png 1496682.005.png 1496682.006.png 1496682.007.png 1496682.008.png 1496682.009.png 1496682.010.png 1496682.011.png 1496682.013.png 1496682.014.png 1496682.015.png 1496682.016.png 1496682.017.png 1496682.018.png 1496682.019.png 1496682.020.png 1496682.021.png 1496682.022.png 1496682.024.png 1496682.025.png 1496682.026.png 1496682.027.png 1496682.028.png 1496682.029.png 1496682.030.png 1496682.031.png 1496682.032.png 1496682.033.png 1496682.035.png 1496682.036.png 1496682.037.png 1496682.038.png 1496682.039.png 1496682.040.png 1496682.041.png 1496682.042.png 1496682.043.png 1496682.044.png 1496682.046.png 1496682.047.png 1496682.048.png 1496682.049.png 1496682.050.png 1496682.051.png 1496682.052.png 1496682.053.png 1496682.054.png 1496682.055.png 1496682.057.png 1496682.058.png 1496682.059.png 1496682.060.png 1496682.061.png 1496682.062.png 1496682.063.png 1496682.064.png 1496682.065.png 1496682.066.png 1496682.068.png 1496682.069.png 1496682.070.png 1496682.071.png 1496682.072.png 1496682.073.png 1496682.074.png 1496682.075.png 1496682.076.png 1496682.077.png 1496682.079.png 1496682.080.png 1496682.081.png 1496682.082.png 1496682.083.png 1496682.084.png 1496682.085.png 1496682.086.png 1496682.087.png 1496682.088.png 1496682.090.png 1496682.091.png 1496682.092.png 1496682.093.png 1496682.094.png 1496682.095.png 1496682.096.png 1496682.097.png 1496682.098.png 1496682.099.png 1496682.101.png 1496682.102.png 1496682.103.png 1496682.104.png 1496682.105.png 1496682.106.png 1496682.107.png 1496682.108.png 1496682.109.png 1496682.110.png 1496682.112.png 1496682.113.png 1496682.114.png 1496682.115.png 1496682.116.png 1496682.117.png 1496682.118.png 1496682.119.png 1496682.120.png 1496682.121.png 1496682.123.png 1496682.124.png 1496682.125.png 1496682.126.png 1496682.127.png 1496682.128.png 1496682.129.png 1496682.130.png 1496682.131.png 1496682.132.png 1496682.134.png 1496682.135.png 1496682.136.png 1496682.137.png 1496682.138.png 1496682.139.png 1496682.140.png 1496682.141.png 1496682.142.png 1496682.143.png 1496682.145.png 1496682.146.png 1496682.147.png 1496682.148.png 1496682.149.png 1496682.150.png 1496682.151.png 1496682.152.png 1496682.153.png 1496682.154.png 1496682.156.png 1496682.157.png 1496682.158.png 1496682.159.png 1496682.160.png 1496682.161.png 1496682.162.png 1496682.163.png 1496682.164.png 1496682.165.png 1496682.167.png 1496682.168.png 1496682.169.png 1496682.170.png 1496682.171.png 1496682.172.png 1496682.173.png 1496682.174.png 1496682.175.png 1496682.176.png 1496682.178.png 1496682.179.png 1496682.180.png 1496682.181.png 1496682.182.png 1496682.183.png 1496682.184.png 1496682.185.png 1496682.186.png 1496682.187.png 1496682.189.png 1496682.190.png 1496682.191.png 1496682.192.png 1496682.193.png 1496682.194.png 1496682.195.png 1496682.196.png 1496682.197.png 1496682.198.png 1496682.200.png 1496682.201.png 1496682.202.png 1496682.203.png 1496682.204.png 1496682.205.png 1496682.206.png 1496682.207.png 1496682.208.png 1496682.209.png 1496682.211.png 1496682.212.png 1496682.213.png 1496682.214.png 1496682.215.png 1496682.216.png 1496682.217.png 1496682.218.png 1496682.219.png 1496682.220.png 1496682.222.png 1496682.223.png 1496682.224.png 1496682.225.png 1496682.226.png 1496682.227.png 1496682.228.png 1496682.229.png 1496682.230.png 1496682.231.png 1496682.233.png 1496682.234.png 1496682.235.png 1496682.236.png 1496682.237.png 1496682.238.png 1496682.239.png 1496682.240.png 1496682.241.png 1496682.242.png 1496682.244.png 1496682.245.png 1496682.246.png 1496682.247.png 1496682.248.png 1496682.249.png 1496682.250.png 1496682.251.png 1496682.252.png 1496682.253.png 1496682.255.png 1496682.256.png 1496682.257.png 1496682.258.png 1496682.259.png 1496682.260.png 1496682.261.png 1496682.262.png 1496682.263.png 1496682.264.png 1496682.266.png 1496682.267.png 1496682.268.png 1496682.269.png 1496682.270.png 1496682.271.png 1496682.272.png 1496682.273.png 1496682.274.png 1496682.275.png 1496682.277.png 1496682.278.png 1496682.279.png 1496682.280.png 1496682.281.png 1496682.282.png 1496682.283.png 1496682.284.png 1496682.285.png 1496682.286.png 1496682.288.png 1496682.289.png 1496682.290.png 1496682.291.png 1496682.292.png 1496682.293.png 1496682.294.png 1496682.295.png 1496682.296.png 1496682.297.png 1496682.299.png 1496682.300.png 1496682.301.png 1496682.302.png 1496682.303.png 1496682.304.png 1496682.305.png 1496682.306.png 1496682.307.png 1496682.308.png 1496682.310.png 1496682.311.png 1496682.312.png 1496682.313.png 1496682.314.png 1496682.315.png 1496682.316.png 1496682.317.png 1496682.318.png 1496682.319.png 1496682.321.png 1496682.322.png 1496682.323.png 1496682.324.png 1496682.325.png 1496682.326.png 1496682.327.png 1496682.328.png 1496682.329.png 1496682.330.png 1496682.332.png 1496682.333.png 1496682.334.png 1496682.335.png 1496682.336.png 1496682.337.png 1496682.338.png 1496682.339.png 1496682.340.png 1496682.341.png 1496682.343.png 1496682.344.png 1496682.345.png 1496682.346.png 1496682.347.png 1496682.348.png 1496682.349.png 1496682.350.png 1496682.351.png 1496682.352.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin