Charteris Leslie - Święty 02 Święty zamyka sprawę.pdf - Charteris Leslie - ssonja

L ESLIE C HARTERIS

Ś WIĘTY ZAMYKA SPRAWĘ

T YTUŁ ORYGINAŁU ANGIELSKIEGO : T HE S AINT CLOSES THE CASE .

P RZEŁOŻYŁ : J ERZY M ATWIEJCZUK

P ROLOG

Jest rzeczą wiadomą, że w tych zwariowanych czasach żadna nowinka nie jest w stanie

przyciągnąć zainteresowania publiczności dłużej niż przez tydzień, dlatego też dziennikarze i

wydawcy gazet szybko się starzeją, przedwcześnie łysieją i stają się znerwicowani.

Codziennie potrzebna jest nowa sensacja, a każda następna musi zaćmić poprzednią, aż

słownik wyjałowi się z superlatywów, a wyobraźnia zblednie z wysiłku wymyślenia lub

wynalezienia na jutro historii na tyle fantastycznej i kolosalnej, by mogła być godną

następczynią majstersztyku dnia wczorajszego.

Fakt, że notoryczny awanturnik znany jako Święty był w stanie przykuć uwagę opinii

publicznej przez okres dłuższy niż trzy miesiące, bijąc w ten sposób na głowę wszelkie

rekordy tego typu, był wyłączną zasługą jego własnej energii i przedsiębiorczości. Znękani

łowcy sensacji z Fleet Street przywitali go z otwartymi ramionami. Na jakiś czas można było

zaprzestać gorączkowej pogoni za nowinkami. Sam Święty robił w tej mierze wszystko, co

mógłby sobie wymarzyć najbardziej wymagający wydawca — z jedynym, oczywiście,

wyjątkiem: nie kwapił się do dostarczenia im największej sensacji, jaką byłoby jego własne

aresztowanie i proces. Każda z jego przygód była bardziej zuchwała od poprzedniej, a on nie

pozwalał na to, by zainteresowanie wywołane jego ostatnim posunięciem zgasło, zanim nie

pojawi się przed oczami zaskoczonej publiczności z jeszcze śmielszym wyczynem.

Ta samowola trwała już ponad trzy miesiące, podczas których Święty doprowadził do

zwycięskiego finału około dwudziestu wypadów na przeróżnych przestępców, lub ich mienie.

Doszło w końcu do tego, że w przeciągu tego kwartału imię Świętego zaczęło budzić

nieomal nadprzyrodzoną grozę i paniczny strach u ludzi, którzy przez lata chełpili się swoją

bezkarnością. Teraz zaczęli bać się, a ostrzeżenie Świętego — śmieszny wizerunek

człowieczka z jednowymiarowym tułowiem i kończynami (jak na rysunku dziecka), mającego

nad okrągłą głową bez twarzy absurdalną aureolę (czego już dzieci nie umieszczają na ogół

na swoich rysunkach), dostarczane pod drzwi adresata p zwykłej kopercie, nabierało bardziej

fatalnego znaczenia, niż wyrok podpisany kiedykolwiek przez sędziego Sądu Najwyższego.

To było dokładnie to, czego Święty oczekiwał. I niezmiernie go to bawiło.

Działalność swoją prowadził zwykle w tajemnicy i starał się nie rzucać w oczy, w związku

z czym jego ofiary nie mogły dać policji żadnych istotnych wskazówek, na podstawie których

można byłoby go wytropić. Bywały jednak przypadki, gdy Święty nie mógł uniknąć zdjęcia

maski przed człowiekiem, nad którego zgubą się trudził. Najbardziej zdumiewającym

fenomenem całej sprawy było w takich razach zawzięte i ponure milczenie pokrzywdzonej

strony. Po wielu bezowocnych próbach nadinspektor Teal pogodził się z myślą o niemożności

wydobycia z ofiar Świętego jakichkolwiek zeznał przeciwko niemu.

— Z równym powodzeniem można by próbować wydusić coś z głuchoniemej ostrygi w

słoju z chloroformem — powiedział komisarzowi. — Albo Święty nie zabiera się do faceta z

powodu jednej sprawy, o ile nie ma w zanadrzu innej, którą mógłby go szantażować, albo też

odkrył sekretną metodę tak skutecznego przekonywania, że groźba działa jeszcze nazajutrz i

przez wszystkie następne dni.

Ta teoria była dość sprytna i logiczna, ale byłaby jeszcze bardziej sprytna i logiczna oraz

bardziej dopracowana w szczegółach, gdyby inspektor był człowiekiem z większą

wyobraźnią. Ale pan Teal nie miał wielkiego zaufania do rzeczy, których nie można było

zobaczyć i wziąć do ręki; nie miał też nigdy okazji widzieć Świętego w akcji.

Zdarzały się, oczywiście, sytuacje, gdy Święty nie musiał uciekać się do szantażu czy

gróźb, aby zapewnić sobie milczenie osób, w których sprawy się mieszał.

Znamienny był przypadek mężczyzny nazwiskiem Golter, anarchisty i niepoprawnego

wywrotowca, który chełpił się tym, że poznał od środka wszystkie więzienia w Europie. Nie

należał do żadnej frakcji politycznej, jego jedyną ewangelią była najwyraźniej jego własna

mania destrukcji i w żadnym wypadku nie można było go określić mianem nieszkodliwego

maniaka.Był on przywódcą stowarzyszenia o nazwie Czarne Wilki, którego prawie wszyscy

członkowie mieli za sobą ciężkie wyroki za jakieś przestępstwa polityczne. Było to

najczęściej usiłowanie zabójstwa, zwykle drogą zamachu bombowego.

Cel działania ugrupowań tego typu, jak również mentalność ich zwolenników będą zawsze

wdzięcznym polem spekulacji dla psychiatrów, tym niemniej w pewnych sytuacjach

przedmiot czysto teoretycznego zainteresowania naukowców staje się rzeczywistym

problemem tych, których obowiązkiem jest utrzymanie spokoju pod rządami prawa.

Prawo zdało sobie sprawę z tego faktu, a jednocześnie zauważyło istnienie Czarnych

Wilków po upływie tygodnia, w ciągu którego w dwóch fabrykach w północnej Anglii miały

miejsce eksplozje z niemałą ilością ofiar, a kula nie wykrytego zamachowca musnęła plecy

ministra spraw wewnętrznych w chwili, gdy wsiadał do swego samochodu po wyjściu z Izby

Gmin.

Prawo odnalazło Goltera, ale człowiek, któremu polecono śledzić go i meldować o jego

ruchach, w jakiś sposób zdołał stracić go z oczu tego właśnie popołudnia, gdy Książę

Następca Tronu publicznie przejeżdżał ulicami Londynu na uroczysty lunch wydany przez

Lorda Mayora.

Przejazd został zorganizowany ulicami Strand i Fleet Street do City. Z niewielkiego,

wynajmowanego na Southampton Row pokoju (o którym nie wiedziała policja), Gloter

znalazł łatwą drogę na dachy domów po północnej stronie Fleet Street. Usadowił się tam w

miarę wygodnie pomiędzy kominami, skąd mógł patrzeć w dół i widzieć ulicę, podczas gdy

uzbrojeni policjanci przetrząsali Londyn próbując natrafić na jego ślad, a zaniepokojony

komisarz zarządził podwojenie liczby detektywów w cywilu, rozstawionych wzdłuż trasy.

Golter był człowiekiem ostrożnym i rozważnym; miał ponadto solidną wiedzę z dziedziny

zasad dynamiki. Znał co do centymetra swoją odległość od ziemi i precyzyjnie wyliczył czas

potrzebny na dotarcie granatu do celu; granaty typu Mills w jego kieszeniach miały

odpowiednio ustawione zapalniki. Zmierzywszy odległość pomiędzy dwoma słupami latarń

na Fleet Street, w pobliżu Strandu, mógł przy pomocy stopera wyliczyć czas potrzebny na

przebycie tej odległości przez pierwszy samochód orszaku. Następnie, posługując się

sporządzonym przez siebie skomplikowanym schematem, mógł już bez dodatkowych

obliczeń stwierdzić dokładnie, w którym momencie ma rzucić granaty, aby trafiły one

dokładnie w tył przejeżdżającego samochodu Księcia Następcy Tronu. Golter był dumny z

naukowej precyzji, z jaką dopracowany był każdy szczegół jego planu.

Zapalił papierosa, postukując delikatnie obcasami o blaszane pokrycie dachu. Zgodnie ż

oficjalnym harmonogramem, było jeszcze piętnaście minut do momentu, w którym orszak

miał dotrzeć do tego miejsca. Ulica w dole była już zapchana gęstym tłumem, który przelewał

się z chodników na jezdnię, tworząc odnogi — niby macki — krępujące nurt ruchu ulicznego.

— Masa ludzka podobna do mrówek — pomyślał Golter. — Burżuazyjne insekty. —

Uśmiechnął się, wyobrażając sobie zamieszanie w mrowisku, spowodowane wybuchem jego

trzech granatów…

— Tak, rzeczywiście, zanosi się na interesujący spektakl.

Głowa Goltera gwałtownie obróciła się do tyłu, jakby szarpnięta niewidzialnym

sznurkiem. Nie słyszał przybycia mężczyzny, stojącego teraz nad nim. Spokojny,

flegmatyczny głos przerwał jego rozmyślania w sposób o wiele bardziej brutalny, niż

mogłaby to uczynić jakakolwiek eksplozja. Ujrzał wysoką, smukłą postać w szarym, z

niewiarygodną perfekcją skrojonym garniturze i tegoż koloru miękkim, pilśniowym

kapeluszu, którego szerokie rondo ocieniało wesołe, niebieskie oczy. Mężczyzna ten mógłby

posłużyć za ilustrację najświeższych i najbardziej wymyślnych osiągnięć Savile Row w

dziedzinie eleganckiej konfekcji męskiej, gdyby tylko udało się nakłonić go do odrzucenia

pistoletu automatycznego, który na ogół nie występuje jako niezbędny dodatek do tego, „co

dobrze ubrany mężczyzna powinien nosić w tym sezonie”.

— Nadzwyczaj interesujący — powtórzył nieznajomy, spoglądając swymi niebieskimi,

nieco rozmarzonymi oczami w dół, na tłum kłębiący się trzydzieści metrów niżej.

— Patrząc z czysto artystycznego punktu widzenia, szkoda, że nie będziemy mogli tego

zobaczyć.

Prawa ręka Goltera zaczęła skradać się do odstającej kieszeni. Nieznajomy zachęcająco

zatoczył pistoletem leniwy łuk wokół punktu nad brzuchem Goltera.

— Ale zawleczki zostaw na miejscu, śliczny — powiedział półgłosem. — I podawaj mi po

jednym… Grzeczny chłopiec!

Lewą ręką przyjmował kolejne granaty, podawane mu przez Goltera i przekazywał je

komuś, kogo Golter nie widział — drugiemu mężczyźnie stojącemu za kominem. Upłynęła

minuta, podczas której Golter stał z rękami opuszczonymi wzdłuż tułowia, czekając na

okazję, by chwycić pistolet, trzymany przez nieznajomego z udawaną niedbałością. Ale taka

okazja się nie pojawiła. Zza komina natomiast ukazała się ręka — ręka trzymająca granat.

Nieznajomy wziął go i podał z powrotem Golterowi.

— Schowaj to do kieszeni — polecił.

Po pierwszym przyszła kolej na drugi i trzeci; Golter, w płaszczu ponownie

zdeformowanym przez wypychający kieszenie ciężar, stał patrząc na nieznajomego, który —

jak sądził — musiał być detektywem, choć zachowywał się w tak niezrozumiały sposób.

— Dlaczego to zrobiłeś? — zapytał podejrzliwie.

— Mam własne powody — odparł tamten spokojnie. — A teraz żegnam. Czy masz coś

przeciwko temu?

Podejrzliwość, obawa i zdumienie widoczne były na nieogolonej twarzy Goltera. Nagły

domysł zaświtał w jego wyblakłych oczach.

— A więc nie jesteś szpiclem!

Nieznajomy uśmiechnął się.

— Na nieszczęście dla ciebie — nie. Być może słyszałeś o mnie. Nazywają mnie

Świętym…

Błyskawicznie sięgnął lewą ręką do kieszeni, a Golter, nagle sparaliżowany strachem,

patrzył jak zahipnotyzowany na Świętego, który rysował kredą na kominie swój groteskowy

znak firmowy. Po czym Święty przemówił ponownie.

Nie jesteś istotą ludzką. Potrafisz tylko niszczyć; jesteś obłąkanym mordercą działającym

bez żadnych pobudek, poza własną żądzą krwi. Gdybyś miał jakikolwiek motyw, mógłbym

przekazać cię policji, która w tej chwili przeczesuje Londyn w poszukiwaniu ciebie. Nie

jestem tu po to, aby osądzać czyjekolwiek przekonania. Ale dla ciebie nie może być żadnego

usprawiedliwienia…

Zniknął i Golter rozejrzał się — zdziwiony, że słowa potępienia nagle przestały padać —

ale dach już opustoszał. Święty miał talent do znikania w taki sposób.

Orszak zbliżał się. Golter słyszał, jak okrzyki wiwatującego tłumu stają się coraz

głośniejsze, podobne do ryku wody nagle uwolnionej zza wrót zapory. Zerknął w dół.

Trzydzieści metrów niżej ujrzał pierwszy samochód przeciskający się przez szpaler ludzkich

mrówek.

Ciągle na próżno usiłował pojąć cel wizyty Świętego. Święty był tutaj, oskarżał go, a

następnie odszedł, oddając mu z powrotem jego granaty. Golter mógłby uwierzyć w to, że stał

się ofiarą halucynacji, gdyby nie fantastyczny znak na kominie, który pozostał na dowód, że

to jednak nie był sen. W histerycznym odruchu próbował zmazać rysunek rękawem. Po chwili

uspokoił się i wyciągnął z kieszeni stoper oraz sporządzony przez siebie schemat. Prowadzący

samochód dotarł właśnie do pierwszej z latarń, na których Golter oparł swoje wyliczenia.

Obserwował, to będąc jakby w stanie oszołomienia.

Książę Następca Tronu jechał w trzecim samochodzie; Golter rozpoznał jego mundur.

Dostojnik oddawał honory tłumowi. Wyjmując z kieszeni pierwszy granat Golter poczuł, że

drży; wyciągnął zawleczkę, lecz poczekał z rzutem do momentu dokładnie wskazanego przez

stoper i schemat.

„Prawdziwe szczegóły tej sprawy” — pisał Daily Record kilka dni później — „pozostaną

prawdopodobnie na zawsze tajemnicą, o ile Święty nie zdecyduje się któregoś dnia wyjść z

ukrycia, by je wyświetlić. Do tego czasu ciekawość ogółu muszą zadowolić ustalenia komisji

ekspertów Scotland Yardu, zajmującej się dochodzeniem w tej sprawie. Stwierdziła ona, że w

jakiś sposób udało się Świętemu tak ustawić zapalniki granatów typu Mills, których Golter

zamierzał użyć jako narzędzi zamachu na życie Księcia Następcy Tronu, że eksplodowały one

w momencie zwolnienia rękojeści sprężyny, rozrywając go tym samym na strzępy…”

„Niezależnie od opinii, jakie mogą być wyrażane na temat arogancji tego dżentelmena,

który ośmiela się brać prawo w swoje bezprawne dłonie, nie można zaprzeczyć, że w tym

przypadku jego interwencja niewątpliwie ocaliła życie naszego królewskiego gościa. I

niewielu znajdzie się takich, którzy zaprzeczą, że sprawiedliwości stało się zadość, choć

zapewne jest to sprawiedliwość rozumiana nazbyt poetycko, aby mogła być ogólnie

zaakceptowana jako precedens…”

Ten sensacyjny punkt kulminacyjny, który sprawił, że imię Świętego znalazło się na ustach

wszystkich ludzi cywilizowanego świata, stanowił koniec określonego i nie budzącego

wątpliwości rozdziału jego historii. Sensacja wygasła, jako że większość zdumiewających

sensacji umiera z braku powtórnego bodźca. W liście otwartym, który został opublikowany

we wszystkich europejskich gazetach, książę złożył nieznajomemu wyrazy podziękowania i

przyrzekł, że dług wdzięczności nie zostanie zapomniany, jeśli Święty kiedykolwiek będzie

potrzebował pomocy wysokich instancji. Rząd brytyjski, ze swej strony, prawie natychmiast

po tym wystąpił z ofertą prawa łaski za wszystkie dotychczasowe wykroczenia, pod

warunkiem, że Święty ujawni się i złoży przysięgę, iż obróci swą energię i inteligencję na

działania zgodne z prawem. Jedyną reakcję stanowiła utrzymana w wyważonym tonie

odpowiedź na list oraz pełna ubolewania odmowa, wysłane jednocześnie do wszystkich

znaczących agencji prasowych.

„Niestety” — pisał Święty — jestem przekonany, podobnie jak moi przyjaciele, że

złożenie broni w tym momencie, gdy nasza kampania zaczyna dawać dowody swojej

skuteczności, widoczne w statystykach kryminalnych Londynu, a także, co jest nawet

ważniejsze, w odniesieniu do bardziej wyrafinowanych wykroczeń przeciwko prawu

moralnemu, których nie ma w żadnych statystykach, byłoby z mojej strony aktem

tchórzostwa nie do usprawiedliwienia. Nie można nas po prostu skusić obietnicą

bezpieczeństwa dla nas samych, gdyż byłaby to zdrada idei, która nas połączyła. Gra znaczy

więcej, niż uczestnik gry… Ze swej strony chciałbym dodać, że przykładne życie byłoby dla

mnie nieznośnie nudne. Niełatwo jest w dzisiejszych czasach wydobyć się z utartych kolein;

trzeba być na to buntownikiem, który najprawdopodobniej skończy pod płotem, a nie w alei

zasłużonych. Wierzę jednak, tak jak w nic nie wierzyłem dotąd, że jestem na właściwej

drodze. Wartość mają rzeczy powszechne i podstawowe. Sprawiedliwość jest dobra — gdy

jest traktowana fanatycznie; walka jest dobra — gdy to, o co się walczy, jest proste, ma sens i

jest warte miłości. I niebezpieczeństwo jest dobre — wyrywa z letargu i sprawia, że życie

staje się dziesięciokrotnie bardziej intensywne. A pospolita fanfaronada łatwo może stać się

czymś najlepszym, ponieważ zastępuje wspaniałą wiarę w te wszystkie wartości, wiarę w

blask, który cywilizacja usiłuje wydrwić jako złudę i pułapkę… Dopóki absurdalne prawa

tego kraju będą mi tego odmawiały, ja będę im odmawiał posłuszeństwa. Nie dam sobie

odebrać przyjemności stosowania mojej własnej kuracji na ludzkie rany, których uporczywe

Charteris Leslie - Święty 02 Święty zamyka sprawę.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: