zdolne dzieci praca z nimi.pdf

Małgorzata Jantos

Zbyt inteligentne dzieci

Pierwsze poważne badania nad rozwojem dzieci wybitnie uzdolnionych

poczyniono po I wojnie światowej w Anglii oraz Stanach Zjednoczonych. W czasach

odbudowywania europejskich i amerykańskich systemów gospodarczych rosło na

świecie zapotrzebowanie na ludzi wybitnie uzdolnionych, żeby szybko zregenerować

ludzki potencjał strat wojennych.

Problem małych geniuszy jednak został analizowany dopiero od 80 lat XX wieku i

wówczas badania w tym zakresie zostały przeprowadzane na szeroką skalę. Pozwoliły

znacznie poznać odpowiedzi na pytania o specyficzne cechy osobowościowe,

umysłowe oraz fizyczne dzieci wybitnie uzdolnionych.

W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że dzieci owe pod względem

intelektualnym znacznie wyrastają ponad swoich rówieśników. Na lekcjach zadają

masę męczących pytań, wciąż poszukują odpowiedzi – są ciekawi, wyciągają dojrzałe

wnioski oraz ambitnie chcą zgłębić nurtujące zagadnienie.

W USA, Anglii, Niemczech, Japonii i Rosji funkcjonują szkoły dla wybitnie

inteligentnych dzieci. Mieszkają one w pobliskich internatach, gdzie mają szanse na

ciągłe rozwijanie swoich umiejętności. Często tworzy się takie elitarne placówki dla

ludzi z bardzo wysokim ilorazem inteligencji.

W Stanach Zjednoczonych, mianem dzieci szczególnie uzdolnionych określa się

dzieci z bardzo wysokim ilorazem inteligencji - od 115 IQ. Ich predyspozycje

intelektualne znajdują odzwierciedlenie zarówno w naukach ścisłych, jak i

humanistycznych oraz w szeroko pojętej sztuce – mali geniusze często obdarzeni są

talentem muzycznym lub aktorskim. Dzieci te posiadają wybitne zdolności

organizacyjne lub przywódcze, wykazują dużą zaradność życiową, problemy

rozwiązują w sposób logiczny i skuteczny, charakteryzuje je wytrwałość w uczeniu się,

wysoka samoocena, wysoki stopień rozumienia treści, myślenie logiczne i

abstrakcyjne. Specjalny program nauczania W wielu szkołach w Stanach

Zjednoczonych mali geniusze zostają objęci specjalnym programem „gifted children”,

który realizuje specjalista – przeszkolony do tego celu pedagog - do jego obowiązków

należy uczenie nowych technik szybkiego poszerzania wiadomości zdobytych w czasie

normalnych zajęć dydaktycznych oraz organizowanie nauki w dziedzinach

wykraczających poza obowiązujący program nauczania w danej grupie wiekowej.

Szkoła Cedre jest we Francji jednym z siedmiu gimnazjów publicznych

uwzględniających w swych programach dzieci wybitnie uzdolnione, przyjmowane po

serii testów logiczno-matematycznych. Około sześćdziesięciu innych placówek dla

"geniuszy" to szkoły prywatne, głównie katolickie.

Uważa się, że około 2,3 procenta młodych ludzi w wieku od 6 do 16 lat jest we Francji

to osoby wybitnie uzdolnione. Raport francuskiej Inspekcji Generalnej Ministerstwa

Edukacji Narodowej z 2002 roku zalecał staranniejszą opiekę nad takimi dziećmi,

Na Słowacji dostrzega się i pomaga dzieciom wybitnie uzdolnionym. Jedną z

form wspierania są zakładane przez rząd szkoły dla młodych Słowaków. Od 1993 roku

istnieje w Koszycach szkoła podstawowa dla takich dzieci a od 1998 liceum. Dzieci

trafiające do tej szkoły są typowane przez psychologów na podstawie

przeprowadzonych testów IQ. Szkoła, jak pisze profesor Jolana Laznibatova,

inicjatorka programu, ma, między innymi, następujące cele: rozwijanie dzieci

wybitnie uzdolnionych, organizowanie pracy w oparciu o wyższy poziom myślenia i

kreatywności dzieci i młodzieży we współpracy ze środowiskiem akademickim.

Wybitne uzdolnienia nie muszą dotyczyć wszystkich obszarów wiedzy. Również

osoby utalentowane są dobre z niektórych przedmiotów, a z innych nie. Najczęściej

głównym problem wybitnie uzdolnionych uczniów jest ich brak zainteresowania

lekcjami, ponieważ przekazywany materiał jest zbyt łatwy, a cele lekcji

przewidywalne. Nie wszystkie utalentowane dzieci mają słabe oceny w szkole i nie

wszyscy słabi uczniowie są wybitnie uzdolnieni. Dziecko wybitnie uzdolnione będzie

zainteresowane lekcją, jeśli uzna, że wiedza tam przekazywana pomoże mu w

rozwinięciu jego pozaszkolnych zainteresowań. Jeśli stwierdzi, że wiedza szkolna jest

mu niezbędna do realizacji założonych celów, będzie osiągać bardzo dobre wyniki w

szkole.

W zależności od tego, jak dziecko będzie wykorzystywać swoje wybitne

zdolności, będzie mogło mieć większe bądź mniejsze trudności w sferze kontaktów

międzyludzkich. Negatywnie należy oceniać sytuację, w której dziecko w wyniku

długotrwałego stresu i poczucia inności coraz bardziej izoluje się od otoczenia. Nie

istnieją jednoznaczne związki między wybitnymi zdolnościami umysłowymi i

pozostałymi cechami psychicznymi lub umiejętnościami interpersonalnymi. Dotyczy

to również dzieci „wcześnie dojrzałych” i nad wiek poważnych – są to w końcu tylko

dzieci.

Na Słowacji opinia publiczna popiera tworzenie klas, tudzież osobnych szkół

dla tych właśnie dzieci.

Klasy przygotowane do kształcenia wybitnie uzdolnionych uczniów są 15

osobowe, zatrudnieni są najlepsi nauczyciele, a także pracownicy wyższych uczelni.

Inaczej sformułowana jest skala ocen. Uczniów nie ocenia się według standardowej

skali, ale poprzez system punktów.

W Polsce, w myśl obowiązujących przepisów oświatowych, uczeń zdolny może

uczyć się swoim tokiem indywidualnym – rozwojowi takiego ucznia sprzyjają

programy i klasy autorskie – niestety, jak wynika z raportu NIK, w praktyce stosuje

się je niezwykle rzadko. W polskich szkołach, dzieci o dużym potencjale

intelektualnym często traktowane są jak dzieci szczególnej troski – ich kształcenie na

odpowiednim poziomie zależy głównie od dobrych chęci nauczycieli, którzy prowadzą

koła zainteresowań. Ze względu na swą dużą aktywność psychoruchową i

emocjonalną, często są izolowane i traktowane jako uczniowie stwarzający problemy

wychowawcze - zdarza się nawet, że zostają zidentyfikowani jako mało zdolni i

przypisani do klas specjalnych.

Badania NIK potwierdzają, że w szkołach publicznych kształcenie uczniów

wybitnie uzdolnionych traktowane jest jako problem marginalny – brakuje nie tylko

odpowiednich programów, ale również nagród motywujących, w postaci stypendiów.

W Polsce organizacją zajmującą się dziećmi uzdolnionymi jest Krajowy

Fundusz na Rzecz Dzieci. Jak czytamy w statucie organizacji, stawia ona sobie za cel

pracę z uczniem w jego własnym środowisku. Nie popiera tworzenia osobnych enklaw

edukacyjnych dla wybitnie uzdolnionych. Nadmierne, jak twierdzą założyciele

Fundacji, podkreślanie wyjątkowości i niezwykłości zdolnego ucznia (czasem w dobrej

intencji), może mieć bardzo złe skutki. Pojawiają się kłopoty z samooceną, takie jak

zarozumiałość czy nieśmiałość.

Kiedy pytałam na Słowacji dyrektora tamtejszej szkoły dla dzieci wybitnie

uzdolnionych, czy często, w swojej długiej praktyce miał problemy z dziećmi w jego

szkole, o których moglibyśmy powiedzieć, że były to problemy inne, niż w zwykłych

szkołach, odpowiedział, że nie, że są to te same z jakimi spotykamy się w każdej pracy

pedagogicznej. Kiedy zapytałam go, w jaki sposób społeczeństwo słowackie przyjmuje

istnienie takich szkół, odpowiedział, że jest to normalny sposób przyjmowania dzieci

uzdolnionych, tak, jak to się odbywa w szkołach muzycznych (do których idą dzieci

uzdolnione muzycznie), szkół plastycznych (gdzie pojawiają się dzieci o szczególnych

talentach plastycznych). Szkoły dla dzieci o wysokim IQ – to szkoły dla dzieci bardziej

niż inne inteligentnych i to wszystko.

W wielu miastach polskich odbywają się dodatkowe zajęcia dla dzieci wybitnie

uzdolnionych, częściej jednak dla dzieci z trudnościami w nauce. Polska zdaje się nie

mieć przyzwolenia społecznego na docenianie, w sposób szczególny dzieci

utalentowanych, nie ma pomysłu i odwagi. W Krakowie, w każdym razie, programu

dla dzieci wybitnie uzdolnionych wciąż nie ma.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: