Heliotrop Słoneczny Dom.pdf

Dom podążający za słońcem

Słońce miało zawsze istotny wpływ na kształtowanie architektury.

Energia słoneczna jest niezbędna do życia, a od blisko stu lat

rozwój techniki umożliwia pozyskiwanie energii słonecznej do

ogrzewania i korzystania z energii elektrycznej również w

prywatnych domach. Oto przykłady domów, w których architekturę

dostosowano tak, by maksymalnie wykorzystać energię słońca

Fot. Andrzej Stempa

Villa Girasole. Górna, ruchoma część budynku obraca się na okrągłej platformie. Jej

bazą jest trzykondygnacyjna rotunda o średnicy 44,5 m.

Fot. Andrzej Stempa

Villa Girasole. Żelbetowo-szklany dach okrągłej klatki schodowej kojarzy się z

kwiatem słonecznika, od którego pochodzi nazwa willi. Girasole po włosku oznacza

słonecznik.

Fot. Rudolf Disch SolarArchitektur www.rolfdisch.de

Dom HELIOTROP. Autor projektu: Rolf Disch. Mechanizm umożliwiający obracanie

się domu za słońcem

Villa Girasole

Nieopodal Werony, w malowniczej miejscowości Marcellise znajduje się dość

osobliwa budowla. Położona na wzniesieniu willa powstała w latach trzydziestych

ubiegłego wieku, ale do dziś uderza swą nowoczesnością rozwiązań technicznych i

architektonicznych.

Dom zbudowano na planie litery L. Dwa prostopadłe skrzydła, pokryte aluminiowymi

panelami, połączono efektowną, okrągłą klatką schodową. Jest ona dwukrotnie

wyższa od części mieszkalnej i przywodzi na myśl latarnię morską. Dachu

teoretycznie nie ma. Jego całą powierzchnię zastąpił taras widokowy, zabezpieczony

balustradą wykonaną w stylu okrętowym. I to kolejne skojarzenie z morzem, jakie

nasuwa się podczas pobytu w willi.

Budowa trwała sześć lat i zakończono ją w 1935 roku. Od tamtej pory upłynął szmat

czasu. Mimo tego bryłę budynku nadal można uznać za nowoczesną. Jednak nie to

stanowi o jego niezwykłości, lecz fakt, że obraca się on wokół własnej osi, podążając

śladem promieni słonecznych.

Obiekt ma imponujące wymiary, żeby nie powiedzieć ogromne, jak na dom letni w

położonym na uboczu miasteczku. Wraz z wieżą ma on 42,35 m wysokości. Jego

ruchoma część spoczywa na okrągłej platformie o średnicy 44,5 m. Bazę stanowi,

wtopiona w zbocze wzgórza, trzykondygnacyjna rotunda, na której ułożone są

koncentrycznie trzy kręgi szyn. To właśnie po takich torach porusza się 15 par kół, z

których dwie napędzane są za pomocą elektrycznych silników. 1500 ton betonu i stali

porusza się z prędkością 4 mm na sekundę, czyli 9 godzin i 20 minut dziennie.

Inwestorem i pomysłodawcą tej unikatowej budowli był genueński inżynier Angelo

Invernizzi. Do współpracy przy skomplikowanym, jak na dom letni, projekcie zaprosił

wybitnych specjalistów: architekta Ettore Fagioliego, inżyniera mechanika Ramolo

Carpacchiego, dekoratora wnętrz Fausto Saccorettiego oraz Felixa de Cavero

wykonawcę mozaiki w hallu wejściowym.

Nie jest przypadkiem, że Villa Girasole powstała we Włoszech. Mieszkańcy Półwyspu

Apenińskiego zawsze słynęli z awangardowych pomysłów. Tam właśnie narodził się

futuryzm - kierunek, który zrywał z przeszłością i burzył istniejący porządek. Jego

głównym założeniem była zasada powszechnego dynamizmu, traktująca ruch i

światło jako tworzywo artystyczne.

W okresie międzywojennym powstawały we Włoszech liczne projekty ruchomych

budynków. Dom w Marcellise mieści się również w nurcie architektury tamtych

czasów - jest gloryfikacją nowoczesności i manifestem triumfu myśli technicznej nad

siłami natury. Powstał on raczej z ideologii, niż z chęci uzyskania dobrego

nasłonecznienia, zwłaszcza w klimacie śródziemnomorskim, gdzie ludzie chronią się

przed nadmiarem promieni słonecznych.

Z formalnego punktu widzenia architektura willi reprezentuje trzy style. Górna,

ruchoma część budynku zbudowana jest zgodnie z kanonami funkcjonalizmu lat

dwudziestych. Dolna, statyczna baza wykonana jest w monumentalnym Novocento -

oficjalnym stylu ówczesnych Włoch, nawiązującym do tradycji klasycznej. Natomiast

idea futuryzmu przejawia się w ruchu, symbolizującym kult siły, walki i techniki.

Forma przestrzenna budynku wywołuje także skojarzenia militarne. Stalowe koła,

wieżyczka obserwacyjna, połyskująca w słońcu aluminiowa okładzina ścienna to

elementy, które przypominają, że powstał on w szczytowym okresie rozwoju techniki

fortyfikacji wojskowych. Trudno nie oprzeć się wrażeniu, że ogromna bryła mąci

nieco sielski spokój wzgórza, z którego roztacza się rozległy widok na okoliczne

winnice. Jednak patrząc z daleka na tonącą w zieleni budowlę można ją potraktować

jako unowocześnioną wersję castello, jakże często spotykanego elementu w

pofałdowanym włoskim krajobrazie. Niezależnie od wszelkich skojarzeń, jedno jest

pewne: Villa Girasole, jak każde niepowtarzalne dzieło, nie mieści się w ramach

jednoznacznych kryteriów oceny - nie można jej zaszufladkować.

Heliotrop

Idea domów obracających się za słońcem znajduje i dziś swoich zwolenników.

Jednym z kontynuatorów myśli Invernizziego jest niemiecki architekt Rolf Disch -

twórca domu zwanego Heliotropem. O ile jednak budowla z Marcellise była wyrazem

pewnego rodzaju fanaberii, to projekt niemiecki został zrealizowany z bardziej

pragmatycznych pobudek.

Wzniesiony we Freiburgu, cylindryczny budynek osadzony jest na 14-metrowej,

stalowej rurze, wokół której spiralnie biegnie klataka schodowa. Lekkość formy, to

pierwsza cecha jaka rzuca się w oczy. Podstawowym materiałem konstrukcyjnym

jest drewno klejone. Koncentrycznie ustawione ramy szkieletu dzielą kubaturę domu

na 18 równych części. W obrębie konstrukcji można budować ścianki działowe, co

pozwala na swobodę kształtowania wnętrza. W ekstremalnym przypadku,

kondygnacja może być całkowicie okrągłym pomieszczeniem.

Główną ideą przyświecającą Rolfowi Dischowi jest pozyskanie niewyczerpanej

energii słońca. On sam nazywa siebie solarnym architektem. Heliotrop wykorzystuje

promieniowanie słoneczne do różnych celów, pod tym względem budynek stanowi

ciekawe pole eksperymentalne. Funkcjonują tu równolegle różne typy ogrzewania.

Pokoje ogrzewane są poprzez zwróconą ku słońcu elewację. Potrójne szyby pokryte

są od środka niskoemisyjnymi powłokmi, kumulującymi ciepło wewnątrz budynku.

Słońce podgrzewa także wodę - służą temu wysunięte przed okna kolektory, z

których gorąca woda przekazywana jest do wymiennikowni ciepła.

Do przetwarzania energii z otoczenia wykorzystano tu każdy element. Na

wieńczącym budynek tarasie widokowym umieszczono baterię słoneczną. W

pogodne dni wytwarza ona aż sześciokrotnie więcej energii elektrycznej, niż wynosi

zapotrzebowanie obiektu, a podczas opadów chroni przed deszczem.

Rozwiązania techniczne sprzyjają także racjonalnemu wykorzystaniu wody. Zebraną

w specjalnym zbiorniku deszczówkę wykorzystuje się do mycia naczyń i prania. Dom

ma własną oczyszczalnię ścieków. Odpady z niej są bezwonnie kompostowane, a

wyprodukowany

ląduje

potem

przydomowym

ogrodzie.

nawóz

Heliotrop jest przyjazny dla środowiska i energetycznie samowystarczalny.

Dostrzegły to lokalne władze. Rząd Badenii-Wirtenbergii wyłożył znaczące środki na

sfinansowanie tego projektu.

Koszty

Budowa domu Heliotrop wraz z urządzeniami potrzebnymi do jego funkcjonowania

kosztowała 1,5-2 mln Euro.

Czy architektura solarna stanie się dominującym nurtem współczesnej

architektury?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: