Dorosłe dzieci alkoholików.docx

Cechy charakterystyczne dla osób z syndromem DDA

Lęk przed utratą kontroli

·         staram się nie reagować zbyt emocjonalnie

·         lubie kiedy wszystko jest na swoim miejscu

·         czuję się zaniepokojony, kiedy mam świadomość, że nie panuję nad wszystkim

·         czułbym się znacznie lepiej, gdybym miał większy wpływ na to, co się dzieje

·         ktoś w mojej rodzinie nie panował nad sobą

·         w mojej rodzinie miała miejsce przemoc fizyczna

·         w mojej rodzinie chaos wybuchał zupełnie niespodziewanie

Lęk przed uczuciami

·         trudno mi wyrażać uczucia

·         często nie jestem świadom swoich uczuć

·         czasami myślę, że uczucia są wyłącznie ciężarem

·         przeraża mnie, czego mógłbym się dowiedzieć, gdybym pozwolił sobie na jakiekolwiek uczucia

·         w mojej rodzinie nie należało wyrażać uczuć takich jak: wina, skrucha, wstyd, lęk, radość, ból, miłość, złość, smutek

Lęk przed konfliktem

·         jeśli pojawia się konflikt, staram się rozładować sytuację

·         uważam, że konflikty są czymś złym i prowadzą do przemocy

·         za wszelką cenę staram się uniknąć konfliktu, dostosowuję się, zmieniam plany

·         konflikt w mojej rodzinie oznaczał przemoc

·         konflikt oznaczał, że ktoś się na kogoś wydzierał

·         w mojej rodzinie konflikt oznaczał, że ktoś mógł mnie opuścić fizycznie/emocjonalnie

Nadmiernie rozwinięte poczucie odpowiedzialności

·         mam skłonność do poczucia odpowiedzialności za wszystko

·         jeżeli trzeba wykonać jakąś dodatkową pracę, zgłaszam się na ochotnika

·         trudno mi odmówić, kiedy ktoś prosi mnie o pomoc

·         pomagałem wszystkim i troszczyłem się o wszystko w mojej rodzinie

·         w mojej rodzinie chwalono mnie, gdy zachowywałem się jak dorosły

·         to ja w mojej rodzinie fizycznie i emocjonalnie troszczyłem się o mojego ojca/matkę

Poczucie winy

·         czuję się winny za odczuwanie jakichkolwiek własnych potrzeb

·         często czuje się winny za bycie ciężarem dla innych

·         ciągle za wszystko przepraszam

·         przepraszam za rzeczy, które nie wymagają przeprosin

·         w mojej rodzinie ktoś zawsze był obwiniany

·         w mojej rodzinie to właśnie mnie obciążano odpowiedzialnością za rzeczy, za które nie powinienem odpowiadać

·         w mojej rodzinie brałem na siebie winę za to, czego nie popełniłem, po to jedynie, by zakończyć kłótnię

Niezdolność do odprężenia się oraz do spontanicznej zabawy

·         zabawa jest dla mnie trudnym zadaniem

·         kiedy ludzie śmieją się zbyt głośno, zaczynam odczuwać niepokój

·         w znacznej mierze jestem samotnikiem

·         mam skłonność, by nie śmiać się bez uprzedniego sprawdzenia, czy inni też się śmieją

·         w mojej rodzinie głośny śmiech oznaczał, że sprawy wymykają się spod kontroli

·         w mojej rodzinie, kiedy tylko odprężyłem się zawsze zdarzało się coś złego

·         w mojej rodzinie zabawa zawsze oznaczała picie

Ostra, bezlitosna samokrytyka

·         jestem dla siebie najsurowszym krytykiem

·         zbyt szybko się osądzam

·         jestem swoim najgorszym wrogiem

·         w mojej rodzinie nigdy niczego nie robiłem dobrze

·         naturalną reakcją na problemy w mojej rodzinie było obwinianie, "ciche dni" i odrzucenie

·         w mojej rodzinie za każdy błąd ponosiło się straszne konsekwencje

Życie w świecie zaprzeczeń

·         nie stosuję żadnych zaprzeczeń

·         kiedy czuję się zagrożony, przyjmuję pozycję obronną

·         czasem wolę skłamać, niż przyznać się do popełnionego błędu

·         w mojej rodzinie nikt nie przyznawał się do tego, że ma jakieś problemy

·         w mojej rodzinie nigdy nie wiedziałem czego ode mnie chcą

·         w mojej rodzinie wszyscy staraliśmy się unikać zajmowania się naszymi problemami

Pozostawanie w roli ofiary

·         często czuję się bezradny

·         mam wrażenie, że cokolwiek bym nie zrobił, niczego to nie zmieni

·         zawsze sprzątną mi sprzed nosa to, czego potrzebuję

·         w mojej rodzinie miała miejsce przemoc fizyczna

·         w mojej rodzinie na porządku dziennym były wrzaski, krzyki, wzajemne obwinianie

·         w mojej rodzinie miało miejsce wykorzystanie seksualne

Zachowania kompulsywne

·         mam nałogowy (obsesyjny) stosunek do: punktualności, seksu, schludności, jedzenia, alkoholu, pracy, robienia zakupów, korzystania z podręczników autoterapeutycznych, gromadzenia majątku, hazardu, praktyk religijnych

Tendencja do mylenia miłości z litością

·         przyciągają mnie ludzie, którym mogę pomóc lub których mogę wyleczyć

·         mam skłonność do nawiązywania blizszych znajomosci z osobami, które zostały zranione lub są trudno dostępne

·         największą bliskość odczuwam wówczas, gdy komuś pomagam

·         w mojej rodzinie zawsze ktoś miał kłopoty

·         w mojej rodzinie byłem dla wszystkich powiernikiem

·         w mojej rodzinie być blisko kogoś, oznaczało pomagać mu

Lęk przed porzuceniem

·         odejście jest dla mnie niezwykle trudne

·         nienawidzę mówić "żegnaj"

·         pozostawałem w bliskich związkach o wiele za długo, niż powinienem

·         kiedy ktoś bliski wyjeżdża, boję się, że nigdy więcej go/jej nie zobaczę

·         w mojej rodzinie ojciec/matka odeszli prawie bez słowa

·         członkowie mojej rodziny pojawiali się i znikali bez specjalnego uprzedzenia, a ja musiałem się jakoś dostosowywać

·         w mojej rodzinie byłem pozostawiony sam sobie

Myślenie kategoriami "białe" lub "czarne"

·         gdy staję wobec jakiegoś problemu, trudno mi wymyśleć więcej niż jedno rozwiązanie

·         mam skłonność do myślenia w kategoriach dobro-zło

·         zawsze wydaje mi się, że tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa

·         jeżeli ty masz rację, to ja napewno się mylę

·         życie w mojej rodzinie było albo martwą ciszą, albo piekielnym sztormem

·         w mojej rodzinie stale posługiwaliśmy się takimi terminami, jak: zawsze, nigdy, bezwzględnie, całkowicie

Zalegający żal

·         staram się unikać mówienia o swojej rodzinie

·         często myślę "przeszłość jest już zamknięta, nie warto się nią zajmować"

·         tak bardzo próbuję nie myśleć o przeszłości, a wciąż mnie ona prześladuje

·         pamiętam jak mówiono mi "nie denerwuj się"

·         w mojej rodzinie smutek był zabroniony

·         w mojej rodzinie smutek był uważany za przejaw słabości

·         kiedy opowiadam historie o mojej przeszłości, mam tendencję do odcinania się od swoich uczuć

Zdolność przetrwania

·         często czuję się jak bojownik, któremu udało się przetrwać

·         często mam wrażenie, że po tym, co przetrwałemw dzieciństwie dam sobie radę z każdą sprawą

·         w mojej rodzinie wróg był w domu

·         przetrwanie umożliwiła mi moja niezależność

·         nauczyłem się, że nie mogę na nikim polegać

·         pomimo moich gorących modlitw, nikt w mojej rodzinie nie przyszedł mi z pomocą

Zapoznanie się z tą listą może pomóc w określeniu swoich cech. Niektórzy uważają, że wszystko co ich dotyczy jest "dysfunkcyjne". Może warto jednak dokonać rozróżnienia na te cechy, które mogą być "obciążeniem" oraz na te, które mogą pomagać, być korzystne.

Nie pozwól, by rodzinny nałóg kierował twoim życiem Masz wrażenie, że życie cię przerasta. Nie radzisz sobie z emocjami i relacjami z ludźmi? Nie wiesz, dlaczego tak się dzieje? Może któreś z twoich rodziców nadużywało alkoholu. To, być może, jest źródło twoich problemów.

Syndromem DDA boryka się co najmniej kilka milionów Polaków! Czyli wielu z nas wychowywało się w domach, w których nadużywano alkoholu. Nie musiały to być wcale rodziny patologiczne, ojciec dyrektor czy mama lekarz też mogli zbyt często sięgać po kieliszek wina.

Traumatyczne doświadczenia wyniesione z "nietrzeźwego" domu rzutują na przyszłe kontakty z ludźmi. Okaleczone w dzieciństwie uczucia są przyczyną problemów emocjonalnych w dorosłym życiu. Odbija się to zwłaszcza na relacjach osobistych. Ludzie tacy nie potrafią budować trwałych, udanych związków. Z powodu braku dobrych wzorców mają też kłopoty z odnalezieniem się w roli rodzica. Jedyna sfera, w jakiej sobie radzą, to praca. Tu przydaje się ich "zaprawienie w bojach" - umiejętność stawiania czoła trudnym sytuacjom albo balansowania na krawędzi ryzyka. Osoby z syndromem DDA zwykle nie zdają sobie sprawy z tego, że przyczyną ich emocjonalnych niepowodzeń mógł być alkoholizm rodziców. Na ogół wręcz zaprzeczają, że ojciec czy matka pili, a winą za swoje kłopoty obarczają wyłącznie siebie. Za taką postawą idą często nerwice, depresje, nadpobudliwość, problemy ze snem, zaburzenia seksualne, choroby psychosomatyczne, wynikające z przeciążenia stresem, i inne.
Może ty jesteś jednym z DDA? A może żyjesz z osobą, która ma taki właśnie problem? Zobacz, jak możesz pomóc sobie lub partnerowi?

Typowe cechy osób, których rodzice nadużywali alkoholu

Oto uczucia i zachowania najczęstsze u DDA. Nie muszą, ale mogą świadczyć o problemie. Sprawdź, czy któreś z nich pasują do ciebie lub kogoś ci bliskiego.

Zamrożone uczucia. Osoby dorastające przy pijących rodzicach nie umieją wyrażać emocji (śmiać się, płakać, okazywać czułości itp.). Skrywają uczucia, bo w dzieciństwie ujawnianie ich groziło odepchnięciem lub agresją ze strony nietrzeźwych dorosłych

Duża nieufność. Dzieci alkoholików nikomu nie potrafią do końca uwierzyć. Boją się, że inni zawiodą ich uczucia. Rodzice często odrzucali ich miłość, stąd teraz najdrobniejszy konflikt wywołuje w nich panikę, że "to już koniec". Często wolą pierwsi zerwać znajomość, w obawie, że sami zostaną odtrąceni.

Nieuzasadniona lojalność. Jeśli DDA z kimś już się zwiążą, to tkwią w takich związkach, nawet gdy są toksyczne. Usprawiedliwiają partnerów i są z nimi bez względu na doznawane krzywdy, bo z ich domu rodzinnego nikt nie odchodził tylko dlatego, że było ciężko. Osądzanie siebie i potrzeba aprobaty. Samopoczucie DDA zależy od oznak akceptacji przez otoczenie. Ponieważ rodzice ciągłą krytyką wyrobili w nich przekonanie, że są gorsze od innych, teraz starają się udowodnić swoją wartość. Często stają się nadmiernymi perfekcjonistami, gdyż próbują zasłużyć na podziw. Mimo to nie mają dla siebie szacunku.

Nadmierna odpowiedzialność. DDA zwykle biorą na siebie zbyt wiele obowiązków, bo w dzieciństwie często zajmowały się pracami, które powinny należeć do dorosłych. Impulsywność. Dzieci alkoholików wszystko chcą osiągnąć natychmiast. Wydaje im się, że jeśli czegoś nie zrobią w danej chwili, potem im się to już nie uda. Pamiętają, że jeśli rodzice coś im obiecywali, zwykle tego nie spełniali. Przymus kontrolowania sytuacji. DDA mają nieustanną potrzebę panowania nad tym, co się wokół dzieje. W dzieciństwie nie mogły przewidzieć, jak danego dnia zachowają się rodzice i co się wydarzy w domu. Nabrały więc poczucia, że od tego, czy będą potrafiły zapanować nad sytuacją, zależy ich bezpieczeństwo.

Skłonność do kłamstwa. Dzieci alkoholików często nie mówią prawdy. W ich rodzinie zaprzeczano publicznie, że w domu mieszka alkoholik, łamano obietnice. Teraz też kłamstwo jest u nich na porządku dziennym.

Ciągły lęk. Osoby wychowujące się w rodzinach z problemem alkoholowym mają poczucie zagrożenia nawet wtedy, gdy nic złego się nie dzieje. W ich domu spokój nie dawał gwarancji, że niedługo nie wybuchnie awantura.

Osoby wychowywane przez uzależnionych rodziców zwykle przyjmują jedną z kilku ról. W dorosłym życiu nie do końca udaje się im od nich uwolnić.

Bohater rodzinny. "Zastępował" nietrzeźwych rodziców. Usiłował naprawiać ich zaniedbania, ale starał się też dobrze uczyć. Dzięki niemu rodzina czuła się lepiej, bo mimo wszystko udało się jej wychować "takie dobre dziecko". Na ogół poświęca się też w życiu dorosłym, jest chorobliwie odpowiedzialny i ma skłonność do trwania w trudnych związkach.

Niewidzialne dziecko. Zachowywało się tak, jakby go nie było, starając się nie przysparzać dodatkowych problemów. W dorosłości izoluje się od otoczenia. Tkwi w nierealnym świecie, ma wyidealizowane wyobrażenie o życiu.

Kozioł ofiarny. Czuł się winny z powodu zła dziejącego się w domu. Nie potrafił sobie poradzić z tym ciężarem, stąd bywał arogancki, nie chciał się uczyć i wpadał w złe towarzystwo. W ten sposób dostarczał rodzinie tematu zastępczego - mogła odreagować na nim negatywne uczucia. W dorosłym życiu często wpada w uzależnienia. Tak nie lubi siebie, że ma tendencje do samozniszczenia.

Maskotka. Poprawiała nastrój w rodzinie, by odwrócić uwagę od domowych bolączek. Grała wesołą nawet wtedy, gdy nie było jej do śmiechu. W dorosłym życiu też często udaje.

Jeśli to ty dorastałaś w domu, gdzie królował alkohol

Zobacz, jak uzdrowić swoje życie i móc się nim cieszyć. Jak uwolnić się od zmory dzieciństwa, a przynajmniej zminimalizować wpływ przeszłości na teraźniejszość.

Na początek przełam w sobie barierę i mów głośno, że jesteś DDA. Pierwszym krokiem do walki z problem jest przyznanie, że się go ma. Nie zaprzeczaj więc dłużej, że wychowałaś się w rodzinie alkoholowej. To naturalne, że się tego wstydzisz, ale przecież nie jesteś winna temu, że ojciec lub matka byli uzależnieni.

Przyjrzyj się swojemu dzieciństwu. To może być bolesne, ale tylko wtedy będziesz mogła dobrze siebie poznać i zrozumieć. Przypomnij sobie dom, w którym się wychowałaś. Jakie sceny kojarzą ci się z nim? Może pamiętasz rozmowy, które tam się toczyły? Przypomnij sobie też rodziców z tamtych czasów. Jacy byli? W jaki sposób cię karali i nagradzali, ale też jakie mieli zainteresowania, co najczęściej robili itd. To zadanie może ci zająć nawet kilka tygodni, ale nie spiesz się. Spisuj wszystko, co ci się skojarzy. Próbuj też ustalić, jakie sytuacje i reakcje bliskich wpłynęły na pojawienie się u ciebie cech DDA. Może np. powtarzano ci, że do niczego się nie nadajesz? Albo czekałaś na pochwałę, a spotkała cię nieuzasadniona krytyka? Kiedy już będziesz miała czarno na białym te wszystkie wspomnienia z dzieciństwa, zmierz się z nimi. Powtarzaj sobie, że masz prawo selekcjonować to, co dostałaś od rodziców - przyjąć pozytywne doświadczenia, a odrzucić te negatywne.

Badaj swoje potrzeby i pragnienia. Uwierz, że właściwe jest to, co także tobie przynosi satysfakcję, a nie tylko to, co spełnia oczekiwania innych. Zastanawiaj się nad różnymi wariantami swoich zachowań, sprawdzaj, jak się z nimi czujesz, i dopiero wtedy wybieraj jeden z nich.

Dopuść do głosu swoje uczucia. Staraj się je rozpoznawać. Załóż dziennik i opisuj w nim różne wydarzenia ze swojego życia, zastanawiając się jednocześnie, jakie emocje w tobie budzą. Odpowiedz sobie na pytanie, kiedy czujesz się smutna, wesoła, zawiedziona, podekscytowana itd. Znając własne reakcje, łatwiej ci będzie unikać sytuacji dla ciebie niekorzystnych.

Gdy coś planujesz, najpierw zapytaj samą siebie, czy jest to możliwe do wykonania? Zabierając się za coś, co z góry jest skazane na niepowodzenie, zniechęcisz się do przyszłych działań. Jeśli już się czegoś podejmiesz, podziel realizację tego zamierzenia na kilka etapów. Określ czas na ukończenie każdego z nich, wyznaczaj sobie nagrody. To powinno cię motywować do osiągnięcia celu.

Przełamuj rutynę. Rób czasem zakupy w innym sklepie niż do tej pory, jedź do pracy inną drogą, ubierz się inaczej niż zwykle itp. Taki trening spontaniczności pomoże ci się otworzyć na inne zmiany w twoim życiu.

Baw się jak dziecko! Wykonaj kilka dziecinnych czynności, na które nigdy nie było cię stać, np. przejedź się na rolkach, zbuduj domek z klocków, idź na huśtawkę. Jeśli sama tego nie potrafisz albo się wstydzisz, spędź trochę czasu z jakimś maluchem - on najlepiej pokaże ci, jak się to robi, a jednocześnie dostarczy pretekstu do zabawy. Najważniejsze, byś poczuła beztroskę, której zawsze ci brakowało.

Bądź dla siebie życzliwa. Nie pozwól, by niepochlebne uwagi innych osób psuły twój obraz we własnych oczach. Każdy człowiek spotyka się z krytyką, przyjmuj ją więc ze spokojem. Zamiast ciągle się o coś obwiniać, zacznij dostrzegać rzeczy, które robisz dobrze. Chwal siebie za najdrobniejsze osiągnięcia.

Rozmawiaj z partnerem o swoich problemach. Nie bój się, że jeśli odkryje, jaka jesteś, to cię porzuci. On zna cię lepiej...