Lecznicze Właściwości Grzybów.pdf

Zdrowie i uroda

właściwości

grzybów

WIele gatuNKóW gRZybóW Z Klasy PODstaWCZaKóW basIDIOMyCe-

tes staNOWI NIe tylKO sMaCZNy I POżyWNy PRODuKt żyWNOśCIOWy,

ale ZaWIeRa RóWNIeż substaNCJe HORMONalNe I WZROstOWe, aN-

tybIOtyKI ORaZ WIele INNyCH ZWIąZKóW IstOtNyCH Dla FuNKCJO-

NOWaNIa ORgaNIZMu luDZKIegO.

mgr farm. Tomasz Mrozowski

Dlatego też w ostatnich latach uczeni

wielu krajów podejmują próby zbadania

możliwości wykorzystywania grzybów jako

źródła aktywnych biologicznie związków

do produkcji środków leczniczych. Czyn-

nikiem inspirującym prowadzenie określo-

nych badań są bardzo często wielowieko-

we doświadczenia medycyny ludowej.

Już w starożytności niektóre gatunki

grzybów stosowano w leczeniu wielu cho-

rób. W jednym z rękopisów wydanych na

Rusi w XVI w. wspomina się o leczniczych

właściwościach grzyba zwanego potocznie

hubą. Obecnie grzyb ten określany jest na-

zwą włóknouszek ukośny Inonotus obliqu-

us (Pezs. ex Fr.) Pil., zaliczany do rodziny

żagwiowatych Polyporaceae . Jest to grzyb

wieloletni wyrastający w ciągu 10–15 lat,

pasożytujący na pędach starszych drzew,

najczęściej brzozy, niekiedy olszy, buku,

jesionu i jarzębiny.

Do celów leczniczych stosuje się owoc-

niki grzyba (narośla). Kształt narośli jest

nieregularny, powierzchnia chropowata,

barwa ciemnobrązowa. Wewnątrz naro-

śle jest bardzo twarde, o zabarwieniu od

ciemnożółtego do ciemnobrązowego. Nie-

co jaśniejszą barwę ma huba w miejscu

przyrośnięcia do drzewa. Jest także w tym

miejscu bardziej miękka. Hubę zbiera się

praktycznie przez cały rok. Zaobserwowano

jednak, że wyższą aktywnością odznacza

się surowiec zbierany wiosną i jesienią.

Narośla oddziela się od drzew, oczyszcza

z resztek drewna, kory oraz części huby

bezpośrednio przylegających do drzewa.

Nie wykazują właściwości leczniczych na-

rośla z drzew usychających lub całkowicie

uschniętych, a także umiejscowione w dol-

nej części pnia brzozy. Hubę brzozową

(rozdrobnioną na mniejsze kawałki) suszy

się w piecach lub suszarniach w tempera-

turze nie przekraczającej 60 o C. wilgotność

surowca nie powinna być wyższa niż 14%.

Można ją przechowywać do 2 lat.

W medycynie ludowej wielu krajów hubę

brzozową w postaci odwaru stosuje się od

dawna w leczeniu chorób żołądka, wątroby

i śledziony, a także jako lek przeciwrako-

wy.

Odwar z huby . Wysuszone kawałki huby

zalewa się wrzącą wodą i odstawia na 4–5

godz. staje się wtedy ona miękka i daje

się łatwo dzielić na drobniejsze części.

Następnie bierze się 10 stołowych łyżek

rozmoczonej i rozdrobnionej huby, zale-

wa się 3 szklankami wody (o temp. 50 o C)

i odstawia na 48 godz. zlewa się następ-

nie płyn, a powstały osad wyciska przez

sito lub gazę. Otrzymany odwar miesza się

magazyn aptekarski #6/2008

Lecznicze

Zdrowie i uroda

z wodą, w której uprzednio w ciągu 4–5

godz. moczono hubę. Przygotowany w ten

sposób ekstrakt jest gotowy do użycia

po 3–4 dniach. Odwar z huby brzozowej

nie wywołuje ujemnych skutków ubocz-

nych. Przy leczeniu hubą stosuje się dietę

mleczną – roślinną, ogranicza się spoży-

cie mięsa i tłuszczów, całkowicie wyklucza

się konserwy, wędzonki i ostre przyprawy.

W okresie kuracji zabrania się także sto-

sowania penicyliny, która w stosunku do

huby wykazuje działanie antagonistyczne.

czaki, nowotwory przewodu pokarmowego

i inne, wewnątrz jak i na zewnątrz orga-

nizmu. stosuje się także przy wrzodach

żołądka, dwunastnicy, nadkwasocie, dys-

funkcji przewodu pokarmowego z przewa-

gą atonii.

wowych oraz jako środek przeciwgorączko-

wy. Obecnie stosuje się go w lecznictwie

jako środek krwiotwórczy przy gruźlicy

płuc. substancje żywicowe, których huba

lekarska zawiera ok. 70% działają również

przeczyszczająco.

W podręcznikach lekarskich wydanych

w XVII w. spotyka się wzmianki, że eks-

trakt z borowika siatkowanego Boletus

edulis bull ex Fr. = Boletus bulbosus scha-

eff ex schroet. jest skuteczny w leczeniu

odmrożeń, a także w leczeniu raka skóry

i innych postaci nowotworów. Z owocni-

ków borowika wyizolowano alkaloid hercy-

ninę, aktywizujący funkcje życiowe orga-

nizmu. stosuje się go obecnie w dusznicy

bolesnej.

Właściwości lecznicze posiada również

goryczak żółciowy Tylopilus felleus (bull.)

Karst. tkanki tego grzyba zawierają specy-

ficzną substancję goryczkową odznaczają-

cą się właściwościami żółciopędnymi. Do

tej pory w medycynie ludowej wielu krajów

stosuje się go w chorobach wątroby i pę-

cherzyka żółciowego.

Mimo swoich silnych właściwości tru-

jących muchomor czerwony Amanita mu-

scaria l. ex Fr. Hooker również znalazł

zastosowanie w medycynie. W lecznictwie

ludowym w dawnych czasach używano

zewnętrznie odwary z muchomora do le-

czenia reumatyzmu, podagry, egzemy i in-

nych chorób skórnych. Podsuszonymi mu-

chomorami nacierano opuchnięte stawy.

ludy Kamczatki, Czukotki i alaski stoso-

wały muchomory czerwone w przypadkach

chorób nerwowych i psychicznych. sok,

miazga i napar z muchomora czerwone-

go sprzyja szybkiemu gojeniu się

ran skóry powstałych na skutek

działania promieni rentgenow-

skich. Muchomor zna- ››

Rodzina żagwiowatych

Polyporaceae – gatunki grzybów

leczniczych

Źródłem substancji aktywnych biolo-

gicznie są i inne gatunki grzybów z ro-

dziny żagwiowatych. Należą do nich:

żagiew brzozowa Poliporus betulinus bull

ex Fr. Karst., żagiew korzeniowa Formi-

topsis annosa Fr. Karst., huba pospolita

Fomes fomentarius l. ex Fr., huba spłasz-

czona Ganaderma applanatum Pers. Pat.

Wszystkie te gatunki zawierają substan-

cje wzmacniające czynności organizmu,

a grzyb huba lśniąca Ganoderma lucidum

(Fr.) Karst. Można również stosować w le-

czeniu stanów zapalnych śluzówki gardła

i jamy ustnej. Przed wiekami hubę stoso-

wano również jako materiał opatrunkowy.

grzyby moczono w wodzie, rozdrabniano,

a wysuszone włókna służyły jako materiał

higroskopijny przy opatrywaniu ran. takie

opatrunki posiadały również właściwości

przeciwbakteryjne, co sprzyjało szybkiemu

gojeniu.

Właściwościami leczniczymi odznacza

się również huba lekarska Fomes officinalis

(Vill.)Neum = Fomitopsis officinalis (Vill.)

bond et sing. W europie Zachodniej od

dawna uważano ten grzyb za “eliksir ży-

cia”. stosowano go przy różnego rodzaju

zaburzeniach ner-

Befungin – skoncentrowany

ekstrakt huby brzozowej

Wielowiekowe doświadczenia medycyny

ludowej zainspirowały szeroko zakrojone

badania nad składem chemicznym huby.

W latach pięćdziesiątych w Instytucie bo-

tanicznym im. Komarowa w leningradzie

otrzymano z huby szereg preparatów far-

maceutycznych. W chwili obecnej apteki

internetowe oferują preparat befungin,

płyn 100 ml. Jest to skoncentrowany eks-

trakt huby lekarskiej uzupełniony solami

kobaltu i innymi mikroelementami.

Zawiera chromatogeny, guminopodob-

ne kwasy występujące w hubie (ok 60%),

związki sodowe i pterynowe, kwasy orga-

niczne, fenole, smoły, sole krzemu, żela-

za, glinu, wapnia, magnezu, sodu, cynku,

miedzi, manganu, potasu.

Preparat posiada zdolności wzmacnia-

jące, przeciwzapalne, regenerujące i znie-

czulajace. Wzmacnia kondycję i podnosi

odporność całego organizmu, a zwłaszcza

układu nerwowego. aktywizuje przemianę

materii tkanki mózgowej podwyższając

bioelektrostatyczność kory mózgowej. Re-

guluje procesy przemiany materii, hamuje

wzrost tkanki nowotworowej. Obniża po-

ziom cukru we krwi od 15 do 30%. stosuje

się także przy obniżonej perystaltyce je-

lit, przy różnego rodzaju dysfunkcjach

przewodu pokarmowego, wątroby,

dróg żółciowych i prostaty. skuteczny

w łuszczycy, egzemie i innych stanach

patologicznych skóry. Polecany szcze-

gólnie profilaktycznie kobietom w wieku

35–45 lat. Ze względu na zwiększone ryzy-

ko zapadnięcia u kobiet na wyżej wymie-

nione choroby zaleca się profilaktyczne

stosowanie preparatu.

befungin stosuje się jako środek leczący

różne rodzaje nowotworów: guzy złośliwe,

torbiele, mięśniaki, polipy, cysty, brodaw-

magazyn aptekarski #6/2008

Zdrowie i uroda

lazł również zastosowanie w homeopatii.

Wchodzi w skład preparatów stosowanych

przy skurczach naczyń krwionośnych, pa-

daczce, chronicznym zapaleniu migdałków

oraz w zaburzeniach pracy rdzenia kręgo-

wego.

W medycynie ludowej stosuje się rów-

nież inne grzyby kapeluszowe. Niewielkimi

dawkami mleczaja bielaja Lactarius pipera-

tus scop. ex Fr. leczono gruźlicę. Maślanka

wiązkowa Hypholoma fasciculare (Hudsm

ex Fr.) zwana inaczej opieńką wiązkową,

opieńką fałszywą, pedłką, polecana jest

jako środek przeczyszczający. W Polsce

wykorzystano hodowlę grzybni różnych

szczepów opieńki miodowej Armillariella

mellea do procesów biotransformacji, czyli

biologicznej przemiany związków chemicz-

nych. Przykładem tego może być hodowla

dikariotycznej grzybni opieńki, na pożyw-

kach płynnych w obecności związków wy-

stępujących w olejkach eterycznych drzew

iglastych.

Purchawkę chropowatą Lycopedron per-

latum Pers. syn. L. gemmatum batsch.

stosowano jako środek dezyn-

fekcyjny, przeciwnowotwo-

rowy i krwiotwórczy.

W lecznictwie lu-

dowym stosowano

również sromot-

nik bezwstydny

Phallus impudicus

Pers. Jako środka

leczniczego używano

substancji śluzowej otaczają-

cej owocnik grzyba. służyła

ona do leczenia reumatyzmu

i podagry. Napary z wy-

suszonych owocników

sromotnika używano przy

leczeniu ran. W średnio-

wieczu sokiem sromotnika

leczono niektóre choroby oczu.

Napary z surojadki słodkawej Russula

deliciosa Vaill. stosowano w leczeniu cho-

rób nerek.

Do chwili obecnej w ponad 260 gatun-

kach grzybów klasy podstawczaków Basi-

diomycetes znaleziono substancje anty-

biotyczne. W dawnym Związku Radzieckim

uczeni z rydza i innych grzybów zawie-

rających sok mleczny pozyskiwali anty-

biotyk – ractariovillin, hamujący wzrost

określonych szczepów bakterii chorobo-

twórczych.

Z ekstraktu olszówki Paxillus involutus

batsch. ex Fr. otrzymano atrometrynę

– substancję o właściwościach antybio-

tycznych, odznaczającą się również dzia-

łaniem przeciwnowotworowym. Podobne

działanie antybiotyczne wykazuje boletol

izolowany z borowika ponurego Boletus

luridus schaeff. ex Fr.

W Czechach uzyskano grzybnię monet-

ki kleistej Oudemansiella mucida schrad.

ex Fr. wytwarzającą w warunkach labora-

toryjnych substancję przeciwgrzybiczą,

mucidynę, z której produkuje się preparat

leczniczy pod nazwą „Mucidermin”, stoso-

wany przy różnych chorobach skóry

Różne gatunki lejkówek Clitocybe odora

bull ex Fr. Clitocybe infundibuliformis oraz

Clitocybe nebularis batsch. stosowane były

w leczeniu gruźlicy. substancje antybio-

tyczne zawiera również grzyb sitarz Bo-

leutus bovinus l. substancje występujące

w twardzioszku przydrożnym Marasminus

oreades balt. ex Fr. wywierają pozytywny

wpływ na tarczycę. Ponadto wyciągi tego

grzyba okazały się skuteczne w zwalczaniu

gronkowców, pałeczki okrężnicy i innych

bakterii.

Źródłem substancji wywierających

działanie antybiotyczne jest także kurka

zwana inaczej pieprznikiem jadalnym Can-

tharellus cibarius Fr., gąska żółta inaczej

zielonka Tricholoma equestre Havovirens

Pers. ex Fr., mleczaj biel Lactarius pipera-

tus (scop) Fr., kolczak obłączasty Hydnum

repandum l. ex Fr.

Farmakolodzy hinduscy wyizolowali

z pieczarki prawdziwej Agaricus campester

(l.) Fr. antybiotyk campestrin, który sto-

sowano do zwalczania gronkowca złociste-

go, pałeczki tyfusu i paratyfusu.

Czernidłak kołpakowaty Coprinus coma-

tus Muller ex Fr. badany był w dawnej Cze-

chosłowacji. Podawany ludziom będącym

w stanie upojenia alkoholowego wywołuje

silne wymioty, duszności i zaczerwienienie

skóry.

Historia wykorzystywania różnego ro-

dzaju ekstraktów roślinnych służących do

leczenia immunostymulacyjnego, prze-

ciwzapalnego oraz przeciwrakowego sięga

czasów dawnej Japonii, Chin i innych re-

gionów Dalekiego Wschodu.

Coraz częściej w krajach wysokorozwi-

niętych wykorzystuje się zdobycze nauko-

we tamtych regionów do wprowadzania

uzupełniających metod terapii.

Najnowsze badania wykazały iż we-

wnątrz ściany komórkowej grzybów bocz-

niak ostrygowaty Pleurotus ostreatus

i twardziak jadalny Lentinus edodes zna-

ny jako shii-take (shitake), znajduje się

substancja o wyraźnym działaniu immu-

nostymulującym – polisacharyd o nazwie

beta-1,3-D- glucan. Polisacharydy łącz-

nie z proteinami tworzą zasadniczą część

molekuł (ligand), które są rozpoznawane

przez system immunologiczny i na które

system immunologiczny odpowiada sze-

rokim zakresem reakcji „obronnych”. Po-

zytywnie wpływają zwłaszcza na funkcje

neutrofili, makrofágów i komórek NK za

pośrednictwem receptorów lektinowych

(przede wszystkim CRe). Komórki te mają

zasadniczy wpływ na oczyszczanie środo-

wiska wewnętrznego od bakterii i innych

cząstek obcych (fagocytoza), wpływając

na ilość lokalnych hormonów i innych

substancji bioregulacyjnych, które utrzy-

mują spoistość procesu życiowego w fi-

ziologicznej harmonii, pomagają innym

komórkom systemu immunologicznego

podczas obrony przeciwko patogenom

i tworzącym się komórkom rakowym lub

innym własnym komórkom podlegającym

zmianom patologicznym (odpowiedź im-

munologiczna), uczestniczą w niektórych

procesach metabolicznych, jak na przy-

kład regulacja poziomu lipidów we krwi.

glucany stymulują również produkcję

tlenku azotu w makrofagach. aktywność

ta objawiać się może klinicznie jako prze-

ciwbakteryjna i wspomagająca niszcze-

nie nowotworów. Niezmiernie ważną rolę

w wywieraniu wpływu przez substancje

czynne na system obronny organizmu peł-

ni tkanka limfoidalna przewodu pokarmo-

wego (galt) i migrujące z tejże tkanki po

całym organizmie komórki odpornościowe.

Poza kluczowymi działaniami immunosty-

mulującymi glukany wykazują udowodnio-

ne wtórne działanie przeciwbakteryjne,

przeciwzapalne, hipoglikemiczne, prze-

ciwpróchnicze, obniżające zbyt wysoki

poziom „złego” cholesterolu lDl we krwi

oraz poprawiają funkcjonowanie i chronią

komórki skóry przed wpływem szkodliwych

substancji zewnętrznych.

Opracowywanie nowych, cennych dla

lecznictwa preparatów wymaga wielu ba-

dań. są one prowadzone w wielu krajach,

gdyż grzyby nie odkryły przed ludźmi

wszystkich swoich tajemnic.

magazyn aptekarski #6/2008

Zdrowie i uroda

wynikające ze stosowania

naturalnych produktów prozdrowotnych

dr hab. farm.

Małgorzata Schlegel-Zawadzka

WPROWaDZeNIe Na RyNeK PRODuKtóW PRZygOtOWyWaNyCH PRZeMy-

słOWO Jest RegulOWaNe sZeRegIeM DOKuMeNtóW PRaWNyCH. NatO-

MIast MOżlIWOść NIeOgRaNICZONegO DOstęPu DO PRODuKtóW Natu-

RalNyCH (głóWNIe ZIół) sPRaWIa, że tO WIeDZa OsOby KORZystaJą-

CeJ Z taKICH ŹRóDeł PełNI NaDRZęDNą ROlę W ZaPeWNIeNIu beZPIe-

CZeństWa użyWaNIa tyCH suPleMeNtóW.

mgr Magdalena Barteczko

W ziołolecznictwie stosowane są leki

ziołowe zarówno samodzielnie przygoto-

wywane w formie herbatek, soków roślin-

nych, win ziołowych, dodatków do kąpieli,

itp., jak również leki gotowe, z których

łatwiej korzystać i, które są standaryzowa-

ne, tzn. każde opakowanie leku ziołowego

ma taki sam skład i takie samo stężenie

składników. Pomimo takich zalet, również

te leki mają ograniczoną trwałość i przy-

datność do użytku. Zarówno suche zioła,

jak i wytworzone z nich leki gotowe mają

trwałość nieprzekraczającą 2–3 lat (stra-

burzyński, 1997).

Zakład żywienia Człowieka, Instytut

Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk

o Zdrowiu, uniwersytet Jagielloński

Collegium Medicum

Dobre rady…

trzeba pamiętać, że zioła nie są środ-

kiem leczniczym na wszystkie choroby.

Często w ostrych stanach chorobowych

niezbędne jest stosowanie leków syn-

tetycznych, a w takim przypadku zioła

mają znaczenie uzupełniające (Klimuszko,

1997). bardzo niebezpieczne jest zjawisko

tzw. samoleczenia, polegające na „do-

››

magazyn aptekarski #6/2008

Niebezpieczeństwa

Zdrowie i uroda

brych radach” osób z otoczenia. Dowol-

ne stosowanie leków, czy też ziół może

wywoływać nieodwracalne uszkodzenia

w organizmie (Klimuszko, 1997). Jak po-

kazały wyniki niniejszych badań, panuje

powszechne przekonanie, że główna zale-

tą ziół jest ich nieszkodliwość. tymczasem

wiadomo, iż wiele substancji roślinnych

może wywoływać liczne skutki uboczne,

wchodzić w interakcje z lekami, jak rów-

nież z alkoholem lub powodować reakcje

alergiczne. szczególną ostrożność należy

zachować podczas stosowania środków

o działaniu przeczyszczającym. spośród

tego typu środków, aloes, senes, kruszy-

na i rzewień dłoniasty, przyjmowane przez

zbyt długi czas, mogą spowodować zwol-

nienie motoryki jelit, a nawet wywołać

ich niedrożność, a także spowodować stan

wchłaniania leków do krwi, dlatego nie

powinny go stosować osoby przyjmujące

leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi

(straburzyński, 1997).

Mimo wielu zalet suplementów diety

pochodzenia roślinnego pojawia się wąt-

pliwość, czy ich stosowanie na szeroką

skalę jest na pewno bezpieczne. Jest to

spowodowane brakiem dostatecznych da-

nych dotyczących odległych skutków ich

stosowania (również toksycznego działa-

nia na nerki, wątrobę, a także działania

alergizującego u osób nadwrażliwych), ze

względu na zbyt krótki czas ich stosowa-

nia. Jest to spowodowane tym, że w skład

surowców wchodzi szereg różnych skład-

ników, spośród których wiele nie zostało

jeszcze zidentyfikowanych. słabo poznane

są więc mechanizmy działania tych kom-

pleksów, a także brak jest informacji

na temat ich biodostępności i inte-

rakcji z innymi składnikami pożywie-

nia oraz z lekami. Zalecane dzienne

spożycie tego typu produktów zo-

stało określone tylko dla niektórych

z nich (np. wypicie 4–6 filiżanek

zielonej herbaty dziennie wskazane

jest w celu obniżenia ryzyka zacho-

rowania na nowotwory przewodu po-

karmowego) (Nazaruk, 2006).

ustalenie kryteriów oceny jakości

składników zielarskich dodawanych

do szeregu środków dietetycznych

wspomagających dietę, środków

spożywczych o specjalnym prze-

znaczeniu żywieniowym oraz żyw-

ności funkcjonalnej jest niezbędne

ze względu na wprowadzanie na

rynek coraz to nowych produktów.

Częściowe rozwiązanie znajdzie-

my w ustawie z dnia 25 sierpnia

2006 r. o bezpieczeństwie żywności

i żywienia. Ponadto, jeśli dany su-

rowiec jest jednocześnie stosowany

w środkach leczniczych, to w ocenie

jego jakości można wykorzystać informa-

cje dostępne w monografiach farmakope-

alnych. głównym kłopotem jest jednak

standaryzacja przetworów zawierających

egzotyczne surowce roślinne, które nie

mają udokumentowanego składu che-

micznego, bezpieczeństwa i aktywności

biologicznej. W takim wypadku, należa-

łoby określić odpowiednie wymagania

jakościowe i metody analityczne, któ-

re posłużyłyby do oceny takich nowych

grup zielarskich produktów spożywczych.

Problemem okazuje się również zanie-

czyszczenie mikrobiologiczne surowców,

substancji pomocniczych i finalnych

preparatów zielarskich. Okazuje się, że

skutecznymi sposobami obniżania zanie-

czyszczeń mikrobiologicznych jest para

wodna pod ciśnieniem i promieniowanie

jonizujące. Zastosowanie powyższych me-

tod dekontaminacji pozwala na obniżenie

liczby drobnoustrojów z jednoczesnym

zachowaniem substancji aktywnych bio-

logicznie. Innym niebezpieczeństwem są

działania niepożądane i interakcje sub-

stancji aktywnych biologicznie wzboga-

cających żywność funkcjonalną ze skład-

nikami pokarmów i lekami. stąd istnieje

konieczność prowadzenia dalszych badań

naukowych nad oceną farmakologiczną

i toksykologiczną substancji pochodzenia

roślinnego (Hołderna-Kędzia, 2004).

odwodnienia organizmu. Nadwrażliwość

skóry na promienie słoneczne może być

wywołana działaniem dziurawca, echina-

cei i miłorzębu japońskiego, który również

niekorzystnie wpływa na czynność płytek

krwi i pogłębia istniejącą skazę krwotocz-

ną. silne reakcje alergiczne może wywołać

np. zastosowanie rumianku, świetlika le-

karskiego, czy też arniki górskiej. Działa-

nie osłonowe siemienia lnianego na błonę

śluzową żołądka powoduje utrudnienie

Omijanie prawa

suplementy diety są rejestrowane przez

główny Inspektorat sanitarny, a stawiane

im wymagania są mniejsze niż w odnie-

sieniu do leków roślinnych. Często jednak

zdarza się, że producenci leków, omijając

prawo farmaceutyczne, rejestrują swoje

produkty jako suplementy diety. Ma to na

celu, np. uniknięcie kosztów związanych

z badaniem aktywności biologicznej i tok-

syczności. stąd kolejne niebezpieczeń-

stwo, związane z ogólną dostępnością tego

typu „suplementów diety”, które zawiera-

ją silnie działające składniki, wymagają-

ce dużej ostrożności w stosowaniu, takie

jak alkaloidy, steroidy. Przykładami takich

roślin są: brahmi ( Bacopa monnieri ), ash-

waganda ( Withania somnifera ), buzdyga-

nek ( Tribulus terrestris ), a także olejek

pachtowy, uzyskiwany z jodły syberyjskiej.

brahmi stosuje się jako środek poprawia-

jący pamięć, ale wykryto w niej obecność

saponin triterpenowych i alkaloidów (bra-

mina, herpestyna o działaniu strychnino-

podobnym, nikotyna). ashwaganda działa

uspokajająco dzięki zawartości laktonów

steroidowych (tzw. witanolidy), które

jednak wchodzą w interakcję z lekami

barbituranowymi i przeciwlękowymi oraz

prawdopodobnie obniżają zdolności sek-

sualne u płci męskiej. Z kolei buzdyganek,

dzięki zawartości saponin steroidowych,

stosowany jest jako środek poprawiający

funkcje seksualne mężczyzn, ale jednocze-

magazyn aptekarski #6/2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: