Przedsiębiorczość jest zjawiskiem odkrytym stosunkowo dawno bo już w XVIII wieku. Jednak do niedawna przedsiębiorczość i przedsiębiorcą nie cieszyli się szczególnym zainteresowaniem ze strony ekonomistów. Nic wiec dziwnego ze przedsiębiorczość nie znalazła istotnego miejsca w teoriach ekonomicznych.
Od wieli dziesięcioleci naukowcy i obserwatorzy biznesu poszukują odpowiedzi na pytania o to, czym jest przedsiębiorczość, kim SA przedsiębiorcy, jakie warunki wspomagają lub hamują nasilenie się zachowań przedsiębiorczych, czy można być przedsiębiorcą, be będąc jednocześnie właścicielem firmy?
Pojęcie przedsiębiorczości pojawiło się w literaturze ekonomicznej w połowie XVIII wieku. Sprowadził je francuski ekonomista Richard Cantillon , który nazywał przedsiębiorcami kupców dostrzegających różnice cen na różnych rynkach i potrafiących wykorzystać je dla własnej korzyści, czyli „kupić tanio, sprzedać drogo”. Cantillon zwróci uwagę na ryzyko związane z tego typu działalnością i polegające na niepewności co do znalezienia nabywcy na produkt i uzyskania odpowiednio wysokiej ceny.
J. Schumpeter z Teorii rozwoju gospodarczego, uznał przedsiębiorczość za podstawowy motor rozwoju gospodarki, kapitalistycznej.
Działanie tego mechanizmu polega na tym, że żądni nadzwyczajnych zysków przedsiębiorcy stale poszukują nowych, nie stosowanych poprzednio kombinacji czynników wytwórczych (innowacji) i w ten sposób wytrącają gospodarkę z równowagi. Rozwój dokonuje się bowiem poprzez „twórczą destrukcję”, poprzez burzenie równowagi i u uruchomienie procesów dostosowawczych, które – za pomocą mechanizmu konkurencji – eliminują nieefektywne zastosowania czynników wytwórczych i promują nowe, efektywne.
Joseph Schumpeter twierdził, że przedsiębiorcy są przede wszystkim twórcami, innowatorami. Schumpeter definiuje przedsiębiorcę jako innowatora, który zaburza, a nie podtrzymuje, równowagę ekonomiczną, i tworzy w ten sposób warunki nowego rozwoju gosp. Wymienia również najważniejsze funkcje wypełniane przez przedsiębiorców, które jednocześnie stanowią kryteria uznania określonej.
John Stuart Mill wyróżnił cztery funkcje przedsiębiorczości:
-kierowanie
-kontrolowanie
-nadzorowanie
-podejmowanie ryzyka
Najważniejsza spośród wymienionych funkcji polega na podejmowaniu ryzyka.
Funkcja ta pozwala odróżnić przedsiębiorcę od menadżera, która częściej działa w stabilnym i pozbawionym niepewności otoczeniu, a więc może sobie pozwolić na dokonywanie ostrożnych, zachowanych wyborów.
Frank Knight twierdził, że przedsiębiorcy nie tylko są skłonni podejmować dobrze określone ryzyko ale także są gotowi angażować się w sytuacje niepewne w których trudno cokolwiek powiedzieć. Często nie są zatem w stanie prognozować reakcji konsumentów, ani zachowania konkurentów.
Przedsiębiorczość -zdolność do tego by być przedsiębiorczym; posiadanie ducha inicjatywy, rzutkość zaradność
-działalność gospodarcza charakteryzująca się innowacyjnością i kreowaniem wartości dodanej
-proces krępowanie czegoś odmiennego ze względu na wartość, poświęcając konieczny do tego czas i wysiłek, zakładając towarzyszące temu finanse, psychiczne i społeczne ryzyko i uzyskanie dzięki temu nagrody finansowej i osobistej satysfakcji.
Koncepcja przedsiębiorcy, jako ponoszącego ryzyko z tytułu niepewności, jest dziś powszechnie akceptowana przez ekonomistów i można powiedzieć, że stanowi pomost pomiędzy tradycyjnymi, a nowoczesnymi teoriami firmy.
Najczęściej pod pojęciem przedsiębiorczości ujmuje się „zdolność do tego, żeby być przedsiębiorczym posiadanie ducha inicjatywy, rzutkość, zaradność”. To także proces kreowania czegoś odmiennego ze względu na wartość, wymagający, poświęcenia koniecznego do tego czasu i wysiłku, oraz dzięki któremu możliwe jest uzyskanie nagrody finansowej osobistej satysfakcji. „Przedsiębiorca przenosi zasoby ekonomiczne z obszaru niższej na obszar wyższej wydajności i zysku”. Stąd decydującym czynnikiem działań przedsiębiorczych jest efektywność ekonomiczna zasobu. Powstaje wówczas coś innego, nowa kombinacja zasobu dla bardziej efektywnych celów.
Przedsiębiorczość jest przede wszystkim postawą wobec życia. Obraz jej przedstawia bardzo popularny slogan: „weź sprawy w swoje ręce”,. Przedsiębiorczość jest postawą sprzyjającą rozwojowi gospodarczemu, inicjatywom lokalnym, jak również samodzielnemu rozwiązywaniu problemów.
Właściciel firmy, menedżer, przedsiębiorca
-nie każdy kto tworzy firmę (rozpoczyna działalność) jest przedsiębiorcą
-nie trzeba tworzyć firmy, aby być przedsiębiorcą. Można bowiem podejmować działania przedsiębiorcze, będąc w funkcjonującej już organizacji.
-menedżer może i powinien działać (zarządzać) w sposób przedsiębiorczy.
-właściciel firmy może być menedżerem (zarządzać) i przedsiębiorcą przedsiębiorca (działać w sposób przedsiębiorczy).
Zarządzanie firmą w sposób przedsiębiorczy charakteryzuje
-zdolność i gotowość podejmowania inicjatywy
-umiejętność podejmowania decyzji w sytuacji braku pełnej informacji
-branie na siebie znacznych obowiązków i ponoszenie długotrwałego wysiłku
-zdolność rozumienia potrzeb rynku, a nawet ich prognozowania i wyprzedzania
-kojarzenie informacji z różnych dziedzin
- zdolność budzenie entuzjazmu i zaufania
Różnorodność ujęć przedsiębiorczości
Istniejące definicje pojęć przedsiębiorczości i przedsiębiorcy można podzielić na diwe grupy.
Grupa pierwsza ujmuje te zagadnienia w sposób formalny wskazując, w jaki sposób łatwo odróżnić, kto jest przedsiębiorcą, a kto nic nie jest.
Grupa druga- wykracza poza interpretującą wyłącznie formalną i wymienia te psychologiczne właściwości zachowań, które powodują, że można je uznać za przedsiębiorcze, bez względu na warunki działania.
Przedsiębiorczość
Gotowość i zdolność do podejmowania i rozwiązywania i sposób twórczy nowych problemów, umiejętność wykorzystywania pojawiających się szans i okazji elastycznego przystosowania się do zmieniających się warunków
Przedsiębiorczość to nastawienie sposób myślenia, proces tworzenia i rozwijania działalności gospodarczej poprzez kreatywności, innowacyjność i skłonność do ponoszenie ryzyka.
-skłonność do ponoszenia ryzyka
-do innowacyjności
-wykorzystywania okazji
-odpowiadanie za własny los
Przedsiębiorczość jako cecha osobowości przedsiębiorcy
-czy przedsiębiorcy jako wyodrębniona grupa społeczno-kulturowa mają wspólne
Wskaźniki wartości przedsiębiorczych
Praca, wiedza, nie Zależność, pieniądze, władza, wysoka pozycja społeczna, sukces.
Wskaźniki postaw przedsiębiorczych
Wysoka samoocena, optymizm, odpowiedzialność, otwarcie na zmiany, niezależność sądów i opinii, zaufanie do innych ludzi.
Wskaźniki zdolności przedsiębiorczych
Myślenie perspektywy długookresowej, inteligencja, kreatywność.
Funkcje przedsiębiorczości
Przedsiębiorczość stwarza możliwości pełniejszego wykorzystywania istniejących zasobów
Przedsiębiorczość jest podstawowym mechanizmem szybkiego reagowania rynku na „słabe” popytowe i „popyt uśpiony” reagowania na rynku na „słabe sygnały” i popyt uśpiony”
Dzięki przedsiębiorczości oferta rynkowa elastycznie dostosowuje się do zmian popytu.
Istotą przedsiębiorczości jest kreowanie i testowanie na rynkach nowych, nieznanych przedtem produktów i nowych procesów. Powodzenia i niepowodzenia tych prób wyznaczających kierunki, w których podąża rynek.
Przedsiębiorczość i przedsiębiorcy tworzą więc swego rodzaju „bufor ochronny”, który chroni wielkie przedsiębiorstwa i ważne sektory przed katastrofalnymi błędami. Gospodarkę stabilizuje duża „śmiertelność” i elastyczność inicjatyw przedsiębiorców, które pojawiają się, nikną i znów pojawiają często zmieniając domenę działania.
Cechy wspólne osobowości przedsiębiorcy
-chce coś w życiu osiągnąć, chce się rozwijać, ma ambitne cele, które pragnie zrealizować (przedsiębiorczy zbiór wartości)
-jest otwarty na zmiany i innych ludzi, wierzy w siebie i gotów jest poświęcić wiele aby osiągnąć to co zamierza (przedsiębiorcze postawy)
- jest inteligentny, kreatywny i potrafi tworzyć wizje i plany w perspektywie długookresowej (przedsiębiorcze zdolności).
Przedsiębiorca (indywidualny), osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na własny rachunek
Różnica pomiędzy przedsiębiorcą indywidualnym i pracownikiem najemnym polega na tym, że przedsiębiorca indywidualny dokonuje zbytu towarów i usług, a pracownik najemny, oferując swoją pracę wnosi jedynie czynnik produkcji.
Przedsiębiorca jest to osoba zajmująca się działalnością gospodarczą, które odkrywa potencjalne zyskowne możliwości, organizuje przedsięwzięcia mające produktywny charakter i kieruje nimi.
Funkcje wypełniane przez przedsiębiorcę
Oferowanie nowych produktów.
Przedsiębiorcy są ludźmi które nie poprzestają na podtrzymywaniu sprzedaży produktów już znanych konsumentom. Dążą albo do stworzenia całkowicie nowych dobra, albo koncentrują się na uzyskaniu nowej jakości w wyniku połączeniu za sobą już istniejących czynników.
Wprowadzenie nowych technologii metod produkcji. Menedżerowie-przedsiębiorcy nie ograniczają się jednak do wdrażania.
Kreowanie nowych rynków, odkrywanie nowych sposobów rozszerzania podaży istniejących zasobów, reorganizowanie istniejących przedsiębiorców.
1 wprowadzają nowe wyroby na rynek
2 tworzą nowe rynki, które poprzednio w ogóle nie istniały
3 mogą odkrywać i rozwijać nowe technologii wprowadzają postęp techniczny
4 mogą reorganizować istniejące przedsiębiorstwa w nowy twórczy sposób
Odkrywają nowe zasoby albo tez nowe sposoby rozszerzania podaży istniejących zasobów.
Czynniki warunkujące przedsiębiorczość związane z otoczeniem zewnętrznym
Do czynników niezbędnych do rozwoju przedsiębiorczości można zaliczyć:
Atrakcyjność terenu (położenie, lokalizacja)
Niedroga siła robocza
Możliwość współpracy np.. z samorządem terytorialnym
Możliwość korzystania z nowoczesnych technologii
Atrakcyjny system lokalnych opłat i podatków.
Kim są przedsiębiorcy?
Badania nad indywidualnymi charakterystykami
Typowy wiek osób decydujących się na otwarcie własnej formy zawiera się w przedziale od 30 do 35 lat. W tym wieku człowiek ma już pewne doświadczenie zawodowe i jest przygotowany do podjęcia odpowiednie decyzji.
Tłem tych wszystkich przemian strukturalnych w skali makro i mikro jest przedsiębiorczość
rozumiana zarówno jako cecha osobowości, skłonność, zdolność do przejawiania ducha inicjatywy
i zaradności, jak też traktowana jako proces, polegający na podejmowaniu wszechstronnych
działań, związanych z przystosowywaniem się do reguł i wymogów gospodarki rynkowej.
Rozwój przedsiębiorczości został zdeterminowany przez nowe siły sprawcze
przemian globalnych, które dynamizują rozwój:
• instytucje różnego szczebla i o różnym charakterze, aktywizujące rozwój głównie lokalny,
ale i regionalny;
• społeczności lokalne, o znaczeniu i roli których w rozwoju przez całe dziesięciolecia nikt
nie słyszał;
• utalentowane jednostki, liderzy życia społeczno- gospodarczego, odgrywający kluczową
rolę we wdrażaniu strategii rozwoju.
Przedsiębiorczość rozumiana jako rozwój przedsięwzięć gospodarczych i firm jest
najbardziej oczywistą (i zwykle najprostszą) metodą wykorzystania lokalnych zasobów. Poprzez
działalność gospodarczą zostają one przekształcone w środki zaspokajające lokalne potrzeby.
Możemy mówić tu o oddziaływaniu:
bezpośrednim
• przyrost miejsc pracy,
• baza podatkowa, czyli suma opłat i podatków wpływających do budżetu lokalnego z tytułu
prowadzonej na danym terenie działalności gospodarczej,
• inwestycje zaspokajające różne lokalne potrzeby,
pośrednim
• praca jako „okno na świat”,
• lokalna gospodarka jako fundament społeczeństwa obywatelskiego (spoiwo więzi
społecznych, niezależność, tworzenie miejscowych elit),
• przedsiębiorstwa jako nośnik postępu: sponsor badań i rozwoju technologii przydatnych
także gdzie indziej,
poprzez wywołanie tzw. efektu mnożnikowego (generowanie innych korzystnych
zdarzeń albo powiększenie skuteczności już uprawianych dziedzin):
• inwestycje (miejskie) i kontraktowanie usług w lokalnych przedsiębiorstwach
z wykorzystaniem własnej siły roboczej i lokalnych materiałów,
• przyciąganie inwestycji, programów i dotacji, które poszukują miejsc dynamicznego
rozwoju,
• przedsięwzięcia angażujące kapitał publiczny i prywatny (montaż finansowy, obligacje itp.
rozwiązania wykorzystujące łączny potencjał inwestycyjny wszystkich sektorów
gospodarczych, a także mieszkańców),
poprzez zmianę postawy obywateli
• samodzielne rozwiązywanie problemów, zaspokajanie potrzeb w wyniku inicjatywy
i własnej aktywności, a nie uzależniania się od urzędowych struktur świadczenia pomocy.
Współcześnie przedsiębiorczość traktuje się jako proces inicjowania i wprowadzenia
zmian, zanikający okresowo do czasu pojawienia się nowych inicjatyw.
Istniejące zatem podejścia do przedsiębiorczości można podzielić na dwie kategorie:
przedsiębiorczość jako cecha;
przedsiębiorczość jako funkcja.
Podejście pierwszego typu koncentrują się na cechach danej osoby, gdzie można
wyróżnić wiele takich cech, zarówno wrodzonych, jak i nabytych.
Wśród wrodzonych wymienia się:
bystrość umysłu, inteligencję, energię, wrodzone przywództwo, odwagę w podejmowaniu trudnych
i ryzykownych decyzji.
Wrodzoną cechą jest także intuicja, zdolność szybkiej oceny sytuacji i przewidywania przyszłych
zdarzeń. Od nich zależy w dużym stopniu sukces przedsiębiorcy. Cechy wrodzone mogą zostać
wzmocnione przez naukę, mogą się również wykształcić u ludzi, którzy ich nie posiadają (w
sprzyjających warunkach).
Konieczność podejmowania wszechstronnych działań związanych z przystosowaniem się
do reguł i wymogów gospodarki rynkowej wskazuje na przedsiębiorczość jako funkcję.
Przedsiębiorczość wyraża się wtedy w poszukiwaniu i zastosowaniu nowych idei lub
technologii, w elastycznym dostosowaniu do zmian w otoczeniu, niekonwencjonalnym
rozwiązywaniu problemów, tak aby osiągnąć sukces.
Funkcje przedsiębiorczości mogą najpełniej być realizowane w rozwiniętej gospodarce rynkowej,
co oznacza, że na efektywne zachowania przedsiębiorcze w jednakowym stopniu wywierają wpływ
rynki: finansowy, informacyjny, odbiorców i konkurentów. W przypadku rozwoju oraz oceny
przedsiębiorczości najbardziej interesuje nas oddziaływanie dotyczy rynku finansowego
i informacyjnego.
Przedsiębiorca jako menedżer, ma do czynienia także z podstawowymi funkcjami
zarządzania, co pokazuje poniższa tabela:
Funkcje zarządzania, Obszary przedsiębiorczości
Planowanie
• tworzenie przyszłego obrazu firmy;
• wybór strategii działania;
• koordynacja celów przedsiębiorstwa z ogólnymi tendencjami występującymi
w gospodarce;
• koordynacja celów i działań poszczególnych jednostek organizacyjnych;
• eliminacja słabych, wykorzystanie mocnych stron w potencjale przedsiębiorstwa;
• opracowanie planów alternatywnych;
• optymalizacja decyzji w odniesieniu do np. rentowności, zaopatrzenia, reklamy,
programu produkcji.
Organizowanie
• tworzenie struktury organizacyjnej;
• dobór elementów działania i ich koordynacja w stosunku do założonych celów;
• proces reorganizacji;
• usprawnienia organizacyjne, techniczne;
• organizacja pracy własnej menedżera.
Motywowanie
• techniki oceny pracowników;
• zaspokajanie potrzeb pracowników;
• proces komunikowania się.
Kontrolowanie
• Proces kontroli
• ustalanie obszarów sprawowania kontroli.
MODELE Ekonomiczne - typowe dla teorii ekonomii neoklasycznej i akademickiej, uzależniające powstanie
przedsiębiorczości od splotu szczególnych warunków gospodarczych, np. jeśli naturalnym stanem
rynku jest dążenie do równowagi, to muszą znaleźć się osoby, podmioty, które w imię własnego
interesu dążyć będą do zapewnienia równowagi na rynku;
Model przedsiębiorczości oparty na katolickiej nauce społecznej charakteryzuje się
następującymi cechami:
• personalizm - dostrzeganie godności osoby ludzkiej jako wolnej i odpowiedzialnej,
• solidarność - rozumiana jako wzajemna więź i współzależność ludzi w określonej wspólnocie,
• pomocniczość - wzajemny związek jednostki i wspólnoty z akcentem pierwszeństwa
jednostki,
• uznanie ładu gospodarczego, opartego na prywatnej inicjatywie i prywatnej własności,
• przekonanie, że działalność gospodarcza człowieka stanowi ważny, ale nie jedyny element jego
życia,
• uznanie kapitału ludzkiego, a przede wszystkim przedsiębiorcy, za istotny zasób ekonomiczny.
Model przedsiębiorczości ukształtowany na gruncie etyki protestanckiej zrodził się w
kontekście kultury chrześcijańskiej i polega na kapitałowej wymianie dóbr i usług.
• fundamentem działania jest wolność gospodarcza,
• istotne cechy osobowościowe człowieka to: pracowitość, sumienność, wytrwałość, zapobiegliwość
oraz ascetyzm w życiu codziennym. Neguje się natomiast: marnotrawstwo, tracenie czasu,
nadmierną konsumpcję,
• praca jest wartością samą w sobie, dlatego traktowana jest jako cnota i konieczność,
• osiągnięcie sukcesu jest „stanem łaski”, a ponieważ nie godzi się, aby żyć w luksusie, należy
zdobywane bogactwo inwestować.
Rodzinny model przedsiębiorczości można scharakteryzować następująco:
• model rodziny jako podstawowej komórki społecznej, a nie luźnych, niezdefiniowanych związków
międzyludzkich ma zasadnicze znaczenie w podejmowaniu działań przedsiębiorczych,
• wpływ rodziny na przedsiębiorczość ma charakter pozytywny (przykład polskiej rodziny chłopskiej w
PRL) bądź negatywny (przykład rodziny włoskiej – mafia),
• rodzina skłania swoich członków do kreatywnego działania, poszukiwania innowacji, tworzenia przy
jednoczesnym ponoszeniu ryzyka w celu zapewnienia bytu rodzinie,
• występowanie rodziny w podwójnej roli: jako gospodarstwa domowego (w podmiotowej strukturze
gospodarki) oraz jako jednoosobowego przedsiębiorstwa.
Podstawowe etapy podejmowania decyzji:
1. Zdefiniowanie problemu
2. Określenie celu
3. Zbadanie wariantów wyboru (decyzji)
4. Przewidzenie konsekwencji
5. Wybór wariantu odpowiedniego(ale chyba)
Zdefiniowanie problemu
Decyzja nie powstaje w próżni, wiele z nich jest częścią procesu planowania gospodarczego, wynikiem pojawiania się nowych szans lub nowych problemów.
W praktyce podejmowanie decyzji przez przedsiębiorcę odbywa się w warunkach słabego zdefiniowania problemu i jego nie pełnym usystematyzowaniu.
Każdej prowadzonej działalności towarzyszy czynnik ryzyka, który zazwyczaj wykazuje silne powiązanie z oczekiwanym dochodem. Wyższy oczekiwany dochód z reguły obarczony jest wyższym ryzykiem. Ryzyko najczęściej kojarzy się ze zjawiskami negatywnymi. Tymczasem z punktu widzenia poziomu zjawiska ryzyka najwłaściwsze wydaje się stwierdzenie określające ryzyko jako ewentualność powstania odchylenia od stanu oczekiwanego, które da się przewidzieć za pomocą rachunku prawdopodobieństwa.
Ryzyko występuje wówczas gdy:
·...
lol511