DOWODZENIE OP - WYKLADY - sciaga.doc

T.1. DZIAŁANIA OPERACYJNE

Zagadnienia:

1.         Pojęcie i cele działań operacyjnych.

              1.1.Działanie, jego struktura i typy.

              1.2.Działania strategiczne, operacyjne i taktyczne

1.         Sztuka wojenna i sztuka operacyjna.

2.         Podstawowe  kategorie sztuki operacyjnej.

3.         Zasady sztuki operacyjnej.

4.         Formy i sposoby  prowadzenia działań operacyjnych.

POJĘCIE DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH

Działanie – zachowanie ukierunkowane na osiągnięcie określonego celu

SZCZEBLE (POZIOMY ) DZIAŁANIA

Polityczny - Umożliwia osiąganie celów polityki państwa

Strategiczny - Jest instrumentem osiągania celów politycznych; jego cele  stanowią  składową celów politycznych

Operacyjny - Umożliwia osiąganie celów strategicznych; jego cele są składową celów strategicznych

Taktyczny - Bezpośrednie cele akcji. Umożliwia osiąganie celów operacyjnych

Działania operacyjne –   działania podejmowane dla osiągnięcia celów operacji

DZIAŁANIE, JEGO STRUKTURA I TYPY

Każde działanie jest pewnym ciągiem zdarzeń (wyrażonych jakąś zmianą przedmiotu), zachowaniem posiadającym pewną  strukturę procesową, w której występują następujące elementy:

sprawca (podmiot działania)

tworzywo ( obecna nazwa- zasoby : coś na co sprawca oddziałuje)

wytwór (rezultat działania – skutek, mający określone)

impuls dowolny  - przyczyna zdarzenia

okoliczności (otoczenie działania)

sposób  wykonania (metoda)

cel (końcowy, antycypowany rezultat działania)

DALSZE DEFINIOWANIE  DZIAŁANIA

Cokolwiek  robimy umyślnie, to robimy zawsze jakoś w jakiś sposób, taki czy  inny.

Sposób  stosowany ze świadomością wielokrotnego stosowania lub choćby tylko wielokrotnej stosowalności nazywamy metodą [tamże,s.3].

Cele – to świadomie lub podświadomie w danej chwili „antycypowane” przyszłe stany rzeczy uważane za pożądane, do których zmierzamy w naszym działaniu

Działanie odbywa się zawsze w jakimś otoczeniu. Składają  się na nie  środowisko, czyli ogół rzeczy otaczających i sytuacji, czyli ogół stanów tych rzeczy lub ich zmian   w czasie odbywania się działania.

Szczegółowe cele – to zadania, czyli to co ma być zrobione, aby osiągnąć dany cel.

STRUKTURA I PODZIAŁY DZIAŁANIA

Działanie-Fazy-Operacje-Zabiegi-Czyny proste/czynności

W prakseologii i naukach o zarządzaniu istotne znaczenie mają  podziały działań dokonywane według różnych kryteriów.

I tak, według kryterium podmiotu, wyróżniamy działania:

•           jednopodmiotowe,

•           wielopodmiotowe: grupowe i zespołowe

Działania grupowe polegają na wykonywaniu przez grupę pracowników czynności prostych, niewymagających konsultacji i koordynacji, a cel końcowy jest prostą  sumą wszystkich czynności. Przykład: kopanie rowu melioracyjnego

Działania zespołowe polegają na wykonywaniu przez zespół czynności wymagających kooperacji, więzi informacyjnej, technologicznej. Niezbędna jest specjalizacja członków zespołu.

                            Według kryterium powtarzalności celu działania dzielimy na:

•           powtarzalne- wielokrotne osiąganie tego samego celu,

•           niepowtarzalne- raz osiąga się dany cel.

Zasadniczym kryterium podziału działań jest kryterium sprawności. Jest to kryterium złożone, na które składa się kilka jej wymiarów: skuteczność, korzystność, ekonomiczność, prostota, energiczność, dokładność i solidność.

PODZIAŁ  DZIAŁAŃ  WOJSKOWYCH ZE WZGLĘDU NA CEL (POZIOM DZIAŁANIA)

strategiczne - działania wojskowe podejmowane dla osiągnięcia celów politycznych państwa. Obejmują zwykle wiązkę zadań strategicznych

Działania operacyjne – działania wojskowe podejmowane dla realizacji  określonego  celu  strategicznego. Obejmują zwykle wiązkę zadań operacyjnych

Działania taktyczne – działania wojskowe podejmowane dla realizacji określonego celu operacyjnego. Obejmują zwykle wiązkę zadań taktycznych

PRZYKŁADOWE  CELE  POLITYCZNE  REALIZOWANE   PRZEZ  SIŁY  ZBROJNE

•           udział w prewencyjnym konflikcie zewnętrznym lub operacji utrzymania pokoju

•           kampania obronna na obszarze własnego kraju

•           operacja antyterrorystyczna na terenie kraju

utrzymanie stabilności strategicznej w regionie

SZTUKA WOJENNA I SZTUKA OPERACYJNA

Sztuka wojenna – dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca formy i sposoby wojskowego przygotowania i prowadzenia działań wojennych w skali strategicznej, operacyjnej i taktycznej

Sztuka operacyjna - dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca formy i sposoby przygotowania i prowadzenia kampanii i operacji

                Formy  działań operacyjnych

Kampania – działania wojenne zmierzające do osiągnięcia celu strategicznego. Prowadzi ją dowództwo operacyjne w formie operacji połączonej

Operacja – skoordynowane  czasowo, przestrzennie i informacyjnie złożone działania (akcje) określonych sił , prowadzone  dla osiągnięcia zmierzonych celów operacyjnych lub strategicznych.

Współczesne operacje zazwyczaj mają charakter połączony

Systematyczne  działania operacyjne - różnorodne działania prowadzone między akcjami                           i operacjami, prowadzone w celu nieprzerwanego oddziaływania na  przeciwnika                                                   i zapewnienia sobie  dogodnych warunków do prowadzenia akcji  lub  operacji

PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ (1)

Działania wojenne - całokształt przedsięwzięć realizowanych w toku wojny przez strony biorące w niej udział dla osiągnięcia określonych celów politycznych

Bitwa - starcie dwóch wrogich zgrupowań sił zbrojnych, mających istotne znaczenie dla osiągnięcia celów operacji lub kampanii

Blokada - izolacja  przez siły zbrojne części lub całości terytorium kraju przeciwnika, określonego zgrupowania jego wojsk, bądź innego obiektu (miasta, twierdzy, portu) od kontaktu ze światem zewnętrznym w celu wymuszenia ustępstw

Demonstracja siły – manifestowanie możliwości zastosowania przemocy zbrojnej wobec przeciwnika w celu jego zastraszenia lub odstraszania

Dowodzenie operacyjne - działalność mająca na celu utrzymanie wojsk w ciągłej gotowości      i zdolności bojowej oraz  efektywne przygotowanie  i prowadzenie operacji

Gotowość bojowa (operacyjna) – zdolność wojsk do podjęcia i wykonania zadań(operacji)  w określonym czasie zgodnie z ich przeznaczeniem

Gotowość alarmowa - zdolność wojsk do wykonania określonych zadań w trybie nagłym, zarządzonym sygnałem lub rozkazem

WALKA- skupione w czasie i przestrzeni starcie zbrojne przeciwstawnych stron                      w skali taktycznej 

SYSTEM WALKI-Jest to skoordynowany wewnętrznie zbiór wzajemnie powiązanych sił, środków                    i różnorodnych działań, ukierunkowanych na osiągnięcie celu walki,                       (kampanii, operacji) w sposób zgodny z zamiarem dowódcy i przy jak najmniejszych stratach własnych

PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ (2)

Infrastruktura  państwa – wszystkie stałe instalacje, budowle oraz urządzenia i instytucje wykorzystywane do właściwego funkcjonowania państwa (w tym  jego sił zbrojnych) 

Kierunek  operacyjny – pas terenu, morza (lub łącznie) wraz z przestrzenią powietrzną, prowadzący do obiektów operacyjnych, których opanowanie lub zniszczenie zapewnia osiągnięcie celów operacji 

Operacja zaczepna – rodzaj operacji, której celem jest rozbicie sił przeciwnika                      (pozbawienie go woli walki) i opanowanie jego terytorium 

Operacja obronna- rodzaj operacji, której celem jest  rozbicie i powstrzymanie nacierającego przeciwnika oraz  utrzymanie  zajmowane terytorium 

Przeciwuderzenie- zwrot zaczepny w operacji obronnej

Obiekt operacyjny- zgrupowania wojsk, bazy morskie, lotniska, składy zaopatrzeniowe,                węzły komunikacyjne, przeprawy przez szerokie przeszkody wodne, ośrodki administracyjno-gospodarcze, rejony geograficzne, miasta, rubieże terenowe itp. których zniszczenie lub opanowanie i utrzymanie ma istotny wpływ na osiągnięcie celu operacji

PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ (3)

Odwód operacyjny – część sił i środków wojskowych pozostających w dyspozycji dowództwa operacyjnego

Ogień - forma użycia konwencjonalnych środków rażenia (strzelanie, odpalanie, detonowanie  amunicji) w celu rażenia(niszczenia lub obezwładniania) obiektów

Państwo – gospodarz- państwo będące członkiem NATO , na którego terytorium planowane      są lub realizowane wspólne operacje sojusznicze

Rubież- pas terenu, wyróżniający się naturalnymi właściwościami (pasmo wzgórz, kompleks leśny, miejscowości, przeszkody wodne o znaczeniu taktycznym, operacyjnym lub strategicznym

Operacyjne rozwinięcie sił  - przemieszczenie sił operacyjnych  i przyjęcie przez nie  ugrupowania operacyjnego zgodnie z planem operacji gotowości do  jej prowadzenia

Uderzenie – forma użycia wojsk oraz ogniowych, jądrowych, radioelektronicznych i innych środków rażenia w walce i operacji

Manewr  operacyjny- forma ruchu sił i środków uczestniczących w operacji

PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ (4)

Ugrupowanie operacyjne-  celowe i zgodne z zamiarem dowódcy rozmieszczenie

wojsk przed operacją i w toku operacji, zapewniające optymalne wykorzystanie ich możliwości bojowych oraz współdziałania dla osiągnięcia celów operacyjnych

Urzutowanie wojsk – podział sił i środków na rzuty; rozmieszczenie wojsk i środków materiałowych w głąb ugrupowania zgodnie z zamiarem operacji

Odwrót – zorganizowane odejście wojsk z zajmowanej rubieży(obszaru ) pod oddziaływaniem przeciwnika w formie działań opóźniających lub marszu odwrotowego

Formy  natarcia:

•           przełamanie  - natarcie na broniącego się przeciwnika

•           bitwa spotkaniowa – natarcie na nacierającego przeciwnika

•           pościg operacyjny -  natarcie na przeciwnika będącego w odwrocie

Formy obrony:

•           bitwa odpierająca -  bitwa o utrzymanie zajmowanego obszaru

•           bitwa odporno-opóźniająca- bitwa mająca na celu najdłuższe utrzymanie zajmowanego obszaru a następnie  na rozkaz przełożonego przejście do odwrotu

•           przeciwuderzenie – zwrot zaczepny mający na celu usunięcie przeciwnika z rejonu włamania

ZASADY DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH (SZTUKI OPERACYJNEJ)

•           cel i celowość działania

•           gotowość do działania

•           ześrodkowanie (skupienie sił)

•           zaskoczenie

•           manewr

•           ciągłość działań

•           współdziałanie

•           ekonomia sił i środków

•           zabezpieczenie operacyjne i logistyczne

•           dyscyplina i morale żołnierzy

STRUKTURA DZIAŁAŃ  BOJOWYCH NA POZIOMIE WALKI

RODZAJE OPERACJI

a) według kryterium rodzaju SZ

•           operacje lądowe

•           operacje powietrzne

•           operacje morskie

•           operacje specjalne

b)według kryterium charakteru działań

•           operacje obronne

•           operacje zaczepne

•           operacje odwrotowe

•           operacje desantowe

•           operacje powietrzno-desantowe

•           operacje przeciwdesantowe

•           operacje przeciwdywersyjne

•           operacje sabotażowe

•           operacje psychologiczne

PLAN  WOJNY NIEMIEC  Z FRANCJĄ  SCHLIEFFENA

Plan Schlieffena  był w  niemieckim sztab generalnym na początku 20. wieku. Ogólny plan strategiczny dotyczący   zwycięstwa w ewentualnej wojnie przyszłości przeciwko  Francji

2.         ISTOTA I SYSTEM DOWODZENIA OPERACYJNEGO

Zagadnienia:

1. Organizacja dowodzenia

              1.1.Dowództwo i sztab

              1.2.Organizacja sztabu

2. Środki dowodzenia operacyjnego

3. Proces dowodzenia

              3.1.Etapy procesu dowodzenia

              3.2.Metodyka i technologie pracy zespołów zadaniowych

ELEMENTY SYSTEMU DOWODZENIA

v         organizacja dowodzenia

v         środki dowodzenia

v         proces dowodzenia

Organizacja dowodzenia obejmuje:

•           ogólne zasady dowodzenia (doktrynę)

•           sposób organizacji dowództw i stanowisk dowodzenia

•           relacje zewnętrzne i  wewnętrzne dowództw  na danym szczeblu dowodzenia    i pomiędzy dowództwami  różnych szczebli

•           zakres uprawnień  i odpowiedzialności dowództw

•           strukturę organizacyjną i funkcjonalną dowództw oraz stanowisk                      i  punktów dowodzenia

ZASADY DOWODZENIA OPERACYJNEGO

-           ogólne normy racjonalnego  i skutecznego postępowania dowódców                    ( i sztabów) operacyjnych w procesie dowodzenia

Do zasad dowodzenia zaliczamy:

•           jedność i jednoosobowość

•           hierarchiczność

...