2
INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
Bezpieczna praca zapewniona jest w przypadku gdy:
Budynek lub wydzielona część, w której znajduje sie laboratorium, powinien odpowiadać określonym wymogom zapewniającym pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
1. Ze wszystkich pomieszczeń laboratorium, w których mogą przebywać pracownicy, powinny być wyznaczone drogi ewakuacyjne, umożliwiające szybkie wydostanie sie na otwartą przestrzeń.
2. Laboratorium musi być wyposażone w instalacje zabezpieczone przed niszczącym działaniem chemikaliów, wymaganych przy pracach laboratoryjnych.
3. Instalacje i urządzenia laboratoryjne powinny być tak wykonane, aby w czasie eksploatacji nie narażały pracowników na porażenie prądem elektrycznym, nie stanowiły zagrożenia pożarowego i wybuchowego oraz nie powodowały innych szkodliwych skutków.
4. Laboratorium należy wyposażyć w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub skażeniu powietrza, gruntu oraz wód substancjami chemicznymi – zgodnie z ustaleniami z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym.
5. W pomieszczeniach laboratorium, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia (np. hałas, promieniowanie, gazy, pyły, pary), powinny być:
a. Wykonane rozwiązania techniczne uniemożliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń.
b. Zainstalowane hermetyczne urządzenia lub ich części.
c. Zainstalowana wentylacja mechaniczna nawiewno-wyciągowa, gwarantująca wymianę powietrza co najmniej w granicach nieprzekraczających wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tych substancji.
6. Ściany i sufity pomieszczeń muszą być przystosowane do łatwego oczyszczenia lub zmywania.
7. Podłogi powinny być równe, niepylące, przystosowane do łatwego utrzymania w czystości.
8. Na każdego pracownika w laboratorium powinny przypadać 2m2 wolnej powierzchni pomieszczenia o wysokości nie niższej niż 3,3m.
9. Oświetlenie musi być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac oraz powinno spełniać wymagania PN.
10. Pomieszczenia laboratorium należy zabezpieczyć przed niekontrolowaną emisją ciepła oraz przed napływem chłodnego powietrza. Temperatura w pracowniach nie powinna był niższa niż 18°C.
11. Pomieszczenia nie mogą być zamykane w sposób uniemożliwiający wyjście z nich.
12. Stanowiska laboratoryjne należy tak zorganizować, ażeby zapewniały bezpieczne przeprowadzenie badań. Do każdego stanowiska pracy należy zapewnić bezpieczne dojście.
13. Jeśli wykonywana praca nie wymaga stale pozycji stojącej, trzeba zapewnić pracownikom możliwość siedzenia.
14. Właściwa organizacja pracy w laboratorium zobowiązuje do każdorazowego określenia osób odpowiedzialnych za daną prace. W każdym przypadku praca powinna być nadzorowana.
15. Przy wykonywaniu po raz pierwszy nieznanego dotychczas procesu, zwłaszcza niebezpiecznego, należy określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
16. Pracownik prowadzący reakcje ma obowiązek:
a. Zabezpieczenia sie w środki ochrony indywidualnej odpowiednie do rodzaju i poziomu zagrożeń w laboratorium.
b. Dokładnego zaznajomienia sie z teoretycznymi możliwościami jej przebiegu.
c. Przedsięwzięcia wszystkich środków ostrożności na wypadek niepożądanego przebiegu procesu.
d. Przygotowania substancji neutralizujących oraz wody do spłukania rozlanej zawartości aparatury.
e. Przygotowania środków gaśniczych.
17. W pomieszczeniu pracy laboratorium, w którym zatrudniona jest tylko jedna osoba, a w sytuacji awaryjnej mogą wystąpić zagrożenia dla zdrowia, należy wprowadzić obowiązek meldowania sie jej w ustalony sposób.
18. Bezwzględnie należy przeprowadzać systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium. Rejestrować nieprawidłowości i metody ich usuwania.
19. W pracowni obowiązuje bezwzględny nakaz utrzymywania czystości i porządku. Wszystkie narzędzia i przedmioty wykorzystywane do pracy muszą znajdować się w wyznaczonych miejscach.
20. Materiały niebezpieczne należy przechowywać w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych.
21. Odczynniki chemiczne i materiały o nieznanych właściwościach mogą być stosowane tylko w warunkach laboratoryjnych, do celów badawczych i doświadczalnych.
22. Do przemieszczania materiałów chemicznych trzeba stosować właściwe środki transportu. Wózki do przewozu butli z gazami, kwasami lub innymi żrącymi cieczami powinny być wyposażone w specjalne urządzenia zabezpieczające.
23. Do prac laboratoryjnych winno się używać wyrobów ze szkła i tworzyw, które gwarantują wysoką jakość i bezpieczeństwo pracy.
24. Przy myciu szkła laboratoryjnego i używaniu różnych środków czyszczących muszą być stosowane rękawice ochronne i fartuch kwasoodporny.
25. Przy przeprowadzaniu reakcji chemicznych, podczas których mogą wytworzyć się gazy, należy zadbać o szczelność aparatury. Na drzwiach do danej pracowni umieścić ostrzegawczy napis.
26. Przy pracach z kwasami nakazuje się zabezpieczenie pracownika za pomocą rękawic, fartucha kwasoodpornego i ochron oczu poprzez zastosowanie okularów ochronnych. Należy pamiętać o zasadzie: przy rozcieńczaniu należy wlewać kwas do wody, nie na odwrót.
27. Reakcje pod zwiększonym lub zmniejszonym ciśnieniem, np. przy destylacji próżniowej, prowadzić zawsze w okularach lub maskach ochronnych.
28. Ekstrakcje winno się przeprowadzać z dala od źródeł otwartego ognia, a w przypadku łatwo palnych rozpuszczalników, takich jak np. eter, z dala od przedmiotów silnie rozgrzanych.
29. Każdy pracownik bezwzględnie zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonych nieprawidłowościach. W razie zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego trzeba natychmiast ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące sie w rejonie zagrożenia o grożącym im niebezpieczeństwie.
30. Osoby odpowiedzialne za przebieg wykonywanych prac oraz właściwą eksploatację urządzeń są zobowiązane do podjęcia działań celem bezzwłocznego usunięcia nieprawidłowości, a także do zgłaszania naprawy uszkodzonych elementów urządzeń.
31. Wszelkie maszyny i urządzenia techniczne w laboratorium (urządzenia do rozdrabniania, palniki gazowe, autoklawy, butle) powinny spełniać wymagania bhp oraz PN, natomiast sprzęt, maszyny i urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu powinny mieć odpowiednie dokumenty uprawniające do ich eksploatacji.
32. Każdy pracownik laboratorium musi mieć:
a. Odpowiednie kwalifikacje przewidziane dla zajmowanego stanowiska.
b. Aktualne orzeczenie lekarskie lekarza medycyny pracy o dopuszczeniu do określonej pracy.
c. Przeszkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (wstępne ogólne i stanowiskowe).
33. Pracownicy laboratorium muszą być, zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie, wyposażeni w odzież roboczą i odpowiedni sprzęt ochrony osobistej. Rodzaj odzieży roboczej i ochronnej uzależniony jest od rodzaju czynności wykonywanych przez pracownika w laboratorium.
34. Obowiązkowo należy zadbać, by pracownicy laboratorium mogli stale korzystać z aktualnych instrukcji:
a. Bhp dotyczących obsługi maszyn i urządzeń technicznych znajdujących się w danym laboratorium.
b. Postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi.
c. Udzielania pierwszej pomocy.
35. Przygotowywanie i spożywanie posiłków winno odbywać się w wydzielonym pomieszczeniu. Naczynia używane do celów spożywczych nie powinny być wykorzystywane w inny sposób, a także winny znacznie różnić się od naczyń laboratoryjnych.
Laboratorium musi być odpowiednio zaopatrzone w:
a. Sprzęt przeciwpożarowy wraz z instrukcją jego obsługi.
b. Dobrze wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy.
c. W dobrze widocznym miejscu, najlepiej w sąsiedztwie telefonu, należy umieścić spis telefonów alarmowych.
W przypadku znalezienia się wobec bezpośredniego niebezpieczeństwa pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia, nie może jednak odmówić podjęcia innej równorzędnej pracy, gdy niezwłoczne usunięcie zagrożenia nie jest możliwe).
1. Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.
2. W razie potrzeby wezwać pomoc lekarską.
3. Powiadomić przełożonych.
Specjalista ds. BHP
Karol KACZMAREK
jmichno0