Problem globalizacji polskich przedsiębiorstw:

-          konkurencja globalna i lokalna

-          odbiorcy mają coraz większe potrzeby, wymagania , producenci muszą się coraz bardziej dostosowywać do tych wymagań

-          państwo industrialne przekształciło się w państwo informatyczne

-          w przedsiębiorstwach ponoszone są coraz wyższe koszty, kupowane są maszyny, które narzucają pewne perspektywy w dłuższym okresie czasu

Paradygmat myślenia strategicznego

Koncepcje irracjonalne

Koncepcje racjonalne

Przeszłość, Ekstrapolacja

Przyszłość, Antycypacja

Zarządzanie - zestaw specyficznych działań, skierowanych na zasoby organizacji podejmowane, aby osiągnąć cele w sposób sprawny i skuteczny.

Strategiczne – tzn. działania skierowane w przyszłość

Zarządzanie strategiczne – zarządzanie z myślą o przyszłości

Myśleć strategicznie oznacza dążyć do poznawania sytuacji, badanie szans i zagrożeń w otoczeniu, wybiegając jednocześnie tym myśleniem wiele lat na przód:

Zarządzanie strategiczne (Griffin) – to proces zarządzania nastawiony na formułowanie i wdrażanie strategii, które sprzyjają wyższemu stopniowi zgodności organizacji z jej otoczeniem i osiąganie celów.

Zarządzanie strategiczne (R. Krupski) to proces definiowania i redefioniowania strategii w reakcji na zmiany otoczenia na wyprzedzający te zmiany a nawet je wywołujący oraz sprzężony z nim proces implementacji, w którym zasoby i umiejętności organizacji są tak dysponowane aby realizować przyjęte gdługofalowe cele rozwoju a także zabezpieczyc istnienie organizacji.

Reguły strategicznego myślenia i działania:

- Stała ocena sytuacji w otaczającym świecie, Diagram problemów i poszukiwanie rozwiązań

-    Myślenie alternatywne w kategoriach jeżeli tak – Elastyczność, otwartość myślenia

-    Jasne formułowanie głównych problemów, koncentracja na punktach krytycznych

-    Opracowanie różnych strategii dla różnych kombinacji produkcyjno-rynkowych (strategie alternatywne)

-    Ustalenie konkretnych  celów ogólnych zamiast wielu niespójnych i kolidujących ze sobą celów szczegółowych

-    Dokonanie podziału przedsiębiorstwa na jednostki strategiczne, ich koordynacja, wiązanie i wspomaganie

-    Uznanie innowacji za strategiczny cel przedsiębiorstwa i tworzenie korzystnych warunków dla ich promowania, forsowania zmian

-    Konsekwentne stosowanie strategii, instytucjonalizacja nowych rozwiązań i ich integracja z całością przedsiębiorstwa

-    Mierzenie poziomu poprawy, ustalenie kryteriów jej oceny, stworzenie skutecznego sytemu nadzoru nad realizacją strategii

-    Zapewnienie ścisłej współpracy między marketingiem, projektowaniem wyrobów i samą produkcją

-    Preferowanie konkurencyjności zamiast wydajności pracy,orientacja nie na zysk lecz na rynek

-    Zmniejszenie zależności od 1 rodzaju działalności, dążenie do stworzenia nowych możliwości tkwiących w nowych segmentach rynku

Rys. Ewolucja myślenia strategicznego

Cechy zarządzanie strategicznego:

1.       Ukazuje długoterminową perspektywę

2.       Jest ono sztuką

3.       Opiera się nie tylko na danych ilościowych lecz i jakościowych

4.       Występuje w nim znaczny poziom niepewności

5.       jego formuła opiera się na różnorodnych koncepcjach

6.       Nie istnieje jeden najwłaściwszy sposób formułowania i realizacji strategii

7.       w formułowaniu strategii należy uwzględnić zarówno metody empiryczne i jak i dedukcyjne

8.       Występują duże trudności w syntetyzowaniu wyników prac teoretycznych i empirycznych dotyczących zarządzania strategicznego

9.       Stwarza ramy dla codziennych decyzji

10.   Można w nim wyodrębnić dwie podstawowe fazy

-          formułowanie strategii

-          wdrażanie strategii, przełożenie założeń na konkretne działanie

11.   Jest pewnym ciągiem wzajemnie warunkujących się zmian

Zarządzanie strategiczne pojawiło się na przełomie lat 50 i 60-tych.

Trzy nurty zarządzania strategicznego:

v      Nurt planistyczny – celem każdej organizacji jest równomierny rozwój, który powinien być zaplanowany w oparciu o zasadę racjonalności, a więc ze względu na potencjał firmy i możliwości utrzymania się na rynku. Podstawowe narzędzia zarządzania to: strategie, plany biznesowe, prognozy i scenariusze, techniki analityczne.

v      Nurt pozycyjny – eksponuje potrzebę badań diagnostycznych w zakresie oceny pozycji strategicznej i konkurencyjnej firmy, poszukuje się metod osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. Podstawowe narzędzia to: krzywa doświadczeń, diagram pozycji firmy. Zajmuje się prognozowaniem sytuacji zewnętrznej w otoczeniu bliższym i dalszym, makroekonomicznym i konkurencyjnym.

v      Nurt integratywny – to co jest najważniejsze w zarządzaniu, bierze pod uwagę oczekiwania właścicieli i członków organizacji ( kadry menedżerskiej i pracowników) zdeterminowany przez wspólna postawę, system wartości i podejście do kształtowania przewagi konkurencyjnej, silnie ukazuje kompleksowość podejścia badawczego, polegających na łączeniu metod właściwych dla nurtu planistycznego i pozycyjnego. Doskonalenie struktur, zarządzanie zasobami.

Funkcje zarządzania strategicznego:

1.       Stałe badanie otoczenia – wykrywanie i analiza trendów, które mogą stanowić szanse i zagrożenia dla organizacji. Podstawową rolę odgrywa tu proces prognozowania.

2.       Analiza samej organizacji ze względu na jej silne i słabe strony. Jest to diagnoza procesów i struktur, które powinna ujawnić potencjał, rzeczywiste możliwości organizacji

3.       Wybór oraz praktyczna realizacja strategii. Jest to ciągły proces, w którym analiza zarówno organizacji, jak i otoczenia musi ulegać modyfikacji w świetle nowej informacji, co może oznaczać konieczność dokonywania korekt strategii.

Zasady zarządzania strategicznego:

1.       Po co istniejemy?

2.       Gdzie jesteśmy?

3.       Dokąd zmierzamy? – czy dajemy się ponieść fali

4.       Co zamierzamy osiągnąć?

5.       Jak zamierzamy zrealizować nasze długoterminowe cele?

6.       Co może nam przeszkodzić w realizacji tych celów?

Strategia – to określona koncepcja systemowego działania (plan działania) polegająca na formułowaniu zbioru długookresowych celów organizacji i ich modyfikacji w zależności od zmian zachodzących w jego otoczeniu, określeniu zasobów i środków niezbędnych do realizacji tych celów oraz sposobów postępowania (reguł działania, dyrektyw, algorytmów) zapewniających optymalne ich rozmieszczenie i wykorzystanie w celu elastycznego reagowania na wyzwania rynku i zapewnienia organizacji korzystnych warunków egzystencji i rozwoju.

Komponenty wchodzące w skład zarządzania strategicznego:

-          Misja i cele firmy;

-          Wizja;

-          Sytuacja wyjściowa

-          Analiza strategiczna,

-          Strategia ogólna,

-          Strategia szczegółowa

-          Wdrożenie

-          Kontrola, wybór sposobu kontroli organizacyjnej

-          Kultura organizacyjna

Misja –wyróżniona przyczyna, rola, wiązka celów, które uzasadniają istnienie przedsiębiorstwa, wyróżniający go od innych podmiotów gospodarczych. Wyszczególnia to co jest w organizacji najważniejsze.

Misja organizacji – to przedmiot trwałych dążeń wyznaczających zakres społ. Działalności, a przede wszystkim poziom aspiracji organizacji, obejmuje ona stwierdzenie dotyczące filozofii prowadzenia działalności podstawowej oraz zamierzeń strategicznych.

Prawidłowo sformułowana misja organizacji spełnia następujące warunki:

a)      wskazuje pożądaną kulturę organizacyjną

b)      stanowi punkt odniesienia dla pracowników, co sprzyja ich identyfikacji z organizacją

c)      stwarza podstawy do mobilizacji zasobów organizacji

d)      zapewnia jednolitość zamierzenia strategicznego w obrębie organizacji

e)      dostarcza kryteriów rozmieszczenia zasobów w organizacji

f)       ułatwia sformułowanie i skonkretyzowanie celów organizacji

g)      ułatwia przekształcenie celów w strategię i inne przedsięwzięcia

h)      nie określa sposobu realizacji zadań

Formułowanie misji:

1.       System wartości organizacyjnych

2.       Wzorzec działalności menedżerskiej

3.       Zamierzenia strategiczne

4.       Określenie ciągu strategicznego

5.       Linia strategiczna

Wizja strategiczna – wskazuje sytuację, w jakiej przedsiębiorstwo pragnie i może się znaleźć w przyszłości, a więc pewien zwarty scenariusz, marzenie o przyszłości przedsiębiorstwa i osiągnięcie przez nie pozycji na rynku, do której dąży. Komponenty wchodzące w skład wizji to: zmysł rzeczywistości, spontaniczność i otwartość.

Istota wizji polega na:

1.       Wskazaniu kierunków, o których się wie, ale nie ich granic.

2.       Tym, co powołuje do życia, ale czego nie kończy.

3.       Stawianiu pytań, ale nie dawaniu na nie odpowiedzi.

Tworząc wizję należy przejść przez następujące fazy, stanowiące o procedurze opracowywania wizji:

v      Faza przygotowania (analiza sytuacji wyjściowej, pozytywne nastawienie, odrzucenie problemów, wybór obszarów przyszłościowych)

v      Faza odkrywcza (twórcze myślenie, poznanie granic wyobraźni, usunięcie przeszkód, opracowanie ogólnej, ramowej wizji, porządkowanie)

v      Faza przetworzeniowa (konkretyzacja – nasze marzenie o przyszłości, ustalenie pierwszego kroku, sprawdzenie zaufania, stworzenie warunków do realizacji wizji, wizaj pokazuje nam dokąd zmierzamy)

Analiza sytuacji wyjściowej – analiza firmy, wewnętrzna czyli jej atutów i słabości oraz analiza otoczenia zewnętrznego z uwagi na płynące szanse, okazje i zagrożenia. Analiza w relacji produkt-rynek.

Analiza strategiczna – zbiór działań  diagnozujących przedsiębiorstwo i jego otoczenie, w zakresie umożliwiającym sformułowanie strategii; dokonuje się jej przy pomocy odpowiednich metod, które pozwalają na diagnozę, ocenę i przewidywanie przyszłych stanów otoczenia, z punktu widzenia przetrwania i rozwoju.

Strategie szczegółowe – wynikają ze strategii ogólnej (strategie funkcjonalne np. technologiczne) Mogą być rozłożone na różne jednostki działalności np. strategie produktowe, rynkowe.

Wdrożenie strategii – przygotowanie dokładnego planu wdrożenia strategii, dostosowanie organizacji do potrzeb strategii.

Kontrola – odrębny komponent zarządzania strategicznego, należy sprawdzić czy osiągamy zamierzone cele (kontrola założeń, kontrola realizacji strategii)

Kultura organizacyjna – element wpływający na każdy komponent zarządzania strategicznego. To zbiór narzędzi i metod, to pewne wartości i postawy, które obowiązują w danej sytuacji. Kultura ma istotny wpływ na misję i wizję organizacji i na jej strategię.

ORGANIZACJA I JEJ OTOCZENIE

Otoczenie organizacji

v      Otoczenie wewnętrzne (zarząd, pracownicy, kultura)

v      Celowe - to w którym działa organizacja; kogo my musimy w swoich działalności uwzględniać, organizacje i siły wpływające na organizację, z kim organizacja współpracuje bezpośrednio: konkurenci, klienci, dostawcy, sojusznicy strategiczni, regulatorzy, związki zawodowe.

v      Ogólne - to bliżej nie sprecyzowany wymiar i siły w których działa organizacja (wymiar ekonomiczny, technologiczny, socjalkulturowy, polityczno –prawny, międzynarodowy)

Wymiar ekonomiczny – parametr, który charakteryzuje gospodarkę, w którym działa organizacja.

Wymiar technologiczny – wyznacza standardy obowiązujące w dziedzinie.

Wy...