Chociaż astronomowie próbowali podawać teorię Ptolemeusza, to aż do XVI wieku ludzie wierzyli, że nieruchoma Ziemia stanowi centrum wszechświata. Dopiero Mikołaj Kopernik, twórca teorii heliocentrycznej udowodnił, że to nie nasza planeta, ale położona gwiazda Słońce skupia wokół siebie inne ciała. Według najczęściej przyjmowanej teorii, w te rejony naszej Galaktyki, gdzie przywędrował dawno temu pyłowo-gazowy obłok. Był jednym z wielu rezultatów Wielkiego Wybuchu, który jak przypuszczają uczeni, zdarzył się we Wszechświecie przed miliardami lat. Z owego obłoku utworzyły się poszczególne części Układu Słonecznego jest, więc materią wypełniającą pewną przestrzeń w kosmosie, która przybrała różne formy. Najwięcej materii skupiło się w Słońcu. Znaczna jej część przypada na planety oraz ich satelity. Z resztek utworzyły się asteroidy, komety, meteory oraz gazy i pyły. Planety i planetoidy zastały złapane na swoje orbity dzięki temu, że siła przyciągania Słońca i ich sił dośrodkowa pozostaje w równowadze. Podobna zależność występuje miedzy planetami i ich księżycami. Najbliższa nam gwiazda Słońce jest wielka kulą gazowa prawie siedmiuset kilometrów. Wzdłuż jej średnicy można ułożyć obok siebie dwieście osiemnaście kul ziemskich. Waży zaś tyle, co nasza planeta pomnożona przez trzysta trzydzieści trzy tysiące. Źródłem olbrzymiej energii wytwarzanej przez Słońce jest reakcja termojądrowa zachodząca w jego wnętrzu, polegająca na przemienia wodoru w hel. Taka reakcja jest charakterystyczna dla gwiazd. Gwiazdy są, bowiem ciałami niebieskimi, produkującymi w swoim wnętrzu energie promienista, która jest potem emitowana w przestrzeń. Korzystając z niej planety, które tym przede wszystkim różnią się od gwizd, że nie posiadając własnego źródła energii promieniowej, świecą światłem odbitym. W Układzie Słonecznym znajduje się dziewięć planet. Bliżej Słońca planety ziemskie skaliste i mniejsze: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, a większą od niego odległości cztery,,gazowe olbrzymy” Jowisz, Saturna, Uran i Neptun. Najbardziej odległy, bardzo mały i zestalony Pluton nie należy do żadnej z tych grup. Planety ziemskie są twardymi globami o zbliżonej masie i wielkości. W ich budowie można wyróżnić kolejne warstwy: skorupę, płaszcz oraz jądro. Wszystkie oprócz Wenus, posiadają pole magnetyczne. Pogoda na ziemskich planetach jest zależna od Słońca doba dzieli się na noc i dzień, występują pory roku. Najbliżej Słońca leży rozpalony, prawdopodobnie pozbawiony atmosfery Merkury. Za Merkurym znajduje się Wenus najjaśniejsza planeta, najlepiej widoczna na niebie gołym okiem, ponieważ otaczają ją gęste chmury. Następna w kolejności jest Ziemia planeta ludzi, prawdopodobnie jedyna w Układzie Słonecznym, na której rozwinęło się życie. Czwarta ostatnia z ziemskich planet jest Mars, czyli,,Czerwona Planeta” określenie to zawdzięcza, jaskrawopomarańczowej powierzchni, pokrytej licznymi skałami. Za orbitą Marsa krążą dziesiątki tysięcy drobnych ciał niebieskich, zwanych planetoidami. Niektóre docierają aż w pobliże Saturna. Pas planetoid stanowią naturalna granicę oddzielająca planety ziemskie od tajemniczych,,”gazowych olbrzymów.,,Gazowe olbrzymy” (Jowisz, Saturn, Uran, Neptun) są wielokrotnie większe i cięższe od planet ziemskich. Nie mają zwartej skorupy, składająca się głównie z lekkich pierwiastków. Atmosfera wokół nich jest tak gęsta i rozległa, że trudno dostrzec, gdzie się ona kończy, a gdzie się ona kończy, a gdzie zaczyna powierzchnia planety. Zresztą wcale nie wiadomo, czy te planety w ogóle maja stałą powierzchnię niewykluczone, że są po prostu gazowymi kulami. Obrót planet gazowych wokół Słońca trwa wielokrotnie dłużej niż planet ziemskich, gdyż dzielą je od gwiazdy centralnej nie wyobrażalnie odległości. Porównajmy Ziemia na jeden obrót wokół Słońca potrzebuje ponad 365dni, krążący za nią Mars prawie 687dni, czyli dwóch lat ziemskich zaś następny w kolejności, Jowisz już niemal dwunastu ziemskich lat. Olbrzymy mają jednak te właściwości, że niezwykle szybko obracają się wokół własnej osi. Na planetach ziemskich o pogodzie denuduje Słońce. Do dalekich planet gazowych dociera ono słabo, ale,,olbrzymy” maja własne wewnętrzne źródło ciepła. Każdy z nich otoczony jest pierścieniami drobnych ciał niebieskich. Wszystkie planety gazowe maja stosunkowo dużo księżyców. Najtrudniejsza do zaklasyfikowania jest ostatnia planeta układu Słonecznego Pluton. Między słońcem a niewidocznym końcem Układu Słonecznego po swym niezwykle wydłużonych orbitach krążą komety niewielkie ciała, zawierające twarde, lodowe jądro. Im bliżej Słońca, tym silniej jądro komety paruje, tworząc gazowa otoczkę oraz długi świecący warkocz. W tej samej przestrzeni nie brak też odprysków planetoid, zwanych meteorami. Może okazać się, że są w niej nieznane jeszcze księżyce planet. Przestrzeń za Plutonem może kryć na przykład kolejna, dziesiątą planetę. Nie ma dowodów, że tak nie jest. Słoneczna rodzi na wciąż liczy się z możliwością odnalezienia kolejnych członków.
Najbliżej Słońca leży Merkury. Trudno jest go zobaczyć z Ziemi, ponieważ zawsze pojawia się blisko Słońca. Toteż obserwować go można albo nisko na wschodzie przed wzejściem Słońca lub tez nisko na zachodzie, już po jego zajściu. Do czasu wysłania sądy kosmicznej, która przeplatając wykonała i przesłała na Ziemię zdjęcia Merkurego, Nie było dokładnie wiadomo jak ta planeta wygląda. Merkury ma wiele kraterów. Jest na nim trochę gór i jeden lub dwa płaskie obszary, podobnie jak na Księżycu. Merkury jest bardzo gorący, niema atmosfery ani wody. Merkury jest najwyżej 0,3% tej ilości gazu, która znajduje się nad 1cm2 powierzchni Ziemi. Ostatnio stwierdzono obecność w atmosferze dwutlenku węgla i wodoru. Na stałej powierzchni Merkurego widoczne są jasne i ciemne plamy, których natura nie została dotychczas poznana. Pod względem własności fizyczne. Merkury jest podobny do Księżyca Merkury nie ma zdanego satelity. Nie ma też na nim życia.
Kolejną planetą liczącą od Słońca jest Wenus. Jest to najjaśniejszy obiekt na niebie poza Słońcem i Księżycem. Ale, chociaż widziana na niebie wydaje się piękna, nie jest jednak gościnną planetą. Otoczona jest obłokami trujących gazów, które bardzo dobrze odbijało światło słoneczne. Powierzchnia Wenus jest bardzo gorąca, a chmury wokół tak gęste, że promieniowanie Słońca nie dochodzi do niej. Specjalne urządzenia zainstalowane w sondzie kosmicznej wykonały zdjęcie powierzchni Wenus. Znajduje się na niej wiele rozległych płaskich równin z kraterami, dolinami i pasmami górskimi. Występują tez wulkany, które mogą być nadal czynne. Wartość temperatury panującej na Wenus jest tak wysoka z powodu znanego również na Ziemi efektu cieplarnianego. Atmosfera bogata w dwutlenek węgla przepuszcza długofalowe promieniowanie słoneczne ku powierzchni planety. Fale odbijają się od podłoża i zamieniają na krótkofalowe promieniowane podczerwone, czyli ciepłe zatrzymywane przez atmosferę. Grube warstwy chmur stale unoszą się nad Wenus, umożliwiają obserwację jej powierzchni przez teleskop. Zdjęcia wykonane przez rosyjską sondę kosmiczna ukazały oczom ziemskim badaczy kamienista powierzchnie Wenus. Zdjęcia nadesłane prze sondę Magellan pokazały, że jest ona pokryta kraterami, na których widoczne są ślady wystygłej lawy. Około 79% powierzchni planety stanowią równiny, spośród których wyrastają jedynie dwie wyżyny przypominające nieco ziemskie kontynenty. Jedna nazwa Ziemię Afrodyty, leży na równiku i ma powierzchnię Ameryki Południowej. Druga z wyżyn położona na północnych szerokościach Ziemia Isztar jest mniejsza ma powierzchnię mniej więcej równą powierzchni Australii.
Ziemia krąży wokół Słońca po orbicie. Jej pełen okrążenia trwa 365,25 dnia. Nasz kalendarz roczny ma 365 dni. W każdym roku zostaje, zatem ćwierć dnia, dodaje się w kalendarzu, co cztery lata jeden dodatkowy dzień w roku. Taki rok, który ma 366 dni, nazywamy rokiem przestępnym. Od czasu odkryć Keplera wiemy, że orbita Ziemi nie jest kulista. W grudniu Ziemia znajduję się nieco bliżej Słońca, w czerwcu jest bardziej od niego oddalona. Oś Ziemi jest nachylona w stosunku do Słońca. Na półkuli tej panuje lato, a na półkuli południowej zima. W grudniu półkula północna jest odchylona od Słońca, co daje zimę na półkuli północnej, a lato na półkuli południowej. W marcu i wrześniu żadna z półkul nie jest nachylona do Słońca. Dni i noce są wtedy równej długości. Na półkuli północnej panuje w marcu wiosna, na południowej zaś jesień. We wrześniu jest odwrotnie. Wszystkie planety maja swoje pory roku i okresy pełnego obrotu wokół danej planety. Czas potrzebny do jej obiegu dookoła Słońca nazywamy rokiem. Rok na Merkurym trwa 88 dni, a na Plutonie, która jest najbliżej oddalona od Słońca jeden rok odpowiada 284 latom na Ziemi. Ziemia ma około 4,7mln lat. Nie jest idealnie okrągła, Jej obwód na równiku wynosi 40077km, a na biegunach 40009km. Równik dzieli się na dwie półkule: północną i południową. Jest jedna z 9 planet poruszających się wokół Słońca. Odległość Ziemi od Słońca wynosi około 150mln km.
Mars jest dużo mniejszy do Ziemi. Jego średnica wynosi jedynie 6794km. Promień jego obrotu dookoła Słońca ma średnio 228mln km, a pełny obieg po tej orbicie trwa 678 ziemskich dni. Na pierwszy rzut oka Mars bardzo przypomina Ziemię. Na biegunach widoczne są lodowe czapy, jest atmosfera, a obrót dookoła własnej osi jest niemal równy ziemskiej dobie. Oś Marsa jest nieco posunięta, więc również istnieje coś takiego jak ziemskie pory roku. Wszystkie te podobieństwa pozwalały niegdyś przypuszczać, iż na Marsie może być również życie. Poza tym Mars ma dwa księżyce większy Fotos i mniejszy Deimos. Temperatura na Marsie jest znacznie niższa niż na Ziemi. W okolicach równika jest najcieplej i czasami dochodzi ona do 00C jednak na biegunach spada do -1400C w zimie. Atmosfera głównie składa się z dwutlenku węgla, a jej ciśnienie jest stokrotnie niższe niż na Ziemi. Niema na Marsie wody w stanie ciekłym. Są jedynie czapy lodowe na biegunach i śladowa wilgotność w powietrzu. Amerykańskie sondy typu Wiking odkryły unoszące się nad zagłębiami obłoki mgły. Uczeni podejrzewają, że powstają one rano, kiedy pod wpływem Słońca paruje wieczna zmarzlina. Po południu, kiedy Słońce zachodzi mgła opada w postaci mikroskopijnych kryształków lodu. Innym charakterystycznym elementem klimatu marsjańskiego są silne wiatry wiejące mimo cienkiej warstwy atmosfery. Wiatr unosi z powierzchni czerwony pył, dzięki czemu nawet na niebo na Marsie ma różowawe zabarwienie. Również powierzchnia Marsa usiana jest kraterami, których części powstała w wyniku zderzeń z meteorytami, a część jest efektem aktywności wulkanicznej planety. Na równiku, na wschód od krainy wielkich, wygasłych już wulkanów, wśród których najwyższy, Olimp ma 25km wysokości i 600km średnicy, u podstawy znajduje się ogromne rozpadliny, zwane kanionami. Największa z nich to tak zwana Dolina Marinerów ma prawie pięć tysięcy kilometrów długości i 120 km szerokości, a jej głębokość ocenia się na 3 do 6 km
Poza pasem planetoid znajduje się Jowisz, największa planeta w Układzie Słonecznym. Tak, jak inne gazowe planety nie ma on stałej powierzchni. Nawet przez mały teleskop widać pasm chmur przesuwających się w poprzek planety, a także tzw. Plamę czerwoną, uważną za stałe gigantyczne zawirowania atmosferyczne. Pełny obrót dookoła własnej osi Jowisza wykonuje w mniej niż 10godzin. Dookoła Jowisza krąży 16księżyców. Cztery największe zobaczyć można [przez lornetkę Lu mały teleskop. Na jednym z nich jest wiele czynnych wulkanów. Kalisto jest prawie całkowicie pokryty kraterami. Jowisz jest z najsilniejszych radioźródeł nieba, promieniowanie radiowe Jowisza ma charakter promieniowania synchronicznego wysłanego przez poruszające się w silnym polu magnetycznym cząstki naelektryzowane przede wszystkim elektrony. Jowisz miał doniosłe znaczenie dla rozwoju teorii heliocentrycznej, gdyż ich wokół Jowisza stanowił model ruchu planet wokół Słońca.
Saturn jest druga, co wielkości po Jowiszu planeta Układu Słonecznego. Na tarczy planety można zobaczyć pasma chmur, podobnie jak na Jowiszu. Saturn ma, co najmniej 21księżyców. Największy z nich Tytan jest dużo większy niż Księżyc Ziemi. Pierścienie wokół Saturna czynią go jedną z najpiękniejszych planet na niebie. Składają się one, które można zobaczyć przez niewielki teleskop. Okres obieg wokół Słońca 29lat 167dni, okres obrotu równikowy 10h14m, nachylenie równika do płaszczyzny orbity 26o45,, promień równikowy planety 60300km. Spłaszczenie 0,096. Saturn ma gęstą atmosferę złożona głównie z helu, wodoru, metanu i amoniaku, stała powierzchnia Saturna jest niedostępna obserwacji. Saturn ma 10 satelitów i układ pierścieni składających się z oddzielanych brył i drobnych cząsteczek.
Uran ma także pierścienice, ale są one bardzo najwyraźniejsze i trudne do zobaczenia z Ziemi. Wokół tej planety krążą 15 księżyców, z których tylko pięć największych jest widocznych z Ziemi. Pozostałe zostały odkryte przez statek kosmiczny, Voyager 2 w 1986r. Rok Urana jest bardzo długi jego pełny obrót wokół Słońca trwa 84 lata ziemskie. Oś jest silnie odchylona od pionu, co oznacza, że w trakcie ruchu po orbicie zarówno jago boki, bieguny jak i równik ustawiają się do Słońca. Toteż są okresy, kiedy na biegunach, Urana jest cieplej niż na równiku. Nachylenie płaszczyzny orbity względem ekliptyki 0046,23, okres obiegu wokół Słońca 84,018lat, okres obrotu 10h49m, nachylenie równika do płaszczyzny orbity82o1, promień równikowy planety około 25400km, maksymalna jasność wizualna +5m8, Uran ma gęstą nieprzezroczystą atmosferę [posiada 5 satelitów wszystkie maja ruch wsteczny.
Neptun jest najbardziej odległą planeta gazową. Krąży po orbicie wokół Słońca o miliony kilometrów dalej niż Uran, co zajmuje mu około 165lat. Znamy tylko dwa księżyce Neptuna. Większej ilości informacji miał dostarczyć Voyager 2 w 1989r. Nachylenie płaszczyzny orbity względem ekliptyki 1046,26,, okres obiegu wokół Słońca 164,78 lat, okres obrotu 15h40m, promień równikowy planety 24300km, nachylenie równika względem ekliptyki około 290, temperatury półsfery zwróconej do Słońca około -1650C. Neptun jest widoczny przez teleskop jako maleńka tarcza o jasności wizualnej około8m. Pod względem właściwości fizycznej. Neptun jest podobny do Urana. W atmosferze Neptuna stwierdzono obecność głównie metanu. Neptun został odkryty 1846 przez J.G.Gallego na podstawie obliczeń Urana J.J.Leverriera, oparty na analizie perturbacji Urana. Neptun ma 2 satelity Tryton i Nereida
Najbardziej zewnętrzną planetą jest Pluton. Jest on mały bardzo słabo widoczny i mało o nim wiemy. Pluton ma jeden księżyc, zwany Charonem, który wielkością sięga połowy planety. Ponieważ nie planuje się teraz żadnych lotów w kierunku Plutona, może upłynąć dużo czasu, zanim dowiemy się o tej planecie czegoś więcej. Być może poza Plutonem istnieją jeszcze inne nie odkryte planety. Niewykluczone, że kiedyś możliwe stanie się odkrycie takich ciał niebieskich. Nachylenie płaszczyzny orbity względem ekliptyki 1708,53,,, okres obiegu wokół Słońca 248,34 lat, okres obrotu około 6,4 doby. Pluton jest widoczny tylko przez stosunkowo duże teleskopy. Rozmiary Plutona nie są znane, dane o fizycznych właściwościach Plutona są skąpe. Pluta odkrył 1930 C.Tombaugh w wyniku długoletnich poszukiwań, które zapoczątkował P.Lowell.
...
chomik_stasio