Przemoc w rodzinie
Istnieje wiele definicji przemocy w rodzinie (domestic violence). Wszystkie z nich podkreślają jednakże takie elementy jak:
● działanie zamierzone, intencjonalne, świadome
● przewaga sił ze strony agresora
● intencją działania jest wyrządzenie komuś krzywdy, narzucenie mu władzy, dokonanie bezprawnych czynów, godzenie w czyjąś osobistą wolność, naruszenie praw i dóbr osobistych
● wywołuje cierpienie i szkody
● działanie skierowane przeciwko jakiemuś członkowi rodziny
● wykracza poza społeczne normy, zasady relacji międzyludzkich
Mity o przemocy:
● przemoc nas nie dotyczy
fakt: przemoc istnieje wszędzie, niezależnie od rasy, wyznania, czy narodowości
● maltretowanie to tylko chwilowa utrata panowania nad swoim zachowaniem
fakt: maltretowanie to legalny związek polegający na kontroli i strachu
● przemoc zdarza się w sferze biedoty
fakt: przemoc jest częstym zjawiskiem w rodzinach inteligenckich i zamożnych
● popchnięcie, klaps, bicie pięścią nie jest niczym złym, nie jest przemocą, nie powoduje obrażeń, jest potrzebne w wychowaniu dzieci
fakt: nawet najmniejsza forma aktywności ludzkiej zmierzająca do godzenia
w czyjąś osobistą wolność jest aktem przemocy
● maltretowana kobieta lub dziecko mogą swobodnie opuścić swój dom
fakt: powiadomienie o pobiciu i opuszczenie domu może skończyć się śmiercią
● bicie jest dowodem miłości, kobieta lubi jak jest bita, mężczyzna ma prawo bicia własnej żony
fakt: pozostałości myślenia panującego w systemie patriarchalnym
Cechy przemocy: jest to proces, nie pojawia się znienacka, jest cykliczny,
ma tendencję do powtarzania się, eskaluje, nie zatrzymana przybiera na sile, toczy się
w wymiarze dominacja – uległość, nie jest zjawiskiem niezależnym od udziału człowieka, przejawia się w różnych formach.
Perspektywy postrzegania przemocy:
● prawna - jest ścigana przez prawo (kodeks karny, kodeks wykroczeń)
● moralna - krzywdzenie osób słabszych to zło moralne (kodeks, wyczucie moralne, sumienie, normy moralne przekazywane z pokolenia
● na pokolenie)
● psychologiczna – przemoc wyzwala psychiczne zjawiska, jak cierpienie, doznawanie poczucia krzywdy, bezsilność
● społeczno – polityczna – przemoc na dużą skalę, grupy stosujące przemoc.
Wyróżnia się dwa ogólne rodzaje przemocy:
1. przemoc gorąca: furia; pękanie tamy emocjonalnej, która przestaje powstrzymywać uczucia pochodzące z frustracji; wulkan emocjonalny; widowiskowa, widoczna; szybko przechodzi; jest skumulowaną siłą uczuć, której nie da się zatrzymać;
2. przemoc chłodna: zrealizowanie scenariusza przemocy, który
3. ma na celu pogwałcenie dóbr i praw drugiej osoby; zaplanowana; zdarza się w pozornie dobrej rodzinie; nie ma tu furii i gniewu.
Formy przemocy:
● przemoc fizyczna
● przemoc psychiczna
● przemoc seksualna
● przemoc finansowa
● znęcanie się nad zwierzętami domowymi
Przemoc fizyczna:
Zamierzone działanie człowieka, zwrócone przeciwko fizyczności członka jego rodziny, niosące ryzyko uszkodzenia w ciele.
Bicie, popychanie, torturowanie, policzkowanie, uderzenie pięścią, kopanie, drapanie, plucie, szarpanie za włosy, gryzienie, wykręcanie rąk, duszenie, okaleczenie, przypalanie papierosem, wyrywanie paznokci, parzenie, rzucanie przedmiotami, użycie broni, napaść, uwięzienie, i wszelkie inne działania które wywierają ból i strach.
Objawy: sińce, obrzęki na twarzy, ramionach, klatce piersiowej, plecach,
pod pachami, na dłoniach, stopach, pośladkach, ślady po oparzeniach, rany cięte, kute, blizny za uszami, otwarte rany w nietypowych miejscach.
Przemoc psychiczna:
Działanie mające na celu pozbawienia ofiary zaufania do siebie samej, tak, aby czuła się samotna i zależna tylko od agresora.
Przymus i groźby, upokarzanie, zastraszanie, poniżanie, emocjonalne wykorzystywanie, szantaż emocjonalny, wyzywanie, obwinianie, wmawianie choroby psychicznej, izolowanie, manipulowaniem poczuciem winy, karanie przez odmowę uczuć, odmawianie współżycia seksualnego, wyśmiewanie, zawstydzanie, kontrolowanie
lub uniemożliwianie kontaktów z innymi, zabranianie korzystania z telefonu, samochodu, narzucanie własnych poglądów, zakaz opuszczania domu, miłość warunkowa, brak zainteresowania, brak szacunku, stała krytyka, oskarżanie o wywołanie przemocy, zaprzeczenie przemocy, porywanie dzieci, wykorzystywanie pozycji mężczyzny, wymaganie bezwzględnego posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna, podsłuchiwanie rozmów telefonicznych, niszczeniu przedmiotów cennych
dla ofiary.
Objawy: niska samoocena, wzmożona czujność, tiki nerwowe, zmiana nastrojów, słaba kontrola emocji.
Przemoc seksualna:
Wymuszanie pożycia seksualnego, aktywności seksualnej, nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia, krytyka zachowań seksualnych, zmuszanie do oglądania filmów lub gazet pornograficznych, straszenie gwałtem, gwałt, straszenie karami fizycznymi i psychicznymi w razie odmowy współżycia, filmowanie podczas działań seksualnych, rozbieranie
z zastosowaniem przemocy fizycznej.
Przemoc finansowa:
Zabieranie zarobionych pieniędzy, odmawianie możliwości pracy, brak zaspakajania potrzeb materialnych, kontrola wydawania pieniędzy.
Źródła przemocy:
● biologiczne: impulsywny temperament, uszkodzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego (CNS), urazy głowy, które utrudniają psychologiczną kontrolę nad zachowaniami;
● psychologiczne: słaba kontrola emocji, wybuchy, eksplozje uczuć, frustracja, stres, deprawacja, zaburzenia osobowości, postawa lekceważąca wszystko
● i wszystkich, przekonanie o własnej mocy, poczucie wyższości nad innymi, zanik przeżywania wartości, współodczuwania, bycie świadkiem przemocy
● w dzieciństwie, doświadczanie jej;
● środowiskowe: akceptowanie przemocy, przemoc to wzorzec utrwalony
● w życiu rodzin w otaczającym środowisku, przechodzący z pokolenia
● a pokolenie, niejako dziedzicznie;
● społeczno – kulturowe: systemy rodzinne, wzorce kulturowe zezwalające
● na przemoc;
● substancje chemiczne – alkohol, narkotyki: torują drogę do przemocy, osłabiają zdolność do samokontroli, stymulują i pobudzają do działania.
Rozmiary przemocy w rodzinie:
Najczęstsza przemoc jest stosowana wobec dzieci. Kolejna grupą narażoną
na przemoc są kobiety, później osoby starsze – rodzice uzależnieni od swoich dzieci,
i wreszcie mężczyźni (3% ofiar przemocy).
Cykle przemocy:
I. Faza narastającego napięcia
agresor: jest stale irytowany, każdy drobiazg go złości, zaczyna awantury, prowokuje kłótnie, nadużywa alkoholu, narkotyków, staje się niebezpieczny, przerażający, sprawia wrażenie, że coraz mniej panuje nad swoim „ja”;
ofiara: uspokaja go, spełnia jego zachcianki, przeprasza, ulega
mu, nadskakuje mu lub unika go, chce poprawić mu humor, uczynić
go szczęśliwym, powstrzymać przed wyrządzeniem jej krzywdy, narasta
w niej napięcie i lęk, co objawia się w dolegliwościach fizycznych – bóle głowy, żołądka, brak energii do życia, pobudliwość nerwowa, niespokojność.
II. Faza gwałtownej przemocy
agresor: wyładowuje się, wpada w szał, eksploduje pod wpływem jakiegoś drobiazgu, stosuje różnego rodzaju przemoc;
ofiara: czuje się bezradna, w żaden sposób nie może już uspokoić sprawcy, jest w totalnym szoku, nie może uwierzyć, że to naprawdę się stało, odczuwa wstyd, przerażenie, jest oszołomiona, staje się apatyczna, traci ochotę
do życia, odczuwa złość i bezradność.
III. Faza miodowego miesiąca
agresor: wie że posunął się za daleko, zaczyna przepraszać, staje się inną osobą, szczerze żałuje, okazuje skruchę, obiecuje, że już się to nigdy
nie powtórzy, płacze, wzbudza litość, tłumaczy się dlaczego to zrobił, przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy incydent, okazuje ciepło, miłość, staje się podobny do tego, jaki był na początku znajomości, przynosi prezenty, rozmawia z ofiarą, dba o nią, obiecuje że się będzie leczył;
ofiara: zaczyna wierzyć że partner się zmienił, że przemoc to jednorazowy incydent, że się nie powtórzy, czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna, znowu go kocha, spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem, życie we dwoje znów wydaje jej się piękne i pełne nadziei.
IV. = I. Faza narastającego napięcia. Cykl się powtarza. Przemoc w następnym cyklu staje się gwałtowniejsza, narasta, powtarza się dopóki nie będzie interwencji z zewnątrz.
Ofiara pomimo powtarzającego się cyklu przemocy pozostaje w związku. Jakie
są tego przyczyny:
● Brak umiejętności stanowczego powiedzenia „nie”;
● Niemożność określenia tego, co we wzajemnych kontaktach jest dopuszczalne a co nie; bezsilność wobec przemocy fizycznej partnera;
● Strach przed własnym odważnym, stanowczym działaniem;
● Słabość, brak konsekwencji, brak odpowiedzialności za siebie
● i za dzieci;
● Wstyd przed ludźmi, rodziną, sąsiadami, znajomymi;
● Nieświadomość, że podlega przemocy;
● Nieświadomość prawa obrony siebie (czy i jak się bronić);
● Strach przed partnerem (jego siłą, jego reakcją);
● Strach przed samotnością;
● Poczucie bezradności, bezsilności, rezygnacji, poddania się;
● Brak szacunku do siebie samej;
● Strach przed utratą partnera, pozycji społecznej;
● Niczym nieuzasadniona nadzieja na zmianę;
● Zaprzeczanie przemocy lub branie winy na siebie;
● Kierowanie się stereotypami: „tak musi być”, „lepsze znane zło niż dobro, które jest niepewne i obce”, „widocznie zasłużyłam sobie
● na to”;
Wyróżniamy trzynaście typów kobiet, które stały się ofiarami przemocy domowej,
a mimo to nie decydują się opuścić swoich mężów: kobieta poszukująca bezpieczeństwa, kobieta zaślepiona, kobieta bezwartościowa, kobieta ułomna, kobieta zarządzająca, kobieta naiwna, kobieta obrończyni, kobieta prowokatorka, kobieta opiekunka, kobieta fantazjująca, kobieta męczennica, kobieta nieporadna, kobieta zastraszona. Opierając się
na własnych przeczuciach, opiniach, schematach, kobiety obwiniają siebie i pozostają
w związkach.
Są cztery tak zwane modele, schematy działania ofiary, która nie opuszcza swego oprawcy:
1. model pułapki psychicznej – ofiara stwierdza, że zbyt dużo włożyła
2. w ten związek, i nie chce tego stracić;
3. model pułapki sytuacyjnej – zyski ekonomiczne z pozostania są większe
4. niż zyski z odejścia, zwłaszcza gdy kobieta nie pracuje, nie ma innej alternatywy;
5. model pułapki lęku – lęk przed nieznanym, strach przed samotnością;
6. model wyuczonej bezradności – proces wiktymizacji, kobieta czuje
7. się całkowicie zależna od męża, zupełnie nie wierzy we własne siły, możliwości.
Syndrom kobiety maltretowanej:
· unikanie tematu dotyczącego przemocy
· brak zainteresowania światem, rozwojem
· minimalizacja – nic jej się nie chce
· odtwarzanie reakcji kryzysowych – nagłe wybuchy płaczu, śmiechu
...
paula261625