DOSTOSOWANIE MASZYN DO MINIMALNYCH WYMAGAŃ W ZAKRESIE BHP
Wskazówki pomocne przy wypełnianiu „listy kontrolnej - dostosowanie maszyn do minimalnych wymagań w zakresie BHP”
Lp.
Pytanie
Wskazówki wynikające z wymogów przepisów prawnych
WYMAGANIA OGÓLNE
Instalacja i montaż
1.
Czy montaż/demontaż maszyny odbył się zgodnie z zaleceniami producenta lub dokumentacją projektową?
§ Montaż i demontaż maszyn powinien odbywać się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, uwzględniających instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-ruchowej. Miejsce i sposób zainstalowania powinien uwzględniać minimalizację ryzyka zawodowego, w szczególności poprzez:
- zapewnienie dostatecznej przestrzeni pomiędzy ruchomymi częściami maszyn a ruchomymi lub stałymi elementami otoczenia;
- zapewnienie, aby wszystkie używane lub produkowane materiały bądź energia były w bezpieczny sposób dostarczane i odprowadzane ze stanowiska pracy.
Manipulowanie maszyną
2.
Czy maszyna jest konstrukcyjnie przystosowana do przemieszczania?
§ Maszyna lub każda jej część powinna być mieć możliwość bezpiecznego przemieszczania, być opakowana w sposób umożliwiający bezpieczne i niepowodujące uszkodzeń składowanie, w szczególności przez zapewnienie odpowiedniej stateczności albo specjalnych wsporników.
§ W przypadku, gdy masa, wielkość lub kształt samej maszyny lub różnych części składowych uniemożliwiają jej ręczne przemieszczanie, maszyna lub każda z jej części składowych powinna być wyposażona w elementy umożliwiające zamocowanie do urządzenia podnoszącego, mieć kształt umożliwiający łatwe zamocowanie do typowych urządzeń podnoszących
§ Jeżeli maszyna lub element składowy są przewidziane do ręcznego przemieszczania, powinny one być łatwo przemieszczalne lub wyposażone w elementy do podnoszenia oraz uchwyty do bezpiecznego przemieszczania.
Stan powierzchni na stanowisku obsługi
3.
Czy powierzchnia stanowiska pracy jest równa, nieśliska bez nierówności, ubytków itp.?
§ Podłogi powinny być stabilne, równe, nieśliskie, niepylące i odporne na ścieranie oraz nacisk, a także łatwe do utrzymania w czystości.
§ Jeżeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeżeli przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane inne środki izolujące.
§ Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na obciążenie użytkowe, zabezpieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystości
4.
Czy zapewniony jest bezpieczny dostęp i przebywanie pracowników w obszarach produkcyjnych oraz strefach ustawiania i konserwacji maszyn?
§ Zastosowanie schodków, drabin, pomostów roboczych, balustrad i innych środków
5.
Czy części maszyny, po których mogą się poruszać lub, na których mogą stać osoby, są wykonane w sposób zapobiegający poślizgnięciu się, potknięciu lub upadkowi na te części lub z tych części.?
§ Części maszyny, po których mogą się poruszać lub, na których mogą stać osoby, powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapobiegający poślizgnięciu się, potknięciu lub upadkowi na te części lub z tych części
Oświetlenie
6.
Czy maszyna lub strefa robocza jest wyposażona w wymagane oświetlenie elektryczne miejscowe i/lub ogólne zgodne z PN ?
§ Producent powinien dostarczyć integralne oświetlenie miejscowe maszyny, odpowiednie do wykonywanych czynności, jeżeli brak takiego oświetlenia może spowodować powstanie ryzyka mimo oświetlenia ogólnego o normalnym natężeniu.
§ Producent powinien zapewnić, że dostarczone przez niego oświetlenie nie spowoduje występowania uciążliwych obszarów zacienienia, męczących olśnień i niebezpiecznego efektu stroboskopowego
§ W maszynie należy zapewnić odpowiednie oświetlenie obszarów wewnętrznych wymagających częstych kontroli, regulacji i konserwacji
Dostępność do obsługi
7.
Czy jest odpowiedni dostęp do poszczególnych elementów obsługowych np. przyciski, pokrętła, dźwignie(wg przepisów i PN)?
§ Miejsce i sposób zainstalowania maszyn powinny uwzględniać zapewnienie dostatecznej przestrzeni i dostęp do poszczególnych elementów obsługowych.
§ Producent powinien zapewnić środki umożliwiające bezpieczny dostęp do wszystkich obszarów niezbędnych przy wykonywaniu czynności produkcyjnych, nastawczych i konserwacyjnych, takie jak schody, drabiny oraz pomosty.
8.
Czy są zachowane właściwe przejścia, dojścia w strefie roboczej maszyny ?
§ Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i wygodne dojście, przy czym jego wysokość na całej długości nie powinna być mniejsza w świetle niż 2 m.
§ W przypadkach uzasadnionych względami konstrukcyjnymi maszyn i innych urządzeń technicznych dopuszcza się zmniejszenie wysokości dojścia do 1,8 m przy jego odpowiednim zabezpieczeniu i oznakowaniu znakami bezpieczeństwa zgodnymi z Polską Normą.
§ Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami przeznaczone tylko do obsługi tych urządzeń powinny mieć szerokość, co najmniej 0,75 m; jeżeli w przejściach tych odbywa się ruch dwukierunkowy, szerokość ich powinna wynosić, co najmniej 1 m.
Stan techniczny maszyn
9.
Czy maszyna jest sprawna technicznie?
§ Maszyny i inne urządzenia techniczne, zwane "maszynami", powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, określone w przepisach, przez cały okres ich użytkowania.
§ Maszyny i narzędzia oraz ich urządzenia ochronne powinny być utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej użytkowanie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w procesach i warunkach, do których są przeznaczone.
10.
Czy maszyna jest wyposażona w skuteczny system ostrzegania pracowników o stanach awaryjnych ?
§ Maszynę należy wyposażyć w środki umożliwiające skuteczne alarmowanie operatora i innych osób zagrożonych, wskutek zmiany parametrów pracy, jeśli może to stanowić źródło niebezpiecznej sytuacji (np. zmiana ciśnienia, temperatury, prędkości).
§ Dostosowanie wymaga zapewnienia odpowiednich sygnałów świetlnych lub dźwiękowych, informacji na monitorze; w przypadku sygnałów świetlnych, zalecane jest używanie następujących barw:
- czerwona : awaria, nieprawidłowość, (sytuacja zagrożenia)
- żółta: ostrzeżenie (stan nienormalny, zbliżająca się sytuacja zagrożenia)
- zielona: stan bezpieczeństwa (stan normalny)
- niebieska: stan, w którym jest konieczne działanie operatora (informowanie o konieczności podjęcia działania przez operatora)
11.
Czy maszyna jest wyposażona w systemy eliminujące możliwość emisji substancji szkodliwych i niebezpiecznych do pomieszczeń pracy ?
§ Urządzenia lub ich części, z których mogą wydzielać się szkodliwe gazy, pary lub pyły, powinny być zhermetyzowane.
§ W razie niemożliwości zhermetyzowania, urządzenia te powinny być wyposażone w miejscowe wyciągi.
§ W przypadku maszyn pracujących normalnie bez zamkniętej obudowy, urządzenia do separacji lub usuwania substancji, powinny być umieszczone możliwie jak najbliżej źródła emisji tych substancji.
12.
Czy różne części maszyny i ich połączenia wytrzymują obciążenia występujące podczas użytkowania?
Czy w ostatnich 10 latach zdarzyły się z tego tytułu wypadki przy pracy lub awarie?
§ Różne części maszyny i ich połączenia powinny wytrzymać obciążenia występujące podczas użytkowania przewidzianego przez producenta.
§ Trwałość użytych materiałów powinna być odpowiednia do rodzaju miejsca pracy maszyny, przewidzianego przez producenta, w szczególności w odniesieniu do zjawisk zmęczenia, starzenia, korozji i ścierania.
§ Producent powinien wskazać w instrukcji, rodzaj i częstotliwość kontroli i konserwacji maszyny, wymaganych ze względów bezpieczeństwa, oraz części, które ulegają zużyciu, a także określić kryteria ich wymiany.
§ Jeżeli mimo podjętych środków ostrożności niebezpieczeństwo pęknięcia lub rozerwania elementów ruchomych istnieje nadal, tak jak w przypadku tarcz ściernych, elementy ruchome powinny być zamontowane i umiejscowione w taki sposób, aby w przypadku rozerwania się ich odłamki pozostawały wewnątrz osłony.
§ Sztywne i elastyczne przewody do transportu płynów, w szczególności pod wysokim ciśnieniem, powinny wytrzymywać naprężenia od obciążeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz być zamocowane lub zabezpieczone w sposób chroniący je przed wszelkimi zewnętrznymi naprężeniami i napinaniem.
§ Należy podjąć środki ostrożności eliminujące zagrożenie spowodowane pęknięciem przewodów, takie jak: nagłe przemieszczenie albo uwolnienie strumienia cieczy pod wysokim ciśnieniem.
Dokumentacja
13.
Czy maszyna posiada niezbędną dokumentację techniczno-ruchową ?
Do dokumentacji technicznej zalicza się w szczególności:
- dokumentację dostarczoną przez dostawcę obejmującą świadectwa, fabryczne instrukcje obsługi, opisy techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i zestawieniowe,
- informację o czynnikach szkodliwych i niebezpiecznych występujących w środowisku podczas pracy urządzenia,
- dokumentację eksploatacyjną obejmującą między innymi instrukcje eksploatacji, dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw i remontów.
- dokumenty przyjęcia urządzeń do eksploatacji, w tym protokoły przeprowadzonych prób i protokóły rozruchu.
14.
Czy maszyna posiada instrukcję ?
§ Do maszyn powinna być dołączona instrukcja zawierająca:
- informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny,
- informacje ułatwiające konserwację maszyny - takie jak: adres importera, serwisu;
- przewidywane zastosowanie maszyny,
- informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może zajmować operator;
- instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do eksploatacji, użytkowania, przemieszczania maszyny z podaniem jej masy i masy części maszyny, jeżeli mają one być transportowane osobno, montażu i jej demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi i napraw;
- informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania maszyny,
- wskazówki szkoleniowe,
- podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być stosowane w maszynie.
§ Instrukcja powinna być sporządzona przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela w jednym z języków państw członkowskich Unii Europejskiej.
§&#...
jmichno0