1
Architekt
Kod klasyfikacji: 214101
Rozdział klasyfikacji: Budownictwo i architektura
Klasa klasyfikacji: Architektura
Zadania i czynności
Głównym celem pracy architekta jest zaprojektowanie budynków, otaczającego je terenu, modernizacji lub rozbudowy obiektów budowlanych. Architekt jest odpowiedzialny za jakość, bezpieczeństwo i oryginalność rozwiązania. Swoją pracę wykonuje na zlecenie osób prywatnych, firm lub instytucji państwowych czyli tzw. inwestorów.
W tym zawodzie można pracować na różnych stanowiskach, na których w sposób bezpośredni lub pośredni dąży się do wyżej przedstawionego celu.
Zadaniem architekta pracującego w obsłudze prawno-inwestycyjnej jest czuwanie nad zachowaniem ładu przestrzennego na powierzonym mu terenie, zapewnienie ochrony środowiska, zdrowia i dziedzictwa kulturowego. Do jego obowiązków należy także nadzór nad przestrzeganiem prawa budowlanego, wydawanie opinii o zgodności z prawem i przepisami składanych do niego projektów. Na poziomie biura projektowego taką pracę weryfikującą wykonuje architekt zatrudniony na stanowisku weryfikatora. Jego praca nie polega na projektowaniu, ale na studiowaniu i opiniowaniu projektów wykonanych przez kolegów.
W wyniku rozwoju inwestycji budowlanych coraz bardziej pożądani są architekci pracujący w nadzorze budowlano-inwestycyjnym. Są to osoby, które mają uprawnienia architekta, a ponadto wykazują się biegłą znajomością prawa, przepisów oraz umiejętnością nawiązywania kontaktów z ludźmi, prowadzenia negocjacji i łagodzenia konfliktów. Celem pracy osoby zatrudnionej na stanowisku koordynatora procesu inwestycyjnego jest po prostu takie nadzorowanie budowy, aby wszyscy byli zadowoleni. W razie katastrofy budowlanej koordynator odpowiada przed prawem.
Oczywiście, architekci pracują też na stanowiskach naukowych i dydaktycznych. Celem ich pracy jest wtedy przekazanie wiedzy o projektowaniu, historii architektury, materiałach budowlanych, prawie budowlanym itp. w sposób bezpośredni (w czasie zajęć ze studentami, uczniami) lub pośredni (prowadzenie badań i studiów tematycznych oraz publikowanie ich wyników).
Architekt zajmujący się projektowaniem lub biuro projektowe może się specjalizować w określonej tematyce, np. w budownictwie mieszkaniowym jednorodzinnym lub budownictwie sakralnym. Nie wyklucza to możliwości zmiany specjalności w razie zapotrzebowania na innego typu projekty. Zmiana specjalizacji wymaga wertowania fachowej literatury i nabycia nowego doświadczenia.
Architekt pracujący we własnym zakresie zajmuje się: kontaktami z inwestorem, opracowywaniem koncepcji, przygotowywaniem dokumentacji technicznej, wizytami w urzędach, aż po nadzór na budowie.
Zakres zadań i czynności wykonywanych przez architekta w pracowniach projektowych zależy od zajmowanego przez niego stanowiska, a także od organizacji pracy w danym biurze.
Każdy architekt sporządzający projekt obiektu budowlanego wykonuje dziesiątki szkiców, aby znaleźć najwłaściwszą i oryginalną formę budynku. Sposób rysowania szkiców zależy od stylu pracy danej osoby. Niektórzy zaczynają od koncepcji układu pomieszczeń wewnątrz budynku, inni rysują bryłę budynku z różnych stron , tak jak ją sobie właśnie wyobrazili. Jedni używają kredek, inni tylko ołówka albo pisaka. Gdy już wstępna koncepcja zostanie zaakceptowana przez klienta, architekt wykonuje dokumentację techniczną. Kreśli rapidografami na kalce, siedząc przy specjalnym stole rysunkowym (2 m długości, ok. 1,5 m szerokości) i używając przyrządów służących do rysowania linii prostych i do nich prostopadłych, różnego rodzaju szablonów (do odwzorowywania różnych kształtów), cyrkli, ołówków itp. Swój projekt architekt może też wykonać za pomocą komputera.
Architekt musi współpracować ze specjalistami z innych branż związanych z budownictwem, a także konsultować się z klientem oraz uzyskać zatwierdzenie gotowego projektu w odpowiednich urzędach. Tak więc dużą część czasu pracy poświęca na kontakt z innymi ludźmi: konsultowanie, negocjowanie, nadzorowanie.
Architekt często sięga do literatury zawodowej, gdyż musi znać szczegółowe przepisy budowlane, obowiązujące przy realizacji danego typu obiektów. Czasem musi wykonać fotografie miejsca, gdzie ma powstać jego dzieło, albo obiektu, który go zainspirował.
Architekt, który jest osobą projektującą miejsca pracy i odpoczynku dla wielu różnych ludzi, musi najpierw poznać ich pracę, potrzeby lub tradycje. Gdy projektuje np. budynek teatru, powinien dokładnie poznać pracę ludzi tam zatrudnionych, przestudiować pewne problemy z dziedziny akustyki itp.
Cykl pracy architekta kończy się, nadzorem na budowie, aż do momentu jej ukończenia. Wtedy dopiero może w całej okazałości zobaczyć efekt swojej pracy projektowej.
Środowisko pracy
Praca architekta odbywa się w pracowni projektowej, przy desce kreślarskiej oraz w wielu innych miejscach: podczas wizji terenowych, nadzoru budowy czy też konsultacji i negocjacji z inwestorami lub organami różnych władz zatwierdzających projekty. W przypadku pracy naukowej lub zatrudnienia w administracji samorządowej lub państwowej, praca odbywa się głównie w pomieszczeniach zamkniętych. W tym zawodzie raz na jakiś czas trzeba przebywać na wolnym powietrzu, w różnych warunkach pogodowych (wizje terenowe, nadzór na budowie).
Praca przy stole rysunkowym wymaga czasem stania, czasem siedzenia, co może powodować drobne schorzenia kręgosłupa.
Architekt pracujący w nadzorze budowlanym spędza dużo czasu na budowie, co wiąże się z pewnymi zagrożeniami (spadające elementy, przebywanie na wysokości).
warunki społeczne
Architekt najczęściej pracuje w pracowni zatrudniającej 5-20 osób, a wśród nich architektów oraz specjalistów z innych dziedzin związanych z budownictwem (inżynierów konstruktorów, instalatorów), a także kreślarzy.
W dużej mierze praca ma charakter indywidualny. Architekt samodzielnie wybiera metody realizowania powierzonych mu zleceń, z uwzględnieniem potrzeb zleceniodawcy i ograniczeń prawnych. Jednak zawsze jest to praca o charakterze twórczym.
Kontakty z ludźmi są w tym zawodzie niezbędne poczynając od negocjacji z inwestorem, poprzez różne konsultacje z zespołem współpracujących specjalistów, a kończąc na nadzorowaniu ekipy budowlanej.
Architekt ponosi odpowiedzialność wobec społeczeństwa za swoje dzieło (jego wygląd, jakość, funkcjonalność).
warunki organizacyjne
Architekt pracuje od 6 do 9 godzin dziennie. Poza stanowiskami w urzędzie, administracji państwowej czy samorządowej, godziny tej pracy nie są stałe, ale zależą od bieżących potrzeb i liczby zleceń. Przy rozpoczynaniu pracy nad nowym zleceniem trzeba się liczyć z możliwością wyjazdu na miejsce projektowanego obiektu. Także w trakcie realizacji zatwierdzonego już projektu potrzebne są wizyty na nadzorowanej budowie.
W tej pracy ubiór jest dowolny, trzeba jednak pamiętać, że ludzie nabierają większego zaufania do osób, które dobrze się prezentują. Praca odbywa się w zasadzie tylko w dzień, choć w praktyce czasem trzeba poświęcić noc, żeby zdążyć z wykonaniem zlecenia.
Wymagania psychologiczne
Ze względu na charakter pracy niezbędne w tym zawodzie jest bycie osobą twórczą, mającą nie tylko wiele pomysłów, lecz także potrafiącą innych do tych pomysłów przekonać. Niezwykle ważne są uzdolnienia plastyczne, niekonwencjonalne myślenie i umiejętność współżycia z ludźmi.
Architekt powinien być człowiekiem, który umie pracować sam, narzucić sobie rytm pracy, poświęcić długie godziny na cierpliwe i wytrwałe rysowanie tego, co sam wcześniej wymyśli. Musi być osobą dążącą do najlepszych rozwiązań i jednocześnie umiejącą pójść na kompromis wobec pojawiających się ograniczeń ze strony klienta lub prawa budowlanego. Konieczna do pracy w tym zawodzie jest wysoko rozwinięta wyobraźnia przestrzenna.
Dużą część czasu pracy zajmują architektowi kontakty z ludźmi. W trakcie prowadzenia rozmów z tymi, którzy pragną zrealizować jakąś inwestycję, ważna jest umiejętność „wczucia się” w ich potrzeby. Żeby otrzymać dobre wynagrodzenie za pracę, dobrze jest umieć odpowiednio prowadzić rozmowę z klientem, aby ustalić jaką kwotę jest skłonny przeznaczyć na budowę i ile zechce zapłacić za wykonany przez architekta projekt. Architektowi pracującemu samodzielnie około 40% ogólnego czasu pracy zabiera zabieganie o zamówienia oraz negocjowanie i sporządzanie umów. Na budowie i w zespole projektowym trzeba często wykazać się zdolnościami kierowniczymi.
W zawodzie architekta część pracy wykonuje się w zespole. W zasadzie każdy projekt powstaje przy współudziale wielu specjalistów. Architekt pełni wśród nich funkcję koordynatora i musi być osobą potrafiącą zorganizować pracę zarówno swoją, jak innych ludzi.
Tworzone przez architekta dzieło wymaga szerokiej wiedzy z różnych dziedzin. Są to zarówno nauki humanistyczne, takie jak: historia, socjologia, kultura, jak i wiedza techniczna, różnorodne umiejętności praktyczne i oczywiście umiejętność projektowania. Sprawnemu wykonywaniu projektów, ich czytelności i estetyce graficznej sprzyjają uzdolnienia rysunkowe i rozwinięta sprawność manualna. Niezbędna w tym zawodzie jest wyobraźnia przestrzenna i umiejętność łączenia różnych faktów bądź elementów w całość.
Architekt pracujący w urzędzie administracji, z racji pełnienia kierowniczych funkcji, powinien być osobą komunikatywną i posiadającą łatwość wypowiadania się zarówno w mowie jak i na piśmie.
Wymagania fizyczne i zdrowotne
Pracę architekta zalicza się do lekkich. Duże znaczenie w tym zawodzie ma dobra sprawność narządu wzroku (ważne jest rozróżnianie barw i dobre widzenie głębi). Także istotna jest sprawność rąk. Istnieje ograniczona możliwość zatrudnienia osób z dysfunkcją kończyn dolnych lub z niewielkimi ubytkami słuchu.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie
Do podjęcia pracy w zawodzie architekta konieczne jest posiadanie co najmniej wyższego wykształcenia. W Polsce można zdobyć potrzebny tytuł magistra inżyniera architekta po ukończeniu wydziału architektury w szkole wyższej. Aby zapewnić sobie samodzielność zawodową, trzeba uzyskać uprawnienia architektoniczne. W tym celu konieczny jest roczny staż pracy na budowie (w charakterze technika lub inżyniera budowy, majstra bądź zastępcy kierownika budowy) oraz 3 lata pracy w biurze projektowym pod nadzorem doświadczonego projektanta. Uzyskane uprawnienia (w tej chwili nadawane przez odpowiedni organ administracji państwowej) dają prawo do podpisywania sporządzanych projektów (prawa autorskie) i nadzorowania realizacji projektu podczas budowy.
Samodzielnie projektujący architekt ma możliwość zdobycia specjalizacji w zawodzie, podejmując studia podyplomowe (urbanistyczne, rewaloryzacji zabytków, budownictwa rolnego).
Możliwości awansu w hierarchii zawodowej
Dla architektów zatrudnionych w biurze projektowym istnieje pewna możliwość awansu w znaczeniu osiągnięcia wyższego stanowiska w hierarchii. Stanowiska asystenta, starszego asystenta, projektanta, starszego projektanta, kierownika pracowni odpowiadają kolejnym szczeblom awansu. Awansem jest również założenie własnej pracowni. Oczywiście, dla architektów zatrudnionych w urzędach administracji istnieje możliwość awansu na stanowiska kierownicze.
Wielu architektów uczestniczy w konkursach i wystawach prac projektowych. Jest to, w środowisku zawodowym, również forma awansu. Nie ma on wymiaru finansowego (chyba że zostaje się laureatem), ale stanowi drogę do samorealizacji zawodowej.
W trakcie wykonywania zawodu istnieje możliwość podwyższania pozycji przez uzyskiwanie tytułów naukowych i zawodowych.
Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych
Jeśli chodzi o możliwość podjęcia pracy, w zasadzie nie istnieje granica wieku. Ograniczenia wynikają raczej z twórczych predyspozycji umysłu (które są cechą indywidualną) oraz stanu zdrowia.
Polecana literatura
ARCHITEKTURA - Murator - miesięcznik
Radziszewski E., Budowlane ABC. Poradnik prawny inwestora i użytkownika. Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich, 1995
Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS
jmichno0