1
Agent ochrony mienia i osób
Kod klasyfikacji: 515902
Rozdział klasyfikacji: Bezpieczeństwo i służby ochrony
Klasa klasyfikacji: Ochrona mienia i osób
Zadania i czynności
Głównym celem pracy agenta ochrony mienia i osób jest chronienie powierzonych mu obiektów bądź osób przed atakami z zewnątrz. Ochraniając konkretną osobę, agent zapobiega utracie przez nią zdrowia lub życia. Strzegąc mienia nie pozwala na jego kradzież lub zniszczenie. W zawodzie tym istnieje specjalizacja, choć pracownicy mogą zajmować się różnymi zleceniami.
Najliczniejszą grupę wśród agentów ochrony stanowią agenci ochrony mienia. Pilnują oni, aby na teren powierzonych ich opiece obiektów, takich jak: sklepy, fabryki, magazyny i składy towarów, parkingi, osiedla i szkoły nie dostały się osoby niepowołane. Strzegą obiektu przed włamaniem i kradzieżą jak również przed wszelkiego rodzaju zniszczeniem. Często współpracują z policją i strażą miejską. Są zobowiązani do odpierania ataków na chroniony obiekt, mogą także powiadomić o zagrożeniu grupę interwencyjną swojej agencji lub policję za pomocą urządzeń telekomunikacyjnych, takich jak telefon przewodowy lub komórkowy czy nadajnik krótkofalowy. Są uzbrojeni w broń gazową lub palną, jednak nie mają żadnych specjalnych uprawnień (takich jak policja) związanych z jej użytkowaniem. Za zranienie lub zabicie intruzów odpowiadają więc na zasadach kodeksu karnego i kodeksu wykroczeń, jak wszyscy obywatele. Pracują samodzielnie lub zespołowo w trzy, cztery- lub pięcioosobowych grupach, w których obowiązuje podział zadań i bezwzględne posłuszeństwo poleceniom kierownika grupy.
Druga liczna grupa, w omawianym zawodzie to agenci ochrony osób (ang. bodyguards). Ich zadaniem jest trwające 24 godzinny na dobę czuwanie nad bezpieczeństwem powierzonej ich opiece osoby - najczęściej osobistości życia publicznego lub szefa dużej firmy. Zadaniem agenta jest podążanie za tą osobą wszędzie, dokądkolwiek ona się udaje - a więc towarzyszenie jej zarówno podczas pracy jak i w czasie wolnym. Zadanie to należy wykonywać w miarę dyskretnie, stąd agenci ochrony osób rzadko noszą mundury. Muszą umieć dostosować się do każdej sytuacji, np. wmieszać się w uliczny tłum jak również „zniknąć” na eleganckim przyjęciu. Podobnie jak agenci ochrony mienia, często narażają własne życie i zdrowie podczas wykonywania swoich zadań, i tak jak oni, za użycie broni lub zranienie przeciwnika odpowiadają na ogólnych zasadach. Praca wiąże się nieraz z wielogodzinnym oczekiwaniem w samochodzie lub na ulicy, w różnych warunkach atmosferycznych, dlatego konieczna jest umiejętność znoszenia monotonii i odporność fizyczna.
Kolejna dziedzina pracy agentów ochrony mienia i osób to ochrona konwojów. Zadanie wykonywane jest na zlecenie firm ekspediujących wartościowe przesyłki - przeważnie chodzi o przewóz pieniędzy z i do banków. Agenci zajmujący się osłanianiem konwojów to zwykle zaufani, długoletni pracownicy agencji ochrony. Zobowiązani są posiadać broń palną (uzyskują specjalne zezwolenie na broń do konwojowania środków pieniężnych), choć za jej użycie odpowiadają na ogólnych zasadach kodeksu karnego i kodeksu wykroczeń. Do konwojowania używa się zwykle specjalnych pojazdów, choć zdarzają się również konwoje piesze. Agenci zajmujący się konwojowaniem pracują w grupie, w której panuje absolutna dyscyplina. Projekt organizacji konwoju, opracowany przez kierownika grupy, zatwierdza kierownictwo agencji ochrony. Zasady co do organizacji konwojów, ujęte są w specjalnym zarządzeniu prezesa NBP i stanowią jeden z głównych punktów kształcenia agenta.
Coraz powszechniejsze się staje zatrudnianie agentów ochrony mienia i osób do ochrony i zabezpieczenia imprez. Agenci pilnują wówczas porządku i spokojnego przebiegu uroczystości, koncertów, targów i przedstawień na zlecenie organizujących je firm. Interwencja może polegać na ustnym ostrzeżeniu osób zakłócających spokój i porządek, lecz w skrajnych przypadkach nawet na usunięciu niesfornych uczestników z terenu imprezy lub obezwładnieniu i przekazaniu policji. Praca wykonywana jest pieszo, w zasadzie bez możliwości użycia broni (dozwolone jest ewentualne sięgnięcie po pałki lub broń gazową), w mundurach agencji lub w strojach wg życzenia zleceniodawcy.
Środowisko pracy
materialne środowisko pracy
Praca agenta ochrony mienia i osób może być wykonywana w budynkach różnego rodzaju - zarówno w pomieszczeniach produkcyjnych jak i magazynach, biurach, sklepach, mieszkaniach, restauracjach i innych, także na wolnym powietrzu. Długotrwałe przebywanie pod gołym niebem naraża na uciążliwości związane z panującymi warunkami atmosferycznymi (wysoka lub niska temperatura, opady śniegu itp.). Występuje również ryzyko wypadków typu postrzał lub pobicie oraz zagrożenie związane z kontaktem z bronią i materiałami wybuchowymi.
warunki społeczne
Praca agenta ochrony mienia i osób jest samodzielna lub zespołowa. W tym ostatnim przypadku konieczna jest umiejętność współpracy w grupie oraz wykonywania przydzielonych jednostce zadań, jak również zachowanie dyscypliny i podporządkowanie się poleceniom kierownika grupy. Nie można samodzielnie zaplanować sposobu wykonania swoich zadań. Możliwości takie ma dowódca patrolu, ale tylko za zgodą swoich zwierzchników i inspektorów. Agenci ochrony porozumiewają się między sobą ustnie lub za pośrednictwem urządzeń telekomunikacyjnych, jak telefon komórkowy lub nadajnik krótkofalowy. Praca w zawodzie agenta ochrony mienia i osób, z samej swej natury, niesie ryzyko konfliktów podczas kontaktów z ludźmi.
warunki organizacyjne
Agent ochrony mienia i osób pracuje w czasie zmiennym, w systemie 12/24 godz. (12 godz. pracy i 24 odpoczynku) lub 24/48, czasem nawet 48/96 godz. Uprzywilejowani są agenci-konwojenci, którzy pracują w zależności od zlecenia, nie więcej niż 3 do 6 godz. na dobę. Praca agenta zależy od zlecenia, w przypadku agentów ochrony mienia i agentów ochrony osób jest to praca zmianowa. Agent wykonuje swą pracę zarówno w dzień, jak i w nocy, również w święta i w dni powszechnie wolne od pracy, wymagana jest więc dyspozycyjność. Nadzór bieżący nad wykonaniem zadań sprawuje kierownik grupy, nadzór okresowy - upoważnieni pracownicy agencji. Ze względu na nieprzewidywalność rozwoju sytuacji praca agenta ochrony mienia i osób nie ma charakteru zrutynizowanego. Agent może występować zarówno w roli kierownika grupy, jak i podwładnego. Może on także założyć własną firmę.
Agent w zasadzie nie odpowiada za szkody powstałe w czasie jego służby, którym nie zdołał zapobiec. Jednak agentowi ochrony mienia pracodawca może potrącić część zarobków na poczet wypłacanego przez firmę odszkodowania za szkody dokonane w mieniu strzeżonym przez tego agenta. Agent ochrony osób i zabezpieczenia imprez, jest odpowiedzialny za zdrowie i bezpieczeństwo ludzi, ma on więc szczególny obowiązek udzielenia im pomocy w razie zagrożenia.
Praca wymaga przemieszczania się, zwykle na małe odległości i w obrębie miejscowości, gdzie jest wykonywana. Na ogół nie ma konieczności dalszych wyjazdów. Agenci noszą mundury swojej agencji, oprócz tego są wyposażeni w kamizelki i hełmy kuloodporne. Mundur i całe wyposażenie, oprócz broni, dostarcza agencja.
Wymagania psychologiczne
Ze względu na charakter pracy agenta, której celem jest skuteczna ochrona osób lub obiektów przed atakami z zewnątrz, niezbędną cechą kandydata do pracy w tym zawodzie jest umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji oraz szybki refleks. Liczy się też opanowanie, odporność emocjonalna i umiejętność samokontroli. Często uratowanie życia cudzego lub własnego może zależeć od właściwej reakcji w czasie ułamków sekund. Pożądana jest również umiejętność koncentracji uwagi przez dłuższy czas na jednym zadaniu.
Ze względu na nieregularny i zwykle bardzo długi, bo ponad 12-godzinny czas pracy, niezbędna jest wytrzymałość na długotrwały wysiłek bez uczucia zbytniego zmęczenia i bez osłabienia zdolności reagowania w pożądany sposób.
Praca w grupie wymaga umiejętności podporządkowania się przełożonemu i nawiązywania kontaktu z pozostałymi członkami grupy, od ich współpracy zależy właściwe wykonanie zadania. Kierownik grupy, planujący rozdział konkretnych czynności między agentów ochrony, musi mieć umiejętności kierownicze, gdyż powinien on umieć zdobyć autorytet i posłuch podwładnych. Dla agenta ochrony osób i zabezpieczenia imprez niezwykle ważna jest podzielność uwagi - zdolność kontrolowania bodźców dochodzących z różnych stron jednocześnie.
Ze względu na posługiwanie się bronią, niezbędna jest dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa, ostrość wzroku (okulary obniżają znacznie szanse na zdobycie pracy w zawodzie) oraz zdolność widzenia o zmroku. Od tych cech może zależeć zdrowie i życie agenta, gdyż decydują one o odpowiednio wczesnym dostrzeżeniu niebezpieczeństwa. Praca agenta wymaga sprawności fizycznej, korzystne jest więc uprawianie sportu, a z przedmiotów szkolnych - zainteresowanie wychowaniem fizycznym oraz językami obcymi, których znajomość stanowi znaczny atut w czasie poszukiwania zatrudnienia.
Wymagania fizyczne i zdrowotne
Praca agenta ochrony mienia i osób zaliczana jest do prac lekkich; dominują w niej takie czynności motoryczne, jak stanie, chodzenie i siedzenie. Kandydat na agenta ochrony winien wyróżniać się przede wszystkim dużą sprawnością ruchową, co zapewnia dobrze rozwinięty układ kostno-stawowy i mięśniowy. Ponadto istotna jest silna budowa ciała, dająca przewagę w razie starcia wręcz. Przydatna jest również dobra sprawność narządu wzroku. Trudno znaleźć zatrudnienie osobom o słabym wzroku, słuchu, słabym sercu lub z nadciśnieniem. Istnieje bardzo ograniczona możliwość zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie
Do podjęcia pracy w zawodzie potrzebne jest wykształcenie minimum gimnazjalne, lecz dobrze widziane jest zawodowe lub średnie. Kwalifikacje zdobywa się na specjalnych kursach agentów ochrony mienia i osób przeprowadzanych przez wyspecjalizowane firmy lub agencje ochrony. Kursy takie trwają od 2 tygodni do 5 miesięcy i obejmują podstawowe wiadomości z zakresu prawa, pierwszej pomocy, organizacji ochrony osób, obiektów i konwojów, a także ćwiczenia strzeleckie i zajęcia z etyki agenta ochrony. Większość agencji wymaga zezwolenia na broń, które jednakże trudno uzyskać nie będąc stałym pracownikiem agencji. W związku z tym niewykluczone jest przyjęcie do pracy bez licencji na broń. Wskazane jest posiadanie prawa jazdy kat. B. Od kandydata na pracownika wymaga się badań psychotechnicznych oraz zaświadczenia o zdrowiu psychicznym. Pracodawcy preferują osoby młode (od 22 do 35 lat), mężczyzn z uregulowanym stosunkiem do służby wojskowej, nie karanych. Większe szanse na zdobycie pracy mają także osoby z doświadczeniem w podobnych zawodach, np. policjanta, żołnierza.
Możliwości awansu w hierarchii zawodowej
Możliwości awansu w zawodzie są bardzo ograniczone. Agent może zostać dowódcą patrolu lub inspektorem, bądź też założyć własną firmę.
Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych
W zawodzie mogą podjąć pracę osoby nawet do 50 roku życia, pod warunkiem ukończenia kursu agentów ochrony mienia i osób oraz mające doświadczenie w zawodach pokrewnych. Również w ich przypadku wymagany jest bardzo dobry ogólny stan zdrowia.
Polecana literatura
Vademecum agenta ochrony i detektywa, Praca zbiorowa pod red. Cz. Grzeszczyka:
Wydawnictwo Crimen S.C., Warszawa 1995
ABC agenta ochrony, Praca zbiorowa: Wydawnictwo Set, Warszawa 1994
Vademecum agenta ochrony i agencji ochrony, Praca zbiorowa pod red. E. Kedry:
Wydawnictwo Bellona, Gdańsk 1995
Komandos - miesięcznik ukazuje się od 1992
Nowicki Z.T. Jak chronić. Poradnik dla organizatora i agenta ochrony, Wydawnictwo BGW, Warszawa 1994
Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS
jmichno0