Dębski Rafał - Dotyk kata.pdf - Dębski Rafał - Zabr7

Dotyk kata

Dopadli mnie w ciemnym zaułku, gdzieś pomiędzy rozsypującą się szopą a odrapanym

kamiennym murem. Zdołałbym zapewne umknąć, gdyby nie kupa desek pomieszanych

z wapiennym gruzem, która znienacka przede mną wyrosła.

Dwóch opryszków natychmiast chwyciło mnie pod ramiona, wykręcając je aż do bólu,

a trzeci przysunął wykrzywioną złością twarz do mojej. Doleciał odeń cuchnący oddech

zepsutych zębów, zmieszany z wonią cebuli i gorzałki.

– Nie lubimy tutaj obcych! A osobliwie obcych przybywających tuż przed zmierzchem!

Wyszczerzył się w drwiącym uśmiechu. Widywałem w życiu różne obrzydliwe rzeczy,

ale ta ospowata gęba z poczerniałymi pieńkami zębów mogła przyprawić o mdłości.

– Obszukaj go, Wojtek – poradził ten, który trzymał mnie z lewej. – Sprawdź sakwę.

– Milcz, Kusy! Na to będzie czas później. Czego tutaj szukasz, przybłędo?

Przełknąłem ślinę. Miałem chęć napluć w tę wstrętną fizjonomię. Cóż takiego im

uczyniłem, że chcą mnie skrzywdzić?

– Przybyłem do Akademii...

Natychmiast mnie puścili, odskoczyli jak oparzeni.

– Brać go, durnie! – wrzasnął ospowaty Wojtek. – Już za późno! Dotykaliście gada tak

czy siak!

Zanim zdążyłem cokolwiek uczynić, znowu trzymali mnie w bolesnym uścisku.

– Do Akademii chcesz? A zabiłeś już kogo?

Patrzyłem prosto w kaprawe oczy herszta prześladowców. Niech sam przeczyta

odpowiedź w moich źrenicach.

– Pewnie – sapnął. – Inaczej nie szukałbyś tej przeklętej szkoły! Musiałeś już zabić!

Nie wiedziałem, czy to dobrze, czy źle, że doszedł do takiej konkluzji. Czy w ogóle

istnieje w tej sytuacji coś, co można uznać za okoliczność pomyślną. W jego źrenicach

dostrzegłem charakterystyczny błysk. Od samego początku zamierzał mnie zabić,

czegokolwiek bym nie powiedział, czegokolwiek bym nie uczynił i to wcale nie dlatego,

że chciałem odnaleźć Akademię, ale po prostu ze zwykłej żądzy mordu, chciwości

i dzikiej nienawiści dla wszystkiego, co nieznane.

– Trza zmazać hańbę! – rzekł do towarzyszy. – Dotknęliście niedotykalnego! Położyliście

dłonie na tym, kogo nie można musnąć nawet skrajem płaszcza, komu nie wolno

pozwolić nastąpnąć na swój cień. Tylko krew może spłukać owo przekleństwo. Krew

i modlitwa! Módlcie się, gdy będę dokonywał oczyszczenia. Potem pójdziemy do

kapelana, żeby nas rozgrzeszył! I nie patrzcie teraz na tego biedronia, bo jaki urok gotów

rzucić.

Moi prześladowcy zaczęli mamrotać „Ojcze nasz”, a ospowaty sięgnął za pazuchę.

W zapadającym mroku błysnął zdobiony, długi sztylet, pewnie łup z jakiegoś rabunku.

Wojtek wykrzywił usta w uśmiechu okrutnym i zimnym jak stal, którą zamierzał

przeszyć moje serce. Słowa modlitwy mieszały się w upiornym tańcu z powietrzem

cuchnącego zaułka, zdawały się krwawo odbijać w mętnym blasku ostrza.

Zerknąłem na boki. Mężczyźni mamroczący modlitwę ujęli mnie jeszcze mocniej,

wpatrując się w połyskującą klingę. Ten nazywany Kusym oblizał szybko wargi.

Wyglądał na takiego, któremu widok krwi sprawia przyjemność większą niż obcowanie

z niewiastą.

– My tu nienawidzimy katowskich pachołków – mruknął ospowaty. – My tu tępimy

katostwo! Dowiedz się o tym, nim zdechniesz.

Wypuściłem ze świstem powietrze, zwisłem bezwładnie, głowa poleciała do przodu.

– Słaby coś jak na ich ucznia – rzekł Kusy. – Omdlał.

– Może nie zabił nikogo wcale, ino przyszedł tylko po nauki – odezwał się ten drugi.

– Do Akademii przychodzą tylko tacy, co już powąchali rzemiosła! Tak mówił mój

ojciec!

– Głupiś! Mój zaś prawił, że zdarza się też inaczej!

– Sameś głupi!

Musiałem im zacząć ciążyć, bo przełożyli dłonie głębiej pod pachy. Na to właśnie

czekałem.

– Trzymajcie mocno, durnie! – krzyknął Wojtek.

Jednak było za późno. Stało się dla nich za późno już w tej chwili, w której ospowaty,

zamiast natychmiast wbić mi nóż między żebra, zaczął słuchać sprzeczki kompanów.

Stanąłem nagle mocno na nogach. Moi prześladowcy, zaskoczeni, rozluźnili chwyt,

zachwiali się, wytrąceni z równowagi zdecydowanym ruchem. Z całych sił machnąłem

rękami w przód. Polecieli bezwładnie, niczym kukły, by spotkać się tuż przede mną

i zderzyć głowami. Rozległ się ohydny trzask, a po chwili obaj leżeli na ziemi.

Ospowaty Wojtek wydał z siebie przeciągły jęk, odwrócił się na pięcie i pędem ruszył

w stronę wyjścia z zaułku. W prześwicie między murami pojawiła się nagle ciemna,

zakapturzona postać. Uciekający dostrzegł ją w ostatniej chwili. Nie zdążył się

zatrzymać, wpadł na tamtego. Zakapturzony wykonał krótki ruch ręką. Doleciało mnie

ciche chrupnięcie i mój prześladowca osunął się na ziemię z dziwnie wykręconą głową.

Groźna postać ruszyła w moim kierunku. Odetchnąłem głęboko. Przyjaciel czy wróg?

Mistrz Eustachiusz przestrzegał mnie, że w tym dziwnym mieście nigdy nie mogę być

pewien. Jedno było dla mnie jasne – w starciu z tym człowiekiem nie miałem żadnych

szans.

Stanął przede mną, odrzucił kaptur. Ujrzałem siwe, długie włosy i błyszczące

w pomarszczonej twarzy, głęboko osadzone oczy.

– Szukasz Akademii? – zapytał.

Głos miał chropawy, wysoki. Zbyt wysoki jak na tak potężną postać. Skinąłem tylko

głową.

– W takim razie chodź za mną.

Widząc, że nadal stoję, strzepnął niecierpliwie dłonią.

– Bierz sakwę i chodź! W mieście Bieczu chadza się o tej porze przy szabli i z nabitym

bandoletem lubo w silnej grupie. Musisz mi zaufać. Tak, wiem, nauczono cię, że

małodobry nie ufa nikomu, jednak dziś uczynisz wyjątek! Chyba że masz lepszy koncept.

***

– Od dziś to będzie twój dom. – Bartosz rzucił tobołek na pryczę. – Nie patrz tak. Każdy

nowy dostaje podobną celę. Nie ma się na co oburzać. Od chwili, kiedy Mistrz Wojciech

wprowadził cię przez klauzurę, musisz poddać się naszym obyczajom.

Jednak mnie już nie w głowie były skargi. Bowiem w tej chwili rozległ się triumfalny

pisk. Ujrzałem stado szczurów skłębionych na mojej sakwie. Było ich ze dwadzieścia

albo i więcej! Postąpiłem krok naprzód, chcąc je odegnać, jednak Bartosz mnie

powstrzymał.

– Zostaw! Nie wolno płoszyć szczurów! Masz w torbie jedzenie? Zabronionym jest

trzymać w celi własną spyżę i napitki!

– Nie wiedziałem...

– Teraz wiesz! W celi należy oddawać się rozmyślaniom i nauce. A te stworzenia

dopilnują, żebyś nie miał innych pokus.

Z odrazą obserwowałem lśniące szare futerka i łyse różowe ogony. Ostre zęby bezlitośnie

cięły skórę sakwy.

– I nie patrz na nie z takim obrzydzeniem. Szczur to najlepszy przyjaciel kata. Jeszcze się

o tym przekonasz.

Zwierzęta dotarły wreszcie do chleba i kawałka wędzonej słoniny. Zagryzłem wargi.

Dopiero teraz, patrząc, jak ucztują, uświadomiłem sobie, jak w istocie jestem głodny. Od

poprzedniego wieczora nie miałem nic w ustach. Nie było czasu na jedzenie.

– To dzięki nim Akademia jest bezpieczna – ciągnął mój przewodnik. – To one sprawiają,

że władza musi nas tolerować, a spora część podatków spływa do kasy Zgromadzenia.

– Nie rozumiem...

– Zrozumiesz. Już niebawem, kiedy nadejdzie czas ofiary. A teraz powinieneś zapoznać

się bliżej ze swoimi podopiecznymi. Musisz pozyskać ich miłość, a w tym celu nie

można żałować niczego, nawet krwi.

Rozejrzał się, jakby czegoś szukał.

– Co znaczą twoje słowa? – spytałem.

– Niepokoisz się? – przywołał na twarz lekki uśmiech. – Ten, kto ma szafować cudzą

krwią, musi się najpierw nauczyć upuścić własnej. O, jest!

Podszedł do stolika w rogu, przyniósł stamtąd niewielką miseczkę. Potem sięgnął do

mieszka ukrytego w fałdach szaty, wyjął zeń jakieś zawiniątko. Powoli, obserwując mnie

uważnie, rozwijał lśniącą skórę. W tej samej chwili, w której zobaczyłem niewielkie

ostrze, doleciał mnie dziwny i ostry, ale przyjemny zapach nieznanych ziół.

– Podwiń rękaw – rozkazał.

Cofnąłem się pół kroku. Już drugi raz w ciągu jednego dnia ktoś wydobył przeciwko

mnie broń!

– Nie pamiętasz, co mówił Mistrz Romuald na klauzurze? Masz mnie słuchać we

wszystkim! Nie uczynię ci krzywdy. Gdyby chodziło o twoją śmierć, czyż nie

pojmalibyśmy cię tuż za bramą, by dokonać swego?

Na pewno miał słuszność, jednak nie do końca zdołał mnie uspokoić. Niemniej

podwinąłem rękaw bez protestów.

– Wspaniałe żyły – mruknął z podziwem. – Jak postronki. A mięśnie niby węzły na

grubej linie. Gdzieś tak wyćwiczył ciało?

– Mistrz Eustachiusz nie szczędził mi trudów. Zawsze powtarzał, że ten, kto się para

katowskim rzemiosłem, musi być sprawniejszy od innych.

– Mistrz Eustachiusz. – W głosie Bartosza znowu zabrzmiał podziw. – Miałeś wiele

szczęścia, żeś go napotkał. U nas opowiadają o nim legendy. Ponoć tak jest biegły, że

potrafi oskórować skazańca, nie roniąc kropli krwi... A właśnie – ocknął się

z zamyślenia. – Krew! Szczury powinny się jej wreszcie napić. Musisz im dać spróbować

posoki, aby cię przyjęły.

Wzdrygnąłem się.

– No już, Jakubie! Ja potrzymam naczynie, a ty sam dokonaj nacięcia. Nie bój się,

brzeszczot jest czysty, wygotowany i przelany najmocniejszą okowitą, żeby rana się nie

paprała. Uważaj, bo został bardzo wyostrzony!

Ujął miseczkę w obie dłonie i podstawił pod moje wyciągnięte ramię. Posłusznie

przeciągnąłem nożykiem po skórze. Rzeczywiście był ostry. Otworzył ranę o wiele

większą niż zamierzyłem. Siknęła krew, kilka kropelek osiadło na twarzy Bartosza.

– Przepraszam...

– Nie szkodzi. – Uśmiechnął się, oblizując z warg mokrą czerwień. Zadrżał przy tym,

jakby przeszedł go dreszcz niepohamowanej rozkoszy. Nagle zesztywniał, spoważniał

i spojrzał na mnie z dziwnym błyskiem w oczach. Z niechęcią? To było coś więcej niż

niechęć.

Pomyślałem, że chyba nie dam rady go polubić. Było w nim coś, co przywodziło na myśl

brud i odór lochów. Krew spływała do naczynia. Kiedy wypełniła je do połowy, Bartosz

wyjął pas lnianej materii.

– Opatrz nacięcie. A potem postaw miskę na ziemi i zobacz, co się zdarzy.

Ciasno owinąłem ranę. Czułem, jak krew wciąż sączy się z podciętej żyły. Wziąłem

miskę z rąk towarzysza, postawiłem na podłodze. W tej samej chwili szczury przerwały

buszowanie w zmasakrowanej torbie. Oczekiwałem, że teraz rzucą się równie

gwałtownie na nowy łup, jednak zamiast tego spojrzały na mnie ich małe, mądre ślepia.

Ze zdumieniem obserwowałem, jak po kolei, zapewne według starszeństwa, zeskakują

z pryczy i podchodzą do miseczki. Każdy wypijał tyle krwi, ile mu się należało, tak, aby

wystarczyło dla wszystkich. Kiedy ostatni skończył wylizywać naczynie, Bartosz

otworzył drzwi.

– Teraz już jesteś bezpieczny. Wystarczy, że od czasu do czasu, ale przynajmniej raz na

tydzień ofiarujesz im nieco posoki, by cię kochały i w razie potrzeby ostrzegły przed

niebezpieczeństwem. Teraz odpocznij. Jutro czeka cię spotkanie z Mistrzem Rektorem.

Rzucił jeszcze złe spojrzenie, zanim wyszedł. Rozejrzałem się po celi. Szczury znikły. Na

pryczy leżała podarta w strzępy sakwa. Nagle poczułem, jak bardzo jestem zmęczony.

Zapragnąłem zasnąć, nie zważając nawet na straszliwe ssanie w żołądku.

Niewiele myśląc, zrzuciłem na deski podłogi zrujnowane resztki skromnego dobytku, by

lec bezwładnie. Natychmiast zasnąłem. Czułem jeszcze, jak szczury wpełzają na łóżko,

potem mojej twarzy dotknęły ciekawe pyszczki, policzek owiały szybkie, łaskoczące

oddechy. Ale nawet to nie było w stanie przeszkodzić mi zapaść w głęboki, ciężki sen.

***

Mistrz Rektor okazał się niepozornym staruszkiem. Inaczej niż pozostali, których

widziałem do tej pory w Akademii, nie nosił na głowie kaptura. W wełnianej,

zniszczonej opończy mógłby uchodzić za proszalnego dziada. Jednak już po chwili

wnikliwej obserwacji można było w nim dostrzec drzemiącą wielką moc, coś, co kazało

z szacunkiem patrzeć na pochyloną postać. W dłoni trzymał list polecający, który dał mi

na pożegnanie Eustachiusz.

– Skoro pomyślnie przeszedłeś pierwszą próbę – zaskrzypiał cichym, łamiącym się

głosem – możemy chyba rozpocząć edukację... Czy chcesz o coś spytać?

– Tak, czcigodny panie – odparłem nieśmiało. – O jakiej próbie mówisz?

– Drogi chłopcze, skoro tej nocy nie zagryzły cię szczury, to znaczy, że zostałeś przyjęty

i możesz podjąć nauki w Akademii.

Zrobiło mi się zimno.

– Nie wiedziałem, że mogą mi wyrządzić krzywdę. Bartosz zapewniał...

– A co miał powiedzieć? Żebyś uważał? Wtedy być może przetrwałbyś noc, walcząc ze

zwierzętami, jednak cóż by była warta taka próba? Pamiętaj o głównej zasadzie naszej

uczelni i naszego fachu. Nie ufaj nigdy, nikomu i niczemu! Jeśli pojmiesz żonę i będziesz

miał z nią potomstwo, nie możesz zaufać ani małżonce, ani dzieciom! Rodzina może cię

zdradzić tak samo jak każdy. Sam siebie nawet możesz zdradzić, nie ufaj więc i samemu

sobie. Jeszcze coś?

– Słyszałem, że nie wolno nam wychodzić poza mury Akademii. Nie wiem jednak

dlaczego.

– To powinien wyjaśnić ten, kogo przydzielono ci za przewodnika. Jednak, jak zwykle,

zaniedbał swoich obowiązków. Nie obawiaj się, spotka go za to kara...

– Ale ja... nie chcę, żeby on przeze mnie...

– Dość, chłopcze! Nie ujmuj się za nikim, bo i za tobą nikt obstawać nie będzie.

Powtarzam, kat musi wiedzieć, że jest sam, tylko od siebie zależy i na siebie jedynie

może liczyć! A swoje obowiązki ma wykonywać rzetelnie i do końca! Jeśli ktoś, jak my,

sam nie ma prawa okazywać współczucia ni miłosierdzia, niechże i od innych go nie

wygląda. Tego was tutaj chcemy nauczyć. A wychodzić nie wolno, gdyż zarówno

ludność Biecza, jak władze miejskie i nawet sam książę nienawidzą nas gorzej diabłów.

Jawnie nic nie uczynią, jednak ludzie wiedzą, że po cichu można otrzymać od niektórych

możnych panów czy kupców sowitą nagrodę za zabicie kata. Czy to ucznia, czy Mistrza.

Dzięki nam kwitnie tutejszy handel, który onegdaj omal nie upadł z powodu grasujących

w okolicach band rzezimieszków. Gdyby nas brakło, zagrożenie powróci, bo wśród

miejscowej ludności chętnych na łatwy zysk szukać by długo nie trzeba, a jednak nas

nienawidzą... Co do wypraw poza Akademię, to jeśli się zasłużysz jak należy, będziesz

miał prawo wyjść, ale jedynie pod opieką Mistrza i tylko po zmroku. Czy Eustachiusz,

nim cię tu przysłał, nie uprzedzał, że zasady Akademii są bardzo surowe?

– Uprzedzał.

Mistrz Rektor skinął z zadowoleniem głową.

– Zatem od dzisiaj przystąpisz do nauki. Czytać i pisać umiesz?

– Umiem. Mistrz Eustachiusz wyuczył mnie tej sztuki na samym początku.

– Bardzo dobrze. Zatem tę kwestię mamy za sobą. Trzeba ci wiedzieć, że niewielu

przybywa do nas z ową rzadką umiejętnością. Ba, z przykrością muszę stwierdzić, że

wielu naszych wyzwolonych magistrów bardzo prędko o niej zapomina. Zresztą

nieważne, Jakubie. Teraz udasz się do Mistrza Ludwika na zajęcia post mortem . Będziesz

na początek terminował na martwych ciałach.

***

– Nic nie szkodzi, chłopcze – rzekł spokojnie Mistrz Ludwik.

Stałem w rozkroku nad wielką kadzią i wymiotowałem. Zwyczajny odór surowizny nie

przyprawiał mnie o mdłości. Kiedy byłem u Eustachiusza, zdążyłem do tego

przywyknąć. Ale bliskość rozkładającego się trupa okazała się nie do zniesienia.

– Chyba nie zdarzył mi się uczeń, który by nie dostał torsji na początku tych zajęć.

– Nie wiedziałem – wykrztusiłem z wysiłkiem – że w tym fachu można mieć do

czynienia z czymś podobnym.

– Zdarza się. Czasem na zlecenie władz trzeba wykopać i obejrzeć trupa, a wtedy

porządny kat nie ma prawa okazać słabości. Musisz po prostu do tego przywyknąć.

Dlatego na resztę dnia i dzisiejszą noc pozostaniesz tutaj, zamknięty z naszym

przyjacielem nieboszczykiem.

Zacisnąłem szczęki. Miałem ochotę zaprotestować, prosić o zmiłowanie, odroczenie tego

przeżycia. Jednak wiedziałem, że zda się to na nic. Każdy z uczniów musi przez to

przejść. Następna próba.

– Zostawię światło. W ścianach, jak widzisz, są łuczywa. Masz je także gotowe do

użytku w kolumnach nad katafalkiem. Możesz je zapalić i przyjrzeć się dokładnie

rozkładowi, jakiemu ciało ulega po śmierci. To daje do myślenia, chłopcze. Na tacy przy

drzwiach znajdziesz coś do jedzenia i picia.

Zostałem sam. Nie miałem zamiaru zbliżać się do cuchnącej postaci bliżej niż to

konieczne. Skoro trzeba przeżyć ten czas, trudno! Jeść i pić też na pewno nie będę. Przy

takim smrodzie!

Usiadłem jak najbliżej ściany, starając się nie patrzeć w kierunku kamiennego katafalku.

Jednak wzrok sam podążał w tamtą stronę, przyciągany straszliwym widokiem.

Ciekawość okazywała się powoli silniejsza niż wstręt. Ciekawość czy raczej strach?

Z początku trudno było odpowiedzieć, ale jednak chyba... tak, strach... Wiedziałem

z jednej strony, że przed sobą mam tylko martwe ciało, z drugiej jednak jest coś

niepokojącego w tym, że zostaje się samemu w głębokich podziemiach, w towarzystwie

gnijącego trupa. Wyglądał jak upstrzona paskudnymi plamami góra, wzdęty i cuchnący.

Przytłaczał swoją nieobecną duchowo trupią obecnością. Bałem się poruszyć, a nawet

głębiej odetchnąć, by hałasem nie obudzić przypadkiem tego okropnego zjawiska. Nie

wiem, ile czasu tak siedziałem. W każdym razie nogi porządnie mi zdrętwiały. Nie! –

powiedziałem sobie wreszcie, nie możesz tkwić w bezustannym lęku! Pewnie wielu

przed tobą musiało przeżyć taką próbę i wyszło z niej zwycięsko. Wstań przynajmniej!

Kiedy się podniosłem, czułem w stopach bolesne mrowienie. Podskoczyłem kilka razy.

Dębski Rafał - Dotyk kata.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: