Barnes Julian - Historia swiata w 10 i pol rozdzialach.pdf - Barnes Julian - Zabr7

Julian Barnes

HISTORIA

ŚWIATA

dziesięciu i pół

rozdziałach

Przełożył Tomasz Bieroń

Rozdział pierwszy

PASAŻER NA GAPĘ

Behemoty umieścili w ładowni wraz z nosorożcami, hipopotamami i słoniami. Decyzja,

by wykorzystać je jako balast, była rozsądna, ale możecie sobie wyobrazić, jaki panował

smród. A nie było komu uprzątnąć łajna. Mężczyźni byli przemęczeni zmianowym systemem

karmienia, a ich kobiety, które spod ognistych języków pachnideł wionęły równie okropnie co

my, były o wiele za delikatne. O ile więc łajno miało w ogóle zostać uprzątnięte, musieliśmy

zrobić to sami. Co kilka miesięcy podnoszono klapę na pokładzie rufowym i wpuszczano

skrzydlate służby oczyszczania. To znaczy najpierw trzeba było wypuścić smród (a do

podnoszenia klapy nie było zbyt wielu ochotników). Dopiero wtedy sześć czy osiem mniej

brzydliwych ptaków przez jakąś minutę ostrożnie polatywało nad lukiem, by wreszcie dać nura

do środka. Nie pamiętam, jak się te ptaki nazywały — ani jedna z par już nie istnieje — lecz

wiecie przecież, o jakie stworzenia mi chodzi. Czy widzieliście kiedyś hipopotamy z otwartymi

paszczami i radosne ptaszki dłubiące dziobkami w ich zębach jak sumienni dentyści?

Wyobraźcie sobie ten sam obrazek, tylko na większą skalę. Nie powiem, żebym był

przewrażliwiony, ale na myśl o tym, co dzieje się pod pokładem, nawet mnie przechodziły

ciarki: krzywo patrzące monstrualne bestie stoją rzędem i poddają się zabiegom kosmetycznym

w kanale ściekowym.

Na początek trzeba powiedzieć, że w Arce panowała ścisła dyscyplina. Nie tak jak w

tych zabawkach z malowanego drewna, które być może pamiętacie z dzieciństwa — szczęśliwe

parki spoglądające z ukontentowaniem sponad barierek swych superkomfortowych, porządnie

odczyszczonych boksów. Nie, nie wyobrażajcie sobie jakiejś wycieczki statkiem po Morzu

Śródziemnym, na której gra się leniwie w ruletkę, a na kolację wszyscy schodzą w strojach

wieczorowych — na Arce tylko pingwiny chodziły we frakach. Pamiętajcie o jednym: była to

podróż długa i niebezpieczna, pomimo że niektóre reguły zostały ustalone z góry. Pamiętajcie

też, że mieliśmy na pokładzie całe królestwo zwierzęce — czy umieścilibyście gepardy o skok

od antylop? Niezbędne było wprowadzenie pewnego reżimu, toteż uznaliśmy za smutną

konieczność podwójne rygle przy bramkach, inspekcje boksów i ciszę nocną. Niestety były

również dyscyplinarki i cele odosobnienia. Góra miała obsesję gromadzenia informacji i

niektórzy z pasażerów chętnie podjęli się roli donosicieli. Z przykrością powiadamiam, że

zwierzanie się władzom było w pewnych okresach powszechnie praktykowane. Oj, nie była ta

nasza Arka rezerwatem przyrody. Czasem bardziej przypominała karcer.

Zdaję sobie oczywiście sprawę, że rzecz jest rozmaicie przedstawiana. Wasz gatunek

ma dość często przytaczaną wersję, która nawet sceptykom nadal mąci w głowach, a i same

zwierzęta upowszechniają różne sentymentalne mity. No bo i po co mają się przeciw tym

mitom buntować, skoro zostały w nich potraktowane jak bohaterowie, skoro mogą z dumą

wywieść swą rodzinną genealogię prościutko od Arki? Zostały wybrane, stawiały czoło

przeciwnościom i przeżyły — to normalne, że wolałyby zapomnieć o niektórych mniej

chlubnych epizodach. Na mnie jednak nie ciążą żadne tego rodzaju ograniczenia. Nie zostałem

wybrany, a nawet, podobnie jak wiele innych gatunków, zostałem wręcz odrzucony. Byłem

pasażerem na gapę, przeżyłem, po czym zbiegłem (a zejście z Arki nie było łatwiejsze niż

zamustrowanie się) i obecnie mojemu gatunkowi doskonale się powodzi. Żyję trochę na uboczu

społeczności zwierzęcej, która nadal organizuje nostalgiczne spotkania weteranów. Jest nawet

Klub Wilków Morskich skupiający gatunki, które nie cierpiały na najmniejsze choćby

przejawy choroby morskiej. Gdy przypominam sobie Podróż, nie mam wobec nikogo poczucia

zobowiązania; ostrości spojrzenia nie zakłóca mi wazelina wdzięczności. Mojej wersji możecie

zaufać.

Domyśliliście się, jak sądzę, że Arka była więcej niż jednym statkiem? Nazwę tę

nadaliśmy całej flotylli (trudno byłoby upchać całe królestwo zwierzęce na jednostce długości

zaledwie trzystu łokci). Padało przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy? Oczywiście, że nie —

to byłaby najzwyklejsza w świecie angielska słota. Nasi meteorolodzy mówią o osiemnastu

miesiącach. I trwały wody nad ziemią przez sto i pięćdziesiąt dni? Jak na moje rachuby to ze

cztery lata. I tak dalej. Wasz gatunek nigdy sobie nie radził z datami, co przypisuję waszej

dziwacznej obsesji na punkcie wielokrotności siódemki. Na początku Arka składała się z ośmiu

jednostek: na przedzie galeon Noego holował statek — magazyn, następnie cztery trochę

mniejsze statki, na każdym z nich funkcje kapitanów pełnili synowie Noego, a z tyłu, w

bezpiecznej odległości (gdyż rodzina była przesądna na punkcie chorób) płynął statek —

lazaret. Ósma jednostka była dla nas z początku nieco tajemnicza: mały, zrywny siup z

filigranowymi dekoracjami w drzewie sandałowym wzdłuż całej rufy, który kurczowo trzymał

się arki Chama. Jeśli podejść od zawietrznej, w nozdrza uderzały czasem dziwne wonności; w

niektóre noce, gdy sztorm przycichał, dała się słyszeć skoczna muzyka i gromki śmiech. Hałasy

te były dla nas zaskoczeniem, gdyż sądziliśmy, że żony wszystkich synów Noego były

bezpiecznie ulokowane na okrętach swych małżonków. Jednakże ten wonny, pełen wesela

statek okazał się niezbyt krzepki: nagły podmuch wiatru posłał go na dno, a Chama na szereg

tygodni ogarnęła melancholia.

Kolejną stratą był statek-magazyn. W pewną bezgwiezdną noc wiatr zelżał i wachtowi

zapadli w odrętwienie. Rankiem za okrętem flagowym Noego wlókł się jedynie kawałek grubej

cumy, którą przegryzło jakieś stworzenie obdarzone ostrymi siekaczami i umiejętnością

wczepiania się w mokre liny. Oczywiście winnych pociągnięto do odpowiedzialności i był to

bodaj pierwszy przypadek, że cały gatunek poszedł za burtę. Niedługo potem przepadł

statek-lazaret. Przebąkiwano, że wydarzenia te były ze sobą powiązane, że żona Chama —

której nie zbywało na łagodnym usposobieniu — postanowiła zemścić się na zwierzętach, gdyż

wraz ze stakiem-magazynem poszedł ponoć na dno cały dorobek jej życia — stosy

haftowanych makatek. Nic jednak nie zostało nigdy dowiedzione.

Zdecydowanie największą katastrofą była wszakże śmierć Waradiego. Wszyscy znacie

Chama, Sema i tego trzeciego na J, ale imię Waradi nic wam nie mówi, prawda? Był

najmłodszym i najsilniejszym spośród synów Noego, a to oczywiście nie przysparzało mu w

rodzinie popularności. Miał również poczucie humoru, a przynajmniej dużo się śmiał, co

waszym zdaniem na jedno wychodzi. Tak, Waradi był zawsze pogodny. Często paradował po

nadbudówce z papugą na ramieniu, a czworonogi klepał czule po zadach, na co reagowały

przyjacielskim ryknięciem. Mówiono też, że jego arka rządzona była mniej tyrańską ręką niż

inne. Ale tak to już bywa — pewnego ranka po przebudzeniu stwierdziliśmy, że statek

Waradiego zniknął z horyzontu, zabierając ze sobą jedną piątą królestwa zwierząt. Myślę, że

spodobałby się wam symurg, ze swą srebrzystą główką i pawim ogonem, lecz ptak ten, który

gnieździł się na Drzewie Wiadomości, okazał się równie bezsilny wobec morskich fal, co

srokata mysz polna. Starsi bracia Waradiego złożyli wszystko na karb kiepskiej nawigacji.

Mawiali, że Waradi spędzał zbyt wiele czasu pospolitując się z gadziną. Sugerowali nawet, że

Bóg go pokarał za jakiś bliżej nieokreślony występek, którego się dopuścił jako

osiemdziesięciopięcioletni brzdąc. Jednakże niezależnie od tego, co się naprawdę kryło za

zniknięciem Waradiego, była to dla waszego gatunku niepowetowana strata. Jego geny bardzo

by się wam przydały.

Jeśli o nas chodzi, to cały ten interes z Podróżą rozpoczął się od tego, że kazano nam się

stawić w określonym miejscu o określonym czasie. Wtedy po raz pierwszy usłyszeliśmy o tym

przedsięwzięciu. O całym tle politycznym nie mieliśmy zielonego pojęcia. Gniew Boga wobec

jego własnego stworzenia był dla nas czymś nowym, czymś, w co zostaliśmy niechcący

wplątani. Bo przecież nas trudno o cokolwiek winić (nie daliście się chyba nabrać na historię z

wężem, co? — była to tylko wredna propaganda Adama), a jednak musieliśmy ponieść równie

ciężkie konsekwencje — całe gatunki miały zostać starte z powierzchni ziemi, nie licząc jednej

pary rozrodczej. Na domiar złego parka ta miała wypłynąć na pełne morze pod nadzorem

zapijaczonego drania, któremu już dawno stuknęło sześć wieków.

Rozesłali więc wici. Charakterystyczne jest jednak, że nie powiedzieli nam całej

prawdy. Rzecz w tym, że ze zwierząt zamieszkałych w pobliżu pałacu Noego (o, nie był to

człowiek ubogi) nie można było dobrać odpowiedniej pary z każdego gatunku, wobec czego

zmuszeni byli przeprowadzić kampanię reklamową, a następnie wyselekcjonować najlepsze

pary z tych, które się stawiły. Aby nie wywołać masowej paniki ogłosili współzawodnictwo

dwuosobowych zespołów — coś w rodzaju konkursu piękności plus teleturniej plus zawody

sportowe — i polecili uczestnikom, aby pojawili się przy bramie rezydencji Noego przed

oznaczoną datą. Możecie sobie wyobrazić, jakie powstały problemy. Po pierwsze nie wszyscy

mają żyłkę współzawodnictwa, więc prawdopodobnie przybyły tylko jednostki najbardziej

zażarte. Zwierzęta, które nie umiały czytać między wierszami stwierdziły po prostu, że nie

mają ochoty na wycieczkę luksusowym statkiem dla dwojga z pokryciem wszelkich kosztów,

obejdzie się. Noe i jego podwładni nie wzięli również pod uwagę, że niektóre gatunki w

pewnych porach roku ulegają hibernacji, nie mówiąc już o bardziej oczywistej kwestii, że jedne

zwierzęta przemieszczają się wolniej niż inne. Był na przykład pewien leniwiec, któremu z

niczym się w życiu nie spieszyło — wspaniałe stworzenie, mogę za niego osobiście ręczyć —

który ledwo co zdołał zwlec się z drzewa, gdy poniósł śmierć w wielkiej topieli pomsty bożej.

Jak wy to nazywacie — dobór naturalny? Ja bym to nazwał organizacyjną amatorszczyzną.

Bo pod względem organizacyjnym wszystko się, szczerze mówiąc, sypało w rękach.

Noe stale miał opóźnienia w budowie ark (a sytuacja jeszcze się pogorszyła, gdy rzemieślnicy

zdali sobie sprawę, że jest za mało koi, aby wszyscy z nich się zabrali), w związku z czym zbyt

mało uwagi poświęcono zaciągowi zwierząt. Pierwsza w miarę reprezentacyjna para była

przepuszczona bez dalszych ceregieli — najwyraźniej taki przyjęto system. Analizy rodowodu

przeprowadzano niezwykle pobieżnie. No i oczywiście choć przyrzekli, że zabiorą dwoje

przedstawicieli każdego gatunku, to kiedy przyszło co do czego...

Niektóre stworzenia były po prostu Nie Chciane w Podróży. Tak było z nami, toteż

byliśmy zmuszeni jechać na gapę. Odeszło z kwitkiem mnóstwo innych zwierzaków, które

posiadały prawnie niezbite dowody odrębności gatunkowej. Niestety, takich już mamy,

mówiono im. No bo jakąż różnicę robi tych kilka dodatkowych prążków na ogonie czy

krzaczaste kosmyki wzdłuż grzbietu? Takich już mamy. Bardzo nam przykro.

Wiele wspaniałych zwierząt przybyło bez pary i nie można ich było zabrać. Zdarzały się

rodziny, które nie chcąc rozłąki z potomstwem wybierały wspólną śmierć. Przeprowadzano

badania medyczne, często brutalnie inwazyjnej natury. Jak noc długa, na zewnątrz częstokołu

Noego unosił się skowyt odrzuconych. Wyobrażacie sobie, jaka zapanowała atmosfera, gdy

wreszcie dotarło do nas, po co naprawdę zostaliśmy zaproszeni do wzięcia udziału w tym

Barnes Julian - Historia swiata w 10 i pol rozdzialach.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: