Coma.
Śpiączka( z ang. Coma) jest jednym ze stanów funkcji mózgu. Ludzki mózg znajdować się może na różnych poziomach świadomości. Każdy poziom nie ma „ostro” wyznaczonych granic i najczęściej jest mieszanką sąsiadujących poziomów. W najwyższym poziomie świadomości umysł jest spostrzegany jako czujny, ostry, analityczny, odpowiadający na zmienne bodźce otoczenia. Poprzez łagodne schodzenie ze świadomością do niższych poziomów, mózg nasz coraz mniej reaguje na bodźce z otaczającego go środowiska. W najniższym poziomie funkcji, mózg jest w stanie śpiączki. Jest to ostatni stan przed śmiercią. Stan śpiączki powstaje zazwyczaj nagle(uraz, np. stłuczenie pnia mózgu), z pominięciem faz etapowych. Wychodzenie ze śpiączki jest procesem wieloetapowym i zazwyczaj długotrwałym. Śpiączka jest przedłużanym stanem nieświadomości . Nieświadomość jest brakiem oceny albo reakcji na bodziec . W śpiączce wyróżniamy dwa pojęcia:
1 . ) Reaktywność :
- - reaktywność odnosi się do wrodzonych funkcji mózgu ( telereceptors : oko i ucho)
- - receptor bólowy ( odpowiedź na ból ),
- - rozbudzenia reakcji ( czujności ) i zorientowanej odpowiedzi ( skręca głowę do źródłu dźwięku albo ruchu ) .
Ruchy te odbieramy jako reakcję na zmiany w najbliższym otoczeniu.
2 . ) Zdolność postrzegania :
- - zdolność postrzegania odnosi się do odpowiedzi systemu nerwowego do bodźców , które było wyuczone lub nabyte, np.: język , komunikatywne umiejętności , indywidualne ruchy takie jak gesty.. itd .
- - zdolność postrzegania odnosi się też do mniej złożonych, wyuczonych się albo nabytych reakcji takich jak, wycofywanie się w sytuacji zagrożenia.
Osoba w śpiączce nie posiada reaktywności albo zdolności postrzegania . Nie może być zbudzona przez zawołanie po nazwisku i imieniu lub w odpowiedzi na zadany ból. Jak zaczyna się wynurzać się ze śpiączki , zaczyna reagować na pewne bodźce . Odzyskiwanie " świadomości " odbywa się poprzez wzrost reaktywności i zdolności postrzegania. Te dwa elementy są konieczne dla stanu świadomości. Często, wiele elementów składowych zdolności postrzegania musi być uczona od początku, na nowo, np. mowa , troska o siebie samego , itd .Często zdarzają się ubytki w pamięci. Większość ludzie jest zaskoczona że wszystkie stadia śpiączki nie są podobne do głębokiego snu – jak oczekujemy. Osoba w śpiączce może wykonywać ruchy , wydawać dźwięki, śmiać się i płakać i wykazywać ożywienie. Musimy jednak pamiętać, że jest to zachowanie naśladujące świadomą działalność. Wychodzenie ze śpiączki oceniane jest poprzez świadomość zewnętrznych bodźców . Jest wiele poziomów, przez które pacjent w śpiączce przechodzi zwiększając swą funkcjonalność.
Czasami śpiączka jest celowo wywoływana przez chemiczny środki, aby zwiększyć efektywność w medycznym traktowaniu .
Pamiętajmy - to jest bardzo ważne - aby mówić pozytywnie: do i w obecności osoby będącej w śpiączce .
Wielu pacjentów odczuwa (słyszy) ich złe traktowanie i nieodpowiednie zachowanie w stosunku do ich osoby. Niektórzy mogą nawet pamiętać. Konwersacje o możliwych negatywnych wynikach z lekarzami , pielęgniarkami , i rodzinami powinny być prowadzona z dużą rozwagą . Pamiętajmy , że różne szkody mózgu, powoduje przeróżne objawy, gojące się w bardzo zróżnicowanym okresie czasu. Czasami niepozorny uraz może wywołać długoterminową śpiączkę, a po ciężkim urazie pacjent szybko odzyskuje świadomość. Tutaj nie ma reguł.
Traktowania śpiączki- fizjologiczne podstawy.
Urazy mózgu są najwyższym wyzwaniem zarówno dla medycyny, jak i rehabilitacji, w tym także dla neurofeedback.
Raport Government Insurance Office, w Nowej Południowej Walii, stwierdza ,że największą przyczyną zgonów i trwałego inwalidztwa ,są urazy głowy, aż w 70 % przypadków. Aż 50 % tych urazów przypada na młodych ludzi, którzy dopiero mieli 17-25 lat. Badania statystyczne wykazały, „ że 10 % chorych po urazie głowy doznaje tzw. ciężkiego urazu czaszkowo-mózgowego, zdefiniowanego jako stan, w którym poziom świadomości i reaktywności zostaje obniżony po wstępnej reanimacji lub znacznie pogarsza się w się w ciągu pierwszych 48 godzin po urazie.
( cytat z książki prof. Talara, pt. Urazy Pnia Mózgu - Bydgoszcz 2002 )
Teoretyczną podstawą terapii przebudzania ze śpiączki jest osiąganie stanu czujności pacjenta i kapitalizowanie zdolności adaptacyjnej albo „plastyczności mózgu”.:... przystosowującą się pojemność centralnego systemu nerwowego - jego zdolność, by zmodyfikować jego własną strukturalną organizację i funkcję. To adaptywne dostosowanie się, jest odpowiedzią na funkcjonalne żądanie ... dzięki plastyczności mózgu, mogą zajść funkcjonalne zmiany.
Są cztery teorie odnoszące się do plastycznych właściwości mózgu i prób usuwania skutków urazów mózgowych:
- - zapasowa pojemność i reorganizacja
- - redundancja
- - odpowiedź w komórkowym poziomie
- - wpływ środowiska.
Zapasowa pojemność i reorganizacja odnoszą się oczywistej zdolności mózgu, by zreorganizować jego funkcje uszkodzone podczas zranienia. Teoria zakłada, że jest wiele miejsc mózgu nieaktywnych będących czymś w rodzaju "części zapasowych", więc, kiedy szkoda w innej części mózgu zdarza się to "część zapasowa" jest w stanie, by przyjąć funkcję uszkodzonego obszaru, tym samym kompensując jakieś potencjalne straty funkcji.
Teoria redundancji dokładnie jest związana z teorią reorganizacji i odnosi się do oczywistej zdolność mózgu dublowania neuronowych dróg. Jeśli jedna z dróg zostanie uszkodzona, to inna przejmie jej funkcję. Ayers wierzy, że to dublowanie dróg jest skutkiem rozwoju i stwierdza: ponieważ system nerwowy rozwinął się, by sprostać wzrastającym potrzebom istnienia, nowsze struktury dostosowały się, aby zdublować starsze struktury i funkcje oraz je usprawnić, aniżeli zapisywać nowe funkcje. W ten sposób te sam rodzaje funkcji jest powtórzony w kilku warstwach mózgu. Te starsze lub niewykorzystane drogi neuronalne mogą zostać wykorzystane do odbudowy funkcji po zranieniu mózgu.
Odpowiedź w komórkowym poziomie. Teoria skupia się wokół laboratoryjnego faktu, że kiedy komórki w centralnym systemie nerwowym przestają żyć, naprawa nie może się zdarzyć. Badano dalsze skutki dookoła martwej strefy. Praca Lui i Chambers w 1958 pokazała, że w uszkodzonej strefie, nieuszkodzone aksony neuronów wykonują nowe połączenia w uszkodzonym systemie. Proces ten nazwali kiełkowaniem. W ten sposób mózg dokonał próby skompensowania jego niewydolności, hodując nowe komórki.
Teoria wpływu środowiska. Teoria udowadnia wpływ środowiska na rozwój mózgu. Wiele badań wykonanych na zwierzętach, a zwłaszcza szczurach wykazuje, ze bogate, różnorodne środowisko stymuluje pozytywnie rozwój mózgu, którego umiejętności i wydajność zwiększa się, następuje przyrost grubości kory mózgowej.
Stres jest ujemnym wpływem środowiska i powoduje poważne neurologiczne deficyty.
Jeszcze raz przypomnę: zachowanie, myśl i uczucia głęboko wpływają na cielesne zdrowie.
Andrzej1991p