Nowa Europa Wschodnia №1 (15) Sty-Lut 2011.pdf

DwumiesiÚcznik

Nr 1 (XV) 2011

styczeñ-luty

ISSN 1899-5543

Indeks 245534

Cena 16 zï (VAT 0%)

www.new.org.pl

1991-2011. DwadzieĂcia lat bez

WIELKIEGO BRATA

Jadwiga Rogoĝa

Kto siÚ boi Michaiïa Chodorkowskiego

Kobieta czuje zapach wojny Swietïana Aleksijewicz

KsiÈĝki: Babina,

Kluczariowa,

Matios, Morawiecki,

Vaughan

Jedna cerkiew –

jedna RuĂ?

Ukraina:

bezradna

opozycja

Witalij Portnikow

o Wiktorze

Czernomyrdinie

Zïy

geniusz

Rosji

Hrycak, Kobryñska, Krawczuk, Michnik, Ochmann, Pipes, Podrabinek, Riabow, Smolar, Szporluk, Wilson

dla

NOWEJ

EUROPY

WSCHODNIEJ

Wydawca pisma – Kolegium Europy Wschodniej,

zaïoĝone przez Jana Nowaka-Jeziorañskiego,

prowadzi dziaïalnoĂÊ poĝytku publicznego.

Aby siÚ rozwijaÊ, potrzebujemy wsparcia.

Bardzo prosimy o przekazanie 1 procenta

podatku dochodowego na rozwój pisma.

DziÚkujemy!

Kolegium Europy Wschodniej

im. Jana Nowaka-Jeziorañskiego

pl. Biskupa Nankiera 17, 50-140 Wrocïaw

NIP: 897-16-61-731 / REGON: 932665258 / KRS: 0000013264

konto bankowe: Nordea Bank Polska SA

nr PL 45 1440 1185 0000 0000 0383 8412

NOWEJ

1991-2011

Umarł Związek Radziecki,

niech żyje Europa Wschodnia

W tym roku minie dwadzieścia lat od rozpadu Związku Radzieckiego. Decyzja podjęta

w grudniu 1991 roku była poprzedzona szeregiem wydarzeń – niektórzy pierwszego z nich

dopatrują się już w śmierci Józefa Stalina w 1953 roku. O przyczynach i skutkach rozpadu

ZSRR piszą w tym numerze „Nowej Europy Wschodniej” wybitni historycy, politolodzy,

politycy i publicyści.

Jednym z oczywistych i bezpośrednich skutków wydarzeń 1991 roku było pojawienie

się pojęcia „terytorium poradzieckiego”. Służyło ono jako wygodne określenie państw

powstałych na olbrzymiej przestrzeni. Czy ten wspólny mianownik jest jednak wciąż

adekwatny? Miejmy nadzieję, że w coraz mniejszym stopniu. Jak długo bowiem po 1945

roku mówiono o „powojennej Europie”? Czy Polska, Czechy albo Węgry wciąż są jedynie

krajami postkomunistycznymi, czy może po prostu krajami Europy Środkowej? Także na

wschód od Unii Europejskiej żyją narody, których jedynym wyznacznikiem tożsamości

nie była i nie jest radzieckość. Coś tam istniało wcześniej i coś przez te dwadzieścia lat

powstało nowego. Mieszkańcy Wilna, Kijowa, Astany i Kiszyniowa pewnie w większości

mogliby się jeszcze porozumieć w języku Puszkina, ale z pewnością coraz mniej mają ze

sobą wspólnego. Mówienie o terytorium poradzieckim staje się powoli lekceważeniem

długiej tradycji społeczeństw sprzed 1917 roku, ale też ich wysiłku z ostatnich dwóch dekad.

Także wpływów Rosji na jej sąsiadów nie można wciąż utożsamiać z trwaniem świata

poradzieckiego. Inne motywacje stoją już za budowaniem „strefy wpływów” niż nauki Lenina.

Pojęcie „terytorium poradzieckie” nie zniknie od razu – także z łamów „Nowej Europy

Wschodniej”. Bywa ono uzasadnione, zwłaszcza w tekstach traktujących o latach

bezpośrednio po 1991 roku.

Radzieckiej i poradzieckiej rzeczywistości nie da się odrzucić w jeden dzień. Niemniej,

patrząc na mapę Europy i Azji dwadzieścia lat po rozpadzie Związku Radzieckiego, lepiej

widzieć zamiast „terytorium poradzieckiego” po prostu Azję Centralną, Kaukaz i Europę

Wschodnią.

Redakcja Nowej Europy Wschodniej

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: