Postawy rodzicielskie a agresy.doc

      RODZINA JEST FUNDAMENTEM ŻYCIA DLA KAŻDEGO POKOLENIA- prawda ?- najprawdziwsza prawda !- dlatego postanowiłam przyjrzeć się bliżej problemowi agresji u małych dzieci.
      Nietypowość zagadnienia " postawy rodzicielskie a agresywność dziecka" skłoniły mnie do szerszego spojrzenia na problematykę wychowania w rodzinie, mechanizmów wyzwalania agresji jak również związków pomiędzy występującą agresją, a postawami rodzicielskimi.
      W życiu każdego człowieka przez wiele lat osobami znaczącymi są rodzice. Minęły czasy, kiedy uważano, że instytucja może całkowicie zastąpić rodzinę, a brak efektów wychowawczych przypisywano szkole i złym nauczycielom.
      Współczesne prace badawcze wskazują, że rodzina pełni dominującą rolę w kształtowaniu osobowości dziecka. Przede wszystkim od postawy rodziców zależy prawidłowy rozwój dziecka, w szczególności dotyczy to jego wieku przedszkolnego.
      Powszechna jest opinia, że miłość matki jest bezwarunkowa, wszechogarniająca, matka kocha wszystkie cechy swojego dziecka. Inaczej kształtuje się miłość ojcowska, ojciec nie kocha dziecka tylko dlatego, że jest jego dzieckiem, ale raczej za to, że spełnia jego oczekiwania, jest źródłem radości i dumy. Aby zasłużyć na miłość ojca i ją utrzymać, dziecko musi postępować zgodnie z oczekiwaniami ojca, podporządkowywać się jego wymaganiom.
      Identyfikując się z rodzicami, dziecko przyjmuje takie normy, które dopuszczają agresję w kontaktach międzyludzkich. Na ogół bywa tak, że zachowania, które dziecko przejawia wobec rówieśników są zachowaniami nabytymi w domu, w toku interakcji z rodzeństwem, zachowaniami sankcjonowanymi przez rodziców. W miarę rozszerzania się kręgu doświadczeń społecznych, dziecko zaczyna utożsamiać się z osobami z poza rodziny. Są to zarówno osoby realne, jak i fikcyjni bohaterowie książek, filmów, seriali telewizyjnych.

      W stosunkach rodzice - dziecko możemy wyróżnić trzy grupy zjawisk, które mają wpływ na rozwój agresywności:
      - zaburzone kontakty uczuciowe
      - tolerancja wobec zachowań agresywnych
      - prezentacja agresywnych wzorców zachowań.

      Celem moim było zbadanie relacji, jakie zachodzą pomiędzy postawami rodzicielskimi, a wyzwalającą się u dzieci agresją. Posłużyłam się wskazaniami Marii Ziemskiej, która wyznaje, iż potrzeba doznawania i wymiany uczuć, przynależności i kontaktu z rodzicami, poszanowanie praw osobistych wpływają na rozwój i ukształtowanie osobowości dziecka. Wymienione czynniki są cechami postaw rodzicielskich. Autorka wyodrębnia cztery typy postaw rodzicielskich, są to: górowanie, bezradność, dystans, koncentracja. Każdy z nich charakteryzuje się szczególnymi, pozytywnymi i negatywnymi cechami, i tak: postawa górowania to koncentracja na dziecku, przy jednoczesnym dominowaniu nad nim, tendencja do podporządkowywania dziecka swoim wymaganiom, próby naginania jego osobowości do swoich wyobrażeń, tłumienie aktywności i indywidualności dziecka. Rodzice przejawiający postawę górowania są często niezadowoleni z osiągnięć swoich podopiecznych, stawiają im zbyt wysokie wymagania, ograniczają prawa, poprawiają ich zachowanie i wygląd zewnętrzny. Jak wskazują badania , taka postawa reprezentowana przez matki w okresie dojrzewania ich synów może wywołać bunt ze strony dzieci, z tendencją do przeciwstawiania się autorytetowi właśnie w formie negatywizmu. Postawa ta, przejawiana przez ojców, może powodować u chłopców wzrost tendencji do agresji fizycznej, która będzie próbą rozładowania napięć powstałych na skutek frustracji związanych z ciągłą krytyką ich zachowań. Próba górowania nad własnymi synami jest także przyczyną ich skłonności do frustracji, irytacji i drażliwości, co jest skutkiem ciągłego stanu gotowości do obrony samego siebie, przed atakami z otoczenia.
      Postawa bezradności cechuje się zaspokojeniem podstawowych potrzeb dziecka, przy jednoczesnym unikaniu kontaktu emocjonalnego z nim. Dziewczęta, których matki przejawiają tendencje do takiego zachowania, są labilne emocjonalnie, nie umieją nawiązywać trwałych więzi uczuciowych, obiektywnie oceniać rzeczywistości. Może się to objawić właśnie w skłonności do zachowań agresywnych w formie napastliwości. Ojcowie natomiast, których cechuje ta postawa, mają słaby kontakt emocjonalny i są niekonsekwentni w swoich wymaganiach. Może to prowadzić do częstych konfliktów w domu, a agresja słowna może być jedną z form reakcji córek na ubóstwo uczuć i chwiejność zachowań ze strony ojca.
      Postawa nadmiernej koncentracji na dziecku charakteryzuje się tym, iż rodzice starają się obronić swoich podopiecznych przed wszelkimi przeciwnościami losu. Dobro dziecka w takiej rodzinie jest przedkładane ponad inne sprawy, dziecko ma specjalne przywileje, pobłaża się jego zachowaniu, nie docenia możliwości i aspiracji, ogranicza samodzielność i swobodę. Postawa ta nierzadko powoduje u dziecka wygórowane poczucie własnej wartości, nadmierną pewność siebie co prowadzi do nieprzystosowania społecznego i częstego wchodzenia w konflikty z otoczeniem, które to chłopcy rozwiązują siłowo lub agresją słowną.
      Postawa dystansu natomiast charakteryzuje się niechęcią, a nawet wrogością wobec dziecka, współwystępuje z częstymi karami, krytyką. Przejawia się w pozostawianiu dziecka w samotności, ignorowaniu jego potrzeb, częstej krytyce jego osoby, w stosowaniu surowych kar, podejściu dyktatorskim. Jest to postawa korelująca z największą ilością form agresji. Przejawiana bez względu na to, czy przez ojca, czy przez matkę, wpływa tak samo na pojawienie się wielu zachowań agresywnych zarówno u chłopców, jak i u dziewcząt. I tak, na przykład chłopcy wobec braku akceptacji ze strony ojca - najważniejszego mężczyzny w ich życiu- przenoszą swoją nieufność i przesadną ostrożność w kontaktach na innych ludzi z otoczenia. Skoro atakuje ich osoba najbliższa, nie spodziewają się niczego dobrego od obcych. Dziewczynki tak traktowane przez matki, doświadczoną w domu wrogość przenoszą na całe otoczenie, są nieufne, skłonne do przypisywania innym złych zamiarów. To samo odnosi się do ich relacji z ojcem. Odrzucenie, a nawet wrogość w stosunku do córek, brak zainteresowania ich sprawami, stosowanie surowych kar, prowadzi w efekcie do przesadnej nieufności wobec otoczenia, doszukiwania się wszędzie potencjalnego ataku na własną osobę, przeciwstawianie się autorytetom.
      Przeprowadzone przeze mnie badania na bardzo małej grupie , bo tylko 87 osób, wykazały, iż agresja wśród dziewcząt i chłopców zarysowała się na wyrównanym poziomie, a dystans uczuciowy, który na to wpłynął potwierdził się wynikiem wysoce istotnym statystycznie.
      Nasuwa się wniosek, by problem wyzwalającej się agresji u dzieci poddawany był szerokiej dyskusji społecznej na terenie placówek przedszkolnych przez spotkania z psychologiem, pedagogiem. To bardzo trudny problem, do rozwiązania którego potrzeba fachowej wiedzy
      Nie można też pominąć faktu, iż od pierwszego dnia życia dziecka wpływamy na kształtowanie się jego charakteru, dlatego też ulotki wręczane mamie tuż po porodzie o pielęgnacji dziecka, dotyczącej lekarstw i środków pielęgnacyjnych powinny zawierać wyraźne sugestie na temat psychicznej pielęgnacji malutkiej istotki wskazując na zależność wychowania szczęśliwego dziecka od bogactwa ofiarowanej miłości, ciepła i bliskości w pełnej rodzinie.

MAMO, TATO KOCHAJ MĄDRZE SWOJE DZIECKO,
BO TWOJA MIŁOŚĆ, TO JEGO KAPITAŁ NA ŻYCIE !

Napisała: mgr BOŻENA KOZŁOWSKA
Literatura: M.Ziemska "Postawy rodzicielskie"

Co musisz wiedzieć o dzieciach nadpobudliwych?

Wychowując dziecko nadpobudliwe należy:

·         zapewnić mu atmosferę spokoju i bezpieczeństwa oraz stały rytmiczny plan dnia;

·         poświęcić dziecku codziennie trochę czasu na rozmowę, wspólną zabawę, ograniczyć mu czas oglądania telewizji;

·         odnosić się do dziecka z wyrozumiałością i cierpliwością, rozumieć, że jego "niegrzeczność" nie wynika ze złośliwości,
ale z nieumiejętności kontrolowania swego zachowania;

·         postępować z dzieckiem konsekwentnie, uzgodnić z nim jego stałe obowiązki i kontrolować czy je wykonuje;

·         polecenia dane dziecku formułować krótko i jasno, unikać formy rozkazującej, dostosowywać je do możliwości dziecka
( początkowo dobrze jest pomagać w ich wykonaniu);

·         nie ograniczać nadmiernie ruchliwości dziecka, jego wzmożoną potrzebę ruchu zaspokajać zabawami ruchowymi na świeżym powietrzu, gimnastyką, tańcem, pływaniem itp.,

·         dbać oto, aby dziecko było czymś ciągle zajęte. Dla dzieci nadpobudliwych szczególnie wskazane są zabawy
tzw. Ciche: układanki, loteryjki, wycinanie, malowanie, lepienie itp.(uczą one wytrwałości i koncentracji uwagi)

·         zabawy z rówieśnikami organizować pod kontrolą dorosłych (niekiedy pomagać dzieciom w wyborze i zaplanowaniu zabawy, interweniować w przypadku konfliktów, zachęcać do zgody);

·         na wzmożoną pobudliwość dziecka reagować spokojnie, stosować metody perswazyjne. Krzyk, bicie, straszenie odnoszą wprawdzie chwilowy skutek, pogłębiają jednak nadpobudliwość dziecka;

·         gdy dziecko przeżywa sytuację konfliktową- nie zostawiać go zbyt długo w napięciu emocjonalnym;
chwalić dziecko, gdy jest grzeczne i potrafi się opanować;

·         dziecku nadmiernie pobudzonemu proponować czynności relaksujące np. leżenie i słuchanie muzyki (bajki), ciepłą kąpiel lub przytulić je i pogłaskać po głowie itp.;

·         dbać o to, aby dziecko zasypiało spokojnie.

Co musisz wiedzieć o dzieciach nieśmiałych ?

·         Pamiętajmy, że jeśli dziecko rzadko przebywa w towarzystwie rówieśników, nie potrafi nawiązać z nimi kontaktu,
nawet jeśli tego pragnie.

·         Stosunek dziecka do siebie samego, jego ocena własnych zdolności i możliwości zależy przede wszystkim od tego,
jak oceniają je dorośli, zwłaszcza matka i ojciec.

·         Jeśli dziecko słyszy często ujemne uwagi o swoim zachowaniu, o swoich uzdolnieniach, o swojej urodzie, nabywa przekonania,
że jest od innych gorsze, mniej warte, nabiera poczucia niższości.

·         Nieśmiałość wynika z przekonania dziecka o tym, że jest od innych gorsze, mniej zręczne, mniej ładne, mniej mądre i z lęku,
że dzieci je wyśmieją, odrzucą, skrzywdzą.

·         Nieśmiałość to cecha niepożądana, kłopotliwa dla dziecka i jego otoczenia.

·         Poczucie mniejszej wartości i lęk w sytuacjach społecznych powstałe w latach dziecięcych utrzymują się często przez całe życie. Rodzice powinni troszczyć się o to, by ich dziecko wierzyło w swoje możliwości, akceptowało siebie i aby chętnie i z łatwością nawiązywało kontakty z otoczeniem.

Co musisz wiedzieć o dzieciach agresywnych?

·         Nie wolno karać dziecka przejawiającego skłonności do agresji w sposób surowy, nie wolno stosować zwłaszcza kar fizycznych; Dziecko bite przez rodziców, bije swoich rówieśników. Kary fizyczne wzmacniają agresywne zachowania dziecka.

·         Wytworzeniu się postawy agresywnej sprzyja atmosfera nieporozumień i kłótni, w jakiej żyje dziecko.

·         Uczymy dziecko zaspakajania swoich potrzeb bez stosowania siły i przemocy.

·         Od najmłodszych lat wdrażamy dziecko do zgodnego obcowania z rówieśnikami, uczymy je współdziałania, współczucia, niesienia pomocy.

Co musisz wiedzieć o dzieciach upartych?

·         Upór w wieku przedszkolnym bywa dość często zjawiskiem rozwojowym, dziecko uświadamia sobie swoją odrębność i pragnie zaznaczyć niezależność, przeciwstawiając się dorosłym.

·         Upór przejawiają dzieci, których pragnienia i dążenia cechuje duża siła.

·         Upór jest dla dorosłych kłopotliwy, jest przejawem niedojrzałości dziecka, nie jest jednak właściwością zadecydowanie negatywną.

·         Nie należy przełamywać uporu siła, klapsem, przemocą. Tylko cierpliwa perswazja i ukazywania dziecku obiektywnych racji jest środkiem skutecznym.

·         Jeżeli to możliwe, starajmy się szanować pragnienia i dążenia dzieci, nie podporządkowywać ich sobie tylko dla zasady, dla pokazania, że dorośli zawsze decydują.

LITERATURA, którą warto przeczytać na powyższe tematy:

·         H. Nartowska "Wychowanie dziecka nadpobudliwego"

·         H. Nartowska "Dziecko nadpobudliwe psychoruchowo"

·         H. Filipczuk "Koledzy i przyjaciele naszych dzieci"

·         J. Maciaszkowa ,,Nagroda i kara w wychowaniu"

·         H Spionek "Problemy rozwojowe i wychowawcze wczesnego dzieciństwa"

·         H. Nartowska "Różnice indywidualne czy zaburzenia rozwoju dziecka przedszkolnego"

Opracowała w oparciu o ww literaturę: mgr Maria B. Skrodzka

      Gimnastyka korekcyjna w przedszkolu, w porównaniu ze szkolną korektywą rządzi się swoimi prawami. Termin ten powinien być rozumiany nie dosłownie jak u dzieci starszych, lecz raczej w sposób umowny. Korektywa, we właściwym tego słowa znaczeniu, wymaga dużej dokładności i precyzji ruchów, egzekwowanych w znacznej mierze poprzez ćwiczenia w formie ścisłej. Naturalnie formy tej nie należy preferować u przedszkolaków, dla których byłoby to niezgodne z ich potrzebami i możliwościami psychofizycznymi.
  ...