INDYWIDUALNY PROGRAM TERAPEUTYCZNY
DLA DZIECKA Z OPÓŹNIONYM ROZWOJEM MOWY
Ogólna charakterystyka problemu
Program terapeutyczny przeznaczony jest do pracy z sześcioletnim chłopcem – Danielem. Daniel uczęszcza do naszego przedszkola pierwszy rok. Jest w grupie zerówkowej - integracyjnej.
Chłopiec został zgłoszony do poradni psychologiczno-pedagogicznej przez rodziców na wniosek foniatry w celu oceny rozwoju w związku z opóźnionym rozwojem mowy. W oparciu o przeprowadzone badania wydano opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.
Psychopedagogiczne badania wykazały, iż ogólna sprawność intelektualna Daniela jest w granicach normy, aktualnie osiąga poziom niższy niż przeciętny i nie przebiega harmonijnie. Natomiast istotnie opóźniony jest rozwój mowy czynnej, która ogranicza się do kilku słów i wyrazów dźwiękonaśladowczych. Mowa spontaniczna zaś jest mało zrozumiała.
Mając na uwadze, iż prawidłowy rozwój dziecka w okresie przedszkolnym jest niezbędnym warunkiem uzyskania przez nie takiego poziomu umysłowego, społecznego i ruchowego, który będzie wyznacznikiem jego dojrzałości szkolnej postanowiłyśmy wspólnie z przedszkolnym logopedą opracować program terapii w oparciu o zalecenia poradni jak również poczynione wspólnie obserwacje.
Cele programu:
Ø Stymulowanie mowy i myślenia;
Ø Bogacenie zasobu słów i pojęć;
Ø Rozwijanie percepcji słuchowej – szczególnie w zakresie słuchu fonematycznego, percepcji słuchowo-wzrokowej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej;
Ø Usprawnianie motoryki małej;
Ø Zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa, akceptacji, życzliwości i przynależności do wspólnoty;
Ø Wytwarzanie pozytywnych relacji opartych na szacunku, autonomii, trosce, zaufaniu i wsparciu;
Ø Budzenie wiary we własne możliwości,
Ø Dostosowanie działań edukacyjnych do aktualnej diagnozy psychologiczno – pedagogicznej dziecka;
Ø Wyrównywanie szans edukacyjnych Daniela poprzez prowadzenie ćwiczeń usprawniających;
Ø Zachowanie zasady stopniowania trudności i indywidualizacji w procesie kształcenia umiejętności i nabywania wiedzy;
Indywidualny program pracy z Danielem
W procesie stymulacji rozwoju dziecka należy położyć szczególny nacisk na:
Rozwijanie małej motoryki:
1. Ćwiczenia dłoni:
Ø gniecenie gąbki, piłeczki
Ø ugniatanie papieru
Ø ugniatanie papierowych kul i rzucanie nimi
Ø wyczuwanie różnych powierzchni – dotykanie
Ø zabawy konstrukcyjne
Ø nakładanie zabawek na patyk, sznurek
Ø zabawy z gliną, masą solną: gniecenie, toczenie, wałkowanie
Ø darcie gazet, papieru
2. Ćwiczenia palców:
Ø stukanie palcami
Ø naśladowanie gry na pianinie
Ø zabawa w deszczyk
Ø naśladowanie ruchów rozcierania
Ø uderzanie palcem po wzorze (np. wzorze prostym z Metody Dobrego Startu – Marty Bogdanowicz)
Ø wprowadzenie do posługiwania się nożyczkami: wdrażanie do prawidłowego chwytu, bezpiecznego posługiwania się nimi.
3. Ćwiczenia grafomotoryczne:
Ø rysowanie malowanie: linii poziomych i pionowych (proste wzory wg Bogdanowicz) z n-lem;
Ø rysowanie linii poziomych, pionowych samodzielnie na wzorze (np.pada deszcz)
Ø rysowanie linii prostych, falujących, ukośnych (wspólnie z n-lem po wzorze, samodzielnie) np. fale na morzu
Ø obrysowywanie kształtów przedmiotów, szablonów przedstawiających np. owoce, zwierzęta, gwiazdki, osoby i kolorowanie ich;
Ø kopiowanie rysunków o wyraźnym konturze przez kalkę techniczną lub przezroczysty papier;
Ø kolorowanie rysunków tematycznych
Ø dowolne rysowanie
II. Rozwijanie funkcji poznawczych:
Ø nazywanie czynności wykonywanych przez różne osoby
Ø naśladowanie czynności (zabawy odtwórcze – wstęp do zabaw tematycznych)
Ø wyszukiwanie obrazka do przedmiotu wskazanego przez nauczyciela
Ø wyszukiwanie figury geometrycznej do wzoru na obrazku (koło, kwadrat)
Ø układanie obrazków pociętych na 3-4 części na 1-2 przedmioty na obrazku
III. Rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała:
Ø pokazywanie poszczególnych części ciała i dotykanie ich, poklepywanie
Ø poruszanie wskazaną częścią ciała
Ø wskazywanie i nazywanie poszczególnych części ciała
Ø pokazywanie wskazanych części ciała z rozumieniem określeń góra, dół
Ø zapoznanie Daniela z umownymi oznaczeniami stron ciała
IV. Rozwijanie orientacji przestrzennej
Ø układanie przedmiotów według poleceń nauczyciela np. połóż zabawkę na stole
Ø układanie zabawek w wyznaczonym miejscu
Ø układanie klocków według określonej zasady np. koloru (czerwone, żółte, niebieskie)
Ø wznoszenie prostych budowli według wzoru np. wieża
Ø chodzenie po narysowanej ścieżce
Ø rysowanie przebytej drogi
Ø chodzenie stosownie do wskazówek podawanych przez nauczyciela
Ø omijanie przeszkód na narysowanych planszach, np. podczas jazdy samochodzikiem
V. Rozwijanie myślenia:
Ø układanie obrazków według kolejności występowania po sobie: co było najpierw, a co potem (np. jabłko i ogryzek)
Ø układanie obrazków według kolejności wydarzeń – proste historyjki obrazkowe (3 elementy)
Ø łączenie czynności i ich skutków (np. jestem głodny - jem)
Ø dostrzeganie podobieństw i różnic między 2 przedmiotami
Ø porównywanie ze sobą 2 takich samych przedmiotów różniących się między sobą 2 cechami np. samochody: osobowe, ciężarowe
Ø dostrzeganie zmian np. ustawiamy 3 przedmioty, Daniel zamyka oczy i w tym czasie n-l chowa lub zamienia 1 przedmiot
Ø łączenie takich samych przedmiotów np. w pary: 2 skarpetki
Ø łączenie przedmiotów, które do siebie pasują np. pasta i szczoteczka do zębów
Ø dobieranie parami przedmiotów na obrazkach na zasadzie cech przeciwstawnych np. pełne – puste, otwarte – zamknięte
VI. Ćwiczenia mowy i komunikacji:
1. Zabawy dźwiękonaśladowcze:
Ø rozpoznawanie i naśladowanie dźwięków wydawanych przez różne przedmioty np. telefon: dryń, dryń, dzwon: bim - bom
Ø rozpoznawanie i naśladowanie dźwięków wydawanych przez pojazdy np. pociąg: fu fu fu, samochód: brum brum, karetka: eo eo, samolot: zzziu zzziu
Ø rozpoznawanie i naśladowanie głosów zwierząt np. piesek: hau, kotek: miau, krowa: mu
Ø rozpoznawanie i naśladowanie dźwięków z otoczenia np. szum wiatru: szszu, padający deszcz: kap, kap
Ø
2. Zabawy przed lustrem:
Ø Zabawy mimiczne: naśladowanie mimiki twarzy i nazywanie podstawowych nastrojów (wesoły, smutny, zły)
Ø Zabawy artykulacyjne: trening narządów artykulacyjnych(„Języczek Wędrowniczek”, „Baba w buzi…”)
Ø Zabawy głosowe:
® wybrzmiewacie samogłosek, sylab: głośno-cicho, długo-krótko (wielokrotne powtórzenia) z zachowaniem przesadnej mimiki twarzy;
® śpiewne mówienie: wydłużanie wypowiedzi daniela poprzez łączenie sylab w wyrazy;
® wspieranie wyrazistości wypowiedzi poprzez wyklaskiwanie sylab przy jednoczesnym kontrolowaniu artykulatorów w lustrze;
3. Ćwiczenia słuchu fonematycznego:
Ø zgaduj – zgadula wyrazowa (kończenie słów – nauczyciel mówi pierwszą część słowa, Daniel je kończy- w początkowej fazie zabawa wspomagana obrazkami),
Ø „Głoskowe zagadki”- np. nauczyciel mówi: zaczyna się na głoską m i lata- co to jest? (motyl). Przed Danielem leżą różne ilustracje jego zadanie polega na wskazaniu rozwiązania zagadki
Ø zabawa „Wybieranka”: nauczyciel ustawia różne przedmioty, następnie wymienia kolejno głoski Daniel po wysłuchaniu głosek ma wybrać prawidłowy przedmiot, np.: k – o – sz, z –e – g – a – r , p – i - ł – k – a, – b – r – a – z,
Ø zabawa – „Wybieramy” (ilustracje):np.
® które ze słów zaczyna się na sz – szafa czy czapka?
® które ze słów zaczyna się na cz – szkoła czy czajnik?
® które ze słów kończy się na sz – warkocz czy kosz?
® w których słowach jest cz – klucz, beczka, broszka,
4. Mowa bierna:
Ø wskazywanie i nazywanie przedmiotów w przestrzeni (sali), na obrazku;
Ø słuchanie prostych rymowanek, opowiadań, wierszyków uczących znaczenia słów;
Ø znajdowanie przedmiotu, o którym mowa w przestrzeni (sali) bądź na obrazku;
Ø oglądanie obrazków, książek z rysunkami tematycznymi (zabawki, ubrania, pojazdy, przedmioty codziennego użytku, czynności);
Ø słuchanie prostych opowiadań, bajek wspartych materiałem konkretnym (zabawy z pacynką, parateatralne).
5. Mowa czynna:
Ø zabawy logarytmiczne: koordynacja głosu i ruchu np. bocian kle-kle (naśladujemy chód bociana, ręce „imitują”otwieranie i zamykanie dzioba przy równoczesnym wypowiadaniu zgłosek kle-kle);
Ø samodzielne nazywanie przedmiotów z przedłużaniem samogłosek np. dom – dooom
...
qatrysia