Temat: Kryminalistyczne badania dokumentów
Technika kryminalistyczna t.2, pod red W. Kędzierskiego
Kryminalistyka- czyli rzeczo metodach śledczych pod red. E. Gruzy, M. Goca, J. Moszczyńskieko, Wydawnictwo akademickie i Profesjonalne 2008
Goc M., Moszczyński J. (red), Ślady kryminalistyczne. Ujawnianie, zabezpieczanie, wykorzystanie, wyd. Difin Warszawa 2007
KPK
Zeszyty metodyczne CLK
Wybrane aspekty kryminalistycznych badań paraf, podpisów i znaków diakrytycznych
Problemy kryminalistyki
Dokument
§ 14. Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest
związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód
prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.
zapisany nośnik informacji jest też dokumentem
…związane określone prawo… np. prawo posiadania nieruchomości (akt własności)
…dowód prawa… (np. testament)
…dowód stosunku prawnego… (np. umowa kupna sprzedaży)
…okoliczności mające znaczenie prawne… (np. wypełniona delegacja)
DOKUMENTEM W UJ. KRYMINALISTYCZNYM
Jest to każdy przedmiot, który zawiera treść intelektualną utrwaloną za pomocą pisma.
Dokumentem w kryminalistyce jest podłoże, na którym zawarta jest treść.
Pojęcie pisma jest dużo szersze niż rozumiane w języku potocznym.
Rodzaje dokumentów:
· Ze względu na wystawcę:
- dokumenty publiczne ( sporządzone przez przedstawicieli urzędów)
- dokumenty prywatne (sporządzone przez osoby fizyczne)
· Ze względu na sposób naniesienia treści (technikę sporządzenia)
- dokumenty sporządzone techniką wizualną (pismem widocznym, utajonym, ręcznym, maszynowym itp.)
- dokumenty sporządzone techniką utrwalania dźwięków (nagrania)
· Ze względu na autentyczność
- dokumenty autentyczne
- dokumenty sfałszowane:
*podrobione
*przerobione
Fałsz intelektualny – tzw. poświadczenie nieprawdy
FAŁSZ- kategorie przestępstwa:
· Fałsz intelektualny (np. zwolnienie lekarskie wystawione osobie zdrowej)
· Fałsz materialny:
- podrobienie
- przerobienie
FAŁSZ MATERIALNY
Podrobienie dokumentu to wytworzenie fałszywego dokumentu w całości (pieniądze, zaświadczenia, wnioski o udzielenie kredytu, zaświadczenia poręczycieli i poręczenia)
Najczęściej towarzyszące podrobieniu cechy: Brak cech zabezpieczających, niewłaściwy format, inne podłoże.
Przerobienie dokumentu – wykorzystanie dokumentu oryginalnego i wprowadzenie zmian „przystosowujących dokument” do późniejszego wykorzystania (dowody osobiste, paszporty, legitymacje)
Najczęściej towarzyszące przerobieniu cechy: zmiana fotografii w dokumencie, zmiana kartek (w dokumentach blankietowych, zmiana zapisów (usuwanie mechaniczne lub chemiczne)
Najczęściej spotykane ślady fałszowania :
- prześwit - przer
- plamy o innym zabarwieniu niż pozostała powierzchnia dokumentu - przer, podr
- matowa, porowata powierzchnia papieru- przer, pod
- ślady wygładzania powierzchni- przerob
- różnice w środku kryjącym (pasta długopisowa czyli tusz) lub narzędziu pisarskim (długopis)-
- różnice w kroju czcionki – przer, podr
- niewłaściwe rozmieszczenie tekstu, niewłaściwe wypełnienie dokumentu -
- źle dobrany papier - podr
- odbitka niewłaściwego stempla
- brak zgodności fragmentów pieczęci.
· Ze względu na dobór odpowiedniej techniki badań
- dokumenty, które po wyprodukowaniu i wprowadzeniu do obiegu nie wymagają żadnych uzupełnień (banknoty, znaczki, losy loteryjne, itp.)
- dokumenty, które wymagają odpowiednich uzupełnień pismem ręcznym, maszynowym, odciskiem pieczęci, itp. (dokumenty tożsamości, książeczki oszczędnościowe, dowody rejestracyjne, itd.)
- dokumenty sporządzane odręcznie (notatki, listy, podania itd.)
Gilosz
Zabezpieczenia chemiczne chronią papier wartościowy przed przerabianiem.
WNIOSKOWANIE, BADANIA, REJSTRACJA
Pokwitowanie – ważne są zapisy, w przypadku ręcznego nie bierze się pod uwagę podłoża
Zakres badań klasycznych
- identyfikacja osób na podstawie pisma ręcznego
- wnioskowanie o cechach osobo poznawczych (wiek, wykształcenie, zawód, miejsce zamieszkania, zainteresowania itp.) autora i wykonawcy wypowiedzi pisemnej
- badania identyfikacyjne podpisów ( wykonawstwo i autentyczność)
- identyfikacja grupowa i indywidualna maszyn do pisania
- identyfikacja grupowa i indywidualna pieczęci (odwzorowania lub urządzenie odwzorowujące, np. godło), stempli i pieczątek (zawiera informacje osoby lub instytucji osoby, która się nią posługuje)
- ustalenie autentyczności dokumentu
ZAKRES BADAŃ TECHNICZNYCH
- identyfikacja technik wykonania dokumentu ( techniki poligraficzne, inne techniki np. igłowe, termiczne, atramentowe, laserowe, cyfrowe
- identyfikacja indywidualna i grupowa urządzeń drukujących tradycyjnych i nowoczesnych (drukarki komputerowe, kopiarki itp.
- badania dokumentów zniszczonych ( spalonych, zbutwiałych, podartych)
- ujawnianie pisma wgłębionego
- ustalanie wieku dokumentów (względnego i bezwzględnego)
- fizykochemiczne badanie podłoża
- fizykochemiczne badania środków kryjących (past długopisowych, tuszy itp.)
-- KRYMINALISTYCZNE POJĘCIE DOKUMENTU --
Dokument- w ujęciu kryminalistycznym jest to każdy przedmiot który zawiera treść intelektualną utrwaloną za pomocą pisma.
Fałszerstwa dokumentów:
1. Fałsz materialny:
- przerobienia- dowody osobiste, paszporty, legitymacje, prawo jazdy
- podrobienie- pieniądze, zaświadczenia poręczycieli, wnioski o udzielenie kredytu,
2. Fałsz intelektualny:
- poświadczenie nieprawdy (informacja którą zawiera dokument jest nieprawdziwa),
Ślady świadczące o przerobieniu dokumentów
- cechy usuwania pierwotnych zapisów
- cechy świadczące o przeprowadzeniu zabiegów maskujących i zmniejszających chłonność podłoża
- cechy wtórnego naruszenia linii pisma
Najczęściej spotykane ślady
- prześwit
- plamy o innym zabarwieniu niż pozostała powierzchnia dokumentu
- matowa porowata powierzchnia papieru
- ślady wygładzania powierzchni
- różnice w środku kryjącym lub narzędziu pisarskim
- różnice w kroju czcionki
- niewłaściwe rozmieszczenie tekstu
- niewłaściwe wypełnienie dokumentu
- źle dobrany papier
- brak zgodności fragmentów suchej pieczęci
Techniczne zabezpieczenia dokumentów
- dokument należy zabezpieczyć w takim stanie w jakim znajdowały się w chwili ich odnalezienia lub zakwestionowania
- podczas zabezpieczania dokumentów należy unikać pozostawiania własnych śladów
- na dokumentach stanowiących materiał dowodowy nie wolno dokonywać żadnych adnotacji ani ich dziurkować
- należy umieszczać je w odpowiednich pod względem wielkości kopertach najlepiej przezroczystych
- dokumenty zniszczone umieszczamy w woreczkach foliowych lub między arkuszami przezroczystej folii którą należy obszyć
Zakres badań dokumentów:
- czy dokument jest autentyczny
- jaka jest metoda fałszerstwa
- czy cały tekst zrobiła 1 osoba
- kto jest wykonawcą wskazanych napisów
- kto nakreślił kwestionowany podpis i czy jest on autentyczny
- czy odbitki pieczątek zostały zrobione tą wysłaną do badań
- czy zapisy zostały zrobione przy użyciu urządzenia z którego pobrano materiał porównawczy
- jaka technika zostały wykonane dokumenty
- jaka jest treść napisów nakreślonych pierwotnie
- jaka jest treść zapisów wgłębionych
- określenie wieku względnego i bezwzględnego zapisów
Rodzaje materiałów:
1 materiał bez wpływowy- zapisy sporządzone przez osobę której pismo ma być badane ten materiał może być wykorzystany jako materiał porównawczy ( np. podanie do szkoły – spontaniczne pismo bez celowych zmian)
2 materiał qwazi- bezwpływowy- przy protokołach przy zapoznawaniu z treść zeznań może być zmieniony
3 materiał na polecenie( wpływowy) - jest tworzony w ramach postępowania jest tworzony według zasad podanych przez badającego jest on używany po to by porównać go z materiałem dowodowym
Kartoteka dokumentów anonimowych jest prowadzona przez wydział badań dokumentów i technik audiowizualnych
Cel- wyznaczanie związków pomiędzy przestępstwami oraz typowania sprawców przestępstw
Rodzaje kartotek:
- zbiór dowodów rzeczowych w postaci dokumentów anonimowych- dokument w posiadaniu organów bez podpisu
- zbiór dokumentów stanowiących materiał porównawczy który umożliwił identyfikację osób lub urządzeń- jeżeli dzięki porównaniu dokumentów został ujawniony sprawca
- skorowidz ustalonych wykonawców- dane osobowe wcześniej zidentyfikowanych sprawców
- skorowidz pseudoanonimów kryptonimów symboli sygnujących dokumenty anonimowe
- katalog wzorów czcionek maszyn do pisania- przekazywanie przez zakłady wzory czcionek
Zabezpieczenia dokumentów:
- znak wodny
- nitka zabezpieczająca
- włókna zabezpieczające
- gilosze i mikrodruk
- recto-verso
- OVI( farba zmienno optyczna
- hologram
- zabezpieczenia widoczne UV
Główne techniki drukarskie używane do produkcji dokumentów:
- staloryt- druk wklęsły
- typografia- druk wypukły( np. numery dokumentów)
- offset- druk płaski
- sitodruk
sote12