Na padaczkę choruje 1% populacji (małe dzieci i osoby powyżej 60 roku życia).
Padaczka to zespół chorobowy, którego podstawowym objawem są nawracające napady padaczkowe powstałe wskutek nieprawidłowych nadmiernych wyładowań bioelektrycznych w neuronach.
Klasyfikacja napadów padaczkowych:
1. Napady częściowe
a. z objawami prostymi (bez zaburzeń świadomości) ruchowymi, czuciowymi, wegetatywnymi
b. z objawami złożonymi (z zaburzeniami świadomości)
c. wtórnie uogólnione
2. Napady uogólnione (bez początku ogniskowego, obustronnie symetryczne)
a. nieświadome typowe i nietypowe
b. miokloniczne
c. atoniczne
d. kloniczne, toniczne i toniczno-kloniczne
3. Jednostronne
4. Niesklasyfikowane
Patogeneza:
1. zaburzenia morfologiczne lub czynnościowe
2. genetycznie uwarunkowane obniżenie progu pobudliwości nerwowej
3. czynniki prowokujące napad (np. TV, stroboskop)
Czy padaczka jest chorobą uleczalną?
po 15-20 latach choroby: 50% nie bierze leków, nie ma objawów chorobowych
20-30% bierze leki, nie ma napadów
20-30% ma napady pomimo leczenia (tzw. padaczka lekooporna)
(ok. 10-15% lekooporność prawdziwa)
Przyczyny drgawek:
1. Procesy uszkadzające mózgowie
2. Choroby układowe
- schorzenia metaboliczne i zaburzenia biochemiczne
· guzy mózgu
· encefalopatie metaboliczne
· niedokrwienie
· hipomagnezemia
3. Leki:
- aminofilina, baklofen, barbiturany, butyrofenony, cefalosporyny, digoksyna, fenotiazyny, fluoksetyna, inhibitory MAO, kokaina, leki przeciwhistaminowe, leki hipoglikemizujące, lidokaina
4. Toksyny:
- alkohol, ołów, fosfor, glin, CO, związki fosforoorganiczne
2 neuroprzekaźniki: GABA – hamujący, glutaminian – pobudzający
Mechanizm działania leków przeciwpadaczkowych:
1) nasilenie działania GABA
2) hamowanie czynności kanałów sodowych i związane z tym zmniejszenie uwalniania pobudzających aminokwasów
3) hamowanie napięciozależnych niskoprogowych kanałów wapniowych typu T
Leczenie przyszłości:
- agoniści receptorów adenozynowych A1
- leki otwierające ATP-zależne kanały potasowe
Synapsa:
kanał sodowy ← zahamowanie kanału = nie ma depolaryzacji błony presynaptycznej
nie uwalnia się (pobudzający) glutaminian
nie łączy się z receptorami NMDA, AMPA i kainowym
nie ma pobudzenia, depolaryzacji, wzrostu stężenia Ca2+ w kom.
hamują kanał: karbamazepina, fenytoina, kwas walproinowy, lamotrygina, gabapentyna, felbamat, topiramat
Glutaminian
receptory: hamowane: NMDA ← felbamat
kainowy ← topiramat
Synapsa konkurencyjna (osłabiona w padaczce, za mało GABA):
- ↑ syntezy GABA
- ↓ rozpadu GABA: kwas walproinowy, wigabatyna
- benzodiazepiny i barbiturany zwiększają powinowactwo GABA do receptora
Leki przeciwpadaczkowe:
- I generacji (stare): luminal, fenytoina
- II generacji: karbamazepina, kwas walproinowy
- III generacji: wigabatyna, lamotrygina, gabapentyna
Leczenie 1 lekiem:
↓ ↓
dobra kontrola napadów 70% niezadowalająca kontrola napadów 30%
2 lub 3 leki
OK 15% nie OK 15% (nowy lek lub 10% lekooporność lub operacja)
Działania niepożądane:
- karbamazepina: podwójne widzenie, oczopląs, zawroty głowy, senność, ataksja
- etosuksymid: nudności, wymioty, senność, ataksja
- fenobarbital senność, oczopląs, ataksja, depresja ośrodka oddechowego, śpiączka
- prymidon: senność, zawroty głowy
- fenytoina: zawroty głowy, ataksja, oczopląs, senność, polineuropatia, przerost dziąseł
- kwas walproinowy: senność, dolegliwości żołądkowe, małopłytkowość, hirsutyzm
Nie stosować BDZ w leczeniu przewlekłym!
Nie zmieniać leku nagle.
Leczyć jednym lekiem.
- iminodiabenzyl, budową przypomina TLPD – imipraminę
- wiązanie z białkami 80-90%; lipofilny → silnie przenika do mózgu, kumulacja w tkance tłuszczowej
- czynne metabolity (metabolizowany w wątrobie):
· 10,11-epoksyd karbamazepiny powstaje przy udziale cytochromu P450
· pobudzając aktywność P450 nasila swój własny metabolizm = autoindukcja
- konieczność znajomości interakcji
- wąski współczynnik terapeutyczny (łatwo przekroczyć); konieczna terapia monitorowana
- objawy niepożądane:
· zależne od dawki: podwójne widzenie, senność, oczopląs, nieostre widzenie, hipokaliemia
· związane z nadwrażliwością: wysypki skórne, agranulocytoza, anemia aplastyczna, trombocytopenia
- silne wiązanie z białkami
- metabolity toksyczne, hamują enzymy mikrosomalne
- znajomość interakcji
- zmniejsza stężenie witaminy K i kwasu foliowego
- kinetyka nieliniowa – minimalna zmiana dawki = nieproporcjonalna zmiana stężenia we krwi
- pobudza enzymy mikrosomalne
Kobiety w ciąży a padaczka:
- leki przeciwdrgawkowe są teratogenne (wady występują 3-4x częściej)
- najbardziej: kwas walproinowy i fenytoina
- najlepsza karbamazepina
Cechy leków przeciwdrgawkowych III generacji:
1. duża swoistość działania farmakologicznego
2. stosowane jako leki dodatkowe do innego leku przeciwpadaczkowego
3. mała toksyczność narządowa i ze strony OUN
4. wysoka cena
Drgawki dłuższe niż 15-20 minut = zagrożenie życia
Leczenie stanu padaczkowego:
- 0-5 minut:
· potwierdzić rozpoznanie
· podać tlen cewnikiem donosowym
· ocenić podstawowe czynności życiowe
· uzyskać dostęp do żyły, oznaczyć podstawowe parametry (pobrać krew)
- 6-9 minut:
· 100mg tiaminy
· 50ml 40% glukozy
- 10-20 minut:
· lorazepam 0,1mg/kg m.c i.v. z szybkością 2mg/min max 4mg
lub diazepam 0,2 mg/kg m.c. i.v. z szybkością 5mg/min max 20mg
- jeśli drgawki się utrzymują:
· podać diazepam powtórnie po 5 minutach
· po zastosowaniu diazepamu podać nasycającą dawkę fenytoiny
- jeśli się przedłużają:
· dodatkowa dawka fenytoiny do dawki max 30mg/kg
· fenobarbital w dawce 20mg/kg i.v. z szybkością 60mg/min
- jeśli nie ustępują:
· znieczulenie ogólne (pentobarbital, midazolam, propofol)
· koniecznie: intubacja, sztuczna wentylacja, leki zwężające naczynia
- kwas walproinowy: bolus (szybka infuzja dożylna): w ciągu 3-5 minut w dawce 15mg/kg m.c.; po 30 minutach wlew dożylny w dawce 1mg/kg m.c./godz.
1
sylvia112