Astma i POCHP.doc

Astma oskrzelowa

Rozpoznanie:

Rozpoznanie astmy jest rozpoznaniem klinicznym, nie ma potwierdzającego rozpoznanie badania krwi, badania radiologicznego lub histologicznego.

Astma to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych… u podatnych osób, objawy zapalne są zwykle związane z rozlaną, ale zmienna obturacją dróg oddechowych oddechowych nadreaktywności oskrzeli na wiele różnych bodźców. Obturacja często jest odwracalna, samoistnie, lub pod wpływem leczenia.

Nadreaktywność oskrzeli:

- nadmierna reakcja skurczowa oskrzeli w odpowiedzi na wiele różnych bodźcó egzo- i endogennych

- bodźce mogą kurczyć oskrzela:

              - bezpośrednio – histamina – mięśnie gładkie oskrzeli

              - pośrednio – poprzez uwalnianie farmakologiczne czynnych substancji z komórek tucznych (wysiłek fizyczny, zimne powietrze)

Obturacja oskrzeli – ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe

1.      ostry skurcz oskrzeli

2.      obrzęk ściany oskrzeli

3.      przewlekłe tworzenie czopów śluzowych

4.      przebudowa ściany oskrzeli

Przebieg naturalny astmy:

- astma może rozwinąć się w pierwszych miesiącach życia dziecka – rozpoznanie bardzo trudne

- atopia uosabia do rozwoju astmy

- astma występuje u około 30-50% dzieci (zwłaszcza chłopcó) w okresie pokwitania

- rokowanie co do utrzymywania się astmy pogarsza występowanie atopowego zapalenia skóry u dziecka i jego najbliższych.

- astma rozwijająca się około 50 r.ż. wywołuje szybkie pogarszanie czynności płuc, niż astma u dzieci

- u dorosłych chorych na astmę nierzadko występuje utrwalona Obturacja oskrzeli

Czynniki ryzyka:

- czynniki osobnicze

              - predyspozycja genetyczna

              - atopia

              - nadreaktywność oskrzeli

              - płeć

- rasa i czynniki etniczne (dzieci azjatyckie – 7.6%, dzieci rasy białej-10.6% dzieci rasy czarnej-15.2%

- czynniki środowiskowe

Alergeny wewnątrz pomieszczeń:

Roztocza kurzu domowego, alergeny zwierząt, karaluchów, grzyby pleśniowe, drożdżopędne

Alergeny środowiska zewnętrznego:

Pyłki, grzyby, dym tytoniowy, zanieczyszczenia powietrza, gotowanie z użyciem gazu ziemnego, ciekłego propanu, na kuchniach ogrzewanych drewnem, naftą, zakażenia układu oddechowego, dieta, leki.

Objawy podmiotowe astmy:

- żaden objaw nie jest swoisty:

              - świsty

              - duszność

              - uczucie ściskania w klatce piersiowej

              - kaszel

- objawy mają tendencję do:

zmienności, napadowości, większego nasilenia w nocy, pojawienia się pod wpływem czynników wyzwalających np. wysiłek fizyczny

Leczenie astmy:

Astmy nie można wyleczyć, ale prawidłowe leczenie zazwyczaj pozwala kontrolować astmę

Farmakoterapia:

1.      leki kontrolujące chorobę – leki przyjmowane stale, codziennie, pozwalające uzyskać i utrzymać kontrolę astmy przewlekłe

- glikokortykosterydy (GKS) – wziewne – leki I-ego wyboru i stosowane ogólnoustrojowo

- długo działające β2-mimetyki wziewne – LABA

- leki przeciwleukotrienowe

- kromony – mało skuteczne u dorosłych

- teofilina w postaci o przedłużonym działaniu

- przeciwciała any-IgE

2. leki stosowane doraźnie:
- krótko działające β2-mimetyki – leki rozszerzające oskrzela (wziewne, ewentualnie doustne, jeśli chory nie może przyjmować lekó wziewnie)

              - GKS stosowane ogólnoustrojowo

              - leki przeciwcholinergiczne

              - metyloksantyny

Preferowana droga podawania leków w astmie:

- wziewna – lek dociera bezpośrednio do dróg oddechowych, gdzie może osiągnąć stężenie terapeutyczne, przy ograniczeniu działań niepożądanych

Wziewne podawanie leków:

1. inhalatory:

- ciśnieniowe z dozownikiem (MDI, pMDI)

- MDI wyzwalane wdechem

- proszkowe (DPI)

- miękki aerozol

2. nebulizatory

GKS:

- zmniejszenie zapalenia dróg oddechowych

- zmniejszenie nadreaktywności oskrzeli

Oszacowane równoważne dawki dobowe glikokortykosterydów wziewnych u dorosłych a,b

GKS wziewne:

Działanie niepożądane:

- kandydoza jamy ustnej i gardła

- kaszel

- chrypka

- budezonid i flutikazon mają mniejsze działanie ogólnoustrojowe niż beklometazon

GKS doustne:

- metyloprednizolon

- prednizolon

- prednizon

Nowy GKS wziewny:

- Cyklezonid – ulega przekształceniu w formę aktywna w dolnych drogach oddechowych

- wywołuje rzadziej kandydozę jamy ustnej

- biodostępność z jamy ustnej wynosi zaledwie 1%, z białkami osocza wiąże się w 99% i jest szybko metabolizowany przez wątrobę – efekty systemowe są znikome

- preparat ALVESCO - 80µg lub 160µg cyklezonidu na dawkę inhalacyjną

β2-sympatykomimetyki

Receptory α i β:

- receptor α-adrenergiczny – skurcz naczyń, rozkurcz macicy, jelit

- receptor β-adrenergiczny – rozszerzenie naczyń, oskrzeli, stymulacja mięśnia sercowego

              β1- serce, mięśnie gładkie jelit

              β2 – mięśnie gładkie oskrzeli, naczyń, macicy

              β3- tkanka tłuszczowa

Oskrzela:

- mięśnie gładkie

              - rozkurcz (oskrzela centralne i obwodowe)

              - hamowanie proliferacji komórek mięśni gładkich

- nabłonek

              - nasilenia transportu jonowego

              - wydzielanie czynnika rozkurczającego oskrzela

- gruczoły śluzowe

              - nasilenie wydzielania (komórki śluzowe)

              - przyspieszenie oczyszczania oskrzeli

              - przyspieszenie ruchu rzęsek

- neurony cholinergiczne

              - hamowanie wydzielania acetylocholiny

- neurony czuciowe

              - hamowanie uwalniania neuropeptydów

- naczynia krwionośne

              - rozszerzenie, uszczelnienie śródbłonków, zmniejszenie przesiąkania osocza

Leki pobudzające receptory α i β adrenergiczne:

- adrenalina (Epinephrin), izoprenalina (Aludrin, Novodrin, Euspiran)

Leki nieseltywne pobudzające receptory β1 i β2:

- orcyprenalina (Astmopent, Alupent)

Leki selektywnie pobudzające receptory β2 krótkodziałające:

- salbutamol (Salbutamol, Salamol, Ventolin, Albuterol, Sultanal)

- terbutalina (Bricanyl)

- fenoterol (Berotec)

związki hydrofilne

Leki selektywnie pobudzające receptory β2 długodziałające:

- formoterol (foradil, Oxis)

- salmeterol (Serevent)

Porównanie β2-sympatykomimetyków