Leki wykrztusne.doc

(51 KB) Pobierz
LEKI WYKRZTUŚNE

LEKI WYKRZTUŚNE

 

Ø     Leki wykrztuśne o działaniu odruchowym

-          po podaniu doustnym drażnią błonę śluzową żołądka, wywołując na drodze odruchowej wzrost wydzielania wodnistego śluzu przez gruczoły oskrzelowe

-          nie powinny być stosowane u chorych z współistniejącą chorobą wrzodową

 

Korzeń wymiotnicy:

-          lek roślinny stosowany w postaci: odwarów, nalewek

-          najczęściej stosowany z innymi lekami wykrztuśnymi

-      jego działanie wynika z zawartości w nim alkaloidu emetyny (która w większych dawkach wykazuje działanie wymiotne)

-          max dawka terapeutyczna (50 mg) wywołuje nudności i wymioty (dlatego nie należy przekraczać dawki 30 mg)

-          wyciągi w większych dawkach mogą być stosowane w zatruciach pokarmowych w celu wywołania wymiotów

 

Saponiny:

-          działanie podobne do emetyny

-          występują w takich roślinach, jak: korzeń senegi, korzeń lukrecji, korzeń pierwiosnka, korzeń żywokostu

-          stosowane w postaci preparatów złożonych, mieszanek ziołowych, syropów

-          Sirupus Symphyti (syrop żywokostowy), Sirupus Symphyti cum Farfara         (syrop żywokostowy z podbiałem), Pectosol (wyciąg płynny z korzenia omamu, porostu islandzkiego, korzenia mydlnicy, ziela hyzopu, ziela macierzanki psiankowej)

 

Benzoesan sodu:

-          po podaniu doustnym drażni błonę śluzową żołądka

-          dochodzi do odruchowego wydzielania gruczołów oskrzelowych

-          słabe działanie antyseptyczne (stosowany do konserwacji produktów spożywczych, gł. soków)

 

Jodek potasu i związki kreozotu:

-          działanie wykrztuśne na drodze odruchowej poprzez drażnienie błony śluzowej żołądka i bezpośrednie na gruczoły oskrzelowe

 

Ø     Leki wykrztuśne działające bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe

-          po podaniu doustnym wydzielają się przez gruczoły oskrzelowe, pobudzając je do zwiększonego wydzielania płynnego śluzu

-          drażnią błonę śluzową dróg oddechowych (dodatkowo zwiększa to wydzielanie)

 

Jodek potasu:

-          najbardziej skuteczne leki wykrztuśne

-          po podaniu doustnym działa bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe i wykazuje odruchowe działanie podobne do emetyny

-          silne działanie nie ogranicza się wyłącznie do oskrzeli – dużo działań niepożądanych: bolesny obrzęk ślinianek (przyusznych), wyciek z nosa, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wyprysk skórny, osłabia czynność tarczycy

-          nie wolno ich stosować u chorych z gruźlicą

-          warunek skuteczności – odpowiednia dawka 5,0g/24h

-          podawany w r-rach wodnych 3-5 %

-          nie należy łączyć z innymi w mieszanki

-          związki jodowe stosowane są  też w postaci inhalacji jodowych i solankowo-jodowych w przewlekłych chorobach dróg oddechowych

Związki kreozotu:

-          kreozot – produkt destylacji smoły z drzewa bukowego, o postaci oleistego płynu i piekącym smaku

-          posiada podwójny mechanizm działania wykrztuśnego: pośredni i bezpośredni

-          po doustnym podaniu drażni błonę śluzową żołądka i odruchowo zwiększa wydzielanie gruczołów dróg oddechowych

-          po wchłonięciu wydziela się do światła oskrzeli i drażniąc błonę śluzową pobudza wydzielanie gruczołów oskrzelowych

-          znaczna skuteczność wykrztuśna i słaba odkażająca

-          działania niepożądane: dolegliwości z strony przewodu pokarmowego

-          wskazany w ostrych stanach zapalnych oskrzeli

 

Olejki eteryczne:

-          działają drażniąco na błonę śluzową oskrzeli zwiększając wydzielanie bardziej płynnej wydzieliny, łatwiejszej do wykrztuszenia

-          słabe działanie odkażające i odwadniające

-          mogą zawierać efedrynę lub kodeinę

-          w postaci cukierków, pastylek do ssania łagodzą nieprzyjemne dolegliwości i subiektywnie poprawiają drożność nosa

-          najczęściej stosowane mieszaniny olejków: sosnowego, eukaliptusowego, tymiankowego

-          stosowanie: 5-10 kropli na szklankę wrzącej wody do wdychania przez 10 min

-          występują też w postaci maści dla dzieci do wcierania w okolicę klatki piersiowej w ostrych stanach zapalnych dróg oddechowych

 

 

Ø     Leki wykrztuśne zmieniające odczyn (pH) wydzieliny gruczołów oskrzelowych

 

Wodorowęglan sodu:

-          po doustnym podaniu alkalizuje wydzielinę oskrzeli (upłynnienie i łatwiejsza eliminacja)

-          silnie alkalizuje sok żołądkowy i mocz

-          po długim stosowaniu może usposabiać do kamicy nerkowej i ułatwiać zakażenie dróg moczowych

-          występuje w naturalnych i sztucznych wodach mineralnych

 

Chlorek amonu:

-          po doustnym podaniu wchłania się szybko

-          powoduje zakwaszenie wydzieliny z dróg oddechowych

-          wydala się przez gruczoły oskrzelowe (zwiększa to ich wydzielanie)

-          upłynnia wydzielinę przez zakwaszenie

-          po doustnym podaniu drażni błonę śluzową żołądka (może nasilać dolegliwości bólowe u chorych z chorobą wrzodowa)

-          jako lek wykrztuśny stosowany z innymi lekami w postaci mieszanek

 

 


LEKI SEKRETOLITYCZNE

 

-          upłynniają wydzielinę oskrzeli przez zmianę jej składu

-          wyróżniamy trzy grupy: mukolityki (zmniejszają zawartość mukoprotein w wydzielinie dróg oddechowych), enzymy proteolityczne, detergenty

 

Ø     Leki mukolityczne

 

Pochodne cysteiny (acetylocysteina, karbocysteina):

-          zmniejszają lepkość dróg oddechowych przez rozrywanie wiązań dwusiarczkowych w polipeptydach śluzu

-          skuteczność przy podawaniu leków drogą wziewną lub we wlewkach dooskrzelowych

-          działanie leku podanego miejscowo w ciągu 10 min

-          wskazania: stany chorobowe z obecnością wydzieliny o dużej lepkości, np.mukowiscydoza (nie są stosowane w astmie bo mogą wywołać skurcz oskrzeli)

-          działania niepożądane: nieprzyjemny smak, podrażnienie błon śluzowych nosa i gardła, sporadycznie nudności i wymioty

-          podawane droga doustna mają mniejszą skuteczność i podawane są w ostrych stanach zapalnych dróg oddechowych

-          szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego

-          max stężenie we krwi po 2-3 h, w tkance płucnej po 5 h

-          pochodne cysteiny metabolizowane w wątrobie i wydalane przez nerki

 

Mesna:

-          2-merkaptoetanosulfonian sodu

-          działanie podobne do cysteiny, jednak mniej działań niepożądanych

-          podawana miejscowo w postaci aerozolu otrzymanego za pomocą inhalatora lub we wlewie

-          metabolizowana w wątrobie i wydalana przez nerki

-          stosowana we wszystkich chorobach dróg oddechowych, którym towarzyszy trudna do wykrztuszenia lepka wydzielina, w czasie znieczulenia ogólnego, bronchoskopii (w celu ułatwienia odessania wydzieliny z dróg oddechowych), w niektórych stanach zapalnych zatok przynosowych i zapaleń ucha środkowego

-          działania niepożądane: podrażnienie błony śluzowej nosa i gardła, nudności, wymioty, napad duszności u chorych z astmą oskrzelową, nieprzyjemny smak i zapach

-          nie należy łączyć jej z aminoglikozydami (osłabia uch aktywność p/bakteryjną)

 

Bromheksyna:

-          złożony mechanizm działania

-          działa wykrztuśnie w mechanizmie odruchowym i bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe

-          wykazuje działanie mukolityczne zmniejszając zawartość mukopolisacharydów i albumin w śluzie

-          zwiększa wytwarzanie surfaktantu (substancji powierzchniowo czynnej)

-          drogi podania: doustnie, w inhalacjach, dożylnie

-          metabolizowana w wątrobie częściowo do czynnego metabolitu

-          w napadzie astmy oskrzelowej jest podawana dożylnie

-          działania niepożądane: rzadko, zaburzenia żołądkowo-jelitowego podaniu doustnym i napady kaszlu po podaniu drogą wziewną

 


Ambroksol:

-          czynny metabolit bromheksyny

-          działa siniej niż związek macierzysty

-          pobudza syntezę i wydzielanie surfaktantu

-          zwiększa częstotliwość ruchu rzęsek nabłonka oddechowego

-          zwiększa wydzielanie wydzieliny surowiczej

-          szybko wchłania się po podaniu doustnym

-          max stężenie w krwi po 2 h

-          metabolizowany w wątrobie, wydalany z moczem

-          eliminacja leku dwufazowa

-          działanie niepożądane: rzadko, wzrost wydzielania z nosa, dolegliwości bólowe u chorych z chorobą wrzodową

-          przeciwwskazanie: czynna postać choroby wrzodowej

 

Ø      Detergenty

 

Tyloksapol:

-          zmniejsza napięcie powierzchniowe

-          ułatwia wykrztuszanie wydzieliny i przywraca ruch rzęsek

-          podawany wziewnie przy pomocy aparatów inhalacyjnych

-          w większych dawkach może powodować zapadnięcie pęcherzyków płucnych

-          stosowany tylko w warunkach szpitalnych, w torakochirurgii, w zespołach zaburzeń oddychania u małych dzieci i noworodków

 

Surfaktant:

-          naturalna substancja wytwarzana w pęcherzykach płucnych

-          jest substancją powierzchniowo czynną złożoną głównie z glicerofosfolipidów

-          podawany dotchawiczo przez rurkę intubacyjną w leczeniu lub zapobieganiu zespołom zaburzeń oddychania u noworodków i wcześniaków

-          otrzymywany jest z płuc zwierząt, z płynu owodniowego kobiet

 

Ø      Enzymy proteolityczne

 

Dornaza:

-          deoksyrybonukleaza otrzymana z trzustki

-          silnie upłynnia wydzielinę ropną

-          stosowana do drzewa oskrzelowego po rozpuszczeniu w izotonicznym roztworze chlorku sodu

-          działa po 30-60 min po podaniu

-          działania niepożądane: objawy podrażnienia błon śluzowych, skurcz oskrzeli, odczyny alergiczne, wstrząs anafilaktyczny

 

Trypsyna i chymotrypsyna:

-          peptydazy otrzymywane z trzustki wołu

-          wykazują działanie głównie w obecności włóknika i śluzu; przy wydzielinie ropnej mało skuteczne

-          działania niepożądane: jak w/w lecz częściej

 

4

 

...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin