FARMAKOLOGIA
NLPZ NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE
Leki p/bólowe — główny podział:
1) opioidy:
a) silne;
b) słabe;
2) słabe analgetyki — NLPZ + paracetamoL
1) działanie NLPZ:
a) p/zapalne;
b) p/bólowo;
c) p/gorączkowo;
d) ajegacJe~—ASĄ
2) mechanizm działania: ~
a) hamowanie COX, dwie izoforin~” COX — COX 1 I COX 2 — NLPZ mogą hamować wybiórczo aktywność
jednej z COX lub działać na obie;
b) w mniejszym stopniu hamują lipooksygenazy;
3) COX - enzym katalizujący ~ fo~fQłipiLl~w błony komórkowej i p sta\y~ip z kwasu arachidonowego
prostaglandyn („prostacyklin (P6!) i tromboksanów (TX~). Dwie izoformy:
a) COX I — bierze udział w ~ niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego i
pokarmowego PGE2Jj~2. Warunkuje prawidłowy stan błony śluzowej przewodu pokarmowego (działanie
ochronne);
b) COX 2— aktywowana pod wpływem czynników zapalnych (endotoksyn, cytokin);
4) podział NLPZ w zależność od działania na aktywność COX:
a) COX I selektywne—małe dawkiASA;
b) COXnjeselektywne—ibuprofen,lłaproksafl, indometacyna; ~ ~ 1 ~-~r ~
c) COX 2 selektywne (COX 2 pretła~encyjne) — diklofenak, nabumeton, meloksykam;
d) COX 2 wysoce selektywne (COX 2 specyficzne — koksyby) — celekoksyb, rofekoksyb; ~ L~X „~
Obie grupy COX 2 wykazująrównież pewne powinowactwo do COX 1.
5) wskazania — bóle łagodne i umiarkowaąe, np.:
a) choroba zwyrodnieniowa stawów
~b) RZS,
c) ZZSK; (
d) pierwszy eta~ holu nowotworowego;
e) rodzinna polipowatośćjelit;((~~~~
6) objawy niepożądane dla NLPZ:
a) przewód pokamiowy
). objawy dyspeptyczne;
2 • nudności;
~. dyskomfort w nadbrzuszu;
• owrzodzenia żołądka i dwunastnicy;
.. krwawienia z przewodu pokarmowego;
• perforacja ~
• enteropatie
• niedokrwistość wynikająca z pzewlekłego krwawienia
• dyskelektrolitemie/ odbialczenie.
Działania niepożądane wynikają zhamowania COX1 i zmniejszenia wytwarzania działających ochronnie na błonę
śluzową przewodu pokarmowego prn~aglandyn, ~ Im bardziej wybiórcze
działanie na COX2 tym mniejsze działania niepożądane.
b) nerki — net~otoksyczność:
• śródmiązszowe zapalenie nerek;
• zmniejszenie przesącz ~„ldębu~kowego;
• zahamowanie uwalniania renrnT,
• retencja sodu;
• obrzęki;
• nadciśnienie;
c) układ krwiotwórczy
• niedokrwistość aplastyczna;
• agranulocytoza;
• zmniejszenie agregacji płytek;
d) wątroba — hepatotojcsyczność.
• zwiększenie aktywności aminotransferaz (często):
• toksyczne uszkodzenie wątroby (rzadko);
e) OUN:
• bóle głowy, zawroty;
• zaburzenia świadomoścj•
• ~ w uszach, upośledzenie słuchu (przemijające) — ototoksyczriość
• .~ nastroju;
• drżenie mięśni;
• zaburzenia osobowości;
• aseptyczne zapalenie opon mózgowo~rdzemowyc~ (ibuprofen);
O reakcje nadwrażliwości:
• astma Oskrzelowa;
• rumieó Wielopostaciowy;
• złuszczające zapalenie skóry;
• ~pokrzywka (większość NLPZ, głównie piroksykam);
• fotodermatoza (większość NLPZ, głównie pirokaykam);
• obrzęk naczyniowo..ruobowy.
• mogą wyzwolić astmę oskrzelową (głównie aspiryna);
7) przecjWWskazania:
a)~b~,~dQwa żołądka lub dwunastnicy;
b) ciężka niewydolność nerek;
c) ciężka niewydolność Wątroby;
d) ciąża I okres laktacji;
e) nadwrażjjwoś~ na lek;
1) dzieci ~ 12 r.ż.;
g) skazy krwotoczne;
li) ostrożnie u osób starszych, ponieważ mają:
• słabszą śluzówkę;
• ~ wydolność nerek;
• ~ ilośćchoróbtow zyzącyc~L~/~ ~
• ~ możliwość kumulacji;
8) podział NLPZ na podstawie budowy chemicznej:
a) kwasy karboksylowe:
.4. pochodne kwasu S~~y~Q~eo:
• ASA i jego estry;
• salicylan choliny;
• amid kwasu salicylowego;
• diflurnsal;
•.2. pochodne kwasu ~o:
• pochodne kwasu fenylooctowego:
.~—
• ~l~nak;
• fenklofenak;
• pochodne aliżhtyczne i heterocykliczne:
• ndomef~~—
• sulindak;
• tolmetyna;
• acemetacyna;
pochodne ~yasu propiono~yęgQ:
• ibpprokn;
•
• ketoprofen;
• ±1urb~profen;
• kwas tiaprofenowy;
•L1 pochodne kwasu nn ulowego:
• kwas tkfenamowy;
• kwas niflumowy;
• kwas mefenamowy
• kwas neldefenaxnowy~
b) kwasy enolowe:
• pochodne pirazołu:
• oksyfenbutazon;
/• fenyL~butazon;
• metamizol ( pyralgina);
• aminofenazon;
• azopropazon;
• pochodne benzotiazyny:
• piroksykani;
• meloksykam;
• indoksykam;
• izoksykam;
c) pochodne nat~yloketouów — nabumeton;
d) koksyby:
• celekoksyb;
• rofekoksyb.
KWASY KARBOKSYLOWE
Kwas salicylowy i jego pochodne
1) Kwas ASA:
a) nieodwracalnie i wybiórczo hamuje COX 1;
b) w dawce 75 — 150 mg/24 godz. działarn antyagregacyjnie (preparaty: Acard 75 mg; Polocard 75 mg; Polocard
150 mg);
~) w dawce 2-3 g/. 24 godz. wykazuje działanie p/bólowe i p/gorączkowe;
d) w dawce 4-6 g/24 godz. po kilku dniach wykazuje działanie p/zapalne;
e) wskazania~
• stany gorączkowe;
• bóle mięśni i stawów;
...
sylvia112