materiały montessori - konspekty.pdf - montessorii(1) - lila1

Istota pedagogiki M. Montessori,

- wykorzystywane w niej materiały i ich

znaczenie dla ogólnego rozwoju dziecka

(opracowała Edyta Le ń czowska)

Maria Montessori wierzyła w ogromne mo Ŝ liwo ś ci dziecka, jego wielk ą potrzeb ę

odkrywania i poznawania ś wiata. Podkre ś lała, Ŝ e pierwsze 6 lat to najwa Ŝ niejszy okres w jego

Ŝ yciu, w którym potrzebuje praktycznego kontaktu z rzeczywisto ś ci ą by odkry ć jej tajemnice.

Aby umo Ŝ liwi ć dzieciom prawidłowy rozwój konieczne było specjalne przygotowanie

otoczenia, w którym miałyby swobod ę wyboru materiałów, działa ń oraz odkry ć . Z tej oto

idei powstały przedszkola, wyposa Ŝ one w specjalne materiały montessoria ń skie, wzbudzaj ą ce

u dzieci ciekawo ść ś wiata oraz ch ęć do działania. Aby materiały te przynosiły oczekiwane

rezultaty musz ą posiada ć odpowiednie wła ś ciwo ś ci i by ć zaprezentowane w okre ś lony

sposób.

Wła ś ciwo ś ci materiału Montessori:

• materiał musi by ć rzeczywisty, oryginalny, nie mog ą to by ć zabawki, (je Ŝ eli jest to mo Ŝ liwe

dost ę pne w zestawach przedmioty powinny by ć szklane, porcelanowe; wyj ą tek stanowi ą

dzieci niepełnosprawne ruchowo, dla których takich materiałów si ę nie stosuje)

• materiał musi by ć atrakcyjny, mie ć „zaproszeniowy" charakter

• materiał musi by ć czysty — zarówno z powodów higienicznych jak i grzeczno ś ciowych

• materiał musi by ć pełnowarto ś ciowy i kompletny

• materiał musi by ć kolorystycznie dopasowany - jego elementy tworz ą cało ść

• materiał musi wielko ś ci ą odpowiada ć mo Ŝ liwo ś ciom dzieci

• materiał musi by ć dostosowany do stopnia rozwoju dzieci

• materiał musi by ć ograniczony - nauczyciel udost ę pnia okre ś lon ą ilo ść materiału - zbyt

wiele elementów w jednym zestawie dekoncentruje dziecko

• ka Ŝ dy zestaw dost ę pny jest tylko w jednym egzemplarzu – aspekt społeczny

• materiał odpowiada kulturze, w jakiej wychowuje si ę dziecko

Prowadz ą c prac ę z tym materiałem trzeba zwróci ć uwag ę na nast ę puj ą ce elementy:

• decyduj ą c ą rol ę odgrywa osobisty kontakt z dzieckiem i panuj ą ca atmosfera,

• na stole lub na dywanie mo Ŝ e le Ŝ e ć tylko materiał, z którym pracujemy w danej chwili,

• prezentacja materiału musi by ć przejrzysta i jednoznaczna; powolne i zrozumiałe ruchy

maj ą tu decyduj ą ce znaczenie, nale Ŝ y ograniczy ć informacje słowne,

• wychowawca prezentuje dziecku pełen przebieg ć wiczenia, dzi ę ki czemu dziecko ma okazj ę

zapozna ć si ę z pewnym niezmiennym wzorcem pracy z tym materiałem,

• w ka Ŝ dym ć wiczeniu znajduje si ę punkt, na który nale Ŝ y zwróci ć szczególn ą uwag ę .

• ka Ŝ de ć wiczenie posiada cel bezpo ś redni (poznanie okre ś lonej techniki, sposobu

post ę powania) oraz cel po ś redni (przygotowanie do kolejnych, bardziej skomplikowanych

ć wicze ń , czynno ś ci)

• je Ŝ eli dziecko po prezentacji nadal popełnia bł ę dy, nie nale Ŝ y go poprawia ć , aby nie doszło

do zniech ę cenia dziecka, jednak w korzystnym momencie nale Ŝ y prezentacj ę powtórzy ć ,

je Ŝ eli dziecko wykonuje zadanie perfekcyjnie, jest to sygnał dla nauczyciela, i Ŝ pokazał mu je

za pó ź no

• po przeprowadzeniu prezentacji dziecko pracuje samodzielnie, dzieci nie ś miałe nale Ŝ y

zach ę ca ć do pracy, ale w Ŝ adnym wypadku nic wolno ich zmusza ć do powtarzania ć wiczenia,

• po pewnym czasie dziecko samo odkrywa dalsze mo Ŝ liwo ś ci pracy na materiale

• zazwyczaj prezentacje udzielane s ą indywidualnie dzieciom, ale czasem w trakcie lekcji

bierze udział ich wi ę ksza ilo ść . Nale Ŝ y jednak pami ę ta ć , ze lekcja indywidualna ma wi ę ksz ą

warto ść poniewa Ŝ osobisty kontakt oraz intensywno ść po ś wi ę conej dziecku uwagi maj ą

decyduj ą ce znaczenie. Po ć wiczeniach z nowo wprowadzonym materiałem nast ę puje faza, w

której wychowawca obja ś nia dziecku nazwy i poj ę cia dotycz ą ce danego ć wiczenia. Lekcje te

nazywane s ą lekcjami słownymi i przeprowadzane s ą w formie lekcji trójstopniowej.

Istotne znaczenie ma tak Ŝ e przebieg pracy z materiałem

Ka Ŝ de ć wiczenie musi by ć przez nauczyciela dobrze znane. Powinien on przeanalizowa ć

ć wiczenia pod k ą tem ekonomii ruchu, czasu trwania i stopnia trudno ś ci. Powinien sprawdzi ć ,

czy materiał jest kompletny. Dziecko powinno siedzie ć po lewej stronie nauczyciela, aby móc

dokładnie obserwowa ć jego ruchy. Nauczyciel powinien zwróci ć uwag ę czy dziecko posiada

niezb ę dne umiej ę tno ś ci do wykonania ć wiczenia.

Ć wiczenie musi zosta ć przedstawione w sposób atrakcyjny gdy Ŝ zainteresowanie dziecka jest

warunkiem osi ą gni ę cia koncentracji. Dlatego nauczyciel powinien zach ę ci ć je do pracy. W

trakcie pracy z konkretnym dzieckiem nauczyciel musi zaj ąć tak ą pozycj ę , aby móc

obserwowa ć pozostałe dzieci z grupy.

Przebieg pracy z materiałem przebiega wg nast ę puj ą cych etapów:

· Wst ę p

Nauczyciel podchodzi z dzieckiem do regału, wybiera materiał, pokazuje, sposób w jaki

nale Ŝ y przenie ść materiał i gdzie go odło Ŝ y ć po zako ń czonej pracy. Dziecko samodzielnie

przenosi materiał na miejsce pracy. Nauczyciel wraz z dzieckiem siada w wybranym miejscu.

· Cze ść główna

Ć wiczenie zostaje nazwane.

W czasie pracy nauczyciel nie rozmawia z dzieckiem, dzi ę ki czemu dziecko koncentruje si ę

na przebiegu czynno ś ci. Zadaniem nauczyciela jest pokazanie przebiegu pracy.

Podczas pracy z materiałem powinny by ć przestrzegane nast ę puj ą ce zasady :

· Od najprostszego do trudniejszego materiału

· Od wyuczonego porz ą dku do budowania porz ą dku

Materiał Montessori dzieli si ę na nast ę puj ą ce grupy:

- materiał do ć wicze ń praktycznego Ŝ ycia

- materiał zmysłowy

- materiał j ę zykowy

- materiał matematyczny

-materiał do wychowania kosmicznego

Zako ń czenie

Po prezentacji materiału nast ę puje pokazanie kontroli bł ę du i poprawa bł ę du. Nast ę pnie

nauczyciel prosi dziecko o powtórzenie pokazanej pracy. Dziecko mo Ŝ e powtarza ć ć wiczenie

tak długo i tyle razy ile chce, a po zako ń czonej pracy materiał zostaje uporz ą dkowany i

odniesiony na miejsce.

Izolacja trudno ś ci - w pracy z danym zestawem mo Ŝ e pojawi ć si ę tylko jedna trudno ść .

Ć WICZENIA PRAKTYCZNEGO ś YCIA

1. Definicja

Ć wiczenia praktycznego Ŝ ycia to opis czynno ś ci nale Ŝą cych do codziennego Ŝ ycia

człowieka. Zalicza si ę do nich te czynno ś ci, które zwi ą zane s ą z trosk ą o samego siebie, o

innych, o otoczenie, na przykład jego upi ę kszenie. Tak Ŝ e te, które wi ąŜą si ę z

piel ę gnowaniem kontaktów społecznych, wpajaniem i stosowaniem form grzeczno ś ciowych,

wspieraj ą cych kontakty w grupie. Do ć wicze ń praktycznego Ŝ ycia wł ą cza si ę równie Ŝ

ć wiczenia ruchu tj. chodzenie po linii i ć wiczenia ciszy.

2.Znaczenie tre ś ci

a) Znaczenie dla kontaktów społecznych

- Pomoc w zrozumieniu i opanowaniu czynno ś ci

- Aktywno ść dziecka - udział w ś wiecie dorosłych

- Wprowadzenie w okre ś lony kr ą g kulturowy

b) Znaczenie dla kształtowania osobowo ś ci

- Rozwijanie samodzielno ś ci

- Rozwijanie woli - do podj ę cia działania, motywacji, wytrwało ś ci

- Umiej ę tno ść samokontroli - opanowania reakcji

- Rozwijanie zaufania i wiary we własne siły

- Rozwijanie poczucia bezpiecze ń stwa

c) Znaczenie dla rozwoju procesów psychicznych

- Rozwój koncentracji, wytrwało ś ci, uwagi

- Rozwój my ś lenia - logiczny przebieg czynno ś ci

- Poszerzanie zasobu słownictwa i rozwój mowy

d) Znaczenie dla rozwoju ruchowego

- Rozwój du Ŝ ej i małej motoryki

- Rozwój koordynacji i kontroli ruchowej

- Rozwój koordynacji wzrokowo — ruchowej

- Analiza ruchu

e) Wszystkie ć wiczenia praktycznego Ŝ ycia s ą po ś rednim przygotowaniem do nast ę puj ą cych

obszarów:

Rozwój zmysłowy - czasie ć wicze ń pobudzane s ą wszystkie zmysły

Rozwój mowy - ć wiczenia wzbogacaj ą słownictwo, pomagaj ą opanowa ć poj ę cie

uporz ą dkowa ć wyrazy. Dzieci poznaj ą poj ę cia nadrz ę dne i podrz ę dne poprawnie formułuj ą

wypowiedzi. Przebieg czynno ś ci jest uporz ą dkowany co wi ąŜ e si ę z wewn ę trznym

porz ą dkiem i „uporz ą dkowaniem" wypowiedzi. Porz ą dek wyra Ŝ a si ę poprzez czuwanie nad

utrzymywaniem prawidłowego kierunku - od lewej do prawej, utrzymywaniem prawidłowej

pozycji ciała, poprawnym trzymaniem ołówka, ć wiczenie chwytu p ę setkowego i

ograniczenie miejsca powierzchni pracy.

Kształtowania poj ęć matematycznych- ć wiczenia praktycznego Ŝ ycia s ą przygotowaniem do

nauki poj ęć matematycznych. Dzieci ucz ą si ę rozpoznawania powierzchni, nabywaj ą

umiej ę tno ś ci dokonywania podziału, przeliczaj ą , poznaj ą poj ę cia, np.: pełny, pusty.

Wychowania kosmicznego - dzieci maj ą mo Ŝ liwo ść poznania wła ś ciwo ś ci ró Ŝ norodnych

materiałów tj. drewna, papieru, metalu. Poznaj ą kultur ę własnego i innych krajów. Ucz ą si ę

od ogółu do szczegółu.

Obszary ć wicze ń praktycznego Ŝ ycia

Ć wiczenia wst ę pne – koordynacji i kontroli ruchów

1. chodzenie - poruszanie si ę po sali zaj ęć / przedszkolu

2. przenoszenie krzesła

3. przenoszenie stolika

4. przynoszenie/ odnoszenie dywanika i rozkładanie go

5. otwieranie i zamykanie drzwi

6. otwieranie i zamykanie ró Ŝ nych przedmiotów

7. składanie chusteczek

8. zaplatanie warkocza

9. ć wiczenia z ły Ŝ k ą

10. przesypywanie

11. przelewanie

Ć wiczenia zwi ą zane z samoobsług ą

1. Zapinanie i dopinanie – ramka Zapinanie i dopinanie – ramka z:

Û guzikami

Û zatrzaskami

Û haftkami

Û zamkiem błyskawicznym

Û sprz ą czkami

Û wst ąŜ kami

Û sznurówk ą i dziurkami

Û sznurówk ą i haczykami

Û agrafkami

Û rzepami

2. mycie r ą k

3. czyszczenie i pastowanie butów

Ć wiczenia zwi ą zane z trosk ą o najbli Ŝ sze otoczenie

A. Prace domowe

1. ś cieranie kurzu

2. zamiatanie

3. zmywanie stołu

4. polerowanie metalu

5. ozdabianie otoczenia – układanie kwiatów

B. Prace na zewn ą trz domu

1. piel ę gnacja ogrodu

2. piel ę gnacja zwierz ą t

Ć wiczenia dotycz ą ce zwyczajów i form grzeczno ś ciowych

1. zapraszanie i przedstawianie go ś ci

2. pomaganie i proszenie o pomoc (nauka zwrotów grzeczno ś ciowych)

3. składanie Ŝ ycze ń

4. czyszczenie nosa

Ć wiczenia ruchowo – przestrzenne

1. chodzenie po linii

2. ć wiczenia ciszy

Przykładowe konspekty:

KONSPEKT

Ć wiczenia wst ę pne – kontroli i koordynacji ruchów

Tytuł: Otwieranie i zamykanie drzwi

Materiał: drzwi z klamk ą , do których dziecko potrafi dosi ę gn ąć

Cel bezpo ś redni: nauka otwierania i zamykania drzwi

Cel po ś redni:

- nauka kulturalnego i cichego zachowywania si ę

- kształcenie koncentracji uwagi

- rozwijanie małej motoryki i koordynacji ruchowej

- doskonalenie samodzielno ś ci

Na co zwracamy szczególn ą uwag ę :

- uło Ŝ enie dłoni

- szerokie otwarcie drzwi aby mo Ŝ na było przej ść

- ciche otwieranie i zamykanie drzwi

- odgłos mechanizmu klamki

Kontrola bł ę du: drzwi niezamkni ę te, trza ś ni ę cie drzwiami

Wiek: od ok. 2,5 roku (lub momentu rozpocz ę cia ucz ę szczania do przedszkola)

Słownictwo:

- poj ę cia (drzwi, klamka, zamek, futryna, próg, zatrzask)

- czasowniki (chwyta ć , otwiera ć , zamyka ć , przytrzyma ć )

- wła ś ciwo ś ci (cicho, gło ś no, w dół, do góry)

- przyimki (przed, za, przez)

Ć wiczenia:

- otwieranie i zamykanie ró Ŝ nych drzwi (przesuwane, z gałk ą )

- otwieranie i zamykanie szuflad, pudełek

Wskazówki dla dzieci niepełnosprawnych: w zale Ŝ no ś ci od niepełnosprawno ś ci mo Ŝ na na

klamce zawiesi ć sznurek, za który dziecko b ę dzie mogło poci ą gn ąć

Przebieg:

Zapraszam dziecko do siebie aby zademonstrowa ć mu jak nale Ŝ y poprawnie otwiera ć i

zamyka ć drzwi. W zale Ŝ no ś ci od tego, w któr ą stron ę drzwi si ę otwieraj ą staj ę po prawej lub

lewej stronie. Chwytam klamk ę praw ą (lew ą ) r ę k ą i naciskam j ą w kierunku do dołu.

Otwieram drzwi tylko troch ę i wskazuj ą cym palcem lewej (prawej) dłoni pokazuj ę dziecku

zatrzask zamka. Poruszam klamk ą kilka razy, aby dziecko zobaczyło jak zatrzask wysuwa si ę

i cofa. Nast ę pnie otwieram drzwi na odpowiedni ą szeroko ść i przechodz ę z dzieckiem przez

otwarte drzwi. Lew ą (praw ą ) r ę k ą znowu naciskam klamk ę pokazuj ą c ruch zatrzasku a

nast ę pnie zamykam drzwi.

materiały montessori - konspekty.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: