Toruń - historia miasta, zabytki, ciekawostki.pdf - Polska - wiedza_z_chomikuj

Toruń

VIII / IX w.

- powstanie umocnionego grodu i prasłowiańskiej osady

targowo-obronnej na miejscu obecnego zamku krzyżackiego

1228 r.

- książę Konrad I Mazowiecki wystawia przywilej nadający

Krzyżakom Ziemię Chełmińską , zachowując jednocześnie

prawo zwierzchnictwa nad nią

Toruń krzyżacki (1230-1454)

ok. 1230 r.

- pierwsi Krzyżacy przybywają na lewy brzeg Wisły pod Toruniem, gdzie w Nieszawie budują

swoją warownię

1231 r.

- Krzyżacy przeprawiają się na Ziemię Chełmińską i wznoszą gród, którego zadaniem była ochrona

przeprawy na Wiśle łączącej Kujawy z Ziemią Chełmińską, i z którego dokonywali podboju Prusów

1233. 12. 28.

- Wielki Mistrz Zakonu Herman von Salza i jego namiestnik pruski mistrz krajowy Herman Balk

wydali przywilej lokacyjny, na mocy którego owy gród - Toruń otrzymał prawa miejskie (prawo

chełmińskie)

1236 r.

- przeniesienie miasta w górę rzeki na miejsce obecne, na miejsce wcześniejszej osady słowiańskiej.

Dawny Toruń znajdował się bowiem na miejscu dzisiejszej wsi Stary Toruń, na zachód od Torunia -

początek budowy zamku krzyżackiego

przed 1239 r.

- sprowadzenie do Torunia franciszkanów , których klasztor, najstarszy w państwie krzyżackim, stał

się siedzibą kustodii pruskiej.

1243 r.

- na synodzie w Toruniu ogłoszono bullę papieską o utworzeniu na pogańskich ziemiach Prusów -

w nowym państwie krzyżackim - czterech diecezji: chełmińskiej, pomezańskiej, sambijskiej i

warmińskiej. Toruń znalazł się w granicach diecezji chełmińskiej

1259 r.

- Toruń jako pierwsze miasto w państwie otrzymuje przywilej budowy sukiennic i pomieszczeń

Rady Miejskiej, co znaczy o dużej roli kupców sukiennych, będących jednocześnie rajcami -

sprawującymi władzę w mieście

ok. 1260 r.

- rozpoczęcie budowy prezbiterium Kościoła św.św. Janów na miejscu starszej świątyni oraz

budowa kościoła zakonu franciszkanów, na rdzeniu którego w XIV w. zbudowano obecny Kościół

NMP .

- fundacja szpitala dla trędowatych, przy którym zbudowano najstarszy toruński przedmiejski

Kościół św. Jerzego (nie zachowany)

1263 r.

- sprowadzenie do Nowego Miasta Torunia dominikanów

1264. 8. 13.

- osada o charakterze rzemieślniczym, położona za wschodnim obrębem murów miejskich, za

rzeczką Postolec, otrzymała prawa miejskie przyjmując nazwę Nowe Miasto Toruń.

1274 r.

- budowa wieży ratuszowej , najstarszej wieży miejskiej w Europie środkowo-wschodniej

od ok. 1280 r.

Stare Miasto Toruń było członkiem Hanzy , gdzie w tutejszym Ratuszu Staromiejskim mieściło się

archiwum Hanzy kwartału pruskiego. W XIII i XIV w. Toruń był jednym z największych w Europie

ośrodków handlowych (wywożono towary leśne i miedź, przywożono śledzie, sól, korzenie, sukna)

przy szlakach handlowych z Węgier, Rusi i Litwy na Zachód, głównie do Flandrii, Westfalii i

Śląska. Toruński port wiślany przyjmował statki pełnomorskie. W końcu XIV w. miasto przeżywało

swój największy rozkwit, zamieszkiwało około 13 tys. mieszkańców i po królewskim Krakowie

było największym miastem ziem polskich. Było jedynym pośrednikiem w handlu między Polską a

Europą Zachodnią, wielkim ośrodkiem sztuki artystycznej i rzemiosła

przed 1300 r.

- powstanie pierwszej korporacji - Bractwa Kupieckiego

1306 r.

- zawarcie rozejmu czesko-krzyżackiego

1309 r.

- położenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła parafialnego Nowego Miasta pw. św. Jakuba

1311 r.

- sprowadzenie do Starego Miasta Torunia benedyktynek, które osiadają przy szpitalu i Kościele św.

Ducha

- powstanie ekskluzywnego i prestiżowego Bractwa św. Jerzego , skupiającego najbogatszy patrycjat

lata 30. XIV w.

- w Toruniu przebywali królowie czescy (Jan Luksemburski, Karol IV)

1341 r.

- pertraktacje w sprawie pokoju z zakonem krzyżackim

1343 r.

- po podpisaniu traktatu pokojowego polsko-krzyżackiego w Kaliszu do Torunia przybył Kazimierz

Wielki, zapoczątkowując tym samym wizyty królów polskich w Toruniu, których do 1709 r. odbyło

się prawie 50

- w Kościele św. Jakuba umieszczono pierwsze na Pomorzu organy

1351 r.

- pożar zniszczył znaczną część miasta, a w roku następnym zaraza morowa pochłonęła ponad 1/3

mieszkańców, dziesiątkując ich jeszcze w latach 1373 i 1382

1386 r.

- budowa reprezentacyjnego Dworu Artusa , pierwszego takiego obiektu w państwie krzyżackim

1388 r.

- Stare Miasto Toruń otrzymuje prawo składu (odnowione w 1403 r. przez Konrada von Jungingen i

rozszerzone w 1457 r. przez Kazimierza Jagiellończyka)

1393 r.

- strajk czeladników kowalskich, będący wyrazem zaostrzenia się konfliktów między

rzemieślnikami a patrycjatem (pierwsze bunty przeciw przestarzałym ustawom cechowym już w

1385 r.)

- wielki Mistrz Konrad von Wallenrode wydał przywilej rozbudowy Ratusza Staromiejskiego

1396 r.

- rajca toruński staromiejski, Albrecht Russe zostaje mianowany na 2 lata komendantem zdobytego

przez Hanzę Sztokholmu

1397 r.

- szlachta chełmińska utworzyła tajne Towarzystwo Jaszczurcze dla obrony przed uciskiem

Krzyżaków

1399 r.

- pierwsza wzmianka pisana o istnieniu w Toruniu wodociągów (pierwsze wodociągi znane ze

źródeł archeologicznych istnieją już przed połową XIV w.)

1410 r.

- pierwszy konflikt toruńsko-bydgoski , wywołany wydanym przez starostę bydgoskiego zakazem

pojawiania się torunian na jego terytorium, rozpoczął nieustanne waśnie między miastami, trwające

do dziś

1410. 8. 7

- po zwycięstwie grunwaldzkim Rada Miejska składa hołd w Malborku królowi Władysławowi

Jagielle, który nadaje Staremu Miastu Toruniowi nowe przywileje

1411. 2. 1.

- zawarto pierwszy pokój toruński . Toruń, po pięciomiesięcznej przynależności do Polski, na mocy

traktatu przeszedł ponownie pod panowanie Krzyżaków

1420-1449

- rozbudowa murów miejskich z barbakanem , basztami i wieżami warownymi

1422 r.

- król Władysław Jagiełło nakazuje wybudowanie na przeciwległym brzegu Wisły polskiego

zamku konkurencyjnego do krzyżackiego Torunia. Osadę i zamek nazwano Dybowem (Nieszawą)

1440 r.

- miasto było współorganizatorem i członkiem zawiązanego w Kwidzynie Związku Pruskiego , z

siedzibą jego Tajnej Rady w Starym Mieście Toruniu, która 4. lutego 1454 r. wypowiedziała

Krzyżakom posłuszeństwo

1454. 2. 6.

- mieszczanie toruńscy staromiejscy, wypowiadając - poprzez Tajną Radę Związku Pruskiego -

wierność Krzyżakom, przypuścili szturm na zamek krzyżacki . Załoga zamku poddała się, co

oznaczało koniec panowanie Krzyżaków w Toruniu. Rozpoczęła się wojna trzynastoletnia Polski z

państwem zakonnym o czym zakomunikowało królowi polskiemu wyprawione z Torunia wielkie

poselstwo Związku Pruskiego

1454. 3. 6.

- Kazimierz Jagiellończyk wydaje akt inkorporacyjny włączając Prusy z Toruniem, Gdańskiem i

Elblągiem ponownie w granice Królestwa Polskiego i oficjalnie wypowiadając wojnę Krzyżakom.

Wielkie Miasto Pruskie. Toruń królewski (1454-1793)

1454. 3. 8.

- połączenie Starego i Nowego Miasta w jeden organizm miejski. Miasto liczy ok. 11 tys.

mieszkańców

1454. 5. 28.

- Kazimierz Jagiellończyk, jako pierwszy król Polski, odbiera na Rynku Staromiejskim hołd stanów

Ziemi Chełmińskiej

1454 r.

- na zamku Dybów w Nieszawie Kazimierz Jagiellończyk wydał statuty nieszawskie (wymuszone

przez polską szlachtę, w związku ze zwołaniem pospolitego ruszenia na wojnę z Krzyżakami,

zapewniały, iż bez zgody szlachty król nie będzie wydawać nowych praw i zwoływać pospolitego

ruszenia oraz nakładać nowych podatków (podniesienie znaczenia sejmików ziemskich); zawierały

też postanowienia wymierzone przeciw chłopom i mieszczaństwu; umocniły pozycję szlachty)

1457 r.

- Kazimierz Jagiellończyk, w zamian za ogromną pomoc finansową miasta w wojnie

trzynastoletniej , rozszerzył i nadał nowe przywileje (m.in. prawo mennicze, 15 wsi i folwarków,

rozszerzył prawo składu). Toruń stał się miastem królewskim o pełnej samodzielności. Od 2. poł.

XV w. rozwój miasta związany gł. z owymi licznymi przywilejami i ożywieniem szlaku wiślanego

łączącego Prusy Królewskie z Polską

1459 r.

- Rada Miejska Torunia przejęła od Rady Chełmna rolę sądu wyższego dla wszystkich miast

założonych na prawie chełmińskim (pełniła ją aż do 1608 r.)

1461 r.

- Toruń wszedł w posiadanie zamku krzyżackiego w Świeciu i do 1520 r. czerpał także połowę

dochodów z dóbr wiejskich starostwa świeckiego

1466. 10. 19.

- w Dworze Artusa zawarto drugi pokój toruński , kończący wojnę trzynastoletnią. Na mocy pokoju

Polska odzyskała zachodnią część państwa krzyżackiego (Prusy Królewskie, tj.: Pomorze

Nadwiślańskie z Gdańskiem (dostęp do Bałtyku), Ziemię Chełmińską z Toruniem, Żuławy z

Elblągiem), która początkowo miała autonomię oraz Warmię; wschodnia część (późniejsze Prusy

Książęce) stała się lennem Polski

1472 r.

- Kazimierz Jagiellończyk ustanowił w Toruniu trzy doroczne międzynarodowe jarmarki, które

zwłaszcza w XVI-XVII w. rozrosły się do ogromnych targowisk, dynamizujących wówczas życie

gospodarcze nie tylko samego miasta, lecz całej Rzeczypospolitej

1473. 2. 19.

- urodził się Mikołaj Kopernik

1474 r.

- na zamku Dybów przyszła na świat córka Kazimierza Jagiellończyka - Anna Jagiellonka

1496 r.

- właścicielem dwóch toruńskich kamienic został Filip Buonaccorsi, zwany Kallimachem, który już

wcześniej kilkakrotnie przebywał w Toruniu, m.in. z królem Janem Olbrachtem

1500. 9. 22.

- odlano i umieszczono na wieży Kościoła św.św. Janów dzwon Tuba Dei , zaliczany do

największych (wtedy największy) dzwonów w Polsce, będący obecnie największym polskim

dzwonem średniowiecznym

1500 r.

- ukończono budowę najdłuższego w Polsce i drugiego po Krakowie stałego mostu na Wiśle.

Istnienie tak unikatowego obiektu oznaczało wysoki poziom rozwoju cywilizacyjnego Torunia

1501 r.

- w Sali Królewskiej Ratusza Staromiejskiego zmarł król Jan Olbracht , który przybył do Torunia w

związku z łamaniem przez Krzyżaków postanowień drugiego pokoju toruńskiego

1506 r.

- król Aleksander Jagiellończyk wydał dla Torunia przywilej pozwalający miastu na używanie po

wsze czasy czerwonego wosku pieczętnego - koloru będącego atrybutem królewskim (więcej tutaj )

od pocz. XVI w.

- spadło znaczenie Torunia w morskim handlu tranzytowym wskutek konkurencji Gdańska. Odtąd

potęga gospodarcza Torunia opierała się głównie na jarmarkach międzynarodowych i dochodach z

patrymonium,

- Toruń stał się ważnym ośrodkiem luteranizmu i skupiskiem różnowierców w Polsce

1510 r.

Toruń - historia miasta, zabytki, ciekawostki.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: