NBP - Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej za 2009 rok.pdf

(697 KB) Pobierz
Narodowy Bank Polski
Departament Systemu Płatniczego
Porównanie
wybranych elementów polskiego systemu płatniczego
z systemami innych krajów Unii Europejskiej
za 2009 rok
Warszawa, styczeń 2011 r.
965365031.045.png 965365031.046.png
Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów UE za 2009 r.
SPIS TREŚCI
Wstęp
strona
3
Wyjaśnienia metodologiczne
strona
4
Liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze na 1 mln mieszkańców
1
strona
5
Liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca
2
strona
8
Liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców
3
strona
12
Liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze (terminali POS oraz
imprinterów) w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców
strona
15
4
Liczba transakcji bezgotówkowych zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS
5
strona
19
Liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca
6
strona
20
Liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca
7
strona
23
Liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą
8
strona
24
Liczba zrealizowanych poleceń przelewu na 1 mieszkańca
9
strona
26
Liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na 1 mieszkańca
10
strona
29
Liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych
11
strona
31
Udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami
płatniczymi
strona
35
12
Relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi
13
strona
37
Udział pieniądza gotówkowego w agregacie M1 (gotówka + depozyty a’vista)
14
strona
38
Podsumowanie
strona
40
Strona 2
965365031.047.png 965365031.048.png 965365031.001.png 965365031.002.png 965365031.003.png 965365031.004.png 965365031.005.png 965365031.006.png 965365031.007.png 965365031.008.png 965365031.009.png 965365031.010.png 965365031.011.png 965365031.012.png 965365031.013.png 965365031.014.png 965365031.015.png 965365031.016.png 965365031.017.png 965365031.018.png
Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów UE za 2009 r.
Wstęp
Departament Systemu Płatniczego przedstawia Zarządowi Narodowego Banku Polskiego
kolejny cykliczny materiał dotyczący porównania wybranych elementów polskiego systemu
płatniczego z systemami krajów Unii Europejskiej 1 . Głównym celem prezentowanego
materiału jest porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemu
płatniczego w przeliczeniu na liczbę mieszkańców w Polsce i krajach Unii Europejskiej za
2009 r., związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze
dla ludności, poziomem „ubankowienia” (mierzonego liczbą rachunków bankowych) oraz
wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych (kart
płatniczych, poleceń przelewu, poleceń zapłaty) i elementów infrastruktury płatniczej
(bankomatów, terminali POS). W stosunku do wcześniej prezentowanych materiałów zawiera
on dodatkowo nowe parametry do porównań, takie jak liczba transakcji bezgotówkowych
zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, liczba transakcji bezgotówkowych
dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej
liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi.
Należy również dodać, że materiał nie ma na celu ani wskazania i wyjaśnienia przyczyn
zróżnicowania wysokości poszczególnych wskaźników w konkretnych krajach, ani
zaproponowania podjęcia jakichkolwiek działań, lecz wskazanie bieżącego stanu rozwoju
obrotu bezgotówkowego w naszym kraju. Przyczyny zróżnicowania wskaźników oraz
specyficzne uwarunkowania występujące w poszczególnych krajach były szczegółowo
przeanalizowane w 2007 r. przez Narodowy Bank Polski w trakcie warsztatów na temat
obrotu bezgotówkowego i zostały zaprezentowane w raporcie „Obrót bezgotówkowy w
Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej – Thinking outside the box, raport z projektu” z
kwietnia 2008 r. opublikowanym na internetowej witrynie Koalicji na rzecz Obrotu
Bezgotówkowego i Mikropłatności pod adresem:
(http://www.zbp.pl/photo/koalicja/Tomasz_Kozlinski_NBP_DSP_2008_Raport_z_warsztatow.pdf).
Ponadto szersze informacje na ten temat, jak również proponowane działania mające na celu
zwiększenie obrotu bezgotówkowego w Polsce zostały zaprezentowane w „Programie
rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2010-2013”, który w najbliższym czasie
powinien zostać przyjęty jako program rządowy. Program jest dostępny na internetowej
witrynie Ministerstwa Finansów pod adresem:
1 Podobne materiały DSP przedstawiał Zarządowi NBP corocznie w poprzednich latach, począwszy od danych za 2004 r.
Strona 3
965365031.019.png 965365031.020.png 965365031.021.png
Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów UE za 2009 r.
(http://www.mf.gov.pl/_files_/instytucje_finansowe/akty_prawne/program_rozwoju_obrotu_bezgotow
kowego_w_polsce_na_lata_2010-2013.pdf).
Wyjaśnienia metodologiczne
W celu dokonania analizy wybranych parametrów Polska została przedstawiona na tle krajów
Unii Europejskiej. Analiza zawarta w niniejszym materiale została przedstawiona w oparciu o
dane za 2009 r. opublikowane przez Europejski Bank Centralny we wrześniu 2010 r.,
znajdujące się w Hurtowni Danych Statystycznych (Statistical Data Warehouse) pod adresem
http://sdw.ecb.europa.eu/ 2 .
Informacje te zostały zaktualizowane o dane pochodzące z innych źródeł, w szczególności o
dane zbierane przez NBP i publikowane w periodycznych opracowaniach, które można
znaleźć na stronach internetowych Narodowego Banku Polskiego pod adresem:
http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/systemplatniczy/karty_platnicze.html
Dla przejrzystości i łatwiejszego porównania prezentowanych danych przedstawiono je
w postaci wykresów i map obrazujących stan rozwoju w zakresie poszczególnych elementów
systemu płatniczego oraz zauważalnych tendencji występujących w Polsce w porównaniu do
średniej dla krajów ze Strefy Euro i średniej dla wszystkich krajów Unii Europejskiej.
Pierwszy typ wykresów (wykresy liniowe) ma na celu zobrazowanie tendencji rozwojowych
występujących w analizowanym zakresie na przestrzeni kilku lat. Dla uproszczenia trend w
danym zakresie jest przedstawiony dla trzech obszarów: Polska, średnia dla krajów ze Strefy
Euro oraz średnia dla całej Unii Europejskiej.
Drugi typ wykresów (wykresy słupkowe) obejmuje dane za 2009 rok odnoszące się do
wszystkich krajów Unii Europejskiej. Polska została wyróżniona kolorem ciemnozielonym, a
kolorem jasnozielonym zaznaczono pozostałe kraje UE. Jako punkt odniesienia został
również przedstawiony średni poziom dla wszystkich krajów członkowskich Unii
Europejskiej, których dane opublikowano (w wykresach oznaczony linią w kolorze
czerwonym).
Trzecim rodzajem prezentacji są mapy, w których odpowiednim nasyceniem koloru
oznaczono poziom danego wskaźnika w poszczególnych krajach Unii Europejskiej.
Pozwalają one w prosty sposób pokazać, w jaki sposób geograficznie rozkłada się
wykorzystanie danego instrumentu płatniczego lub nasycenie infrastrukturą płatniczą.
2 Dane corocznie publikowane na witrynie internetowej EBC. Dane za 2009r. zostały opublikowane we wrześniu 2010 r.
Strona 4
965365031.022.png 965365031.023.png 965365031.024.png
Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów UE za 2009 r.
1.
Liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze na 1 mln mieszkańców
Liczbę placówek w rozbiciu na oddziały NBP, oddziały instytucji kredytowych 3 i placówki
Poczty Polskiej przedstawia tabela nr 1. W 2009 r. nastąpiła zmiana metodologii w zakresie
prezentowania liczby placówek, ponieważ w związku z wejściem w życie przepisów
dyrektywy o usługach płatniczych 4 , do liczby placówek dodano liczbę instytucji płatniczych.
Tabela nr 1.
Liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze w Polsce w latach 2005 - 2009
Wyszczególnienie
2005
2006
2007
2008
2009
Oddziały instytucji kredytowych
16.468
12.941
14.144
15.156
16.697
Placówki Poczty Polskiej
8.411
8.350
8.389
8.485
8.378
Oddziały NBP
16
16
16
16
16
Ogółem oddziały instytucji
kredytowych, placówki Poczty Polskiej i
Oddziały NBP
21.307
22.549
23.657
24.895
25.091
Placówki podmiotów pośredniczących w
przyjmowaniu wpłat na rachunki bankowe
(instytucji płatniczych)
5.837
9.849
10.387
12.040
13.904
Ogółem
27.144
32.398
34.044
36.935
38.995
Źródło: Dane Narodowego Banku Polskiego
Z powyższej tabeli wynika, że w Polsce od 2005 r. następuje stały wzrost liczby placówek
instytucji oferujących usługi płatnicze. Zapewne wynika to z faktu, że w naszym kraju, mimo
rosnącej popularności bankowości elektronicznej, ciągle kluczowa dla sprzedaży produktów
bankowych jest sieć placówek. Wśród krajów unijnych widoczna jest odwrotna tendencja i od
kilku lat widoczny jest spadek liczby tych placówek, co przedstawia wykres nr 1.
3 Przez „instytucje kredytowe” w odniesieniu do Polski, w ECB Statistical Data Warehouse, należy rozumieć banki, oddziały instytucji
kredytowych, banki spółdzielcze oraz SKOK-i.
4 Termin implementacji dyrektywy do prawa poszczególnych państw członkowskich wyznaczono na 1 XI 2009 r. Wszystkie kraje UE
oprócz Polski wdrożyły już przepisy dyrektywy. W Polsce nadal trwają prace nad projektem ustawy o usługach płatniczych.
Strona 5
965365031.025.png 965365031.026.png 965365031.027.png 965365031.028.png 965365031.029.png 965365031.030.png 965365031.031.png 965365031.032.png 965365031.033.png 965365031.034.png 965365031.035.png 965365031.036.png 965365031.037.png 965365031.038.png 965365031.039.png 965365031.040.png 965365031.041.png 965365031.042.png 965365031.043.png 965365031.044.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin