Sun Tzu - Sztuka Wojny.txt

(45 KB) Pobierz
Sztuka wojny 
autorstwa Sun Wu 
w przekładzie 
Jarka Zawadzkiego 
http://sztukawojny.republika.pl 
Pole tekstowe: OOÎäąoˇ¨
I 
Rozważania wstępne 
Wojna  powiada Sunzi  ma potężne znaczeniu dla narodu; jest ona sprawš życia 
i mierci, decyduje o jego istnieniu; tak więc zgłębianie wiedzy na jej temat jest absolutnš 
koniecznociš. 
Mówišc o wojnie należy wzišć pod uwagę pięć czynników oraz dokonać kilku porównań: 
po pierwsze filozofia, po drugie warunki pogodowe, po trzecie warunki terenowe, po czwarte 
generalicja i po pište system. Filozofia czy też wiatopoglšd łšczy lud z władcš, sprawia, że 
lud umiera za władcę lub dla niego żyje i nie boi się podejmować działań niebezpiecznych. 
Warunki pogodowe to: widnoć, temperatura oraz pory dnia i roku. Warunki terenowe to: 
odległoć, dostępnoć, rozłożystoć terenu, oraz to czy jest korzystny czy też działa na naszš 
niekorzyć. Z generalicjš zwišzane sš takie cechy jak: wiedza, zaufanie, wyrozumiałoć, 
odwaga oraz stanowczoć. System to nic innego jak pogrupowanie, zarzšdzanie i żołd. Generał 
musi rozumieć wszystkie te pięć czynników. Kto je rozumie  wygrywa, kto nie rozumie 
 nie wygrywa. Oprócz tego należy też, jak już mówiłem, dokonać kilku porównań: Któremu 
z władców lud jest bardziej oddany? Który z generałów jest zdolniejszy? Komu sprzyja pogoda 
i teren? Czyj system łatwiej wdrożyć i kto będzie sprawniej wydawać rozkazy? Kto dysponuje 
lepszym uzbrojeniem? Czyja armia lepiej wyszkolona? Kto mšdrzej stosuje nagrody 
i kary? Na tej podstawie rozsšdzam losy obu stron. 
Gen 
y sobie. Ten kto ich nie pojmie prowadzšc wojnę przegra; takiego należy czym prędzej 
odprawić. 
Pojšwsz 
dzie pomocna w przyszłym działaniu. Postawa ta jednak powinna się zmieniać 
w zależnoci od zaistniałej sytuacji. Zawsze należy wybrać wariant najbardziej korzystny. 
Wojna polega na wprowadzaniu w błšd. Jeli możesz udawaj, że nie możesz; jeli da 
ać, ze chcesz wykonać jaki ruch, nie wykonuj go; jeli jeste blisko, udawaj, że daleko; 
jeli wróg jest łasy na małe korzyci, zwabiaj go; jeli w jego szeregach dostrzegasz zamieszanie, 
uderzaj; jeli jego pozycja jest stabilna, umocnij i swojš; jeli jest silny, unikaj go; jeli 
jest cholerykiem, rozwcieczaj go; jeli jest niemiały, spraw by nabrał pychy; jeli jego wojska 
sš skupione, rozprosz je. Uderzaj, gdy nie jest przygotowany; zjawiaj się tam, gdzie się 
tego nie spodziewa. Ale to sš subtelnoci sztuki wojennej, nie da się ich przekazać. 
Jeli kto dokonał rozważań przed bitwš a potem wygrał, znać, że rozważał długo. Jeli 
 dokonał rozważań przed bitwš a potem przegrał, znać, że rozważał krótko. Długie rozważania 
oznaczajš wygranš, krótkie rozważania to przegrana. A do czego może doprowadzić 
brak rozważań w ogóle? Na tej podstawie wiem, kto wygra; wiem, kto przegra. 
II 
Działania wojenne 
Aby prowadzić wojnę  powiada Sunzi  potrzebujemy zazwyczaj: z tysišc lekkich rydwanów, 
tyleż samo ciężkich rydwanów, piechoty z dziesięć tysięcy, zaopatrzenia w żywnoć na 
setki mil; tak więc dzienne wydatki  takie jak gocina dla posłańców, różne kleje i farby, 
opłaty zwišzane z utrzymaniem rydwanów i broni  ponoszone na linii frontu jak też i na zapleczu 
sięgajš niebotycznych sum. Tylko tak możemy wystawić stutysięcznš armię. 
Jeli szybko nie osišgniemy zwycięstwa, broń się stępi a morale wojska podupadnie. Obleganie 
miast powoduje tylko wyczerpanie sił i zapasów. Armia, która długo przebywa poza 
domem, jest wielkim ciężarem dla gospodarki kraju, który jš wystawił. Kiedy broń się stępi 
a morale wojska podupadnie, kiedy skończš się zapasy i sił zabraknie, obcy władcy skorzystajš 
z okazji i powstanš przeciwko nam. Największy mędrzec nie będzie w stanie zaradzić 
temu co nastšpi. Popiech jest złym doradcš, ale przedłużanie wojny w nieskończonoć 
trudno nazwać popisem umiejętnoci. Nie możliwe jest, aby w kraju panował dostatek podczas 
długotrwałej wojny. Tak więc jeli kto nie zna dobrze zagrożeń jakie niesie wojna, nie 
potrafi też dobrze spożytkować wojennych korzyci. 
Dowiadczeni wojskowi nie muszš dokonywać wtórnego poboru, nie muszš po raz trzeci 
dostarczać żywnoci na front: w kraju zaopatrujš się w broń, od wroga za zdobywajš żywnoć, 
której starcza dla wojska. 
Dostawy na wielkie odległoci drenujš finanse kraju i zubażajš ludnoć. Tam gdzie armia 
jest blisko, ceny produktów rosnš, tam gdzie ceny rosnš, tam zmniejsza się zamożnoć 
mieszkańców. Kiedy lud ubożeje, rosnš podatki i daniny. Kiedy wyczerpiš się zapasy 
i zabraknie sił, lud popadnie w nędzę. Opłaty ponoszone przez obywateli wyniosš 30% tego 
co posiadajš, opłaty ponoszone przez kraj  zepsute rydwany i wyczerpane konie, zbroje, 
hełmy, strzały, kusze, halabardy, puklerze, tarcze, zaprzęgi wołów  sięgać będš 40% dochodów. 
Mšdry generał zdobywa żywnoć od wroga. Jedna miarka żywnoci lub paszy od wroga, 
warta jest dwudziestu miar własnej żywnoci. 
Zawić jest zachętš do zabijania wroga, zachętš do zajmowania dobytku wroga jest łup. 
Tak więc podczas bitwy rydwanów, w której zdobyto ponad dziesięć rydwanów, ten kto zdobył 
pierwszy rydwan powinien zostać wynagrodzony. Na rydwanach tych należy zatknšć 
własne sztandary i zmieszać je ze swoimi rydwanami, a pojętymi żołnierzami dobrze się 
opiekować. Oto co nazywam zwyciężaniem wroga i korzystaniem z jego siły. 
Podczas wojny istotne jest zwycięstwo a nie długotrwałe bitwy. 
Generał, który się zna na wojnie jest kowalem losu swego narodu, głównym filarem bezpieczeństwa 
kraju. 
III 
Strategie 
Prowadzšc wojnę  powiada Sunzi  najlepiej zdobyć kraj w stanie nienaruszonym, zniszczenie 
kraju jest gorszš alternatywš. Lepiej też jest przejšć całš armię przeciwnika niż jš wybić. 
Przejęcie choćby dywizji, brygady czy plutonu więcej przyniesie korzyci niż pozbycie się 
tych żołnierzy. Odnoszenie zwycięstw za każdym razem to nie jest najlepsze wyjcie, najlepiej 
jest bowiem pojmać armię przeciwnika bez walki. 
Najważniejszym zadaniem podczas prowadzenia wojny jest krzyżowanie planów strategicznych 
przeciwnika, nieco mniej ważne jest burzenie jego sojuszów, na trzecim miejscu 
dopiero jest pokonywanie go w walce, a obleganie miast jest najgorszym rozwišzaniem. Oblężenie 
miasta można podjšć tylko w ostatecznoci. Wykonanie tarcz i ruchomych obozowisk, 
przyszykowanie broni i sprzętu zajmie ze trzy miesišce, wzniesienie wałów oblężniczych 
to kolejne trzy miesišce. Jeli generał nie potrafi się pohamować i żołnierze, jak rój 
mrówek, obsišdš mury miasta, jedna trzecia z nich zginie, a miasto i tak nie zostanie zdobyte. 
Oto tragedia jakš niesie za sobš taki atak. 
Dobry wojskowy zdobywa wroga bez walki, zajmuje zamieszkane miasta bez oblężenia 
i w krótkim czasie zdobywa kraj. Odnosi zwycięstwa nie trudzšc żołnierzy. Podbijajšc wiat 
należy się bowiem imać rożnych sposobów. Oto strategia. 
Kiedy mamy dziesięciokrotnš przewagę liczebnš, należy okršżyć wroga. Kiedy mamy pięciokrotnš 
przewagę, należy go zaatakować. Kiedy nasza przewaga jest tylko dwukrotna, należy 
rozproszyć jego wojska. W przypadku gdy obie armie sš sobie równe, należy sprawić by 
wróg zaatakował pierwszy. Kiedy wróg ma przewagę, należy się wycofać. Jeli za siły wroga 
sš nie do porównania z naszymi, należy go unikać. Słaba a uparta armia jest łatwym kšskiem 
dla silnego wroga. 
Dobry generał jest doradcš władcy. Jeli doradca ma wielkš wprawę, kraj staje się mocarstwem. 
Jeli doradca jest nieudolny, kraj słabnie. 
Na trzy sposoby może władca zaszkodzić armii: 
Nie wiedzšc czy generał może się posunšć na przód, kazać mu się posuwać lub nie wiedzšc 
czy generał może się wycofać, kazać mu się wycofać  jest to krępowanie generała. 
Nie znajšc się na sprawach wojskowych, wydawać rozkazy generałom  jest to wprowadzanie 
zamieszania w armii. 
Nie znajšc możliwoci wojska, wtršcać się do kierowania nim  jest to wprowadzanie niepewnoci 
w armii. 
Kiedy wojsko jest zmieszane i brak mu pewnoci, władcy krajów ociennych korzystajšc 
z okazji zaatakujš. To się nazywa zaprzepaszczeniem zwycięstwa poprzez wprowadzanie 
chaosu. 
Jest pięć sposobów na zwycięstwo: wiedzieć kiedy walczyć, a kiedy nie walczyć; umieć 
wykorzystać różnicę w liczebnoci wojsk obu stron; sprawić, by od szeregowca po władcę 
wszyscy mieli wspólny cel; być gotowym, aby zaatakować nieprzygotowanego wroga; posiadać 
generała, który jest zdolny, oraz władcę, który się nie wtršca. Oto droga do zwycięstwa. 
Mówi się też: znajšc przeciwnika i siebie, nie sposób przegrać starcia; nie znajšc przeciwka, 
a znajšc siebie, na jednš wygranš przypadnie też i jedna porażka; nie znajšc ani przeciwnika 
ani siebie, żadnej bitwy wygrać się nie da. IV 
Armia w działaniu 
Dawni mistrzowie sztuki wojennej  powiada Sunzi  zadbawszy o to, aby ich nie pokonano, 
czekali na sposobnoć pokonania wroga. O to, aby nas nie pokonano, sami możemy 
zadbać, ale to czy pokonamy wroga, zależy od niego samego. Tak więc wprawni wojskowi 
potrafiš uchronić przed porażkš, lecz nie potrafiš sprawić, aby wróg się dał pokonać. Mówi 
się więc: Można wiedzieć jak zwyciężać, a jednak nie zwyciężyć. 
Jeli nie można zwyciężyć, należy się schować. Jeli nadarza się sposobnoć wygranej, 
należy atakować. Chować się należy, gdy wróg dysponuje większš siłš; atakować za, gdy 
przewaga jest po naszej stronie. Dobrze się schować, to jakby się zapać pod ziemię. Dobrze 
przeprowadzony atak jest jak grom z jasnego nieba. Tak to się włanie można uchronić 
jak też i odnieć pełnię zwycięstwa. 
Pewnoć wygranej, kiedy zwycięstwo dla wszystkich jest oczywiste, nie wiadczy 
o wielkiej bystroci umysłu. Kiedy cały wiat chwali nasze zwycięstwa to też nie jest najlepiej. 
Podniesienie opadłego licia nie jest przecież dowodem w...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin