Nasza-trasa.zhp.pl.doc

Witajcie na Naszej-trasie!

Druhny i Druhowie! Zapraszamy do udziału w projekcie „Nasza-trasa”. Jego ideą
i najważniejszym celem jest ponowne odkrycie tego, co w harcerstwie
jest najważniejsze, czyli wędrówki, pasji odkrywania przyrody, historii i kultury naszej ojczyzny. Zapraszamy do wytyczania nowych ścieżek i szlaków turystycznych! To projekt właśnie dla Was!

Pokażmy sobie i światu, że nasze najbliższe rodzinne strony są pełne niedostrzeganych na co dzień zabytków, miejsc pamiętnych wydarzeń historycznych, fascynujących tradycji regionalnej odrębności, śladów historii
i kultury mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych, czy wreszcie ciekawostek przyrodniczych. Jeśli tylko zechcecie, możecie zebrać swoje drużyny
i wyruszyć razem z nami na szlak pełen przygód i odkrywania na nowo Waszego regionu. Wyjątkowość naszej propozycji polega na tym, że tylko od Waszej chęci zależeć mogą rzeczy niecodzienne - po Waszej wyprawie mogą pozostać ślady
w postaci drogowskazów i kamieni milowych, które wspomogą i poprowadzą wędrowców wyruszających po Was na zupełnie nowe, przetarte właśnie przez
Was szlaki.

Dokąd zmierzamy?

Nasze cele to przede wszystkim:

•    Budowanie identyfikacji harcerzy ze swoim regionem przez poznawanie jego historii, odkrywanie walorów turystycznych i krajoznawczych,

•    Wzbudzenie zainteresowania historią regionów, poznawaniem pozostałości kulturowych odrębności Waszego regionu,

•    Utrwalanie pamiątek kultury materialnej oraz niematerialnej dawnych mieszkańców Waszego regionu, poszukiwanie śladów historii i kultury mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych w Waszym regionie, 

•    Propagowanie turystyki w środowiskach harcerskich,

•    Zachęcenie harcerzy do zdobywania odznak PTTK.

Co po drodze?

Zasadniczym zadaniem dla drużyn realizujących propozycję programową Nasza
-trasa jest opracowanie trasy szlaku turystycznego na terenie działania (gminy, miasta, powiatu) drużyn.

Każdy szlak wytyczony w ramach tego projektu weźmie udział w konkursie o miano Złotego Szlaku Harcerskiego. Co zrobić, aby Wasz szlak zajął jak najwyższe miejsce? Wskazówki na temat certyfikowania szlaków w ramach projektu „Nasza
-trasa” znajdziecie w rozdziale „Plan podróży” oraz na stronie internetowej www.nasza-trasa.zhp.pl

Przygotowanie trasy szlaku turystycznego to główne wyzwanie propozycji programowej, zachęcamy Was i Wasze drużyny do podjęcia wyzwania!

Realizacja projektu „Nasza-trasa” to już jest wędrówka. Na tym szlaku czekają
na Was przygotowane przez nas kamienie milowe. Mają one pomóc Wam dostrzec najważniejsze etapy wędrówki i dobrze rozłożyć siły. Kolejne kamienie milowe to:

•    Palcem po mapie,

•    Okiem obiektywu,

•    Wielka wyprawa,

•    Pamiętnik wędrowca.

W rozdziale „Kamienie milowe” znajdziecie szczegółowe informacje i wyjaśnienia dotyczące zadań, które kryją się pod tymi tajemniczymi nazwami.

Oprócz przygotowanych przez nas kamieni milowych, na drodze, którą zdecydujecie się podążać, będą czekały na Was także przygody na szlaku. Tylko
od Was zależy, jak wiele takich przygód uda Wam się przeżyć.

Od Was zależy jak będzie wyglądała Wasza wędrówka, to Wy zdecydujecie, jakie przygody na szlaku wybierzecie. Przygody na szlaku to pomysły na krótkie
i jednorazowe zadania, akcje i działania dla drużyn, w które możecie zaangażować nie tylko Waszych harcerzy, ale także osoby spoza harcerstwa, np. uczniów szkół, przy których działa Wasza drużyna, nauczycieli, rodziców, inne organizacje pozarządowe, instytucje kultury itp. Szczegółowe informacje na temat tych pomysłów na działania, które dla Was przygotowaliśmy, znajdziecie w rozdziale „Przygody na szlaku”.

Kto może wejść na Naszą-trasę?

Projekt może być realizowany w drużynach, szczepach, zastępach i specjalnych patrolach zadaniowych.

Dla zuchów może to być doskonała zabawa! Wytyczanie ścieżek
i szlaków śladami bohaterów bajek, legend, wielka wędrówka tropem wyobraźni lub historii.

Harcerze znajdą na Naszej-trasie grę - pasjonujące współzawodnictwo zastępów, odnajdywanie tego,
co w harcerstwie najpiękniejsze - wędrówki, przyrody, kultury!

Nasza-trasa to świetny projekt dla harcerzy starszych. Poszukiwanie pola służby w małej ojczyźnie, poszukiwanie więzi i tożsamości ze swoją miejscowością, szkołą, regionem.

Pokazać, że własny region jest naprawdę ciekawy i warto
go odwiedzić - to dopiero wyczyn! Wędrownicy znajdą
na Naszej-trasie pole ciekawej służby na rzecz przyrody, kultury i społeczności swojej małej ojczyzny.

Do udziału w projekcie zapraszamy także członków PTTK
- młodych liderów turystyki i krajoznawstwa!

Nasza-trasa to także projekt dla szkół - klas, klubów uczniowskich, nieformalnych grup działania!

Co można osiągnąć?

Decydując się na przystąpienie do programu „Nasza-trasa” decydujecie
się jednocześnie na przystąpienie do rywalizacji o nagrody w trzech kategoriach:

•    Tytuł Złotego Szlaku Harcerskiego - dla drużyny, która opracuje trasę szlaku turystycznego i uzyska najwyższą w swoim regionie (chorągwi) ilość punktów według kryteriów opisanych w dziale „Plan podróży”. Nagrodą dla najlepszych szlaków z każdej chorągwi będzie umieszczenie ich w Harcerskim Kanonie Krajoznawczym Polski.

•    Nagroda Naczelnika ZHP dla drużyny, która uzyska największą w swoim regionie (chorągwi) ilość punktów za realizację poszczególnych zadań w ramach kamieni milowych oraz przygód na szlaku oraz przyśle do nas meldunek w atrakcyjnej
i oryginalnej formie.

•    Harcerska Odznaka Turystyczno-Krajoznawcza (HOTK) dla każdego, kto bierze udział w realizacji propozycji programowej, zgodnie z kryteriami zawartymi
w regulaminie Odznaki.

Kamienie milowe

Jeśli zdecydowaliście się już wyruszyć na szlak, zapraszamy Was do zapoznania
się z przygotowanymi dla Was pomysłami na realizację kluczowych zadań w ramach programu „Nasza-trasa”, to znaczy poszczególnych kamieni milowych. Pomysły
te zostały przygotowane po to, aby ułatwić Wam bieżącą pracę z Waszymi drużynami, a także po to, aby zainspirować Was do podejmowania własnych inicjatyw i realizowania własnych pomysłów odpowiadających głównym założeniom naszej propozycji programowej. Te główne założenia to przede wszystkim idea odkrycia piękna i fascynujących tajemnic Waszych najbliższych okolic, których
to walorów na co dzień być może nie dostrzegacie, a które właśnie macie szansę dostrzec i jednocześnie uświadomić ich istnienie innym. Pamiętaj, że zarówno zadania w ramach kamieni milowych jak i przygód na szlaku nie muszą być realizowane przez Was ściśle zgodnie z naszymi wskazówkami. Najważniejsze jest oparcie się na głównych założeniach, które mogą być realizowane również w ramach zupełnie innych projektów!

BARDZO WAŻNE!

Przed przystąpieniem do realizacji programu „Nasza-trasa” przygotuj wspólnie
z radą drużyny kompleksowy plan realizacji wszystkich zadań. Jako lider powinieneś działać od początku do końca planowo i ze świadomością celu
do którego dążysz. 

•    Jako drużynowy masz już z pewnością wypracowane metody planowania
i realizacji większych zadań. Proponujemy Ci jednak skorzystanie z pomocy, którą specjalnie dla Ciebie przygotowaliśmy. Rozdział „Harcerskie drogowskazy” zawiera przydatne wskazówki na temat tego, jak sprawnie możesz posłużyć
się harcerskimi instrumentami metodycznymi -  stopniami, sprawnościami
i projektami. 

•    Jeśli chciałbyś wykonywać zadania posługując się profesjonalną metodą planowania i realizacji projektów, w rozdziale „Harcerskie drogowskazy” znajdziesz dział „Zarządzanie projektami” przeznaczony dla szczególnie zainteresowanych tą tematyką, zwłaszcza drużynowych drużyn starszoharcerskich
i wędrowniczych. 

•    Zachęcenie harcerzy do realizacji części z zaplanowanych zadań w ramach prób na stopnie i sprawności, pozwoli Ci włączyć ich w aktywną realizację programu a jednocześnie da im możliwość samodoskonalenia się i czerpania satysfakcji z naszej wspólnej wędrówki.

Pierwszy kamień milowy - Palcem po mapie

Realizację programu „Nasza-trasa” rozpoczynamy od zadania, które zasieje
w naszych drużynach ziarno ciekawości i rozbudzi chęci do poznawania historii, zabytków, ciekawostek przyrodniczych, etnograficznych czy architektonicznych
w najbliższej okolicy, to znaczy zadania „Palcem po mapie”.

Głównym celem zadania „Palcem po mapie” jest przygotowanie przez drużynę
w jak najciekawszej i pomysłowej formie mapy najbliższej okolicy (powiatu, hufca), na której w interesujący sposób oznaczona będzie możliwie największa liczba ciekawych miejsc (zabytków, miejsc wydarzeń historycznych, ciekawostek przyrodniczych itp.).

Jak to zrobić? Garść inspiracji do realizacji pierwszego kamienia milowego:

Przed przygotowaniem pierwszej zbiórki drużyny, postaraj się odnaleźć materialny przedmiot, który będzie wiązał się z wyjątkową historią lub ciekawostką związaną
z Waszą miejscowością. Może to być pamiątka rodzinna, stara mapa, przedmiot codziennego użytku, fotografia itp. Najlepiej, jeśli przedmiot ten będzie wiązał
się jednocześnie z jakimś wyjątkowym miejscem w Waszej miejscowości, które
z pozoru wydaje się Wam zupełnie zwyczajne, ale z którym jednocześnie wiąże
się jakaś niezwykła historia (w każdej miejscowości, przy odrobinie wysiłku, można znaleźć takie miejsce). Dobrym pomysłem jest, aby pierwsza zbiórka odbyła
się, lub przynajmniej rozpoczęła w terenie, w tym właśnie wyjątkowym miejscu
w Waszej miejscowości.

Przygotuj mapę Waszej miejscowości lub najbliższej okolicy (obszar, który można obejść w ciągu maksymalnie 30 min) i zaznacz na nim kilka miejsc mających szczególny walor turystyczny lub krajoznawczy. Z początku może wydać Ci się,
że „za płotem” nie znajdziesz nic ciekawego, lecz jeśli włożysz w to trochę wysiłku i dostrzeżesz to, czego do tej pory nie widziałeś, stwierdzisz, że wokół jest mnóstwo miejsc, które zasługują na uwagę. Postaraj się, aby wybrane przez Ciebie miejsca miały możliwie różnorodny charakter (zabytki architektury, ciekawostki przyrodnicze, miejsca wydarzeń historycznych itp.). Postaraj się już na samym początku zgromadzić możliwie najwięcej interesujących materiałów na temat historii, przyrody, geografii Waszej bliskiej okolicy, w formie, która będzie przystępna dla Twoich harcerzy (materiały w Internecie, książki, mapy, fotografie, broszury, foldery). Najlepiej zwróć się o pomoc lub spróbuj nawiązać współpracę
z miejscowymi nauczycielami historii czy geografii, z lokalnymi bibliotekami, muzeami itp.

Nawiąż kontakt z osobą, która zna historię, walory przyrodnicze lub inne walory turystyczne najbliższej okolicy, z którą można zorganizować interesujące
dla harcerzy spotkanie.

[Fakultatywne inspiracje dla drużynowych:]

Pomysł na pierwszą zbiórkę

Cel zbiórki: Rozbudzenie w harcerzach chęci poznawania walorów turystycznych najbliższej okolicy.

Zamierzenia:

•    Uświadomienie harcerzom ukrytej i niedostrzeganej przez nich na co dzień niezwykłej wartości wielu miejsc w Waszej okolicy,

•    Przeprowadzenie krótkiej gry terenowej w obszarze Waszej najbliższej okolicy,

•    Zaplanowanie zadań dla drużyny w ramach pracy nad realizacją zadania „Palcem po mapie” i wyjaśnienie harcerzom istoty tego zadania.

Proponowany przebieg zbiórki:

1. Zbiórkę rozpocznij najlepiej w wyznaczonym wcześniej miejscu w Waszej najbliższej okolicy, z którym wiąże się jakaś ciekawa historia.

2. Po Waszym zwyczajowym rozpoczęciu zbiórki lub krótkim apelu, przedstaw harcerzom krótką gawędę:

•    Możesz posłużyć się znalezionym wcześniej fragmentem źródła historycznego albo miejscową legendą,

•    W gawędzie nawiąż do jakiejś materialnej pamiątki, najlepiej wiążącej
się z historią, którą opowiesz harcerzom i zaprezentuj ją swojej drużynie,

•    Wyjaśnij harcerzom, że celem tej zbiórki oraz najbliższych zbiórek będzie poznawanie i odkrywanie przez nich takich historii, jak opowiedziana w gawędzie, na temat waszej najbliższej okolicy.

3. Rozdaj zastępom przygotowane wcześniej mapy Waszej najbliższej okolicy, na których zaznaczone będą miejsca, w których znajdują się zabytki, miejsca wydarzeń historycznych, ciekawostki przyrodnicze itp. Przeprowadź krótką grę terenową, polegająca na tym, że:

•    Zadaniem dla zastępów będzie dotarcie w jak najkrótszym czasie do wszystkich miejsc wskazanych na mapie i sporządzenie krótki informacji na temat historii tych miejsc,

•    Możesz wcześniej przygotować pytania, na które zastępy mają odpowiedzieć,

Inna wersja gry może polegać na tym, że zastępy otrzymają mapy wraz
z wycinkami fotografii kilku ciekawych miejsc w Waszej okolicy, a ich zadaniem będzie w jak najkrótszym czasie odnalezienie wszystkich tych miejsc i prawidłowe oznaczenie ich na mapie.

4. Pamiętaj, aby od razu po zakończeniu gry terenowej ogłosić zwycięski zastęp.

Ten etap zbiórki to dobry moment, aby przybliżyć całej drużynie istotę propozycji programowej „Nasza-trasa”. Najlepiej, aby ta część zbiórki odbyła się w harcówce.

•    W kilku słowach możesz opowiedzieć harcerzom, na czym będzie polegała realizacja zadań w ramach propozycji.

•    To także dobry moment na ogłoszenie międzyzbiórkowego zadania dla zastępów. Poinformuj harcerzy, że zadaniem dla zastępów do wykonania przed kolejną zbiórką drużyny będzie przygotowanie w jak najciekawszej formie mapy najbliższej okolicy (powiatu, gminy, hufca), na której oznaczona będzie możliwie największa liczba ciekawych miejsc (zabytków, miejsc wydarzeń historycznych, ciekawostek przyrodniczych itp.),

•    Poinformuj harcerzy, że najlepsza spośród przygotowanych map, zostanie przedstawiona jako element pracy całej drużyny, w ramach regionalnej rywalizacji o Nagrodę Naczelnika ZHP i Harcerską Odznakę Turystyczno-Krajoznawczą,

•    Poinformuj harcerzy, że z pozostałych map może zostać stworzona wystawa, którą zaprezentujecie np. w szkole, miejscowym domu kultury, lub stworzycie
z niej czasowy element wystroju harcówki,

•    Poinformuj zastępy, że przy realizacji zadania mogą korzystać ze zgromadzonych przez Ciebie materiałów i pomocy, które mogą być im udostępnione np. w formie elektronicznej (na stronie internetowej, grupie dyskusyjnej itp.),
w specjalnie zorganizowanym punkcie w bibliotece szkolnej itp.

Dobrym pomysłem jest, aby po tym etapie zbiórki zaproponować przerywnik
-  np. piosenkę. Najlepiej, aby była ona tematycznie związana ze zbiórką (wątek podróżniczy, nawiązanie do folkloru Waszego regionu itp.)

Na zakończenie zaproponuj, aby pod kierunkiem zastępowych:

•    Harcerze, którzy nie są aktualnie w trakcie realizacji prób na stopnie, spróbowali wybrać zadania z programu „Nasza-trasa”, które chcieliby realizować
w ramach swoich prób i zapisali swoje propozycje na kartkach,

•    Wszyscy chętni harcerze zadeklarowali zamiar zdobywania sprawności związanych z realizacją programu (przedstaw im odpowiednie propozycje),

•    Harcerze utworzyli zespoły i wstępnie zaplanowali realizację odpowiednich projektów.

Na ten element przeznacz nie więcej niż pół godziny zbiórki, dopracowanie szczegółów pozostawiając zastępowym w ramach zbiórek zastępów.

Bezpośrednio po zbiórce możesz przekazać zastępowym swoje uwagi na temat propozycji harcerzy i poinstruować ich, aby podczas najbliższych zbiórek zastępów dopilnowali przygotowania dobrych prób na stopnie swoich harcerzy
oraz zaplanowali szczegóły dotyczące zdobywania sprawności.

Pamiętaj o tym, aby obrzędowo zakończyć zbiórkę. Dobrym pomysłem jest także powtórzenie na koniec piosenki, która wcześniej służyła jako przerywnik, zwłaszcza, jeśli jest to nowa piosenka, której nauczyliście się na zbiórce.

Zbiórki zastępów

Na najbliższych zbiórkach zastępy powinny skupić się na przygotowaniu zadania międzyzbiórkowego.

Drugim, równie ważnym zadaniem dla zastępów jest dopracowanie szczegółów zdobywania stopni i sprawności. Możesz zachęcić ich, aby korzystali ze wskazówek zamieszczonych w dziale „Harcerskie drogowskazy”.

Pomysł na drugą zbiórkę

Cel zbiórki: Rozstrzygnięcie rywalizacji zastępów na najlepszą mapę okolicy zawierająca oznaczenia ciekawych miejsc, podsumowanie realizacji kamienia milowego „Palcem po mapie” i rozpoczęcie realizacji kolejnego kamienia milowego „Okiem obiektywu”.

Zamierzenia:

•...