2.Harrison Harry - Mlot i Krzyz 02 [Zlotopolsky].pdf - Młot i Krzyż - cirelly

HARRY HARRISON

trylogia Młot i krzyż

Droga króla

Przekład Jolanta i Maciej Antosiewicz

Dla małżonki,

która jest zawsze

moją pamięcią

Rozdział pierwszy

l^ała Anglia, dławiona mroźnym uściskiem najcięższej od niepamiętnych czasów

zimy, spoczywała pod lodowatym całunem śniegu. Wielka rzeka Tamiza ukryła swój

nurt pod lodem, który skuł jej wody od brzegu do brzegu. Droga wiodąca na zachód,

do Winchesteru, była w istocie wyboistą, ohydną koleiną, pełną zamarzniętych

śladów końskich kopyt i brył skawalonego nawozu. Konie ślizgały się po lodzie, z ich

nozdrzy buchały gęste kłęby pary. Jeźdźcy, skuleni i drżący z zimna, spoglądali w

kierunku ciemnych murów wielkiej katedry i kłuli ostrogami zdrożone wierzchowce, na

próżno starając się zmusić je do szybszego biegu. Był dwudziesty pierwszy dzień

marca roku osiemset sześćdziesiątego siódmego od Narodzenia Pańskiego, dzień

wielce znamienny. Dziś bowiem odbywały się królewskie zaślubiny. W ławach za

siadła wojskowa arystokracja Wessex. Wszyscy erlowie, tanowie i szeryfowie, którym

udało się wcisnąć do środka, tłoczyli się teraz w obrębie kamiennych ścian, ociekając

potem i wyciągając szyje, a zewsząd rozlegał się cichy szmer dociekliwych i

zniecierpliwionych głosów, przybierający stopniowo na sile, w miarę jak podniosła

ceremonia koronacji chrześcijańskiego króla toczyła się swoim uroczystym trybem.

Po prawej stronie, w ławie przy samym ołtarzu wielkiej katedry w Winchester, zajął

miejsce Słief Sigvarthsson, współrządca Anglii u boku króla Alfreda a także udzielny

król wszystkich tych ziem na północ od Tamizy, którym zdołał narzucić swoją

zwierzchność. Siedział niespokojny, świadom spoglądających na niego wielu par

oczu.

Patrzący widzieli mężczyznę w trudnym do odgadnięcia wieku. Gęste ciemne włosy i

starannie ogolona twarz sprawiały, że wyglądał młodo, zbyt młodo, by nosić na czole

złoty królewski diadem i ciężkie bransolety na rękach. Wzrost i szerokie ramiona

objawiały wojownika w pełni swych męskich sił albo kowala, którym był za młodu.

Lecz ciemne włosy znaczyły białe pasma, a twarz żłobiły bruzdy wyryte przez troski i

ból. Nie miał prawego oka i chociaż zasłaniał pustą jamę oczodołu przepaską, to jed

nak głębokie wklęśnięcie pod materiałem i tak zdradzało jego kalectwo. Cała Anglia

oraz pół Europy wiedziało, że oślepiono go na rozkaz Sigurtha Wężookiego,

najstarszego z synów Ragnara. Wiedziano również, w jaki sposób pomocnik kowala

doczekał się swojej zemsty, zabijając brata Sigurtha, Wara Bez Kości, mistrza

Północy. W tym celu przeszedł długądrogę od półwolnego thralla do kerla w Wielkiej

Armii Wikingów, aż został jarlem pod rozkazami Alfreda Athelinga. A teraz był już

królem, rządził wraz z samym Alfredem i obaj, nie dalej jak rok temu, odnieśli

wspólne zwycięstwo nad Frankijską Krucjatą. Krążyły liczne pogłoski na temat

przedziwnego znaku, który nosił na szyi jako symbol Drogi Asgard, a którego nikt

przed nim nie używał: była to kraki, drabina tajemniczego bóstwa Rig.

Shef wcale nie chciał oglądać koronacji, a tym bardziej uroczystości, która miała

odbyć się potem. W miarę jak patrzył, bolesne bruzdy na jego twarzy pogłębiały się.

Rozumiał jednak, dlaczego musi tu być, on sam oraz jego ludzie: aby zaznaczyć

swoją obecność i wesprzeć króla, z którym dzielił władzę. Przyszedł, albowiem takie

było życzenie Alfreda, brzmiące niemal jak rozkaz. Nie musicie uczestniczyć w

mszy oświadczył Alfred bezceremonialnie. Nie musicie nawet śpiewać hymnów.

Ale chcę widzieć was na koronacji, wasze sztandary i twoją koronę, Shef. To ma być

wielkie widowisko. Wybierzcie najroślejszych ludzi, pokażcie bogactwo i potęgę.

Chcę, aby wszyscy widzieli, że popierają mnie bez reszty ludzie z Północy, pogromcy

Wara Bez Kości i Karola Łysego. Poganie. Nie dzicy poganie, którzy

handlująniewolnikami i składająkrwawe ofiary, jak synowie Ragnara, ale ludzie Drogi

Asgard, wierni druhowie.

To im się przynajmniej udało, pomyślał Shef, rozglądając się wokół. Dwa tuziny ludzi

Drogi, niesłychanie dumnych z tego, że to ich wybrano, aby zasiedli w pierwszych

ławach, prezentowały się wspaniale. Guthmund Chciwy, z bransoletami na rękach,

w naszyjniku, przepasany rzemieniem z ciężką klamrą, miał na sobie więcej złota i

srebra niż pięciu tanów Wessex razem wziętych. Oczywiście, brał trzykrotnie udział

w łupieskich wyprawach pod wodzą Shefa, a opowieści o nich, choć przeszły do

legendy, wcale nie były przesadzone. Thorvin, kapłan Thora, i jego towarzysz

Skaldfinn, kapłan Njortha, chociaż pełni wzgardy dla ziemskiego zbytku, oblekli się w

lśniącą biel i dzierżyli oznaki swego urzędu: Thorvin krótki młot, Skaldfinn zaś

maleńką łódź żaglową. Cwicca, Osmod i pozostali angielscy wyzwoleńcy, weterani

wielu wypraw Shefa, nie mogli imponować posturą, gdyż w młodości przymierali

głodem, ubrani byli za to w jedwabne tuniki, będące, nie tylko zresztą dla nich,

wyrazem niesłychanego przepychu. Na ramionach opierali z namaszczeniem narzę

dzia swego bitewnego rzemiosła: halabardy, kusze i korby do katapult. Shef

podejrzewał, że sama obecność tych ludzi, ponad wszelką wątpliwość Anglików,

ponad wszelką wątpliwość nisko urodzonych i ponad wszelką wątpliwość tak

bogatych, że niejeden z tanów Wessex, nie mówiąc o zwykłych churlach, mógł im

jedynie pozazdrościć, stanowi najlepszy dowód potęgi Alfreda, jaki tylko można sobie

wyobrazić.

Ceremonia rozpoczęła się wiele godzin temu uroczystą procesją, która przeszła z

rezydencji królewskiej do katedry odległość zaledwie stu jardów, ale każdy krok

zdawał się urastać do rangi oddzielnego rytuału. Potem nastąpiła suma w katedrze,

kiedy to dostojnicy z całego królestwa rzucili się tłumnie przyjmować najświętszy sa

krament, powodowani nie tyle pobożnością, ile raczej pragnieniem, by nie ominęły ich

żadne łaski i błogosławieństwa, które miały stać się udziałem innych. Wśród nich, jak

zauważył Shef, trafiały się nierzadko nader osobliwe indywidua, odbijające od reszty

mizerną posturą i zgrzebnym odzieniem dawni niewolnicy, których Alfred obdarzył

wolnością, oraz churlowie, których wywyższył. Byli tu teraz, aby ponieść świadectwo

do rodzinnych miasteczek i wiosek: by stało się wiadomym wszem i wobec, że Alfred

Atheling jest odtąd królem Alfredem, władcą nad całą Ziemią Zachodnich Sasów,

tako na mocy praw ludzkich, jako i danych mu przez chrześcijańskiego Boga.

W pierwszym rzędzie, górując nad sąsiadami, zajął też miejsce marszałek Wessex,

wybierany, jak nakazywał obyczaj, spośród najdzielniejszych w walce wręcz

wojowników w królestwie. Obecny marszałek, Wigheard, był rzeczywiście

imponującej postury, mierzył ponad sześć i pół stopy wzrostu, ważył zaś niemal co

do uncji dwadzieścia angielskich kamieni*. Paradny miecz króla nosił przed sobą na

długość wyciągniętego ramienia bez wysiłku, niczym kawałek patyka, a ciężką

halabardą potrafił fechtować z tak niesłychaną wprawą, jakby wymachiwał

wierzbową gałązką. Jeden z ludzi Shefa, siedzący na lewo od niego, miał najwyraź

niej trudności ze skupieniem uwagi na ceremonii, bowiem nieustannie zerkał na

mistrza. Olbrzym Brand, też mistrz ludzi z Helgolandu, wciąż jeszcze był

wycieńczony i słaby na skutek rany brzucha, której doznał podczas pojedynku z

Ivarem Bez Kości, lecz z wolna odzyskiwał siły. Chociaż stracił na wadze, nadal

wydawał się większy od mistrza. Skóra ledwo mogła przykryć jego wielkie kości,

knykcie jego dłoni przypominały skaliste turnie, a wydatne czoło sterczało nad

brwiami niczym okap hełmu. Pięści Branda, jak pewnego razu zauważył Shef, były

większe od półkwartowych kufli: nie tyle po prostu wielkie, ile wręcz

nieproporcjonalne w stosunku do reszty ciała. „Tam, skąd pochodzę, ludzie są rośli”,

zwykł mawiać Brand.

Gwar momentalnie ucichł, kiedy Alfred, po tym jak kapłan udzielił mu wszelkich

możliwych błogosławieństw i wzniósł modły w jego intencji, zwrócił się twarzą do

zgromadzonych, aby złożyć przysięgę. Na tę okazję wyjątkowo odstąpiono od łaciny

i kiedy pierwszy spośród erlów Alfreda zadał mu uroczyste pytanie, wypowiedział je w

języku angielskim.

Czy przysięgasz zachować nasze słuszne prawa i obyczaje, czy przyrzekasz na

swój majestat wydawać sprawiedliwe wyroki i bronić praw swego ludu przed każdym

wrogiem? Przyrzekam Alfred przebiegł wzrokiem po zatłoczonym wnętrzu

katedry. Czyniłem tak do tej pory i będę czynił nadal. W odpowiedzi rozległ się

szmer uznania.

A teraz najtrudniejszy moment, pomyślał Shef, kiedy erl wycofał się, a pierwszy z

biskupów znów postąpił naprzód. Przede wszystkim biskup był zdumiewająco młody

i nie bez przyczyny. Gdy ¦) Kamień dawna angielska jednostka wagi = 14 funtów =

6,348 kg (przyp. tłum.).

Alfred został wykluczony z Kościoła, papież zaś obłożył go klątwą i ogłosił przeciwko

niemu krucjatę, Alfred zdecydował się na ostateczne zerwanie z Rzymem, a

wówczas wszyscy wyżsi duchowni opuścili jego królestwo. Od arcybiskupów Yorku i

Canterbury aż po ostatniego biskupa i opata. Wobec tego Alfred nadał inwestyturę

dziesięciu najlepiej się zapowiadającym młodszym duchownym spośród tych, którzy

pozostali, i przekazał w ich ręce losy Kościoła Anglii. A teraz jeden z nich, Eanfrith,

jeszcze pół roku temu nie znany nikomu wiejski proboszcz, obecnie zaś biskup

Winchesteru, wystąpił, aby odebrać od Alfreda przysięgę.

Panie i królu, prosimy cię, byś otaczał opieką Święty Kościół, a wobec wszystkich

wiernych czynił jedynie to, co nakazuje prawo i sprawiedliwość.

Eanfrith i Alfred, przypomniał sobie Shef, trudzili się wiele dni nad wymyśleniem

nowej formuły przysięgi. W dotychczasowej mowa była o zachowaniu wszystkich

immunitetów i przywilejów, dziesięciny i podatków, jak również praw użytkowania i

posiadania ziemi, które to prawa Alfred faktycznie zniósł. Przyrzekam opiekę i

sprawiedliwość odparł Alfred. Raz jeszcze potoczył dookoła wzrokiem i raz jeszcze

wypowiedział słowa niezgodne ze zwyczajem. Opiekę tym, którzy pozostali w

Kościele, jak i tym, którzy są poza nim. Sprawiedliwość dla członków Kościoła oraz

dla wszystkich innych.

Świetnie wyszkoleni chórzyści z Winchesteru, mnisi i młodzi chłopcy, zaintonowali

pospołu hymn kapłana Sadoka, Unxerunt Salomonem Sadok sacerdos*, podczas

gdy biskupi szykowali się do uroczystej chwili namaszczania świętym olejem. Kiedy

to nastąpi, Alfred naprawdę stanie się pomazańcem bożym, a bunt przeciwko niemu

będzie świętokradztwem.

Wkrótce, pomyślał Shef, nadejdzie trudna dla mnie chwila. Wytłumaczono mu

dokładnie, że Wessex, od czasów przeklętej na wieki królowej Eadburh, nigdy nie

miało monarchini, a zatem żona króla nie może być koronowana. Alfred wyjaśnił

jednak, że obstawał przy tym, by jego nowa żona została mu poślubiona na oczach

wszystkich w dowód uznania dla męstwa, jakim się wykazała, gdy wspólnie gromili

Franków. Tak więc, powiedział, gdy już otrzyma insygnia, miecz, pierścień i berło,

zamierza powitać swą żonę przed ca*) Uraerunt.. (łac.) Namaścił tedy kapłan

Sadok Salomona (przyp. tłum.). łym zgromadzeniem, niejako królową, ale jako

Panią Wessex. A któż jest bardziej godny, by poprowadzić ją przed ołtarz niż Shef, jej

brat, a także współrządzący król?

Być może kiedyś będzie zmuszony przekazać swoje królestwo dziecku Alfreda i Pani,

jeśli sam nie doczeka się potomstwa. Shef pomyślał z goryczą, że oddaje siostrę już

po raz drugi. Znów musi wyrzec się miłości i namiętności, jaka ich niegdyś łączyła. Po

raz pierwszy oddał ją mężczyźnie, którego oboje nienawidzili, a teraz, jakby za karę,

miał oddać ją temu, którego oboje kochali. Kiedy Thorvin trącił go łokciem, dając w

ten sposób znak, że już czas, by wystąpił naprzód i poprowadził PaniąGodivę wraz z

orszakiem druhen do ołtarza, Shef napotkał jej pełne triumfu spojrzenie i serce

zamieniło mu się w lód.

Niech Alfred będzie sobie teraz królem, myślał odrętwiały. On sam nim nie był. Nie

stały za nim ani prawo, ani siła. Kiedy chór zaśpiewał Benedicat, Shef podjął

decyzję. Zrobi to. Dlatego, że chce to zrobić, a nie dlatego, że tak nakazuje mu obo

wiązek. Zbierze flotyllę, nową wspólną armadę obydwu królów, i popłynie wyładować

swój gniew na wrogach królestwa: piratach z Północy, armadzie Franków,

handlarzach niewolników z Irlandii czy Hiszpanii, wszystko jedno na kim. Niech Alfred

i Godiva cieszą się swoim szczęściem w domu. On znajdzie ukojenie wśród

topielców i roztrzaskanych wraków.

Wcześniej tego samego dnia, daleko na północy, w ziemi Duńczyków, odbyła się

znacznie prostsza i o wiele bardziej przerażająca ceremonia.

Zaczęła się jeszcze przed świtem. Związany mężczyzna, leżący na podłodze w

strażnicy, od dawna zaniechał walki, chociaż nie był ani tchórzem, ani słabeuszem.

Już dwa dni temu, kiedy ludzie Wężookiego wkroczyli do zagrody dla niewolników,

wiedział, co stanie się z człowiekiem, którego wybiorą. A kiedy oddzielili go od

pozostałych, wiedział też, że musi wykorzystać każdą, choćby najmniejszą szansę

ucieczki. Więc ją wykorzystał: po drodze zbierał ostrożnie w dłonie ogniwa luźno

zwisającego łańcucha, którym skuto jego przeguby, i czekał, aż strażnicy zawloką go

na drewniany most, wiodący do samego serca Braethraborgu, do twierdzy trzech

ostatnich synów Ragnara. Wówczas z całej siły zamachnął się łańcuchem, uderzając

strażnika po prawej, i przypadł do poręczy, która dzieliła go od bystrego nurtu rzeki,

płynącej w dole nawet jeśli nie uda mu się uciec, to przynajmniej umrze godną

śmiercią jako wolny człowiek. Jego strażnicy widzieli już wiele takich desperackich

prób. Jeden z nich złapał go za kostkę, gdy wspinał się na poręcz, i zanim zdołał się

wyrwać, dopadli do niego dwaj inni. Przez jakiś czas okładali go systematycznie

drzewcami włóczni, nie po to jednak, by wyładować swą złość, lecz aby się upewnić,

że obolała i posiniaczona ofiara nie będzie mogła ruszać się zbyt szybko. Potem

zdjęli mu łańcuchy i zastąpili je rzemieniami z niegarbowanej skóry, które skręcili i

zmoczyli morską wodą, tak aby wysychając zaciskały się coraz mocniej. Gdyby

związany człowiek mógł dojrzeć w ciemności swoje palce, zobaczyłby, że

sąsinoczarne, opuchnięte niczym palce trupa. Nawet gdyby jakiś bóg zechciał

uratować mu życie, nie mógłby już uratować jego dłoni.

Ale żaden bóg ani żaden człowiek nie pomógł więźniowi. Strażnicy jakby zapomnieli

o jego obecności, kiedy rozmawiali między sobą. Nie umarł, ponieważ potrzebowali

go żywego. Nadal oddychał i, co najważniejsze, krew wciąż jeszcze płynęła w jego

żyłach. To im wystarczało. Niczego więcej od niego nie wymagali. Teraz, kiedy

długa noc miała się ku końcowi, strażnicy zabrali więźnia spod wiaty, gdzie

spoczywał wielki, świeżo smołowany okręt, i ponieśli go wzdłuż rzędu bali tworzących

pochylnię, po której kadłub miał stoczyć się do morza.

Wystarczy. Dajcie go tu mruknął rosły wojownik w średnim wieku.

1 co teraz? zapytał jeden z jego podkomendnych, młody mężczyzna, który nie

wyróżnił się jeszcze w walce, nie miał bowiem blizn na ciele ani srebrnych bransolet

na ramionach.Nigdy przedtem tego nie robiłem.

To patrz i ucz się. Po pierwsze, przetnij rzemienie na jego rękach. Nie, nie ma

strachu dodał, kiedy młokos wyraźnie się zawahał, jakby w obawie, że więzień

natychmiast rzuci się do ucieczki. Już po nim, spójrz na niego, nie mógłby się nawet

czołgać, gdybyśmy puścili go wolno. Ale go nie puścimy, co to, to nie. No dalej, po

prostu przetnij mu więzy.

Kiedy powrozy opadły, więzień zatoczył się i w bladym, lecz jaśniejącym szybko

świetle poranka przyglądał się przez chwilę swoim dłoniom.

Teraz połóż go płasko na tej kłodzie, brzuchem do dołu. Stopy razem. A teraz patrz

uważnie, mój młody Hrani, bo to bardzo ważny szczegół. Niewolnik musi leżeć

grzbietem do góry, sam wkrótce zobaczysz, dlaczego. Nie może mieć rąk na plecach,

z tej samej przyczyny, i nie może się również wiercić. Ale nie do końca, trochę po

winien się ruszać.

A więc robimy to tak. Dowódca w średnim wieku przycisnął twarz więźnia do

masywnego sosnowego pnia, chwycił go za obie ręce i wyciągnął je ponad jego

głowę. W tej pozycji ofiara wyglądała jak nurkujący człowiek. Następnie wyciągnął

zza pasa młot i dwa krótkie żelazne gwoździe.

Zwykle ich przywiązujemy, ale myślę, że ten sposób jest lepszy. Widziałem raz coś

podobnego w jednym z kościołów tych chrześcijan. Oczywiście przybili gwoździe nie

tam gdzie trzeba. Półgłówki. Stękając z wysiłku, doświadczony wojownik zaczął

wbijać gwoździe dokładnie w miejsce, gdzie dłoń łączyła się z przegubem. Za jego

plecami narastał stopniowo gwar ożywionej krzątaniny. W świetle budzącego się na

wschodzie brzasku wyłaniać się poczęły mroczne kształty. Na tle nieba ciemniały

zarysy włóczni i hełmów, na których już wkrótce miał rozbłysnąć pierwszy promień

słońca. Powoli wstawał świt nowego roku wojowników, czas wiosennego zrównania

dnia z nocą.

Dzielnie to znosi powiedział młody mężczyzna, gdy jego nauczyciel zaczął wbijać

drugi gwóźdź. Zupełnie jak wojownik, nie jak niewolnik. A swoją drogą, kto to jest?

Ten? Jakiś rybak, którego schwytaliśmy, wracając z wyprawy w zeszłym roku. I wcale

nie jest dzielny, po prostu nic nie czuje, bo jego dłonie są martwe już od wielu godzin.

Wkrótce będzie po wszystkim powiedział do mężczyzny, przybitego mocno do

pnia, poklepując go po policzku. Nie myśl o mnie źle na tamtym świecie. Byłoby

znacznie gorzej, gdybym spartaczył swoją robotę. Ale starałem się. Teraz

przywiążcie mu nogi, wy dwaj, obejdzie się już bez gwoździ. Stopy razem. I

pamiętajcie, że powinien się obrócić, kiedy nadejdzie czas. Powstali, zostawiając

swoją ofiarę rozciągniętą na sosnowym pniu.

Gotowe, Vestmarze? rozległ się głos za nimi.

Gotowe, panie.

Podczas gdy wykonywali swoje zadanie, wokół gromadziło się coraz więcej ludzi. Z

tyłu, daleko od wybrzeża i wydłużonej zatoki, widać było bezkształtne garbate cienie

2.Harrison Harry - Mlot i Krzyz 02 [Zlotopolsky].pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: