Jacek Inglot Sanktus Kobylarius, magister Wszyscy nazywali go Kobylarzem. O takim przezwisku zdecydowa�a fizjonomia - poci�g�a twarz, szerokie czo�o, cofni�ta i niedogolona szcz�ka, wypuk�e oczy skryte za silnymi szk�ami. Wizerunku dope�nia�a zapadni�ta klatka piersiowa, patykowate r�ce i zacz�tki garbu. S�owem, typowy jajog�owiec - koby�a Raskolnikowa na moment przed ko�cem. Pierwszy raz zetkn��em si� z nim w okresie pisania prac magisterskich. W holu Instytutu zwykli�my zamienia� par� s��w, najcz�ciej o post�pach w pisaniu pracy. Ju� wtedy Kobylarz zdradza� symptomy filo�ogicznego nawiedzenia - za temat obra� sobie analiz� opis�w w opas�ej powie�ci jednego z wieszcz�w modernizmu. Po pobie�nym przejrzeniu tej pozycji mo�na zauwa�y�, �e opisy stanowi� blisko po�ow� zasadniczego tekstu. Za ka�dym razem Kobylarz oznajmia� mi triumfalnie, do kt�rej strony w�a�nie dotar�. Patrzy�em wtedy na jego blad� od niewyspania i z�ego od�ywiania twarz i my�la�em o wieszczu, kt�ry z pewno�ci� nie przypuszcza�, �e w sze��dziesi�t lat po �mierci b�dzie jeszcze komu� sp�dza� sen z powiek. Dlaczego Kobylarz wybra� tak ambitny temat, zamiastwzorem koleg�w - si�gn�� po pierwszy lepszy problem i odb�bnia� swoje mi�dzy jedn� a drug� balang�? Kobylarz by� inny, wierzy� w naukow� donios�o�� tego, co robi�. Na nic zda�y si� moje argumenty, �e na dobr� spraw� nasze ewentualne odkrycia maj� zerowe znaczenie dla narodu (i niewa�ne, jak tu zdefiniujemy poj�cie "nar�d"), co najwy�ej zyskaj� przelotn� aprobat� tego czy owego profesora. Jako prawy czciciel czystej nauki z pogard� odrzuca� moje sugestie. P�niej si� dowiedzia�em, �e jego robota by�a rzeczywi�cie rewelacyjna, rzuci�a na kolana komisj� egzaminacyjn� i zyska�a opini� najlepszej pracy roku. W rezultacie Kobylarz wyl�dowa� w szkole podstawowej w niewielkiej wiosce, po�o�onej par� kilometr�w za miastem, gdzie wbija� p�debilnym dzieciom (z mizernym skutkiem, jak mi potem wyzna�) zasady gramatyki i ortografii. Z czciciela nauki czystej zosta� jej ofiar�, przed czym go zreszt� przestrzega�em. W tym momencie historia mog�aby zosta� zako�czona, bo i c� mo�e by� intryguj�cego w zmaganiach m�odego, hm, "si�acza" (to wieszcz), systematycznie wyka�czanego przez indolencj� systemu o�wiatowego. Proza �ycia, brutalna nauczycielka absolwent�w wy�szych uczelni, od razu dzieli swoje stadko na g�upc�w i s�abeuszy usi�uj�cych pracowa� w zawodzie oraz na spryciarzy i kombinator�w, kt�rzy zawczasu oddali si� w pacht "byznesowi". Kobylarz uczestnicz�cy w jakimkolwiek sensownym interesie by� postaci� nie do przyj�cia. Jego kobyla g�ba a priori skre�la�a naszego delikwenta z listy os�b mog�cych kiedykolwiek zrobi� karier�. A jednak Kobylarz zawsze mnie troch� intrygowa�, tak jak intryguje i zaciekawia ka�dy przedstawiciel gin�cego gatunku. Na sw�j spos�b by� kim� ostatnim i wyj�tkowym. Wyra�nie odbija� od reszty. I to chyba spowodowa�o, �e zosta� obiektem mego zainteresowania, nie tylko z czysto osobistych wzgl�d�w. Przez d�u�szy czas wie�ci o nim dochodzi�y urywane i niepe�ne. Jak wielu z tych pechowc�w, kt�rzy z powodu braku oparcia w zamo�nej i wp�ywowej rodzinie wyl�dowali w szk�kach na prowincji, w pokorze oczekiwa� na sw�j koniec. Dopiero w jaki� czas p�niej spotka�em go na ulicy, no, niezupe�nie przypadkowo. O dziwo, pozna� mnie od razu. Ja go zreszt� te� - wygl�da� jeszcze marniej ni� przedtem, by� nawet w tym samym, jeszcze studenckim, wytartym d�insowym wdzianku. Kobyla g�ba wygl�da�a na bledsz� i bardziej zrezygnowan�. Zapyta�em o prac�. Machn�� niedbale r�k�. - Wiesz, s�dzi�em, �e g�upota ludzka ma jakie� granice, ale szybko mnie z tego wyleczono - powiedzia�. - Mam do czynienia z takimi lud�mi, �e... - Wiem, struktura grona pedagogicznego nie jest mi obca. Id� teraz co� zje��, chod� ze mn�. W barze mlecznym szerokim gestem zaordynowa�em dwie porcje nale�nik�w. Za szk�ami Kobylarza b�ysn�o co� �akomie. Musia� by� g�odny. - Co w�a�ciwie robisz poza wojowaniem z belframi i dyrekcj�? - Pisz� - prze�kn�� i popi� - artyku� krytyczny. Dla "Pami�tnika Literackiego". Jeden ju� wys�a�em, a mam w robocie drugi. - Zap�acili ci? - Jeszcze nie... Przechyli� talerz i pi� �y�eczk� �mietan�. Rzeczywi�cie by� g�odny. Zrobi�o mi si� go �al, mog�em si� szarpn�� na podw�jne nale�niki. Je�li naprawd� jedynym jego �r�d�em dochodu by�a nauczycielska pensja, to musia� cz�sto g�odowa�. - A poza tym? - sondowa�em dalej. - No, jeszcze takie... - pochyli� si� konspiracyjnie. - Pisz� ksi��k�. Powie��. Tu ci� mam, pomy�la�em. Prawd� m�wi�c, oczekiwa�em podobnego wyznania. By�oby wr�cz dziwne, gdyby Kobylarz tego nie robi�. Co drugi z nas opuszcza� mury tutejszej Alma Mater z przekonaniem, �e jest drugim H�ask�, albo chocia� Burs�. Kobylarz nie stanowi� wyj�tku. Zapewne zadzia�a� te� wp�yw wieszcza. Wyszli�my z baru, kieruj�c si� na przystanek. Kobylarz powoli w��czy� nogami, patrz�c gdzie� przed siebie. Wygl�da� jak personifikacja siedmiu plag egipskich - przypomina� teraz zgonionego wielb��da. - Ale nie wiem, czy sko�cz� - ci�gn��. - Dlaczego? - Choruj� - wyja�ni�. - Zaawansowana dyskopatia po��czona z zanikiem mi�ni grzbietowych. Trudno powiedzie�, czy potrwa to rok, czy cztery... - Nie starasz si� leczy�? - Po co? Ja nie mam po co �y�... Nic nie odpowiedzia�em, zatka�o mnie. �elazna logika Kobylarza by�a nie do odparcia. Rzeczywi�cie, istnienie b�d� nieistnienie Kobylarza by�o �wiatu najzupe�niej oboj�tne. Jemu samemu zapewne te�. Stali�my milcz�c na przystanku. Kobylarz pokiwa� z melancholi� g�ow� - w tej chwili by� najbardziej godnym po�a�owania cz�owiekiem w ca�ym mie�cie. Patrzy�em na niego spod oka zastanawiaj�c si�, czy ju� dojrza�, czy mo�e jeszcze troch� poczeka�. Kobylarz nie mia� podobnych rozterek. Przyjecha� tramwaj i po�egna�em go, obiecuj�c sobie ponowne spotkanie. Wr�ci�em do klubu "Simplex", gdzie trawi�em czas i spo�eczne pieni�dze jako specjalista od przelewania pustego w pr�ne. Siedz�c nad stosem biurowej makulatury zastanawia�em si� nad umieszczeniem dotychczasowych wniosk�w w kwartalnym raporcie, ale w ko�cu odrzuci�em pomys� jako przedwczesny. Cz�owiek wymaga� jeszcze dopracowania, cho� reprezentowa� interesuj�ce pocz�tki. Zw�aszcza jego egzystencjalny nihilizm, pozostaj�cy w sprzeczno�ci z g�oszonymi przedtem artystycznymi planami, wydawa� mi si� szczeg�lnie obiecuj�cy. Kobylarz dojrzewa� - i w tym sensie nasze spotkanie by�o szcz�liwym "trafem". Dla niego i dla mnie. Przed zanurzeniem si� w kwity pewnej sponsoruj�cej "Simplexowi" M�odzie�owej Organizacji pomy�la�em, �e je�li cokolwiek wiem o tego typu osobowo�ciach, to wkr�tce powinien przydra�owa� tutaj z r�kopisem powie�ci pod pach�. Nie myli�em si�. Kilka dni p�niej, kiedy znudzony przek�adaniem papierk�w szed�em od�wie�y� si� w klubowej kawiarni, zobaczy�em go czekaj�cego przed wej�ciem. Kr�ci� si� nerwowo, trzymaj�c w d�oniach opas�y brulion. W duchu zatar�em r�ce - rozszyfrowa�em go bezb��dnie. Jak ka�da zagubiona w czasie i przestrzeni, niepewna siebie osobowo�� tw�rcza, potrzebowa� wsparcia czytelnika. W tym mog�em mu pom�c. - Cze�� - powita�em go uprzejmie. - P�jdziemy si� czego� napi�? Wygl�da� na skr�powanego. Spojrza� ukosem na witryn� kawiarni, gdzie za szyb� k��bi� si� t�um m�odzie�owych dzia�aczy, Arab�w i panienek do wszystkiego. - W�a�ciwie... - mia� to by� wst�p do szeregu obiekcji, ale nie da�em mu czasu. - Bez gadania! Ze mn� ci� nie zjedz�. Wej�cie Kobylarza wywo�a�o niejakie zdziwienie w�r�d personelu kawiarni - rzeczywi�cie, nie wygl�da� na sta�ego bywalca "Simplexu". Sam te� nie sprawia� wra�enia zachwyconego towarzystwem w �rodku. Poci�gn��em go w k�t do wolnego stolika. - Co u ciebie nowego? - spyta�em. Nie odpowiada�, ci�gle z lekka oszo�omiony atmosfer� kawiarni. Zastanawia�em si�, kiedy ostatni raz by� w lokalu; nawet na studiach nie chodzi� na �adne prywatki. Jego filozoficznie nastrojon� dusz� musia�a zastanawia� programowa beztroska czy wr�cz bezmy�lno�� charakteryzuj�ca bywalc�w klubu. Mimo to pierwsza impresja Kobylarza by�a dla mnie zaskakuj�ca. - Zombi - wyszepta�. - To jacy� zombi! - Masz troch� racji - przyzna�em. - Ale chyba nie spodziewa�e� si� zasta� tu mogo��w intelektu? Zreszt�, wska� mi w tym mie�cie miejsce, gdzie takowi przebywaj�. - Tak, oczywi�cie... Wydawa� si� zak�opotany. Przysz�a kelnerka i postawi�a na stoliku wino i pepsi. Kobylarz wina nie tkn��, co uzna�em za bardzo pomy�ln� oznak� - s�dz�c po jego stanie psychicznym, nale�a�o si� raczej spodziewa� zaawansowanego alkoholizmu, a to bardzo by skomplikowa�o moje plany. Potrzebowa�em Kobylarza takim, jakim by� teraz - inteligentem o krystalicznych idea�ach, w pocz�tkowym stadium rozstroju nerwowego. Par� stolik�w dalej usadowi�a si� z ha�asem grupa aktywist�w m�odzie�owych. Uzna�em to za �wietn� okazj�, aby , Kobylarza pozytywnie umotywowa�. Ten, niczego nie podejrzewaj�c, powoli s�czy� pepsi i udawa�, �e s�ucha p�yn�cej z podziemi klubu �omotaniny kapeli "Nawiedzony Kombajn". Poci�gn��em �yk wina i zacz��em ostro�nie wprowadza� go w temat. - Widzisz tych tam pod oknem? - dyskretnie wskaza�em grup� aktywist�w. - To jest kierownictwo tutejszego oddzia�u M�odzie�owej Organizacji, kwiat jej aktywu, wielokrotnie chwalony i odznaczany za pozytywn� dzia�alno��, wynoszony pod niebiosa przez w�adze nadrz�dne. Innymi s�owy, awangarda naszej m�odzie�y. Kobylarz popatrzy� w tamtym kierunku i na jego twarzy odbi� si� niesmak. - I co z tego? - spyta� ca�kiem rozumnie. - W�a�ciwie nic, gdyby nie to, �e obecny tu prezes - to ten o wygl�dzie wypuszczonego na przepustk� wzorowego skauta, zreszt� g�b� te� ma pe�n� komuna��w rodem ze skautingu - swym �wiat�ym kierownictwem doprowadzi� do zupe�nego rozk�adu ongi� rzeczywi�cie jako� tam dzia�aj�cej organizacji, eliminuj�c tych, kt�rym chcia�o si� cokolwiek robi�. Cz�� nawet demonstracyjnie rzuci�a legitymacje na zebraniu, ale prezesa utw...
ZuzkaPOGRZEBACZ