Mózgowie

Kresomózgowie -  Półkule mózgu

-          istota szara

* kora mózgu ,pofałdowana w zakręty ,podzielone bruzdami

            * jądra własne półkul (jądra podkorowe)

-          istota biała

* włókna korowe (biegnące z i do kory mózgu z jąder podkorowych, ośrodków pnia   

   mózgu i rdzenia kręgowego).

* włókna łączące odcinki kory mózgu w zakresie półkuli

* włókna łączące symetryczne części obu półkul mózgu

Półkule mózgu dzielą się na większe odcinki zwane płatami :

-          czołowe

-          ciemieniowe

-          skroniowe

-          potyliczne

-          (wyspa Riedla, płat limbiczny)

Budowa zewnętrzna

Szczelina podłużna mózgu – oddziela górne części obu półkul mózgu

Szczelina poprzeczna – oddziela półkul mózgu od móżdżku.

Bieguny półkul mózgu : czołowe ,potyliczne i skroniowe.

Powierzchnie półkul mózgu : przyśrodkowe, górno-boczne i dolne

Bruzdy mózgu – wpuklenia powierzchni kory mózgowej

Zakręty mózgu – uwypuklenia kory mózgu oddzielone bruzdami

Zakręty pierwotne ,główne (bardziej stałe położenie)

- bruzda boczna (Sylwiusza)

   = zaczyna się na poweirzchni dolnej – dołem bocznym mózgu

   = biegnie ku górze i ku tyłowi ,rozgałęziając się na gałąź wstepującą i przednią

   = dalej biegnie gałąź tylna stanowi kontynuację bruzdy bocznej ku górze.

- bruzda środkowa (Rolanda)

  = zaczyna się na pow.przyśrodkowej w połowie odległości między biegunem czołowym a

      potylicznym

  = przechodzi na powierzchnię górno-boczną kończąc się w pobliżu bruzdy bocznej

- bruzda ciemieniowo-potyliczna 

  = na powierzchni przyśrodkowej mózgu w odległości 5 cm od bieguna potylicznego

  = przechodzi nieznacznie na powierzchnię górno-boczną

Powierzchnia górno-boczna :

Płat czołowy – oddziela go bruzda środkowa od płata ciemieniowego

= zakręt przedśrodkowy  (bruzda przedśrodkowa od str.zakrętu czołowego górnego)

= zakręt czołowy górny, środkowy i dolny (oddzielone bruzdami czołowymi górną i dolną)

= część oczodołowa,trójkątna i wieczkowa (oddzielone bruzdą boczną i jej gałęziami)

Płat ciemieniowy – oddzielony bruzdą ciemieniowo-potyliczną od płata potylicznego

= zakręt zaśrodkowy (bruzda zaśrodkowa oddziela go od płacików)

= płacik ciemieniowy górny i dolny (oddzielone bruzdą śródciemieniową)

    * zakręt nadbrzeżny i zakręt kątowy

Płat potyliczny – oddzielony bruzdą ciemieniowo-potyliczna i bruzdą potyliczną poprzeczną

= zakręty osobniczo zmienne

Płat skroniowy – oddzielony bruzdą boczna od płata ciemieniowego i czołowego

= zakręt skroniowy górny

*zakręty skroniowe poprzeczne

= zakręt skroniowy środkowy i dolny

Wyspa - ukryta w głębi bruzdy bocznej część kory mózgowej o kształcie piramidy

= zakręt środkowy wyspy

= zakręty krótkie

= zakręt długi

= wieczka: czołowe,czołowociemieniowe,skroniowe (części kory mózgu pokrywające wyspę)

Powierzchnia przyśrodkowa :

-    Ciało modzelowate (największe spoidło) : płat ciała modzelowatego,pień,kolano,dziób 

-          Zakręt obręczy (oddzielony bruzdą ciała modzelowatego i bruzdą obręczy)

-          Zakręt czołowy przyśrodkowy (zakręt czołowy górny)

-          Płacik okołośrodkowy (łączy się z zakrętem przed i zaśrodkowym)

-          Przedklinek (powyżej bruzdy podciemieniowej

-          Klinek (pomiędzy bruzdą ciemieniowo-potyliczna a ostrogową)

-          Zakręt językowy (poniżej bruzdy ostrogowej)

-          Zakręt hipokampa ->hak

-          Zakręt zębaty (ogranicozny bruzdą hipokampa od hipokampa)

-          Zakręt potyliczno-skroniowe (oddzielone bruzda poboczna od z.językowego i hipokampa)

Powierzchnia dolna :

-          Zakręty oczodołowe (przedzielone bruzdami oczodołowymi)

-          Zakręt prosty (między bruzdą węchową a szczeliną podłużną mózgu

Powierzchnie mózgu pokrywa warstwa istoty szarej zwana płaszczem lub korą mózgową

Pola architektoniczne kory mózgowej

-          grubość kory mózgu i jej budowa histologiczna jest różna w jej poszczególnych partiach – pola cytarchitektoniczne

-          pola te łączy się w większe obszary (okolice)  w zależności od ich podobieństwa

-          Podział Brodmanna – 52 pola

-          ścisłą lokalizacja odznaczają się te pola i okolice w których biorą początek lub gdzie dochodzą :

      = drogi ruchowe (kora ruchowa)

= drogi czuciowe (kora czuciwa,wzrokowa,słuchowa i węchowa)

Kora ruchowa :

-          obejmuje zakręt przedśrodkowy i przednia część płacika okołośrodkowego

-          poszczególne mięsnie i ich grupy reprezentowane są kolejno począwszy od dołu (głowa,szyja),ku górze (tułów i kończyna górna) po kończynę dolną w zakresie powierzchni przyśrodkowej mózgu.

-          Zniszczenie tej kory powoduje niedowład mięśni strony przeciwległej w zakresie ruchów dowolnych (ruchy automatyczne nie są zaburzone)

Kora czuciowa :

-          obejmuje zakręt zaśrodkowy i tylna część płacika okołośrodkowego (oraz ku tyłowi)

-          różne okolice ciała reprezentowane są w niej analogicznie do kory ruchowej

-          zniszczenie tej kory obniża czucie powierzchowne i głębokie przeciwległej strony ciała.

Kora wzrokowa : płat potyliczny wokół bruzdy ostrogowej

Kora słuchowa : zakręty skroniowe poprzeczne (ukryta w bruździe bocznej)

Kora węchowa : prązek węchowy - > hak zakrętu hipokampa

Układ limbiczny (rąbkowy) – węchomózgowie

-          stary filogenetycznie twór  o pierwotnej budowie

-          związany z czynnościami wegetatywnymi i regulowaniem napędów i emocji

-          w jego skład wchodzą :

= opuszka węchowa, pasma węchowe, trójkąt węchowy, istota dziurkowana przednia

    prażek węchowy, hak zakrętu hipokampa, stopa hipokampa,zakręt hipokampa,

    zakręt przykrańcowy, zakręt obręczy, przegroda przezroczysta i ciała migdałowate.

=  do głownych połączeń płata limbicznego zaliczamy :

* sklepienia, prążek krańcowy pęczek ,przyśrodkowy przodomózgowia

Układ komorowy mózgu - Dwie komory boczne, komora III i komora IV

Komora boczna :

- róg czołowy,

= ponad trzonami komór bocznych tzw.promienistośc ciała modzelowatego

= bocznie jądro ogoniaste

= przyśrodkowo przegroda przezroczysta

-          trzon : ściana dolna

= trzon jądra ogoniastego, prążek krańcowy, górna pow.wzgórza z   blaszka        

    przytwierdzoną a dalej przyśrodkowo splot naczyniówkowy i sklepienie

= sklepienie zaczyna się strzepkiem hipokampa -> odnoga sklepienia -> trzon

    sklepienia -> słupy sklepienia -> ciała suteczkowate podwzgórza

-          róg potyliczny (ostroga ptasia – część bruzdy ostrogowej wcinająca się )

-          skroniowy

      = trojkąt poboczny i wyniosłość – wpuklająca się bruzda poboczna

      = hipokamp (stopa hipokampa, szpony hipokampa, strzępek hipokampa)

Komora III (leży w międzymózgowiu)

-          komora III łączy się z komorami bocznymi otworami międzykomorowymi (Monro)

zaś z komora IV wodociągiem mózgu (Sylwiusza)

-          bocznie leży między wzgórzami (zrost międzywzgórzowy) ,

-          od góry sploty naczyniówkowe i sklepienie a wyżej ciało modzelowate

-          w ścianie tylnej szyszynka, a nad i pod nią spoidła uzdeczek i tylne

= zachyłki szyszynkowy i nadszyszynkowy

-          w ścianie przedniej blaszka krańcowa i spoidło przdnie

-          od dołu podwzgórze

= zachyłek wzrokowy i lejka

Komora IV

-          ma kształt piramidy ,u góry łączy się z wodociągiem mózgu u dołu przechodzi w kanał centralny

-          w środkowej części dwa zachyłki boczne

-          z tyłu :

=  wierzch (miejsce wcięcia komory w móżdżek),

=  konary górne móżdżku i zasłona rdzeniowa gorna (powyżej wierzchu)

=  zasłona rdzeniowa dolna i tkanka naczyniówkowa komory IV (poniżej wierzch)

= w tk.naczyniówkowej (prócz splotu) trzy otwory : pośrodkowy i dwa boczne

Opony mózgowia :

1.      opona twarda :

-          dwie blaszki złączone ze sobą przylegające do kości pokrywy czaszki

-          rola : okostna kości pokrywy , osłona mózgowia

-          wysyła przegrody w kierunku mózgowia

= sierp mózgu

·         odgradza półkule mózgu,

·         rozciąga się od grzebienia koguciego do guzowatości potylicznej wewnętrznej;

·         od góry otacza zatokę strzałkową gorna,

·         od dołu przebiega nad ciałem modzelowatym

= namiot móżdżku

·         oddziela półkule mózgu od móżdżku

·         przyczepia się do brzegów zatoki poprzecznej, brzegu zatoki skalistej i wyr.pochyłych tylnych

·         wcięcie namiotu móżdżku – przechodzi przez nie pień mózgu.

·         W linii pośrodkowej przyczepia się do niego sierp mozgu (od góry) i sierp  móżdżku (od dołu)

= sierp móżdżku

·         w przedłużeniu sierpa mózgu ku dołowi,

·         ku tyłowi przyczepia się do grzebienia potylicznego wewnętrznego od góry do namiotu móżdżku

= przepona siodła tureckiego

·         rozpostarta nad siodłem tureckiem oddziela go od reszty dołu środkowego czaszki

·         zawiera mały otwór przez który przechodzi lejek przysadki

Zatoki opony twardej :

-          pokryte śródbłonkiem przewody żylne ,pozbawione zastawek, o sztywnych ścianach utworzonych przez blaszki opony twardej

-          zbierają krew z :

      = mózgowia

      = opony twardej

= oczodołu

= ucha wewnętrznego

-          podział na dwie grupy :

      = przednio-dolna związaną z zatoką jamistą

·         zatoka jamista (n.III,IV,V1/2,VI i t.szyjna wewnętrzna) uchodzą żż.oczne górna i dolna oraz z.międzyjamiste i z.klinowo-ceimieniowe

·         z.międzyjamiste

·         z.klinowo-ciemieniowa

·         z.skalista dolna (łączy z.jamistą z opuszką ż.szyjnej wewn.)

·         z.skalista górna  ( w przyczepie namiotu do piramidy.k.skroniowej )    

·         splot podstawny (sieć kanałów żylnych na podstawie k.potylicznej i klinowej)

      = tylno-górną otaczającą spływ zatok

·         zatoka strzałkowa górna (wzdłuż przyczepu sierpa mózgu) uchodzą do niej żyły górne mózgu, żyły oponowe i żyły śródkościa, od dołu ziarnistości pajęczynówki.

·         zatoka strzałkowa dolna (biegnie wzdłuż wolnego brzegu sierpu mózgu)

·         zatoka prosta (uchodzą do niej żyła wieka mózgu (Galena) i zatoka strzałkowa dolna) – ona zaś łączy się z zatoką strzałkową górną spływm zatok

...