Materialy dydaktyczne.doc

WPŁYW ĆWICZEŃ NA ORGANIZM LUDZKI

1.      Stawy i kości:

- zakres ruchu w stawie – utrzymanie w normie – profilaktyka

                                            - zwiększenie – ograniczenia ruchu w stawie

- kształtowanie powierzchni stawowych

- ruch warunkuje elastyczność i sprężystość części miękkich stawu

- uwapnienie kości – obciążenie, ruch

2. Mięśnie:

- działanie kształtujące – mięśnie zdrowe – wzrost siły i masy

- poprawa siły i funkcji mięśni – w przypadku porażeń, niedowładów

- długość i elastyczność mięśnia

- rozwija zdolność reagowania mięśnia na bodźce

- ćwiczenia ułatwiają prawidłowe krążenie krwi (tlen i glikogen, produkty zmęczenia – kwas mlekowy) na obwodzie i odpływ chłonki naczyniami chłonnymi

3. Układ nerwowy:

- ruch bodźcem dla ukł. nerwowego, reakcja ukł. nerwowego

- ruch bierny – bodziec proprioreceptywny

- ruch czynny – czynnik pobudzający OUN

- rozwija pamięć ruchową, szybkość i łatwość oddziaływania na bodźce zew.

- zmniejszają zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów

4. Układ oddechowy:

- nauka prawidłowego oddychania

- zwiększenie pojemności życiowej płuc

- kształtujący wpływ na klatkę piersiową i postawę człowieka

- wpływ na sprawność i wydolność fizyczną

- zastosowanie w wielu schorzeniach i stanach chorobowych

5. Układ krążenia:

- wzrost wydolności i sprawności układu krążenia

- dodatni wpływ na wydolność obwodowego ukł. krążenia (dopływ krwi tętniczej na obwód, odpływ krwi żylnej i chłonki.

6. Układ trawienny i moczowo – płciowy

- ruch zwiększ sprawność mm. gładkich i wydolność narządów jamy brzusznej i miednicy

BADANIE PACJENTA DLA POTRZEB KINEZYTERAPII

1. 1. Wywiad
   2. Badanie dla potrzeb kinezyterapii miejscowej:

1. Pomiary linijne:

- długości

- obwodów

- inne

2. Badanie zakresów ruchów w stawach

3. Ocena siły mięśniowej

4. Badanie odruchów i wybrane testy

5. Badanie zaburzeń czynnościowych narządu ruchu

III. Badanie dla potrzeb kinezyterapii ogólnousprawniającej

1. Badania wydolności ogólnej
2. Badanie globalnych możliwości funkcjonalnych
3. 4. Badania specjalne na użytek metod kinezyterapeutycznych.

Badanie - podział:

1.      Podmiotowe (wywiad) – wszelkie informacje podawane przez osobę badaną lub jej opiekunów o charakterze ogólnym i dane bezpośrednio związane z dolegliwościami.

2.      Przedmiotowe (fizykalne) – określenie możliwości ruchowych osoby poddanej badaniu: badanie miejscowe, ogólne, statyczne i dynamiczne (stopień aktywności pacjenta).

3.      Dodatkowe – lekarz – wykorzystujące skomplikowaną, dokładną aparaturę. Określa przyczynę dysfunkcji.

Prawidłowo wykonane badanie stanowi podstawę do prognozy (cel) oraz sugeruje dobór pastowanych środków terapeutycznych. Ponowne badanie, zastosowane po okresie usprawniania, prowadzone tymi samymi metodami, umożliwi kontrolę efektów procesu leczniczego (prowadzenie dokumentacji).

WYWIAD

·         Wywiad personalny – podstawowe informacje o pacjencie – imię, nazwisko, wiek, stan cywilny, adres zamieszkania, wykształcenie, zawód, przebyte choroby i urazy ciała, zabiegi operacyjne, choroby dziedziczne, obecnie przyjmowane leki

·         Wywiad dotyczący aktualnej choroby – czas i okoliczności, w których wystąpiły objawy bólowe, ich nasilenie i charakter, rejon odczuwania dolegliwości, gdy wystąpiły po raz pierwszy i w czasie zbierania wywiadu, porównanie z poprzednimi incydentami, jeżeli występowały, subiektywna interpretacja objawów przez pacjenta.

·         Wywiad socjalny – sposoby utrzymania, warunki mieszkaniowe, osoby pomagające.

BADANIE ZAKRESU RUCHÓW W STAWACH

Przyjęte jest, że anatomiczna wyprostna pozycja stawu jest zerowa dla pomiaru w stawie.

Typy stawów ( pod względem swobody ruchu):

1.      Staw, w którym ruch odbywa się tylko w jednym kierunku od pozycji zerowej (stawy zawiasowe – st. łokciowy i kolanowy).

Zgjęcie (flexio)oddalenie od zera, prostowanie (extensio) powrót do pw. Przekroczenie pozycji zerowej jest nieprawidłowością – przeprost (hyperextensio).

2.      Staw, w którym występuje ruch zgięcia i prostowania po obu stronach pozycji zerowej (st. nadgarstkowy, st. skokowo-goleniowy).

3.      Staw kulisty i staw ze złożonym trójwymiarowym ruchem (st. ramienny, biodrowy).

Osie i płaszczyzny ruchu w poszczególnych stawach.

Ruchy w poszczególnych stawach mierzone są z pozycji wyjściowej naturalnego zera. Są to ustawienia stawów u człowieka w pozycji stojącej z kończynami górnymi zwieszonymi wzdłuż tułowia, z rękami w supinacji skierowanymi dłońmi do przodu.

Płaszczyzny ruchów:

1)     Strzałkowa (S - Sagittal) albo przednio-tylną, przechodzącą przez ciało pionowo od przodu ku tyłowi,

2)     Czołowa  (F - Frontal) albo boczną, przechodzącą przez ciało pionowo z boku do drugiego boku,

3)     Poprzeczna (T - Transverse) albo horyzontalną, jest ona pozioma, dzieląca ciało poprzecznie.

Każda z tych płaszczyzn jest prostopadła względem drugiej.

Osie ruchów:

a)      podłużna – jest prostopadła do podłoża, wokół tej osi odbywają się ruchy w płaszczyźnie poprzecznej,

b)     czołowa – oś przechodząca z boku do boku, wokół tej osi prowadzone są ruchy w płaszczyźnie strzałkowej

c)      strzałkowa – przechodzi od przodu ku tyłowi, wokół niej odbywają się ruchy w płaszczyźnie czołowej

Osie ruchu są względem siebie prostopadłe. Każda oś ruchu jest prostopadła do płaszczyzny, w której ruch się odbywa.

Pomiar zakresu ruchu:

Zakres ruchu to droga jaką pokonują względem siebie elementy kostne połączone stawem lub stawami:

·         czynny – wywołany pracą mięśni osoby badanej,

·         bierny – wynikający z przyłożenia siły zewnętrznej.

Metodyka:

Zakres ruchu mierzy się kątomierzem (goniometrem).

Pozycja wyjściowa – neutralne zero. Pozycja stojąca z kończynami górnymi zwieszonymi wzdłuż tułowia, z rękami w supinacji (odwrócenie), skierowanymi dłońmi do przodu.

Ustabilizowany odcinek bliższy – brak kompensacji.

Punkt obrotu kątomierza – oś obrotu stawu

Ramiona kątomierza:

·         Ramie nieruchome – oś długa bliższego odcinka stawu,

·         Ramie ruchome – oś długa dalszego odcinka stawu.

Uwaga:

·         Prawidłowe ułożenie ciała przez badanego

·         Opis i demonstracja ruchu w stawie

·         Próba wykonania opisanego ruchu przez badanego

·         Przyłożenie kątomierza lub taśmy

·         Dokonanie pomiaru

Zapis wyników pomiaru metodą SFTR

S – sagittal – płaszczyzna strzałkowa

F – frontal – płaszczyzna czołowa

T – transverse – płaszczyzna poprzeczna

R – rotation – płaszczyzna skrętna

Przykładowy zapis ruchu wyprostu i zgięcia w stawie biodrowym:

S 10-0-115

S – płaszczyzna strzałkowa

10 – wyprost w stawie biodrowym

0 – pozycja wyjściowa

115 – zgięcie w stawie biodrowym.

Sposób zapisywania wyników pomiarów:

Ø      Ruchy wyprostu i wszystkie ruchy prowadzone od ciała zapisuje się jako pierwsze członie,

Ø      Ruchy zgięcia i wszystkie ruchy prowadzone do ciała zapisuje się jako ostatnie,

Ø      Pozycja wyjściowa – zazwyczaj pozycja 0° - zapisywana jest w środku

Ø      Skłony, skręty głowy i kręgosłupa w lewo zapisuje się jako pierwsze, natomiast w prawo jako ostatnie,

Ø      Ruch rotacji zewnętrznej zapisuje się jako pierwsze, a rotacji wewnętrznej jako ostatnie.

Zapisy stanów patologicznych:

Opis: Staw kolanowy. Pozycja wyjściowa – zgięcie - 10°. Możliwy ruch zgięcia w stawie kolanowym 40°.

Zapis: S 0-10-40.

Opis: Staw łokciowy. Pozycja wyjściowa – koślawość - 10°. Możliwe bierne pogłębienie ruchu do kąta 20°.

Zapis: F 20-10-0

Opis: Koślawość stawu kolanowego - 10°.

Zapis: F 10-0

Opis: Szpotawość stawu kolanowego - 10°.

Zapis: F 0-10°

Normy zakresów ruchu stawów: Tabela

KOŃCZYNA GÓRNA

Staw barkowy: