AVT–5196.pdf

(905 KB) Pobierz
351114236 UNPDF
PRojekty
o dużym zasięgu
Czyli coś dla poszukiwaczy
zaginionych pamiątek
przeszłości
Wykrywacze impulsowe posiadają
cały szereg zalet w porównaniu
z wykrywaczami pracującymi na
innej zasadzie. Można do nich
przede wszystkim zaliczyć duży
zasięg praktycznie taki sam
w powietrzu, jak i w ziemi,
bardzo dobrą czułość oraz
zupełną niewrażliwość na
zmiany mineralizacji gleby.
Wadą jest brak możliwości
rozróżniania metali ferro
i diamagnetycznych.
Rekomendacje: znakomity
projekt do wykonania na
wakacje. Jest w stanie
zintegrować całą rodzinę wokół
poszukiwania skarbów.
Schemat ideowy wykrywacza przed-
stawiono na rys. 1 . Wykrywacz działa na
zasadzie emisji impulsu elektromagnetycz-
nego w głąb gruntu. Obecność przedmio-
tu metalowego w pobliżu sondy, na skutek
zmiany indukcyjności cewki wykrywacza,
powoduje odkształcenie napięcia na cewce.
Sygnał z cewki poddawany jest wzmocnie-
niu i po wycięciu z niego interesującego nas
fragmentu zostaje on ponownie wzmocnio-
ny oraz scałkowany. Tak obrobiony steruje
generatorem VCO, którego sygnał słyszymy
w głośniku lub w słuchawkach.
Wykrywacz zbudowany jest z kilka pod-
stawowych bloków. Opis zasady działania
zaczniemy od układu wytwarzania i sta-
bilizacji napięć zasilających. Zastosowano
w nim nietypowy sposób zasilania części
analogowej: masę połączono z dodatnim bie-
gunem napięcia zasilania wykrywacza. Dla-
tego też uzyskanie dodatniego napięcia dla
części analogowej wiąże się z koniecznością
zastosowania przetwornicy podwyższającej
napięcie, którą w opisywanym układzie zre-
alizowano z zastosowaniem IC5 (NE555).
Z przetwornicy nie jest pobierany zbyt
duży prąd, więc pracuje ona w koni guracji
z pompą ładunku. W pierwszym cyklu po-
Dodatkowe
materiały na CD
AVT–5196
W ofercie AVT:
AVT–5196A – płytka drukowana
AVT–5196B – płytka drukowana + elementy
PODSTAWOWE PARAMETRY
• Płytka jednostronna o wymiarach 122×66 mm
• Zasilanie: akumulator żelowy 12 VDC/1,3 Ah, pobór prądu 100 mA, gniazdo zewnętrznego zasilacza 12 VDC
• Konstrukcja analogowo-cyfrowa, bez układów wymagających zaprogramowania
• Duży zasięg: praktycznie taki sam w powietrzu, jak w ziemi
• Duża czułość
PROJEKTY POKREWNE wymienione artykuły są w całości dostępne na CD
Tytuł artykułu
Nr EP/EdW Kit
Mikroprocesorowy wykrywacz metali
EP 7/2001 AVT-5025
Impulsowy wykrywacz metali
EdW 8/2008 AVT-2874
Prosty wykrywacz metali
EP 10/1996 AVT-1104
24
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 7/2009
Wykrywacz metali
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 7/2009
351114236.551.png 351114236.662.png 351114236.773.png 351114236.884.png 351114236.001.png 351114236.012.png 351114236.023.png 351114236.034.png
Wykrywacz metali o dużym zasięgu
przez diodę D4 ładowany jest kondensator
C15 do wartości napięcia zasilania, a następ-
nie (w drugim cyklu) energia w nim zgroma-
dzona, poprzez diodę D2, przekazywana jest
do kondensatora C18. Powoduje to ładowanie
kondensatora C18 do wartości napięcia pra-
wie równej podwojonemu napięciu zasilania
wykrywacza. „Prawie”, ponieważ jest ono po-
mniejszone o spadki napięć na diodach D2, D4.
Układ z diodami D3, D5 i kondensatorem C19
działa analogicznie do opisywanego wcześniej
z tą tylko różnicą, że jego napięcie wejściowe
jest równe wartości napięcia na kondensatorze
C18. Cała przetwornica powiela wartość napię-
cia zasilania wykrywacza blisko trzykrotnie.
Rys. 1. Schemat ideowy wykrywacza
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 7/2009
25
351114236.045.png 351114236.056.png 351114236.067.png 351114236.078.png 351114236.089.png 351114236.100.png 351114236.111.png 351114236.122.png 351114236.133.png 351114236.144.png 351114236.155.png 351114236.166.png 351114236.177.png 351114236.188.png 351114236.199.png 351114236.210.png 351114236.221.png 351114236.232.png 351114236.243.png 351114236.254.png 351114236.265.png 351114236.276.png 351114236.287.png 351114236.298.png 351114236.309.png 351114236.320.png 351114236.331.png 351114236.342.png 351114236.353.png 351114236.364.png 351114236.375.png 351114236.386.png 351114236.397.png 351114236.408.png 351114236.419.png 351114236.430.png 351114236.441.png 351114236.452.png 351114236.463.png 351114236.474.png 351114236.485.png 351114236.496.png 351114236.507.png 351114236.518.png 351114236.529.png 351114236.540.png 351114236.552.png 351114236.563.png 351114236.574.png 351114236.585.png 351114236.596.png 351114236.607.png 351114236.618.png 351114236.629.png 351114236.640.png 351114236.651.png 351114236.663.png 351114236.674.png 351114236.685.png 351114236.696.png 351114236.707.png 351114236.718.png 351114236.729.png 351114236.740.png 351114236.751.png 351114236.762.png 351114236.774.png 351114236.785.png 351114236.796.png 351114236.807.png 351114236.818.png 351114236.829.png 351114236.840.png 351114236.851.png 351114236.862.png 351114236.873.png 351114236.885.png 351114236.896.png 351114236.907.png 351114236.918.png 351114236.929.png 351114236.940.png 351114236.951.png 351114236.962.png 351114236.973.png 351114236.979.png 351114236.002.png 351114236.003.png 351114236.004.png 351114236.005.png 351114236.006.png 351114236.007.png 351114236.008.png 351114236.009.png 351114236.010.png 351114236.011.png 351114236.013.png 351114236.014.png 351114236.015.png 351114236.016.png 351114236.017.png 351114236.018.png 351114236.019.png 351114236.020.png 351114236.021.png 351114236.022.png 351114236.024.png 351114236.025.png 351114236.026.png 351114236.027.png 351114236.028.png 351114236.029.png 351114236.030.png 351114236.031.png 351114236.032.png 351114236.033.png 351114236.035.png 351114236.036.png 351114236.037.png 351114236.038.png 351114236.039.png 351114236.040.png 351114236.041.png 351114236.042.png 351114236.043.png 351114236.044.png 351114236.046.png 351114236.047.png 351114236.048.png 351114236.049.png 351114236.050.png 351114236.051.png 351114236.052.png 351114236.053.png 351114236.054.png 351114236.055.png 351114236.057.png 351114236.058.png 351114236.059.png 351114236.060.png 351114236.061.png 351114236.062.png 351114236.063.png 351114236.064.png 351114236.065.png 351114236.066.png 351114236.068.png 351114236.069.png 351114236.070.png 351114236.071.png 351114236.072.png 351114236.073.png 351114236.074.png 351114236.075.png 351114236.076.png 351114236.077.png 351114236.079.png 351114236.080.png 351114236.081.png 351114236.082.png 351114236.083.png 351114236.084.png 351114236.085.png 351114236.086.png 351114236.087.png 351114236.088.png 351114236.090.png 351114236.091.png 351114236.092.png 351114236.093.png 351114236.094.png 351114236.095.png 351114236.096.png 351114236.097.png 351114236.098.png 351114236.099.png 351114236.101.png 351114236.102.png 351114236.103.png 351114236.104.png 351114236.105.png 351114236.106.png 351114236.107.png 351114236.108.png 351114236.109.png 351114236.110.png 351114236.112.png 351114236.113.png 351114236.114.png 351114236.115.png 351114236.116.png 351114236.117.png 351114236.118.png 351114236.119.png 351114236.120.png 351114236.121.png 351114236.123.png 351114236.124.png 351114236.125.png 351114236.126.png 351114236.127.png 351114236.128.png 351114236.129.png 351114236.130.png 351114236.131.png 351114236.132.png 351114236.134.png 351114236.135.png 351114236.136.png 351114236.137.png 351114236.138.png 351114236.139.png 351114236.140.png 351114236.141.png 351114236.142.png 351114236.143.png 351114236.145.png 351114236.146.png 351114236.147.png 351114236.148.png 351114236.149.png 351114236.150.png 351114236.151.png 351114236.152.png 351114236.153.png 351114236.154.png 351114236.156.png 351114236.157.png 351114236.158.png 351114236.159.png 351114236.160.png 351114236.161.png 351114236.162.png 351114236.163.png 351114236.164.png 351114236.165.png 351114236.167.png 351114236.168.png 351114236.169.png 351114236.170.png
PRojekty
Rys. 2. Schemat montażowy płytki wykrywacza
wane za pomocą potencjometrów zgrubnego
i dokładnego strojenia wykrywacza. W wyni-
ku sumowania tych dwóch napięć, na wyj-
ściu wzmacniacza IC3 otrzymujemy sygnał
piłokształtny o regulowanej składowej stałej,
której wartość dodatkowo informuje o obec-
ności przedmiotów metalowych w zasięgu
cewki L1. Sygnał z wyjścia wzmacniacza
całkującego IC3 podawany jest dalej za po-
średnictwem tranzystora T3 na generator
sterowany napięciem (VCO), zrealizowany
na bazie IC6. Ujemne impulsy z wyjścia 3
układu IC6 przez wtórnik napięciowy z tran-
zystorem T4 zasilają głośnik SP1. Dodatkowo
jest możliwość regulacji głośności za pomocą
potencjometru P3 umożliwiający regulację
wartości napięcia wejściowego wtórnika.
Wzmacniacze operacyjne zasilane są na-
pięciem symetrycznym o wartości ±5 V. Za
jego stabilizację względem masy analogowej
odpowiadają stabilizatory IC7 i IC8.
Kondensatory C4, C14, C24, C16, C19,
C20, C25 iltrują napięcia zasilające. Prze-
bieg prostokątny zasilający cewkę generowa-
ny jest przez drugi układ NE555 (IC4). Czę-
stotliwość sygnału ustalają elementy C2, R1,
PR2. Powinna ona być równa około 100 Hz,
a ujemny impuls na wyjściu IC4 powinien
mieć długość około 150 Ms.
Sygnał z wyjścia IC4 przez rezystor R4
steruje tranzystorem T2, który to odwraca
go w fazie. Następnie, przez rezystor R6 ste-
ruje tranzystorem T1 zasilającym cewkę L1
sondy. Rezystor R8 ma za zadanie ogranicze-
nie napięcia samoindukcji cewki L1. Sygnał
z sondy, przez rezystor R9 i kondensator C9,
traia na wejście odwracające wzmacniacza
operacyjnego IC1. Dioda Zenera D1 zabez-
piecza to wejscie przed przepięciami.
Aby umożliwić próbkowanie wzmoc-
nionego sygnału z cewki w momencie, gdy
przechodzi on przez zero, zastosowano
dwa generatory monostabilne zbudowane
na bramkach NAND zawartych w układzie
IC2 (CD4011). Oba generatory połączone są
kaskadowo. Pierwszy z nich, zbudowany
na bramkach IC2A i IC2B, generuje impuls
o długości 60 Ms i wyzwala drugi, zbudowa-
ny na bramkach IC2D i IC2E, a generujący
impuls o długości 85 Ms. Budowa obu gene-
ratorów monostabilnych, pomijając wartości
elementów R i C, jest identyczna, więc niżej
opisano zasadę działania tylko pierwszego.
W chwili początkowej kondensator C5
jest rozładowany. Opadające zbocze napięcia
na kolektorze tranzystora T2 powoduje na-
tychmiastową zmianę stanu wyjścia bramki
IC2A z logicznego „0” na „1”. Dotychczas
rozładowany kondensator C5 zaczyna łado-
wać się poprzez rezystor R11. Prąd ładowa-
nia kondensatora C5 wymusza na wejściach
bramki IC2B stan wysoki, co powoduje zmia-
nę stanu jej wyjścia na niski, a co za tym idzie
podtrzymanie stanu niskiego na wejściach
bramki IC2A do momentu naładowania kon-
densatora C5. Opadające zbocze na wyjściu
pierwszego przerzutnika powoduje wyzwo-
lenie drugiego przerzutnika. Dodatni impuls
z wyjścia drugiego przerzutnika ma za zada-
nie otwarcie tranzystora T5 i przekazanie za
pośrednictwem R17 i C10 użytecznej części
sygnału na wejście odwracające wzmacnia-
cza całkującego IC3.
Na wejście nieodwracające tego wzmac-
niacza podawane jest napięcie stałe regulo-
Montaż i uruchomienie
wykrywacza
Schemat montażowy przedstawiono na
rys. 2 . Uruchomienie wykrywacza zaczy-
namy od sprawdzenia poprawności działa-
nia części zasilającej. W tym celu w płytkę
wlutowujemy tylko układy IC5, IC7, IC8,
kondensatory C4, C14, C24, C18, C19, C20,
C25, C16, C21, C22 oraz rezystory R31 i R30.
Następnie włączamy zasilanie wykrywa-
cza i sprawdzamy obecność napięć ±5 V
na nóżkach 7 i 4 układów IC1 i IC3. Pomiar
wykonujemy względem plusa zasilania wy-
krywacza.
Po stwierdzeniu poprawnych wartości
napięć montujemy elementy generatora sy-
gnału cewki (IC4, T1, T2, C1, C2, R1, R4, R5,
R6, R7, R8 oraz potencjometr montażowy
PR2). Podłączamy sondę do punktów ozna-
czonych na płytce drukowanej jako „COIL1,
COIL2” i włączamy zasilanie – powinniśmy
słyszeć ciche brzęczenie sondy. Jeżeli dyspo-
nujemy miernikiem częstotliwości lub oscy-
loskopem, to ustawiamy na nóżce 3 układu
IC4 częstotliwość 100...110 Hz. Po tych czyn-
nościach montujemy na płytce drukowanej
pozostałe elementy.
Do punktów oznaczonych na płytce jako
P3.1, P3.2, P3.3 za pomocą kawałka trójżyło-
wej tasiemki podłączamy potencjometr regu-
lacji głośności, natomiast do punktów P1.1,
P1.2, P1.3 potencjometry strojenia. Następną
czynnością będzie maksymalne skręcenie su-
waka potencjometru głośności w stronę wyj-
ścia układu IC6. Sondę wykrywacza umiesz-
czamy tak, aby była odsunięta od wszelkich
przedmiotów metalowych na odległość co
najmniej 1 m. Ustawiamy potencjometry
strojenia zgrubnego i dokładnego na panelu
wykrywacza w pozycję środkową i pokręca-
jąc delikatnie potencjometrem montażowym
PR1. Ustawiamy częstotliwość stuków gło-
śnika na około 0,5...2 Hz.
Po tych czynnościach sprawdzamy reak-
cję wykrywacza na zbliżanie przedmiotów
metalowych do cewki. Prawidłowo wykona-
ny wykrywacz wyraźnie sygnalizuje obec-
Rys. 3. Szkic obudowy wykrywacza
26
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 7/2009
351114236.171.png 351114236.172.png 351114236.173.png 351114236.174.png 351114236.175.png 351114236.176.png 351114236.178.png 351114236.179.png 351114236.180.png 351114236.181.png 351114236.182.png 351114236.183.png 351114236.184.png 351114236.185.png 351114236.186.png 351114236.187.png 351114236.189.png 351114236.190.png 351114236.191.png 351114236.192.png 351114236.193.png 351114236.194.png 351114236.195.png 351114236.196.png 351114236.197.png 351114236.198.png 351114236.200.png 351114236.201.png 351114236.202.png 351114236.203.png 351114236.204.png 351114236.205.png 351114236.206.png 351114236.207.png 351114236.208.png 351114236.209.png 351114236.211.png 351114236.212.png 351114236.213.png 351114236.214.png 351114236.215.png 351114236.216.png 351114236.217.png 351114236.218.png 351114236.219.png 351114236.220.png 351114236.222.png 351114236.223.png 351114236.224.png 351114236.225.png 351114236.226.png 351114236.227.png 351114236.228.png 351114236.229.png 351114236.230.png 351114236.231.png 351114236.233.png 351114236.234.png 351114236.235.png 351114236.236.png 351114236.237.png 351114236.238.png 351114236.239.png 351114236.240.png 351114236.241.png 351114236.242.png 351114236.244.png 351114236.245.png 351114236.246.png 351114236.247.png 351114236.248.png 351114236.249.png 351114236.250.png 351114236.251.png 351114236.252.png 351114236.253.png 351114236.255.png 351114236.256.png 351114236.257.png 351114236.258.png 351114236.259.png 351114236.260.png 351114236.261.png 351114236.262.png 351114236.263.png 351114236.264.png 351114236.266.png 351114236.267.png 351114236.268.png 351114236.269.png 351114236.270.png 351114236.271.png 351114236.272.png 351114236.273.png 351114236.274.png 351114236.275.png 351114236.277.png 351114236.278.png 351114236.279.png 351114236.280.png 351114236.281.png 351114236.282.png 351114236.283.png 351114236.284.png 351114236.285.png 351114236.286.png 351114236.288.png 351114236.289.png 351114236.290.png 351114236.291.png 351114236.292.png 351114236.293.png 351114236.294.png 351114236.295.png 351114236.296.png 351114236.297.png 351114236.299.png 351114236.300.png 351114236.301.png 351114236.302.png 351114236.303.png 351114236.304.png 351114236.305.png 351114236.306.png 351114236.307.png 351114236.308.png 351114236.310.png 351114236.311.png 351114236.312.png 351114236.313.png 351114236.314.png 351114236.315.png 351114236.316.png 351114236.317.png 351114236.318.png 351114236.319.png 351114236.321.png 351114236.322.png 351114236.323.png 351114236.324.png 351114236.325.png 351114236.326.png 351114236.327.png 351114236.328.png 351114236.329.png 351114236.330.png 351114236.332.png 351114236.333.png 351114236.334.png 351114236.335.png 351114236.336.png 351114236.337.png 351114236.338.png 351114236.339.png 351114236.340.png 351114236.341.png 351114236.343.png 351114236.344.png 351114236.345.png 351114236.346.png 351114236.347.png 351114236.348.png 351114236.349.png 351114236.350.png 351114236.351.png 351114236.352.png 351114236.354.png 351114236.355.png 351114236.356.png 351114236.357.png 351114236.358.png 351114236.359.png 351114236.360.png 351114236.361.png 351114236.362.png 351114236.363.png 351114236.365.png 351114236.366.png 351114236.367.png 351114236.368.png 351114236.369.png 351114236.370.png 351114236.371.png 351114236.372.png 351114236.373.png 351114236.374.png 351114236.376.png 351114236.377.png 351114236.378.png 351114236.379.png 351114236.380.png 351114236.381.png 351114236.382.png 351114236.383.png 351114236.384.png 351114236.385.png 351114236.387.png 351114236.388.png 351114236.389.png 351114236.390.png 351114236.391.png 351114236.392.png 351114236.393.png 351114236.394.png 351114236.395.png 351114236.396.png 351114236.398.png 351114236.399.png 351114236.400.png 351114236.401.png 351114236.402.png 351114236.403.png 351114236.404.png 351114236.405.png 351114236.406.png 351114236.407.png 351114236.409.png 351114236.410.png 351114236.411.png 351114236.412.png 351114236.413.png 351114236.414.png 351114236.415.png 351114236.416.png 351114236.417.png 351114236.418.png 351114236.420.png 351114236.421.png 351114236.422.png 351114236.423.png 351114236.424.png 351114236.425.png 351114236.426.png 351114236.427.png 351114236.428.png 351114236.429.png 351114236.431.png 351114236.432.png 351114236.433.png 351114236.434.png 351114236.435.png 351114236.436.png 351114236.437.png 351114236.438.png 351114236.439.png 351114236.440.png 351114236.442.png 351114236.443.png 351114236.444.png 351114236.445.png 351114236.446.png 351114236.447.png 351114236.448.png 351114236.449.png 351114236.450.png 351114236.451.png 351114236.453.png 351114236.454.png 351114236.455.png 351114236.456.png 351114236.457.png 351114236.458.png 351114236.459.png 351114236.460.png 351114236.461.png 351114236.462.png 351114236.464.png 351114236.465.png 351114236.466.png 351114236.467.png 351114236.468.png 351114236.469.png 351114236.470.png 351114236.471.png 351114236.472.png 351114236.473.png 351114236.475.png 351114236.476.png 351114236.477.png 351114236.478.png 351114236.479.png 351114236.480.png 351114236.481.png 351114236.482.png 351114236.483.png 351114236.484.png 351114236.486.png 351114236.487.png 351114236.488.png 351114236.489.png 351114236.490.png 351114236.491.png 351114236.492.png 351114236.493.png 351114236.494.png 351114236.495.png 351114236.497.png 351114236.498.png 351114236.499.png 351114236.500.png 351114236.501.png 351114236.502.png 351114236.503.png 351114236.504.png 351114236.505.png 351114236.506.png 351114236.508.png 351114236.509.png 351114236.510.png 351114236.511.png 351114236.512.png 351114236.513.png 351114236.514.png 351114236.515.png 351114236.516.png 351114236.517.png 351114236.519.png 351114236.520.png 351114236.521.png 351114236.522.png 351114236.523.png 351114236.524.png 351114236.525.png 351114236.526.png 351114236.527.png 351114236.528.png 351114236.530.png 351114236.531.png 351114236.532.png 351114236.533.png 351114236.534.png 351114236.535.png 351114236.536.png 351114236.537.png 351114236.538.png 351114236.539.png 351114236.541.png 351114236.542.png 351114236.543.png 351114236.544.png 351114236.545.png 351114236.546.png 351114236.547.png 351114236.548.png 351114236.549.png 351114236.550.png 351114236.553.png 351114236.554.png 351114236.555.png 351114236.556.png 351114236.557.png 351114236.558.png 351114236.559.png 351114236.560.png 351114236.561.png 351114236.562.png 351114236.564.png 351114236.565.png 351114236.566.png 351114236.567.png 351114236.568.png 351114236.569.png 351114236.570.png 351114236.571.png 351114236.572.png 351114236.573.png 351114236.575.png 351114236.576.png
Wykrywacz metali o dużym zasięgu
Rys. 4. Wkładka uchwytu drążka
WykAZ eLeMeNtÓW
Rezystory
P1, P3: 10 k V
P2: 2,2 k V
PR1: 220 k V
PR2: 100 k V
R1, R15, R20, R25: 1 k V
R4: 1,2 k V
R5, R17: 330 V
R6, R14: 100 V
R7: 150 V
R8, R23: 180 V
R9, R18: 220 V /0,5 W
R10, R11: 33 k V
R12, R13: 47 k V
R16: 820 k V
R19: 1 M V
R21: 5,6 k V
R22: 2,4 k V
R27, R29: 10 k V
R3: 18 k V
R26: 3,3 k V
R32: 36 k V
kondensatory
C1, C4, C10, C13, C22, C25: 100 nF
C2, C11, C12: 220 nF
C3...C6, C23: 1 nF
C7: 10 pF
C8: 3,3 pF
C9: 10 M F/16 V
C14: 1000 M F/16 V
C15...C17, C20: 22 M F/16 V
C18, C19, C26: 100 M F/25 V
C21: 10 nF
C24: 1000 M F/16 V
Półprzewodniki
D1: dioda Zenera 3,3 V
D2...D5: 1N4004
IC1: LF357
IC2: 4011
IC3: M A741
IC4...IC6: NE555
IC7: 78L05
IC8: 79L05
T1: BD911
T2, T3: BC327
T4: BD140
T5: BF245
Inne
L1: cewka wg. opisu
SP1: głośnik 8 V /0,5 W
Rys. 5. Górna pokrywa sondy
ność puszki po paście do butów z odległości
około 0,4...0,5 m.
Do zasilania wykrywacza najlepiej użyć
akumulatora żelowego o napięciu 12 V.
Z uwagi na spory pobór prądu wykrywacza
(około 100 mA) należy zastosować akumula-
tor o pojemności co najmniej 1 VAh.
Ostateczne testy wykrywacza powinno
się przeprowadzać w terenie niezabudowa-
nym. Z uwagi na dużą czułość jest on po-
datny na zakłócenia i na obszarze gdzie wy-
stępują silne pola elektromagnetyczne traci
na stabilności. W celu poprawy stabilności
wykrywacza można próbować użyć elemen-
ty o lepszej niż standardowa tole-
rancji. Uwaga ta dotyczy przede
wszystkim rezystorów w torze
analogowym. Wzmacniacz LF357,
oraz MA741 mogą zostać zastąpio-
ne innymi, pojedynczymi wzmac-
niaczami operacyjnymi o lepszych
parametrach. Eksperymenty w tym
zakresie pozostawiam inwencji
Czytelników.
łożenie go na dwie części, a także – w razie
potrzeby – szybkie zdemontowanie sondy.
Rozłożony wykrywacz bez problemu zmie-
ści się do bagażnika samochodu, plecaka lub
torby.
Rys. 6. Kształtka uchwytu sondy
Konstrukcja mechaniczna
wykrywacza
Cały stelaż wykrywacza zbudo-
wano przy użyciu podstawowych
narzędzi, takich jak: wiertarka,
pilnik, piłka do metalu. Dlatego też
nie powinno być problemu z wyko-
naniem wykrywacza w warunkach
domowych. Jako podstawowego
budulca zastosowano plastikowe
rurki wodociągowe o średnicy 1/2”.
Konstrukcja stelaża umożliwia roz-
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 7/2009
27
351114236.577.png 351114236.578.png 351114236.579.png
PRojekty
Rys. 7. Montaż wkładki uchwytu w pokrywie sondy (przekrój
poprzeczny sondy)
służył do moco-
wania rurki, na
której umieszczo-
na będzie sonda
( rys. 3-12 ). Na
rurce podłokiet-
nika mocujemy
obudowę, w któ-
rej zamknięty bę-
dzie akumulator.
W prototypie za-
stosowano typo-
wą, plastikową
obudowę uni-
wersalną o ozna-
czeniu Z-VB
( rys. 3-6 ).
Do zasila-
nia wykrywacza
najlepiej zasto-
sować mały aku-
mulator żelowy
12 V/1,3 Ah. Akumulator należy trwale za-
montować w obudowie. Można go na przy-
kład przykleić do obudowy za pomocą kleju
na gorąco.
W jednej z bocznych ścianek obudo-
wy mocujemy gniazdo sondy. Proponuję
zastosować 3-pinowe gniazdo mikrofono-
we CANON. W drugiej ściance montujemy
gniazda ładowania, słuchawkowe i włącznik
zasilania wykrywacza ( rys. 3-9 ). Całą obudo-
wę mocujemy do stelaża za pomocą dwóch
uchwytów. W przypadku prototypu są to
drewniane sześciany ( rys. 3-7 ) o krawędzi
40 mm, z wywierconym przez środek otwo-
rem o średnicy 21 mm. Przez ten otwór prze-
chodzi rurka stelaża. Zamiast drewnianych
uchwytów można zastosować uchwyty słu-
żące do mocowania rurek wodociągowych
lub kabli do ściany.
Miejsce usytuowania akumulatora
w dolnej obudowie, jak również miejsce jej
umieszczenia na rurce podłokietnika trzeba
ustalić doświadczalnie, tak aby wykrywacz
w normalnej pozycji pracy miał swój środek
ciężkości pomiędzy rękojeścią a sondą. Spo-
woduje to przyciskanie podłokietnika do ręki
i poprawi komfort obsługi.
Trzeci otwór trójnika służy do zamoco-
wania rękojeści ( rys. 3-5 ), którą wykonuje-
my z odcinka rurki o długości około 15 cm.
Rurkę wklejamy w trójnik, a następnie nasu-
wamy na nią wspomniana wcześniej osłonę
z gąbki.
W celu ułatwienia sobie założenia ręko-
jeści z gąbki na rurkę, można ją delikatnie
zwilżyć wodą. Kolejnym etapem budowy
wykrywacza jest osadzenie na końcu ręko-
jeści obudowy ( rys. 3-4 ), zawierającej płytkę
drukowaną wykrywacza oraz potencjometry
strojenia i głośności ( rys. 3-11 ). Takie usytu-
owanie obudowy umożliwia łatwy dostęp do
potencjometrów, a także tworzy podparcie
dla dłoni, dzięki czemu nie musimy mocno
zaciskać dłoni na rękojeści. Obudowa elek-
troniki wykrywacza to również obudowa
uniwersalna o oznaczeniu Z50 dostępna
w wielu sklepach elektronicznych. W celu
jej umocowania, w dolnej połówce obudowy
na samym środku wykonujemy otwór o śred-
nicy pasującej do średnicy zewnętrznej rurki
rękojeści.
Potrzebować będziemy również elemen-
tu, do którego przykleimy rurkę wewnątrz
obudowy. Elementem takim może być kwa-
drat wycięty z tekstolitu o grubości 7...10 mm
o boku 40 mm, w środku którego wiercimy
otwór odpowiadający średnicy zewnętrznej
rurki. W czterech narożnikach wykonujemy
otwory średnicy 3 mm umożliwiające pew-
ne przykręcenie tekstolitowego elementu do
wewnętrznej płaszczyzny obudowy.
Kolejnym krokiem jest sklejenie teksto-
litowej podkładki i rurki przez nią przecho-
dzącej. Żeby całość była wykonana solidnie
i nie rozpadła się w podczas pracy, do kleje-
nia proponuję użyć kleju dwuskładnikowe-
go o nazwie DISTAL. Przed sklejeniem po-
wierzchnie klejone należy dokładnie odtłu-
ścić i zmatowić gruboziarnistym papierem
ściernym. Dodatkowo można ponawiercać
w rurce w miejscu klejenia kilkanaście otwo-
rów o małej średnicy. Klej po wpłynięciu
w nie jeszcze bardziej usztywni całe połą-
czenie.
Płytkę drukowaną wykrywacza montu-
jemy do górnej części obudowy za pomocą
trzech śrubek średnicy 3 mm, których łby
przyklejamy. Tak przyklejone śrubki są nie-
widoczne z zewnątrz i zapewniają pewny
uchwyt płytki drukowanej.
W przednim panelu obudowy wykonuje-
my trzy symetrycznie rozmieszczone otwory
na potencjometry strojenia zgrubnego, do-
kładnego i regulacji głośności. Płytę czołową
z opisami regulatorów robimy w programie
graicznym takim (na przykład CorelDRAW).
Po wydrukowaniu, zalaminowaniu i wycię-
ciu otworów na potencjometry przyklejamy
ją na panel przedni obudowy.
Szczegółowy opis wykonania mechaniki
wykrywacza zacznijmy od części rękojeści
i podłokietnika. Sam podłokietnik ( rys. 3-3 )
można wykonać z odcinka o długości
7...10 cm rury kanalizacyjnej PCV o średnicy
10 cm lub większej, w zależności od potrzeb.
Rurę należy rozciąć wzdłuż osi tworzącej.
Jedną z powstałych po przecięciu części
przykręcamy kilkoma blachowkrętami do
stelaża. Dodatkowo można podłokietnik wy-
kleić od wewnętrznej strony cienką, twardą
gąbką, która zamaskuje wkręty oraz poprawi
komfort pracy z wykrywaczem.
Długość odcinka rurki, do której przykrę-
cony jest podłokietnik, powinna być równa
około 30 cm ( rys. 3-1 ). Od strony podłokietni-
ka rurkę zaślepiamy zatyczką gumową, którą
można kupić – podobnie jak gąbkę na ręko-
jeść – w sklepie z akcesoriami rowerowymi
( rys. 1-8 ). Z drugiej strony rurkę z zamonto-
wanym podłokietnikiem wklejamy w jeden
ze współosiowych końców trójnika ( rys. 3-2 )
dedykowanego do użytej rurki. Drugi otwór
trójnika pozostawiamy wolny – będzie on
Rys. 8. Schemat montazowy wykrywacza
28
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 7/2009
351114236.580.png 351114236.581.png 351114236.582.png 351114236.583.png 351114236.584.png 351114236.586.png 351114236.587.png 351114236.588.png 351114236.589.png 351114236.590.png 351114236.591.png 351114236.592.png 351114236.593.png 351114236.594.png 351114236.595.png 351114236.597.png 351114236.598.png 351114236.599.png 351114236.600.png 351114236.601.png 351114236.602.png 351114236.603.png 351114236.604.png 351114236.605.png 351114236.606.png 351114236.608.png 351114236.609.png 351114236.610.png 351114236.611.png 351114236.612.png 351114236.613.png 351114236.614.png 351114236.615.png 351114236.616.png 351114236.617.png 351114236.619.png 351114236.620.png 351114236.621.png 351114236.622.png 351114236.623.png 351114236.624.png 351114236.625.png 351114236.626.png 351114236.627.png 351114236.628.png 351114236.630.png 351114236.631.png 351114236.632.png 351114236.633.png 351114236.634.png 351114236.635.png 351114236.636.png 351114236.637.png 351114236.638.png 351114236.639.png 351114236.641.png 351114236.642.png 351114236.643.png 351114236.644.png 351114236.645.png 351114236.646.png 351114236.647.png 351114236.648.png 351114236.649.png 351114236.650.png 351114236.652.png 351114236.653.png 351114236.654.png 351114236.655.png 351114236.656.png 351114236.657.png 351114236.658.png 351114236.659.png 351114236.660.png 351114236.661.png 351114236.664.png 351114236.665.png 351114236.666.png 351114236.667.png 351114236.668.png 351114236.669.png 351114236.670.png 351114236.671.png 351114236.672.png 351114236.673.png 351114236.675.png 351114236.676.png 351114236.677.png 351114236.678.png 351114236.679.png 351114236.680.png 351114236.681.png 351114236.682.png 351114236.683.png 351114236.684.png 351114236.686.png 351114236.687.png 351114236.688.png 351114236.689.png 351114236.690.png 351114236.691.png 351114236.692.png 351114236.693.png 351114236.694.png 351114236.695.png 351114236.697.png 351114236.698.png 351114236.699.png 351114236.700.png 351114236.701.png 351114236.702.png 351114236.703.png 351114236.704.png 351114236.705.png 351114236.706.png 351114236.708.png 351114236.709.png 351114236.710.png 351114236.711.png 351114236.712.png 351114236.713.png 351114236.714.png 351114236.715.png 351114236.716.png 351114236.717.png 351114236.719.png 351114236.720.png 351114236.721.png 351114236.722.png 351114236.723.png 351114236.724.png 351114236.725.png 351114236.726.png 351114236.727.png 351114236.728.png 351114236.730.png 351114236.731.png 351114236.732.png 351114236.733.png 351114236.734.png 351114236.735.png 351114236.736.png 351114236.737.png 351114236.738.png 351114236.739.png 351114236.741.png 351114236.742.png 351114236.743.png 351114236.744.png 351114236.745.png 351114236.746.png 351114236.747.png 351114236.748.png 351114236.749.png 351114236.750.png 351114236.752.png 351114236.753.png 351114236.754.png 351114236.755.png 351114236.756.png 351114236.757.png 351114236.758.png 351114236.759.png 351114236.760.png 351114236.761.png 351114236.763.png 351114236.764.png 351114236.765.png 351114236.766.png 351114236.767.png 351114236.768.png 351114236.769.png 351114236.770.png 351114236.771.png 351114236.772.png 351114236.775.png 351114236.776.png 351114236.777.png 351114236.778.png 351114236.779.png 351114236.780.png 351114236.781.png 351114236.782.png 351114236.783.png 351114236.784.png 351114236.786.png 351114236.787.png 351114236.788.png 351114236.789.png 351114236.790.png 351114236.791.png 351114236.792.png 351114236.793.png 351114236.794.png 351114236.795.png 351114236.797.png 351114236.798.png 351114236.799.png 351114236.800.png 351114236.801.png 351114236.802.png 351114236.803.png 351114236.804.png 351114236.805.png 351114236.806.png 351114236.808.png 351114236.809.png 351114236.810.png 351114236.811.png 351114236.812.png 351114236.813.png 351114236.814.png 351114236.815.png 351114236.816.png 351114236.817.png 351114236.819.png 351114236.820.png 351114236.821.png 351114236.822.png 351114236.823.png 351114236.824.png 351114236.825.png 351114236.826.png 351114236.827.png 351114236.828.png 351114236.830.png 351114236.831.png 351114236.832.png 351114236.833.png 351114236.834.png 351114236.835.png 351114236.836.png 351114236.837.png 351114236.838.png 351114236.839.png 351114236.841.png 351114236.842.png 351114236.843.png 351114236.844.png 351114236.845.png 351114236.846.png 351114236.847.png 351114236.848.png 351114236.849.png 351114236.850.png 351114236.852.png 351114236.853.png 351114236.854.png 351114236.855.png 351114236.856.png 351114236.857.png 351114236.858.png 351114236.859.png 351114236.860.png 351114236.861.png 351114236.863.png 351114236.864.png 351114236.865.png 351114236.866.png 351114236.867.png 351114236.868.png 351114236.869.png 351114236.870.png 351114236.871.png 351114236.872.png 351114236.874.png 351114236.875.png 351114236.876.png 351114236.877.png 351114236.878.png 351114236.879.png 351114236.880.png 351114236.881.png 351114236.882.png 351114236.883.png 351114236.886.png 351114236.887.png 351114236.888.png 351114236.889.png 351114236.890.png 351114236.891.png 351114236.892.png 351114236.893.png 351114236.894.png 351114236.895.png 351114236.897.png 351114236.898.png 351114236.899.png 351114236.900.png 351114236.901.png 351114236.902.png 351114236.903.png 351114236.904.png 351114236.905.png 351114236.906.png 351114236.908.png 351114236.909.png 351114236.910.png 351114236.911.png 351114236.912.png 351114236.913.png 351114236.914.png 351114236.915.png 351114236.916.png 351114236.917.png 351114236.919.png 351114236.920.png 351114236.921.png 351114236.922.png 351114236.923.png 351114236.924.png 351114236.925.png 351114236.926.png 351114236.927.png 351114236.928.png 351114236.930.png 351114236.931.png 351114236.932.png 351114236.933.png 351114236.934.png 351114236.935.png 351114236.936.png 351114236.937.png 351114236.938.png 351114236.939.png 351114236.941.png 351114236.942.png 351114236.943.png 351114236.944.png 351114236.945.png 351114236.946.png 351114236.947.png 351114236.948.png 351114236.949.png 351114236.950.png 351114236.952.png 351114236.953.png 351114236.954.png 351114236.955.png 351114236.956.png 351114236.957.png 351114236.958.png 351114236.959.png 351114236.960.png 351114236.961.png 351114236.963.png 351114236.964.png 351114236.965.png 351114236.966.png 351114236.967.png 351114236.968.png 351114236.969.png 351114236.970.png 351114236.971.png 351114236.972.png 351114236.974.png 351114236.975.png 351114236.976.png 351114236.977.png 351114236.978.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin