Psychometria_notatki.pdf

PSYCHOMETRIA

[ NOTATKI SLAJDOWE ] na podstawie materiałów dr Adama

Sobolewskiego (prawa autorskie ;D) pozdr Nacia

Psychometria - [psycho- + gr. metreo = mierzę] dział psychologii zajmujący się

opracowywaniem i stosowaniem metod matematycznych w psychologii; także teoria

opracowywania i stosowania testów psychologicznych (słownik PWN).

Dziedzina obejmująca badania psychometryczne; psychometryczny – odnoszący się

do pomiaru tego co jest psychiczne, a więc: odnoszący się do badanie różnych aspektów

procesów psychicznych, w tym badania osobowości, badania inteligencji, określania

zdolności, (...) odnoszący się do kwestii zastosowania zasad matematycznych i statystycznych

w psychologii (słownik psychologii)

Test wg APA jest to procedura diagnozowania. Może być zbiorem zadań lub pytań, które –

w standardowych warunkach (tj. stałych, jednakowych dla wszystkich) – mają wywoływać

określone rodzaje zachowań i dostarczać wyników o pożądanych własnościach

psychometrycznych, tj. mających wysoką rzetelność i wysoką trafność.

Choynowski: test jest to przyrząd, zbiór pytań lub sytuacji służących do badania

psychologicznych właściwości jednostki lub grup ludzkich przez wywoływanie w nich

określonych obserwowalnych reakcji werbalnych lub niewerbalnych, będących w miarę

możliwości reprezentatywnymi próbkami ich zachowania się.

- test musi mieć autora

- test to nie tylko materiał testowy, ale także podręcznik do testu

- materiał testowy ma ściśle określoną postać

prawdziwy test ☺

- test jest niedostępny dla osób niekompetentnych

- test jest rozpowszechniany w określony sposób

Przez cechę rozumie się taką właściwość zachowania, która wykazuje międzyosobniczą

zmienność oraz wewnątrzosobniczą stałość: międzysytuacyjną i czasową. Mechanizmem

warunkującym te formalne własności cechy są pewne stałe warunki biologiczne i/lub

środowiskowe organizmu. Cechy mają status opisowy, są efektem istnienia względnej

stałości zachowania jednostki w różnych sytuacjach. Cechy są pojęciami psychologicznymi –

nie istnieją realnie (są to zmienne latentne, utajone).

Diagnoza psychologiczna - proces aktywnego poszukiwania danych potrzebnych do

podjęcia decyzji o działaniach, zmierzających do zmiany aktualnego stanu (położenia)

psychospołecznego ludzi (w efekcie terapii, porady, itp.).

O zawodzie zaufania publicznego i kodeksie było na etyce...

PSYCHOMETRIA

[ NOTATKI SLAJDOWE ] na podstawie materiałów dr Adama

Sobolewskiego (prawa autorskie ;D) pozdr Nacia

Cztery aspekty diagnozy za pomocą testów:

PSYCHOLOGICZNY METODOLOGICZNY

ETYCZNY

PSYCHOMETRYCZNY

- określenie problemu

diagnozy – pytania

badawczego,

w konsekwencji wybór

konkretnego,

związanego z teorią,

narzędzia

- definicja mierzonej

zmiennej, test

operacjonalizuje zmienne

wymienione w teorii –

tylko wtedy zbiór pytań

stanowi narzędzie

pomiaru

- sensowna interpretacja

wyniku testowego

wymaga odniesienia do

twierdzeń teoretycznych,

tak aby odpowiedź na

pytanie badawcze oparta

była wiedzy

- wiąże się z wymogami:

standaryzacji,

obiektywności

i normalizacji testu

- dotyczy także

przesłanek na podstawie

których podejmujemy

decyzje o zastosowaniu

testu

- w szerokim rozumieniu

odnosi się też do całej

„proceduralnej” sfery

funkcjonowania

diagnosty,

np. gromadzenia danych

w celu renormalizacji

narzędzia, lub pozyskania

nowych informacji o

trafności kryterialnej

- odnosi się do życiowych

i społecznych

konsekwencji diagnozy

dla osoby badanej

- wiąże się z problemem

stronniczości testów –

efektem niedostatków

pomiarowych narzędzi

badawczych

- podobnie jak z powodów

metodologicznych,

konieczne

jest – z przyczyn etycznych

– formułowanie celu

diagnozy

- konsekwencją złamania

zasad etycznych może być

etykietowanie osób

badanych lub grup

społecznych

- wiąże się z wymogami

rzetelności i trafności

- dotyczy konieczności

uwzględniania we

wnioskowaniu

wskaźników opisujących

precyzję i pewność

diagnozy - określenia

błędów: pomiaru i

przewidywania

- odnosi się do

stosowania modeli

matematycznych

i statystycznych

stanowiących formalną

podstawę budowy

wskaźników opartych

na badaniu testami

___________________________________________________________________________

Pomiar psychometryczny, a pomiar w fizyce:

- pomiar różnicowy – jest zależny od przedmiotu pomiaru, fakt mierzenia konstytuuje

przedmiot pomiaru

- pomiar psychometryczny wpływa na osoby badane

- losowy błąd pomiaru może być związany z właściwościami przedmiotu pomiaru (osoby

badanej) – wynikać nie tylko z wad narzędzia

- błąd pomiaru właściwy dla technik psychometrycznych może mieć nie tylko losowy, ale

również systematyczny charakter

- konsekwencją testowania jest kreowanie kolejnych „efektów pomiarowych”, innych niż

właściwa zmienna

___________________________________________________________________________

W podejściu idiograficznym pytania badawcze koncentrują się na specyficznych dla

osoby badanej czynnikach i właściwościach determinujących konkretne zachowanie lub fakt

biograficzny; podejście to jest jakościowe, stosowane są raczej techniki swobodne.

W podejściu nomotetycznym problemem diagnozy jest określenie nasilenia u osoby

badanej cechy, lub cech, które są uniwersalne – właściwe dla wszystkich jednostek

w populacji; podejście to ma charakter ilościowy, stosowane są techniki standaryzowane.

PSYCHOMETRIA

[ NOTATKI SLAJDOWE ] na podstawie materiałów dr Adama

Sobolewskiego (prawa autorskie ;D) pozdr Nacia

Próba klasyfikacji testów

Testy w których wykonywane

są specyficzne zadania

Kwestionariusze, w których

osoba badana

opisuje swoje zachowanie

Ustrukturalizowane metody

obserwacyjne

- testy wiedzy lub testy inteligencji,

odnoszą się do poznawczych

aspektów funkcjonowania

ponieważ wymagają

maksymalnego wykonania, jako

jedyne bywają określane jako

„rzeczywiste” testy

mogą mieć postać testu mocy,

szybkości, lub testu

z ograniczeniem czasowym (te

dwa terminy są czasami

utożsamiane)

diagnostycznymi odpowiedziami

są tzw. „odpowiedzi prawidłowe”,

- wydają się być odporne na

manipulacje za strony osób

badanych, osoby badane mogą

raczej symulować niż

dysymulować

- dysymulacja może polegać na

zgadywaniu

- kwestionariusze lub inwentarze

np. osobowości, temperamentu;

odnoszą się do aspektów

afektywnych i wolicjonalnych

zachowania, ponieważ osoba

badana jedynie relacjonuje swoje

zachowanie mają inny status niż

testy odwołujące się do

maksymalnego wykonania

nie mają odpowiedzi

prawidłowych; diagnostyczne są

„odpowiedzi zgodne z kluczem”,

czyli takie, które z założenia

teoretycznego (definicji zmiennej)

wskazują, że osoba badana

przejawia jakąś właściwość

- mogą mieć postać samoopisową,

albo są narzędziami odwołującymi

się do tzw. szacowania

- niektóre narzędzia mają nie do

końca „psychometryczny”

charakter – np. arkusze

biograficzne

- osoba badana może celowo

zniekształcać swoje odpowiedzi

- symulować lub dysymulować

- najczęściej ateoretyczne techniki

typu - assessment center

- opisywane są jako niezwykle

efektywne w obszarze doradztwa

zawodowego

- podobno charakteryzują się duża

trafnością

- wymagają przygotowania

ćwiczeń symulacyjnych,

standaryzacji kryteriów oceny

zachowania, wyszkolenia

obserwatorów

- z ich natury wynika

„niepsychometryczny” charakter

pomiaru

Pozycja testowa – to sformalizowany wskaźnik danej cechy psychologicznej, a więc

zdanie (twierdzenie lub pytanie) opisujące określone zachowanie (lub zdanie wyzwalające

określone zachowanie) oraz skala rejestrująca to zachowanie (zawierająca określone opcje

odpowiedzi o danym formacie oraz reguła przekształcania odpowiedzi w wynik liczbowy).

__________________________________________________________________________

Trzy strategie konstrukcji testów:

1. STRATEGIA TEORETYCZNA: (dedukcyjna – od ogółu do szczegółu)

- opiera się na teorii psychologicznej, celem konstrukcji jest pomiar cech postulowanych

przez teorię

- kluczowym etapem konstrukcji jest analiza definicji cech

- odwołuje się do danych z prób reprezentatywnych

- kryterium włączania pozycji do skali mogą być: trudność pozycji, moc dyskryminacyjna

PSYCHOMETRIA

[ NOTATKI SLAJDOWE ] na podstawie materiałów dr Adama

Sobolewskiego (prawa autorskie ;D) pozdr Nacia

- powstałe narzędzia cechuje wysoka trafność teoretyczna

i często wysoka trafność kryterialna

- wadą zbudowanego testu jest wzajemne skorelowanie skal

2. STRATEGIA ZEWNĘTRZNA: (kryterialna)

- opiera się raczej na wiedzy niż na teorii psychologicznej, celem konstrukcji jest pomiar

„syndromów zachowania”

- kluczowym etapem konstrukcji jest empiryczny dobór wskaźników

- odwołuje się do danych z prób dobieranych celowo

- kryterium włączania pozycji do skali: korelacja pozycji z zewnętrznym kryterium

- powstałe narzędzia cechuje wysoka trafność kryterialna

- często takie testy są nisko rzetelne i nadmiernie długie

3. STRATEGIA WEWNĘTRZNA: (indukcyjna – od szczegółu do ogółu)

- opiera się na metodologii, a nie na wiedzy i teorii, celem konstrukcji jest identyfikacja

podstawowych wymiarów zachowania a przedmiotem pomiaru są cechy

- kluczowym etapem konstrukcji jest empiryczny dobór wskaźników (analiza czynnikowa)

- odwołuje się do danych z prób reprezentatywnych

- kryterium włączania pozycji do skali może być: ładunek czynnikowy

- powstałe skale są oszczędne i trafne teoretycznie

- wadą zbudowanych skal jest ich nadmierna jednorodność i ogólność

___________________________________________________________________________

Analiza czynnikowa: (używana w strategii wewnętrznej) - metoda analizy danych, której

istota polega na identyfikacji mniejszej liczby wymiarów, skupień, czy też czynników w

większym zbiorze skorelowanych zmiennych niezależnych lub też pozycji w narzędziu

testowym. Pozwala wydobyć ze skali czy dana skala jest jednorodna, czy mierzy jedną

właściwość oraz czy możemy wyróżnić podskale.

- eksploracyjna a konfirmacyjna analiza czynnikowa

- dwa kroki analizy czynnikowej

- problemy wynikające z arbitralnych decyzji badacza

Ładunek czynnikowy:

- w sensie operacyjnym korelacja między pytaniem, a czynnikiem

- dla oceny siły związku kluczowa jest jego wartość – znak ładunku wskazuje na pytania „nie

wprost” wymagające rekodowania

- przyjmuje się, że warunkiem włączania pytania do skali jest wartość ładunku > 0,30

(oznacza to około 10% wspólnej wariancji)

- zazwyczaj włączane do skali są pytania mające wysokie ładunki jednego z czynników i

niskie pozostałych – mierzące określoną a nie inne treści

PSYCHOMETRIA

[ NOTATKI SLAJDOWE ] na podstawie materiałów dr Adama

Sobolewskiego (prawa autorskie ;D) pozdr Nacia

Trudność pozycji:

- stosunek liczby osób, które udzieliły prawidłowej (zgodnej z kluczem i diagnostycznej)

odpowiedzi na pytanie, do ogółem przebadanej liczby osób

- zazwyczaj wyrażany jako odsetek osób, które znały prawidłową odpowiedź na pytanie

- przyjmuje „paradoksalne” wartości – wysoka wartość wskazuje na łatwe pytania

- stosowany zazwyczaj w przypadku testów wiedzy

- najlepiej różnicującymi pytaniami są pytania o przeciętnym stopniu trudności – pozwalają

na dokonanie największej liczby porównań między osobami w próbie; odwrócone „U”

Moc dyskryminacyjna:

- informuje w jakim stopniu pytanie/zadanie różnicuje daną populację, ze względu na

mierzoną cechę

- w rozumieniu operacyjnym – korelacja między pozycją, a skalą; obliczanie takich korelacji

wymaga spełnienia specyficznych założeń – jedna z korelowanych zmiennych jest mierzona

na skali nominalnej, druga na przedziałowej

- wartość ujemna wskazuje na to, że badacz pomylił się ustalając klucz – można to

traktować jako dyskwalifikację pozycji mimo znaczącej wartości bezwzględnej m.d.

- przyjmuje się, że moc dyskryminacyjna musi mieć wartość > 0,20, aby pozycja była

włączana do skali (około 5% wspólnej wariancji ze skalą)

- wartości mocy dyskryminacyjnych maksymalizują się dla pytań o przeciętnej trudności

Metody obliczania mocy dyskryminacyjnej:

n współczynnik korelacji biseryjnej (dwuseryjnej):

- rozkład wyników cechy mierzonej przez daną pozycję winien być zmienną ciągłą o

normalnym rozkładzie

- rozkład wyników ogólnych w teście winien także być rozkładem normalnym

n współczynnik korelacji punktowo-dwuseryjnej

- rozkład wyników cechy mierzonej przez daną pozycję jest dwukategorialny –

zmienna jest dyskretna

- wyniki ogólne w teście mają rozkład normalny (jak wyżej)

n współczynnik korelacji punktowo-czteropolowej

- nie można przyjąć założeń wymienionych wyżej

- zarówno wynik pozycji, jak i wynik ogólny traktowane są jako zmienne

dychotomiczne

n pakiety statystyczne obliczają skorygowane korelacje pozycja-skala

- korekta polega na wyłączeniu z sumy wyniku ogólnego pytania, dla którego

obliczana jest moc dyskryminacyjna

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: