ksiażka kregosłup.pdf

www.pandm.org

WIESŁAW NIESŁUCHOWSKI

współpraca autorska

JACEK KNIAZIOŁUCKI

KR Ħ GOSŁUP

— KLUCZ DO ZDROWIA —

(MO ņ ESZ POMÓC SOBIE SAM)

Wst ħ p

Kolejna ksiĢŇka z serii „Biblioteka zdrowego człowieka" poĻwiħcona jest w całoĻci

krħgosłupowi. Statystyki mówiĢ, Ňe co trzeci dorosły Polak cierpi na bóle krħgosłupa, a co

trzecie dziecko ma wady postawy. MoŇna wiħc bez cienia przesady załoŇyę, Ňe w kaŇdej

polskiej rodzinie znajduje siħ ktoĻ, komu krħgosłup, w ten czy inny sposób, dokucza.

KsiĢŇka jest jednak adresowana nie tylko do tych, co wiedzĢ juŇ, czym jest bolĢcy krħgosłup,

lecz takŇe do tych, którzy sĢ zupełnie zdrowi i szukajĢ wskazówek o charakterze

profilaktycznym. Jej autorzy w sposób przystħpny i zrozumiały tłumaczĢ, gdzie szukaę

przyczyn tak powszechnych schorzeı krħgosłupa. ZnajdujĢ je zresztĢ głównie w naszych, co

tu kryę, złych nawykach i w... towarzyszĢcych naszemu Ňyciu udogodnieniach

cywilizacyjnych. Czħsto sami, przez niewiedzħ lub niefrasobliwoĻę, szkodzimy krħgosłupowi.

W ksiĢŇce, którĢ trzymacie teraz Paıstwo w rħkach, znajdziecie odpowiedŅ na pytanie, jak, w

najprostszy sposób, poprzez czħsto nawet drobne zmiany w trybie Ňycia lub w codziennych

czynnoĻciach, uchronię siħ przed powaŇnymi problemami z krħgosłupem. Z lektury moŇna

dowiedzieę siħ, Ňe nie jest to ani skomplikowane, ani trudne. Znajdziecie tu równieŇ Paıstwo

interesujĢce informacje o tym, jak uchronię swoje dzieci przed wadami postawy.

Czħsto zdarza siħ, Ňe sami rodzice, rzecz jasna nieĻwiadomie, stwarzajĢ zagroŇenia dla

dzieciħcych krħgosłupów. Opiszemy takŇe sposoby domowej kontroli postawy dziecka.

ZasadniczĢ czħĻę ksiĢŇki stanowiĢ jednak ęwiczenia usprawniajĢce krħgosłup. MogĢ je

wykonywaę wszyscy, zostały one tak skonstruowane, aby mogły byę ęwiczone przez

kaŇdego, bez wzglħdu na swojĢ aktualnĢ sprawnoĻę fizycznĢ, wiek i przebyte choroby. SĢ

one kolejnym krokiem w rozwoju metod leczenia schorzeı krħgosłupa i powstały w wyniku

syntezy doĻwiadczeı rehabilitacji i terapii manualnej.

Metody tradycyjne wzmacniajĢ za pomocĢ ęwiczeı tak zwany „gorset miħĻniowy", otaczajĢcy

krħgosłup, a wiħc miħĻnie brzucha i grzbietu. Tymczasem właĻnie zwiħkszenie ruchomoĻci

krħgosłupa jest najkrótszĢ drogĢ do jego sprawnoĻci i zdrowia. Prezentowane tu ęwiczenia

przywracajĢ pełny, fizjologiczny zakres ruchu krħgosłupa. SkutecznoĻę ęwiczeı stosowanych

na podstawie tej metody potwierdzajĢ wieloletnie doĻwiadczenia w leczeniu pacjentów w

Poradni Chorób Krħgosłupa „Vigor". SĢ one równieŇ całkowicie bezpieczne — oznacza to, Ňe

ich wykonywanie, nawet przy duŇej intensywnoĻci, nie grozi ŇadnĢ kontuzjĢ. Powinni je

ęwiczyę zwłaszcza ludzie cierpiĢcy na bóle krħgosłupa. Jak równieŇ zdrowi, w celach

profilaktycznych.

Na zakoıczenie naleŇy stwierdzię rzecz najistotniejszĢ — ksiĢŇka „Krħgosłup — klucz do

zdrowia" nie Jest tylko jeszcze jednym zbiorem porad i ęwiczeı. Prezentuje ona nieco

odmiennĢ, odbiegajĢcĢ od kanonów obowiĢzujĢcych w tej dziedzinie, filozofiħ leczenia i

profilaktyki krħgosłupa.

Najkrócej moŇna by jĢ zdefiniowaę jednym zdaniem: „Zdrowie krħgosłupa zaleŇy od Ciebie w

o wiele wiħkszym stopniu niŇ przypuszczasz". ņeby dowiedzieę siħ, Jak wiele zaleŇy od Was,

przeczytajcie tħ ksiĢŇkħ.

www.pandm.org

ROZDZIAŁ I

Kr ħ gosłup dorosłego

„Wspaniała konstrukcja" — kr ħ gosłup człowieka

Człowiek, jak kaŇda skomplikowana „budowla", a w dodatku poruszajĢca siħ, musi mieę

swojĢ konstrukcjħ noĻnĢ. W przypadku ludzi, tĢ konstrukcjĢ jest szkielet, zwany równieŇ

koĻęcem. OĻ szkieletu stanowi krħgosłup — „bohater" naszej ksiĢŇki. Efektem przyjħtej przez

nas, w wyniku ewolucji, postawy wyprostowanej jest inny niŇ u wszystkich ssaków rozkład siły

ciĢŇenia. Oddziałuje ona wzdłuŇ krħgosłupa, a nie prostopadle do niego. Krħgosłup, podobnie

jak inne koĻci, pełni równieŇ funkcjħ ochronnĢ — osłania przechodzĢcy przez jego wnħtrze

rdzeı krħgowy, bħdĢcy głównĢ „arteriĢ" nerwowĢ człowieka.

Nasz krħgosłup jest fascynujĢcĢ i skomplikowanĢ konstrukcjĢ. PrzeĻledŅmy jego budowħ,

aby zrozumieę, jak jest moŇliwe połĢczenie dwóch przeciwstawnych funkcji — z jednej strony

sztywnej i mocnej podpory, a z drugiej strony sprawnego i giħtkiego aparatu ruchu.

Krħgosłup składa siħ z 33 koĻci, zwanych krħgami. Krħgi, mimo pewnych róŇnic w kształcie,

sĢ do siebie podobne (rys. 1).

Rys. 1. Krħg piersiowy

SĢ to koĻci krótkie, mieszczĢce w swoim wnħtrzu koĻę gĢbczastĢ, zbudowane z trzonu,

wyrostków stawowych i luku, od którego odchodzĢ wyrostki poprzeczne i kolczyste.

WewnĢtrz krħgów znajdujĢ siħ otwory tworzĢce kanał krħgowy, przez który biegnie rdzeı

www.pandm.org

krħgowy. Krħgi umieszczone sĢ, patrzĢc na człowieka od tylu, w linii pionowej jeden nad

drugim i połĢczone sĢ ze sobĢ za pomocĢ wiħzadeł i miħĻni (rys. 2).

Rys.2. Wiħzadła krħgosłupa

WzdłuŇ przednich trzonów krħgów przebiega wiħzadło podłuŇne przednie, a wzdłuŇ tylnych

krawħdzi trzonów wiħzadło podłuŇne tylne. Poza tym krħgi łĢczĢ siħ ze sobĢ za pomocĢ

krótkich wiħzadeł. Z rdzenia krħgowego przez otwory miħdzy krħgami wychodzĢ nerwy

rdzeniowe.

Miħdzy krħgami znajdujĢ siħ krĢŇki miħdzykrħgowe (rys. 3) CzħĻę obwodowa krĢŇka jest

zbudowana z bardzo wytrzymałej tkanki włóknistej i nosi nazwħ pierĻcienia włóknistego.

CzħĻę ĻrodkowĢ stanowi miħkka tkanka, zwana jĢdrem miaŇdŇystym. KrĢŇki umoŇliwiajĢ

zgiħcie, wyprosi oraz ruchy boczne tułowia. AmortyzujĢ one wszelkie wstrzĢsy, na jakie

naraŇony jest krħgosłup.

www.pandm.org

Rys. 3. KrĢŇek miħdzykrħgowy

WytrzymałoĻę i stabilnoĻę krħgosłupa zapewniajĢ silne połĢczenia stawowe krħgów,

zapobiegajĢce ich przesuniħciom. Torebki stawowe podtrzymujĢ połĢczenia wyrostków

stawowych.

Krħgosłup podzielony jest ze wzglħdu na funkcjħ i budowħ krħgów na piħę odcinków: szyjny,

piersiowy, lħdŅwiowy, krzyŇowy oraz koĻę guzicznĢ, zwanĢ ogonowĢ (rys. 4).

Rys.4. KoĻci krħgosłupa

www.pandm.org

Górny odcinek, zwany szyjnym, składa siħ z siedmiu krħgów. Dwa z nich majĢ nietypowĢ

budowħ. Pierwszy krħg tworzy z czaszkĢ połĢczenie głowowo-szyjne, które umoŇliwia nam

pochylanie głowy do przodu, natomiast połĢczenie krħgów pierwszego i drugiego pozwala

nam wykonywaę ruchy obrotowe.

Krħgi szyjne sĢ stosunkowo nieduŇe, choę siódmy — ostatni krħg tego odcinka przypomina

juŇ wielkoĻciĢ krħgi piersiowe. Do krħgosłupa w odcinku szyjnym przyłĢczonych jest 26

miħĻni.

Odcinek piersiowy składa siħ z 12 krħgów, bardziej masywnych i mniej ruchomych niŇ krħgi

szyjne. W tym odcinku łĢczĢ siħ one z Ňebrami za poĻrednictwem dwóch stawów. Krħgi sĢ

wzmocnione wiħzadłami Ňebrowo-krħgowymi. Do odcinka piersiowego przytwierdzonych Jest

16 miħĻni.

PoniŇej piersiowego znajduje siħ odcinek lħdŅwiowy, składajĢcy siħ z piħciu krħgów,

najbardziej masywnych, a jednoczeĻnie bardziej ruchomych niŇ piersiowe. Przylega do nich

16 miħĻni.

Piħę zroĻniħtych ze sobĢ krħgów krzyŇowych tworzĢ koĻę krzyŇowĢ. PołĢczona jest ona po

bokach z talerzami koĻci biodrowych, tworzĢcymi miednicħ.

PrzedłuŇeniem koĻci krzyŇowej jest koĻę guzicznĢ, zwana ogonowĢ. Składa siħ z 4 do 5,

połĢczonych ze sobĢ, krħgów szczĢtkowych i tworzy zakoıczenie krħgosłupa.

JeĻli spojrzymy na rysunek przedstawiajĢcy krħgosłup (rys. 4), to zauwaŇymy, Ňe im niŇej,

tym krħgi sĢ coraz wiħksze. Przyczyna tego jest prosta. Podczas gdy krħgi szyjne dŅwigajĢ

tylko naszĢ głowħ, to odcinek lħdŅwiowy obciĢŇony jest ciħŇarem prawie całego tułowia. Krħgi

wielkoĻci krħgów szyjnych nie udŅwignħłyby juŇ takiej masy.

Jak porusza si ħ nasz kr ħ gosłup?

Krħgosłup pozwala nam na wykonywanie ruchów — do przodu, do tyłu, na boki; moŇemy

wykonywaę równieŇ ruchy rotacyjne. Jest to moŇliwe dziħki ogromnej liczbie połĢczeı

stawowych łĢczĢcych krħgi. KaŇdy ze stawów ma stosunkowo niewielkĢ ruchomoĻę, a

dopiero w całoĻci tworzĢ sprawny aparat ruchu.

PołĢczenie czaszki i pierwszego krħgu, czyli połĢczenie głowowo-szyjne umoŇliwia nam ruch

pochylania głowy do przodu i do tylu. Zakres tego ruchu w kaŇdĢ stronħ wynosi do 30 stopni.

Dolny staw głowy, a wiħc połĢczenie pierwszego i drugiego krħgu krħgosłupa, pozwala nam

na wykonywanie ruchu obrotowego głowy w zakresie 30 stopni w kaŇdĢ stronħ. Dziħki

współpracy tych dwóch połĢczeı z pozostałymi piħcioma krħgami odcinka szyjnego moŇemy

bez trudu pochylaę głowħ do przodu, odchylaę do tyłu, skłaniaę w lewo i w prawo. Odcinek

szyjny jest najbardziej ruchomĢ czħĻciĢ naszego krħgosłupa.

SpoĻród wymienionych zakresów ruchu krħgosłupa w odcinku piersiowym stosunkowo

najwiħkszy zakres ruchu stwierdza siħ przy ruchach rotacyjnych. Spowodowane jest to

miħdzy innymi budowĢ anatomicznĢ krħgów piersiowych i obecnoĻciĢ Ňeber, które

ograniczajĢ pozostałe zakresy ruchu.

Odcinek lħdŅwiowy umoŇliwia nam wykonywanie skłonów do przodu.

KoĻę krzyŇowa i ogonowa, z racji swojej budowy, sĢ nieruchome.

Jakie dolegliwo Ļ ci wyst ħ puj Ģ w poszczególnych cz ħĻ ciach kr ħ gosłupa?

W wyniku ograniczenia ruchomoĻci w odcinku szyjnym pojawiajĢ siħ problemy z pochylaniem

głowy do przodu i odchylaniem jej do tylu. MoŇe to byę przyczynĢ bólów i zawrotów głowy

oraz szumów w uszach, bólów barków, drħtwieı rĢk.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: