NUMER WAGONU OSOBOWEGO
Ujednolicony, międzynarodowy numer stanowi podstawowe oznaczenie każdego wagonu. W wagonach osobowych, wraz z oznaczeniem literowym i nazwą przewoźnika kolejowego umieszczany jest na bocznych ścianach pudła, w jego środkowej części, poniżej linii okien. W przypadku wagonów piętrowych - pomiędzy dolnym i górnym rzędem okien. Czasami numer umieszczany jest na dolnej krawędzi pudła, pomiędzy pozostałymi oznaczeniami (np. tabor w nowym malowaniu PKP Intercity, wagony Berlin-Warszawa Express).
Numer składa się z dwunastu cyfr, pogrupowanych w sześć grup. Poszczególne grupy oddzielone są od siebie spacjami lub myślnikami. Trzecia, czwarta i piąta grupa są dodatkowo podkreślone. Zapisywany jest on w następującej postaci:
50 51 20-78 543-9
Pierwsza grupa (dwie pierwsze cyfry) oznacza zgodność wagonu z normami międzynarodowymi (przepisami RIC). Określa rodzaj komunikacji do której wagon jest dopuszczony (międzynarodowa lub wewnętrzna), a także rozstaw kół wraz z ewentualną możliwością jego zmiany:
50
wagon tylko do ruchu krajowego (nie spełnia norm RIC)
51
wagon do ruchu międzynarodowego (RIC), stała szerokość torów
52
wagon dostosowany do różnych szerokości torów (RIC)
54
57
wagon do ruchu międzynarodowego według przepisów PPW
60
wagon dla potrzeb wewnętrznych kolei
61
wagon klasy EuroCity, klimatyzowany, stała szerokość torów
62
wagon klasy EuroCity, klimatyzowany, zmienna szerokość torów
65
wagon do transportu samochodów osobowych (tzw. autokuszetka)
70
wagon tylko do ruchu krajowego, ciśnieniowo szczelny
71
wagon sypialny, stała szerokość torów
72
wagon sypialny, zmienna szerokość torów
73
wagon klasy EuroCity, ciśnieniowo szczelny
Kolejne dwie cyfry (druga grupa) oznaczają przewoźnika do którego należy dany wagon. Listę zarządów kolejowych będących członkami UIC (Międzynarodowego Związku Kolei) wraz z odpowiadającymi im oznaczeniami W Osobnym Dokumencie PRZEWOŻNICY KOLEJOWI
Dwie kolejne cyfry (trzecia grupa) oznaczają charakterystykę eksploatacyjną wagonu - jego przeznaczenie, klasę, liczbę przedziałów lub rzędów siedzeń itp:
00
prywatny wagon pocztowy
06
prywatny wagon sypialny
07
08
prywatny wagon restauracyjny lub barowy
09
prywatny wagon specjalnego przeznaczenia
10
wagon 1 klasy, 10 przedziałów lub 20-21 rzędów
11
wagon 1 klasy, 11 przedziałów lub 22-23 rzędy
12
wagon 1 klasy, 12 przedziałów lub 24-25 rzędy
13
wagon 1 klasy, 3-osiowy
14
wagon 1 klasy, 2-osiowy
17
wagon 1 klasy, 7 przedziałów lub 14-15 rzędów
18
wagon 1 klasy, 8 przedziałów lub 16-17 rzędów
19
wagon 1 klasy, 9 przedziałów lub 18-19 rzędów
20
wagon 2 klasy, 10 przedziałów lub 20-21 rzędów
21
wagon 2 klasy, 11 przedziałów lub 22-23 rzędy
22
wagon 2 klasy, 12 przedziałów lub 24-25 rzędów
23
wagon 2 klasy, 3-osiowy
24
wagon 2 klasy, 2-osiowy
26
wagon 2 klasy, piętrowy
27
wagon 2 klasy, 7 przedziałów lub 14-15 rzędów
28
wagon 2 klasy, 8 przedziałów lub 16-17 rzędów
29
wagon 2 klasy, 9 przedziałów lub 18-19 rzędów
30
wagon 1/2 klasy, 10 przedziałów lub 20-21 rzędów
31
wagon 1/2 klasy, 11 przedziałów lub 22-23 rzędy
32
wagon 1/2 klasy, 12 przedziałów lub 23-24 rzędy
33
wagon 1/2 klasy, 3-osiowy
34
wagon 1/2 klasy. 2-osiowy
37
wagon 1/2 klasy, 7 przedziałów lub 14-15 rzędów
38
wagon 1/2 klasy, 8 przedziałów lub 16-17 rzędów
39
wagon 1/2 klasy, 9 przedziałów lub 18-19 rzędów
40
wagon kuszetka 1 klasy, 10 przedziałów
41
wagon kuszetka 1 klasy, 11 przedziałów
42
wagon kuszetka 1 klasy, 12 przedziałów
43
wagon kuszetka, 3 przedziały 1 klasy i 5 przedziałów 2 klasy
44
wagon kuszetka, 4 przedziały 1 klasy i 5 przedziałów 2 klasy
45
wagon kuszetka, 5 przedziałów 1 klasy i 3 przedziały 2 klasy
47
wagon kuszetka 1 klasy, 7 przedziałów
48
wagon kuszetka 1 klasy, 8 przedziałów
49
wagon kuszetka 1 klasy, 9 przedziałów
wagon kuszetka 2 klasy, 10 przedziałów
wagon kuszetka 2 klasy, 11 przedziałów
wagon kuszetka 2 klasy, 12 przedziałów
53
wagon kuszetka 2 klasy, 10 1/2 przedziałów
wagon kuszetka 2 klasy, 11 1/2 przedziałów
wagon kuszetka 2 klasy, 7 przedziałów
58
wagon kuszetka 2 klasy, 8 przedziałów
59
wagon kuszetka 2 klasy, 9 przedziałów
wagon sypialny, 10 przedziałów
wagon sypialny, 11 przedziałów
wagon sypialny, 12 przedziałów
63
wagon sypialny, 9 przedziałów
64
67
wagon sypialny, 7 przedziałów
68
wagon sypialny, 8 przedziałów
69
wagon sypialny klasy TEN, 10 przedziałów
wagon sypialny klasy TEN, 11 przedziałów
wagon sypialny klasy TEN, 12 przedziałów
74
77
wagon sypialny klasy TEN, 7 przedziałów
78
wagon sypialny klasy TEN, 8 przedziałów
79
wagon sypialny klasy TEN, 9 przedziałów
80
wagon medyczny do przewozu rannych
81
wagon 1 lub 1/2 klasy z częścią bagażową
82
wagon 2 klasy z częścią bagażową
83
wagon 2-osiowy z częścią bagażową
84
wagon 2-klasy z częścią restauracyjną
85
wagon 1-klasy z częścią restauracyjną
86
wagon sypialny z częścią restauracyjną
87
wagon restauracyjny z częścią bagażową
88
wagon restauracyjny lub barowy lub bufetowy
89
wagon dyskotekowy
90
wagon pocztowy
91
wagon bagażowo-pocztowy
92
wagon bagażowy bez korytarza bocznego
93
wagon bagażowy 2- lub 3-osiowy
94
wagon bagażowo-pocztowy 2- lub 3-osiowy
95
wagon bagażowy z przedziałem celnym lub korytarzem bocznym
96
wagon do przewozu samochodów, 2-osiowy
97
wagon do przewozu samochodów, 3-osiowy
98
wagon do przewozu samochodów, 4-osiowy
99
wagon specjalny (pomiarowy, doświadczalny, służbowy)
Czwarta grupa cyfr oznacza parametry techniczne wagonu. Pierwsza cyfra tej grupy oznacza jego maksymalną dopuszczalną prędkość:
0-2
120 km/h
3-6
140 km/h
7-8
160 km/h
9
200 km/h
Druga cyfra określa natomiast parametry zastosowanych urządzeń grzewczych wagonu.
Przepisy RIC dopuszczają stosowanie następujących systemów ogrzewania:- ogrzewanie parowe z przewodu przelotowego- ogrzewanie elektryczne prądem zmiennym 1000V 17Hz- ogrzewanie elektryczne prądem zmiennym 1500V 50Hz- ogrzewanie elektryczne prądem stałym 1500V- ogrzewanie elektryczne prądem stałym 3000V- ogrzewanie za pomocą własnych urządzeń wagonu (np. piecem węglowym)
Piąta grupa cyfr to numer seryjny wagonu. W przypadku kiedy seria produkcyjna liczy więcej niż 999 sztuk, do numeru seryjnego włącza się także drugą cyfrę poprzedniej grupy (niektóre konfiguracje ogrzewania mają zarezerwowane więcej niż jedno oznaczenie).
Ostatnia grupa będąca właściwie pojedynczą cyfrą to tzw. cyfra samokontroli. Oblicza się ją w następujący sposób:- cyfry miejsc nieparzystych numeru (bez cyfry samokontroli) mnoży się przez 2- cyfry miejsc parzystych mnoży się przez 1- cyfry (nie liczby) otrzymanych iloczynów należy do siebie dodać- cyfra samokontroli jest cyfrą uzupełniającą do dziesięciu cyfrę jedności w otrzymanej sumie
W praktyce cyfrę samokontroli stosuje się do sprawdzania prawidłowości zapisanego numeru. W tym celu wykonuje się powyższe obliczenia uwzględniając w kroku 1 cyfrę samokontroli. Jeśli suma cyfr iloczynów jest podzielna przez 10, potwierdza to poprawność numeru.
Przykłady:
50 51 20-78 543-9wagon tylko do komunikacji wewnętrznej, należący do PKP, 2 klasa, 10 przedziałów, prędkość maksymalna 160 km/h, ogrzewanie elektryczne na prąd stały o napięciu 3000V
61 80 85-90 506-4klimatyzowany wagon klasy EuroCity, należący do kolei niemieckich (DB), 2 klasa z częścią barową, prędkość maksymalna 200 km/h, ogrzewanie elektryczne dostosowane do wszystkich stosowanych napięć
51 51 19-70 589-2wagon do ruchu międzynarodowego, należący do PKP, 1 klasa, 9 przedziałów, prędkość maksymalna 160 km/h, ogrzewanie elektryczne dostosowane do wszystkich stosowanych napięć
kocurek84