przyszlosc sił zbrojnych RP.pdf

Sił Zbrojnych RP

Przyszłość

w kraju i w sąsiedztwie Polski, które do-

konały się w ostatnich siedemnastu la-

tach, przyniosły zasadniczą poprawę bezpie-

czeństwa państwa. Polska, dążąc do osiągnię-

cia poziomu najbardziej rozwiniętych gospo-

darczo państw, staje się znaczącym podmio-

tem polityki międzynarodowej. Członkostwo

w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego

i Unii Europejskiej, a także współdziałanie

w ramach ONZ, OBWE, Rady Europy i wie-

lu innych organizacji międzynarodowych,

zwielokrotnia zarówno poczucie bezpieczeń-

stwa, jak i jego realne warunki. W bezpo-

średnim sąsiedztwie Polski nie ma jakichkol-

wiek otwartych międzynarodowych konflik-

tów zbrojnych.

Procesy integracji politycznej i ekonomicz-

nej sprawiły, że siły zbrojne, pozostając narzę-

dziem polityki międzypaństwowej, zaczęły od-

grywać na kontynencie europejskim mniejszą

rolę niż w przeszłości. W rezultacie większość

państw Europy zredukowała znacznie swój

potencjał wojskowy i odchodzi od systemu

obowiązkowej służby wojskowej na rzecz

armii zawodowej.

Przyszły kształt polskich sił zbrojnych, jako

jednego z instrumentów polityki bezpieczeń-

stwa państwa, powinien odpowiadać jej celom.

Należy jednak zaznaczyć, że obecnie nie wi-

dać czytelnej, kompleksowej wizji rozwoju

państwa w perspektywie kilkunastu czy kilku-

dziesięciu lat. Brakuje również prognozy stra-

tegicznych celów państwa. Dlatego też specja-

liści resortu obrony, ze swą wiedzą i doświad-

czeniem, po to, aby opracować wizję przy-

szłych sił zbrojnych, muszą najpierw pokusić

się o sporządzenie analiz warunków politycz-

nych, społecznych, gospodarczych, w jakich

będzie funkcjonować państwo za kilkanaście

lat. Na tej podstawie dopiero można zdefinio-

wać przyszłe wyzwania i zagrożenia jego bez-

pieczeństwa. A to z kolei pozwoli na określe-

nie militarnych implikacji tych wyzwań i za-

grożeń, opisanie charakteru przyszłego pola

walki, operacji, w których będą uczestniczyć

Siły Zbrojne RP, oraz zdolności zapewniają-

cych skuteczność w tych operacjach.

Polska z roku na rok doskonali współpracę

wojskową w ramach NATO, wspierając jego

inicjatywy oraz uczestnicząc aktywnie w mi-

sjach sojuszniczych. W ramach doraźnie two-

rzonych koalicji państw bierzemy udział

w operacjach antyterrorystycznych i stabiliza-

cyjnych. Postępuje integracja w Unii

Europejskiej. Coraz wyraźniej zarysowuje się

konieczność bliskiego współdziałania państw

członkowskich również w sferze polityki

zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym także

w ramach polityki obronnej. Proces tworze-

nia tej wspólnej polityki jest trudny, gdyż do-

tyka najczulszych elementów suwerenności

państwowej. Wydaje się on jednak nieodwra-

calny. Ma przy tym ogromny wpływ na

rozwój narodowych sił zbrojnych, narzucając

współdziałanie i harmonizację w zakresie pla-

nowania obronnego, tworzenia doktryn obron-

nych, struktur dowodzenia, techniki wojsko-

wej oraz szkolenia wojsk. Polskie siły zbrojne

będą coraz pełniej uczestniczyły w tych

procesach.

W ostatnich latach w kraju, szczególnie

w siłach zbrojnych, narastała świadomość ko-

nieczności przyspieszenia i racjonalizacji pro-

cesów rozwoju. Z jednej strony, biorąc pod

uwagę technikę wojskową oraz wiele rozwią-

zań strukturalnych i organizacyjnych, jest do-

strzegane zapóźnienie naszego wojska. Z dru-

giej z kolei, rozwój ekonomiczny kraju, w tym

wzrost dochodu narodowego, stwarza szanse

przyspieszenia pozytywnych przemian w woj-

sku. Jednakże praktyka planistyczna, widocz-

na w czasie przygotowywania kolejnych wie-

loletnich planów rozwoju sił zbrojnych, cha-

rakteryzowała się brakiem pełnego zbilanso-

wania zamierzeń z możliwościami finansowy-

mi państwa. Dominował sposób myślenia

zgodny z interesami poszczególnych rodza-

jów sił zbrojnych, z uszczerbkiem dla wspól-

nych rozwiązań systemowych, służących

całej armii. Procesy planistyczne w Wojsku

Polskim nie były w pełni zharmonizowane

z planowaniem Organizacji Traktatu Północno-

atlantyckiego, co stało się szczególnie widocz-

ne po przyjęciu przez NATO dziesięcioletnie-

go okresu planistycznego.

DOROTA JATCZAK

kierownik Zespołu

Strategicznego Przeglądu

Obronnego w Departamencie

Transformacji MON.

Absolwentka m.in. podyplo-

mowego studium obronności

państwa. Współautorka

„Raportu strategicznego

przeglądu obronnego”.

płk

WŁODZIMIERZ

KOZŁOWSKI

zastępca kierownika

Zespołu Strategicznego

Przeglądu Obronnego

w Departamencie

Transformacji MON.

Absolwent WAT oraz pody-

plomowego studium opera-

cyjno-strategicznego piechoty

morskiej USA. Służył m.in.

w misjach ONZ na Bliskim

Wschodzie, PNPW przy

SHAPE, PKW w Iraku.

Kwartalnik Bellona 2/2007

P rzemiany polityczne i gospodarcze

Bezpieczeństwo RP

W sojuszniczej oraz unijnej koncepcji za-

pewnienia bezpieczeństwa podkreśla się zna-

czenie podejmowania działań na rzecz stabi-

lizacji i pokoju w rejonach położonych rów-

nież poza obszarem odpowiedzialności soju-

szu – z dala od kontynentu europejskiego.

Zostało to zaakceptowane także przez Polskę,

co oznacza konieczność istotnego przewartoś-

ciowania akcentów w polskiej strategii naro-

dowej. W ślad za tym – niezbędne jest doko-

nanie transformacji sił zbrojnych, która mię-

dzy innymi powinna objąć zmianę dyslokacji

jednostek, struktur organizacyjnych, w tym

dowodzenia, nakreślić nowe kierunki roz-

woju techniki wojskowej oraz metody szkole-

nia wojsk.

Przedstawione w dalszej części artykułu

rozważania są oparte między innymi na wy-

nikach strategicznego przeglądu obronnego

(SPO). Zakończony w połowie 2006 roku

przegląd był pierwszą – i jak dotychczas jedy-

ną w naszym państwie – próbą kompleksowej

analizy wojskowej sfery obronności i określe-

nia kształtu sił zbrojnych w perspektywie ro-

ku 2020. Wskazał on kierunki przekształceń

na najbliższych piętnaście latach oraz zdefi-

niował siły, środki i zdolności niezbędne do

obrony Polski i jej aktywnego udziału w ope-

racjach NATO i UE. Wypracowana w ramach

SPO wizja transformacji wojska miała zapew-

nić jego harmonijny rozwój, przy założonym

poziomie wydatków obronnych, i doprowa-

dzić do takiej jego przebudowy, aby jak naj-

lepiej spełniało ono narodowe oraz sojuszni-

cze wymagania obronne. Przygotowany raport

SPO nie doczekał się jednak rangi oficjalne-

go dokumentu ministerialnego. Co więcej,

spotkał się z kontrowersyjnymi, często poza-

merytorycznymi opiniami i ocenami. Jednakże

obecnie to właśnie on jest jedynym dokumen-

tem analitycznym, będącym podstawą rozwa-

żań o przyszłym kształcie Wojska Polskiego.

Raport SPO oraz opracowana w Depar-

tamencie Transformacji MON Wizja Sił

Zbrojnych RP – 2030 są dokumentami,

z których korzystali autorzy niniejszego opra-

cowania. Oczekują oni, że przedstawiona pro-

gnoza przyszłych Sił Zbrojnych RP zainicju-

je dyskusję nie tylko w środowisku wojsko-

wym i przyczyni się do powstania pełnej kon-

cepcji Sił Zbrojnych RP 2030. Mogłaby to być

podstawa do wypracowania strategii prze-

kształceń naszego wojska, jaką należy przy-

jąć, aby odpowiadało one przyszłym potrze-

bom obronnym państwa.

Prognoza

środowiska bezpieczeństwa

Według

Global Strategic

Trends Programme

2007–2036,

prawdopodobieństwo

konfliktu zbrojnego

pomiędzy państwami

europejskimi jest

znikome z uwagi na

postępujące procesy

integracyjne. Może ono

wzrosnąć nieznacznie po

roku 2030 na tle walki

o dostęp do surowców,

źródeł wody i żywności

lub w rezultacie istotnych

zmian demograficznych.

Z analizy istniejących – narodowych i so-

juszniczych – dokumentów strategicznych 1

wynika, że na przełomie drugiej i trzeciej

dekady XXI wieku czynnikami determinują-

cymi rozwój sytuacji międzynarodowej

będzie przede wszystkim pogłębiająca się glo-

balizacja stosunków politycznych, gospodar-

czych, społecznych i kulturowych, wzrost zna-

czenia politycznego, militarnego i gospodar-

czego państw Azji i Ameryki Południowej

(Chiny, Indie, Brazylia), dalsza integracja

państw wspólnoty europejskiej, w tym w sfe-

rze polityki bezpieczeństwa.

Przyszłe wyzwania i zagrożenia będą wy-

stępować na tle pogłębiających się różnic

w rozwoju ekonomiczno-cywilizacyjnym

państw i regionów oraz przeobrażeń w środo-

wisku naturalnym, wynikających z głębokich

zmian klimatycznych (np. pustynnienie, zale-

wanie obszarów przybrzeżnych), których

skutki odczujemy również w Europie oraz

w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Zjawiska te

– na większą niż dziś skalę – przyczynią się

do ograniczenia dostępu do dóbr podstawo-

wych (woda, żywność). Narastające dyspro-

porcje w rozwoju cywilizacyjnym regionów

będą powodować migracje znacznych grup

ludności pomiędzy państwami. Skutki zmian

klimatycznych mogą sprawić, że również

w ramach państw ludność będzie się prze-

mieszczać, co w skrajnych wypadkach może

skutkować destabilizacją struktur państwo-

wych. Spadek liczby ludności w krajach

europejskich w połączeniu z migracjami lud-

ności z państw dotkniętych narastającą biedą,

konfliktami lub gwałtownymi zmianami śro-

dowiska naturalnego może przyczynić się do

naruszania struktur społecznych państw

europejskich, powstawania ekstremistycznych

ruchów religijnych i etnicznych oraz potęgo-

wania, odczuwalnych już dziś, negatywnych

zjawisk społecznych, takich jak przestępczość

zorganizowana i terroryzm. Istotnym zagro-

żeniem dla państw wysoko rozwiniętych i roz-

wijających się staną się zakłócenia w dosta-

wach surowców energetycznych.

Źródłem przyszłych zagrożeń, które mogą

oddziaływać na bezpieczeństwo obszaru

euroatlantyckiego, pozostaną nadal konflikty

etniczne, zadawnione i nierozwiązane spory

między państwami, funkcjonowanie państw au-

torytarnych oraz „państw w stanie rozkładu”.

1 Global Strategic Trends Programme 2007–2036; NATO Strategic Vision; Strategia bezpieczeństwa RP . Warszawa 2003; Strategia wojskowa RP . Warszawa 2004.

Kwartalnik Bellona 2/2007

Bezpieczeństwo RP

Na tym tle, tak jak i dziś, będą występowały

napięcia, kryzysy lub konflikty zbrojne, co

z kolei będzie destabilizować sytuację

w rejonie konfliktu oraz stanie się pożywką

dla pozapaństwowych organizacji terrorystycz-

nych i przestępczości zorganizowanej.

Wyzwanie przyszłości to również intensyw-

ny postęp naukowo-techniczny, zwłaszcza

w dziedzinie informatyki, biologii, elektroni-

ki i cybernetyki, inżynierii materiałowej oraz

nanotechnologii. Rozwój technik wymiany in-

formacji, coraz powszechniejszy dostęp do

źródeł informacji ułatwi pozyskiwanie między

innymi istniejących już, aczkolwiek pilnie

strzeżonych, technologii nuklearnych, pań-

stwom niestabilnym, autorytarnym i organiza-

cjom terrorystycznym, a także ich wykorzy-

stanie w konfliktach zbrojnych lub atakach

terrorystycznych.

Bezpieczeństwu państw coraz bardziej

będą zagrażać wyrafinowane, trudne obecnie

do sprecyzowania, zagrożenia asymetryczne.

Nastąpi renesans stosowania najprostszych,

klasycznych środków i metod walki. Względnie

łatwo będzie można wykorzystać jako

cele i środki ataku obiekty infrastruktury prze-

mysłowej oraz wytwory cywilizacji. Będzie

narastać prawdopodobieństwo pozyskania

przez organizacje terrorystyczne technologii

wytwarzania broni masowego rażenia i środ-

ków jej przenoszenia. Zwiększa to możli-

wości stron stosujących asymetryczne meto-

dy walki oraz prawdopodobieństwo wystąpie-

nia w przyszłych konfliktach stosunkowo

dużych strat, zwłaszcza wśród ludności

cywilnej.

Utrzymanie globalnego znaczenia Europy

oraz bezpieczeństwo kontynentu będą uzależ-

nione przede wszystkim od stopnia integracji

państw w ramach Unii Europejskiej oraz

woli współpracy wojskowej państw NATO.

Jednym z wyróżników bezpieczeństwa euro-

pejskiego będzie postępujący wzrost zdolno-

ści wojskowych Unii oraz doskonalenie zdol-

ności operacyjnych NATO. Jest to proces

ciągły, który dzięki integracji będzie trwać

również wtedy, gdyby w perspektywie kilku-

nastu lat doszło w Europie do powstania tylko

jednej organizacji bezpieczeństwa i obrony.

Może on zostać osłabiony jedynie w wypad-

ku negatywnych przemian w relacjach między

USA a Europą. 2

Sytuacja geopolityczna w bezpośrednim

otoczeniu Polski pozostanie stabilna.

Postępujący proces integracji politycznej i go-

spodarczej państw europejskich ogranicza

możliwość powstawania napięć, mogących

w nadchodzących latach doprowadzić w Europie

do konfliktu zbrojnego na dużą skalę.

Polska nie może jednak nie dostrzegać

tendencji występujących ostatnio w polity-

ce Rosji. Dotyczy to przede wszystkim po-

lityki energetycznej tego państwa, która sta-

je się narzędziem wywierania presji ekono-

micznej. Jeśli ich charakter okaże się trwa-

ły, to musimy być przygotowani na możli-

wość pojawienia się napięć i kryzysów lo-

kalnych w bliskim otoczeniu naszego

kraju. Mogą one wymagać interwencji

NATO lub Unii Europejskiej.

Dynamika opisanych zjawisk oraz ich po-

tencjalne destrukcyjne skutki zmuszą społecz-

ność międzynarodową, w tym organizacje

bezpieczeństwa zbiorowego, do szybkiego

i skutecznego reagowania na zagrożenia

wszystkimi możliwymi środkami, w tym

wojskowymi.

Środowisko operacyjne 2030

Uwzględniając powyższe rozważania, na-

leży stwierdzić, że w przyszłości bezpieczeń-

stwo narodowe będzie w znacznie większej

mierze uzależnione od stopnia stabilizacji

regionów oddalonych od terytorium Polski.

W kontekście przewidywanych wyzwań i za-

grożeń koncepcja bezpieczeństwa państwa bę-

dzie wykraczać poza tradycyjne pojmowanie

obrony terytorium. Zapewnienie bezpieczeń-

stwa będzie wymagać podejmowania działań

Fot. 1. Przyszłe operacje będą prowadzone w obecności mediów oraz różnorodnych

organizacji cywilnych – międzyrządowych i pozarządowych (fot. J. Rybak)

2 O. Osica: Bezpieczeństwo Polski w obliczu zmierzchu idei atlantyckiej . „Zeszyty Naukowe AON” 2007 nr 1(66).

Kwartalnik Bellona 2/2007

Bezpieczeństwo RP

WYJAŚNIENIE

NR1

innych od dotychczasowych. Będą one obej-

mować przede wszystkim przedsięwzięcia po-

lityczne, ekonomiczne i wojskowe z zakresu

reagowania na wszelkiego rodzaju sytuacje

nadzwyczajne.

Z analizy wspomnianych już dokumentów na-

rodowych i sojuszniczych oraz ocen ekspertów

wynika, że w ciągu najbliższych kilkunastu lat

prawdopodobieństwo wystąpienia w Europie

konfliktu na dużą skalę jest stosunkowo małe.

Jednakże w planowaniu rozwoju Sił Zbrojnych

RP nie można go całkowicie pomijać. Stąd na-

leży przyjąć, że w rozważanej perspektywie cza-

sowej, NATO nie zaniecha całkowicie przygo-

towań do prowadzenia operacji o dużej skali na

mocy art. 5 traktatu waszyngtońskiego. Również

państwa europejskie sojuszu nie zrezygnują

z przygotowań swych sił zbrojnych do prowa-

dzenia takich operacji obronnych. Nie można

także wykluczyć, że podobne będą prowadzone

w ramach Unii Europejskiej lub doraźnie two-

rzonych koalicji.

Podobnie jak dziś, również w przyszłości

polityka bezpieczeństwa Polski będzie zakła-

dać kompleksowe, w tym militarne, przeciw-

stawianie się zagrożeniom bez względu na

miejsce, z którego oddziaływają one na ob-

szar euroatlantycki. I dlatego Siły Zbrojne RP,

pozostając jednym z zasadniczych narzędzi

polityki bezpieczeństwa państwa, będą

przede wszystkim uczestniczyć w operacjach

sojuszniczych (NATO, UE) lub koalicyj-

nych, prowadzonych w rejonach występo-

wania tych zagrożeń, w tym również poza

wspomnianym obszarem. Będą to różnorod-

ne, wielonarodowe operacje sił połączonych,

począwszy od operacji humanitarnych (ewa-

kuacja, pomoc w wypadku klęsk żywiołowych

lub katastrof), przez działania prewencyjne –

zapobiegające wybuchowi konfliktu, opera-

cje pokojowe (utrzymania i wymuszania po-

koju), zwalczania terroryzmu, po operacje wy-

sokiej intensywności, a następnie operacje sta-

bilizacyjne.

Przeciwnikiem SZRP w przyszłych opera-

cjach mogą być między innymi ugrupowania

terrorystyczne, rebelianckie lub paramilitarne,

stosujące asymetryczne sposoby walki. (1) Będą

one wykorzystywać proste, chałupnicze metody

produkcji broni, jak też coraz łatwiejszy dostęp

do najnowszych technologii, przede wszystkim

wymiany informacji oraz wytwarzania broni ma-

sowego rażenia i środków jej przenoszenia.

Celem strony przeciwnej będzie atakowanie sła-

bych punktów naszego wojska oraz osłabienie

jego morale. Przewaga technologiczna polskiej

armii w walce z takim przeciwnikiem może być

niwelowana z uwagi na fakt, że będzie on dzia-

łać w dogodnym znanym sobie środowisku.

Należy też zakładać, że dla osiągnięcia swych ce-

lów przeciwnik nie będzie stosował się do posta-

nowień międzynarodowego prawa konfliktów

zbrojnych.

W przyszłych operacjach będzie się dążyć

do osiągnięcia strategicznych celów politycz-

no-wojskowych przez neutralizację elementów

o zasadniczym znaczeniu dla systemu obron-

nego przeciwnika, uniemożliwienie mu pro-

wadzenia działań lub ograniczenie swobody

ich prowadzenia i osłabienie jego woli walki.

Powodzenie tych operacji nie zawsze

będzie jednoznaczne ze zniszczeniem sił prze-

ciwnika bądź opanowaniem jego terytorium.

Coraz bardziej będzie ono funkcją komplekso-

wego i skoordynowanego wykorzystania

w walce również pozawojskowych sił, środków

i mechanizmów oddziaływania, to znaczy nie-

których cywilnych struktur państwa lub pod-

miotów pozapaństwowych, i w ten sposób bę-

dzie się osiągać końcowy efekt strategiczny. 3

Aby tego dokonać, konieczne będzie uwzględ-

nienie tych struktur – na wszystkich szczeb-

lach dowodzenia i we wszystkich fazach kon-

fliktu – w procesie planowania, przygotowa-

nia i prowadzenia działań, oraz ich powiąza-

nie informacyjne dzięki zastosowaniu nowo-

czesnych technologii informatycznych.

W zasadniczy sposób zmienią się również

warunki i charakter przyszłych operacji.

Potencjalny przeciwnik, wykorzystując efekty

postępu w nauce i rozwoju technologii wojsko-

wych, będzie dysponować coraz liczniejszymi

systemami nowoczesnego uzbrojenia i sprzę-

tu, o coraz lepszych parametrach i większych

możliwościach. Dotyczy to zarówno klasycz-

nych operacji bojowych, jak i działań asyme-

trycznych. Ocenia się, że w przyszłych kon-

fliktach asymetrycznych lub atakach terrory-

stycznych wzrośnie prawdopodobieństwo uży-

cia broni masowego oddziaływania, na przy-

kład biologicznej, chemicznej, jądrowej lub ra-

diologicznej.

Wzrośnie dynamika i zasięg przyszłych ope-

racji. Nowoczesne, o lepszych parametrach

technicznych środki transportu wojsk oraz

wspomagane informatycznie rozwiązania

organizacji transportu w zdecydowany sposób

poprawią mobilność sił zbrojnych w skali stra-

tegicznej (globalnej) oraz operacyjnej na

teatrze działań. Poprawi się więc możliwość

reagowania na zagrożenia na odległych obsza-

rach, stan zabezpieczenia logistycznego ope-

Asymetria w sferze bezpie-

czeństwa narodowego i dzia-

łań militarnych oznacza działa-

nie, organizowanie, myślenie

odmienne od przeciwnika

w celu maksymalnego zwięk-

szenia własnej przewagi,

wykorzystania słabości prze-

ciwnika, przejęcia inicjatywy,

ewentualnie zdobycia większej

swobody działania.

3 Effect Based Approach Concept. NATO Strategic Vision 2004 .

Kwartalnik Bellona 2/2007

Bezpieczeństwo RP

racji oraz dynamika ich prowadzenia. Działania

często będą się składać z wielu mniejszych

operacji połączonych i będą prowadzone rów-

nocześnie w trzech wymiarach: lądowym,

morskim i powietrznym. Coraz powszechniej-

sze będzie wykorzystanie przestrzeni informa-

tycznej jako kolejnego obszaru prowadzenia

działań. 4 W przyszłości zostanie w tym celu

wykorzystana również przestrzeń kosmiczna.

Przyszłe operacje nie ograniczą się jedy-

nie do etapu intensywnych walk. Zakłada się,

tów zbrojnych niesie określone konsekwencje

natury politycznej i wojskowej. Zagraża przy

tym osiągnięciu politycznych i wojskowych

celów operacji. Coraz częściej władze państw

będą pod presją pozyskania poparcia społecz-

nego dla podejmowanych działań militarnych,

osiągnięcia w nich szybkiego sukcesu i ich za-

kończenia. W tej sytuacji dowództwa sił

uczestniczących w operacjach będą zmuszo-

ne do szybkiego i skutecznego prowadzania

działań, a dla zapewnienia w nich sukcesu ko-

Bezpieczeństwo Europy będzie uzależnione od stopnia integracji

w ramach Unii Europejskiej oraz woli współpracy wojskowej państw NATO.

że będzie on stosunkowo krótki, natomiast na-

stępujący po nim etap stabilizacji może trwać

latami. SZRP uczestniczące w operacji, po wy-

konaniu zadań typowo wojskowych będą brać

udział w odbudowie lokalnych struktur władzy

oraz infrastruktury w rejonie konfliktu. Nie

można też wykluczyć, że w rejonie konfliktu

operacja będzie miała charakter kompleksowy

– na jednym terenie będą prowadzone działa-

nia zbrojne, na przykład antyterrorystyczne,

a na innym natomiast będzie odbudowywana

infrastruktura oraz będą podejmowane działa-

nia porządkowo-ochronne, typu policyjnego.

Operacje te będą prowadzone w obecno-

ści mediów oraz, zwłaszcza w fazie stabili-

zacji, różnorodnych organizacji cywilnych

– międzynarodowych i pozarządowych. Siły

zbrojne powinny więc wypracować odpo-

wiednie reguły współpracy z tymi organiza-

cjami, oparte na przejrzystych zasadach ot-

wartości i rygorystycznym przestrzeganiu

międzynarodowego prawa konfliktów zbroj-

nych. Jednocześnie muszą one podjąć dzia-

łania w celu niedopuszczenia przeciwnika

do przejęcia inicjatywy w kształtowaniu spo-

sobu odbierania konfliktu przez społeczność

międzynarodową. Zaniechanie tego może

stać się dodatkowym elementem oddziały-

wania na wolę udziału w operacji kierowni-

ctwa naszego państwa i społeczeństwa oraz

na morale sił zbrojnych.

W przyszłości, z uwagi na coraz powszech-

niejszy dostęp do informacji, w tym pochodzą-

cych od przedstawicieli organizacji międzyna-

rodowych z rejonu konfliktu, operacje będą

w znacznie większym stopniu niż obecnie mo-

nitorowane przez międzynarodową opinię pub-

liczną. Doświadczenia z Iraku i Afganistanu

pokazują, że każdy, nawet niezamierzony, in-

cydentalny przypadek łamania prawa konflik-

niecznością stanie się również bliska współ-

praca wojsk z mediami oraz innymi organiza-

cjami cywilnymi tam działającymi.

Potrzeba uzyskania w społeczności między-

narodowej poparcia politycznego dla prowa-

dzenia operacji, pozyskania własnej opinii

publicznej oraz ludności w rejonie konfliktu

może narzucać pewne ograniczenia w sposo-

bie prowadzenia działań. Istotnym elementem

w przyszłych operacjach będzie ograniczenie

do minimum strat własnych oraz wśród lud-

ności cywilnej, a także zniszczeń infrastruk-

tury. Coraz powszechniejsze będzie więc uży-

cie środków precyzyjnego rażenia oraz stoso-

wanie systemów broni, które nie powodują

utraty życia, zwłaszcza w operacjach o cha-

rakterze asymetrycznym.

W przyszłych działaniach wzrośnie zasięg

oddziaływania środków walki będących w wy-

posażeniu wojsk, co umożliwi obezwładnia-

nie celów bez konieczności bezpośredniego

kontaktu bojowego. W tym kontekście trzeba

wspomnieć o powszechnym wykorzystaniu

technologii cyfrowych oraz automatyzacji

i robotyzacji sił zbrojnych. Wprowadzane do

wyposażenia wojsk bezzałogowe platformy

lądowe, powietrzne i morskie będą używane

wszędzie tam, gdzie klasyczne systemy uzbro-

jenia niosą zbyt due ryzyko strat ludzkich.

Systemy bezzałogowe nie tylko będą służyć

śledzeniu i rozpoznaniu, lecz będą również

pełnić funkcję środków uderzeniowych.

Czynniki te wpłyną w znaczący sposób na

opracowanie i wdrożenie nowych koncepcji

działania i użycia systemów uzbrojenia i wy-

posażenia. Będą one dla nas również wyzwa-

niem i zagrożeniem, gdyż strona przeciwna,

dzięki dostępowi do nowoczesnych technolo-

gii, uzyska nowe możliwości oddziaływania

operacyjnego na nasze siły zbrojne.

Z doświadczeń

ostatnich lat wynika, że

w rejonach konfliktów

(Bałkany, Irak, Timor

Wsch., Bliski Wschód,

Sudan) działają

agendy ONZ, np.

przedstawicielstwa

Wysokiego Komisarza

ONZ ds. Uchodźców

(UNHCR), Czerwonego

Krzyża lub Półksiężyca,

a także przedstawiciele

pozarządowych

organizacji

humanitarnych

i pomocowych (np.

Lekarze bez Granic,

organizacje

humanitarne). Tak

będzie również

w przyszłości. Ponadto

w rejonach konfliktów

w fazie odbudowy będą

funkcjonować

rekonstruowane, lokalne

struktury władzy.

4 Operacja NATO na Bałkanach (marzec 1999 r.) oraz ataki na systemy informatyczne Estonii (marzec/kwiecień 2007 r.).

Kwartalnik Bellona 2/2007

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: