ZAGADNIENIA Z PRAWA CELNEGO
1. Definicja i funkcje prawa celnego
Prawo celne - zespół norm prawnych regulujących dokonywanie obrotu towarowego z zagranicą, pobieranie z tytułu dokonywania takiego obrotu ceł i innych należności celnych, a także przeprowadzanie kontroli dokonywanego obrotu.
FUNKCJE PRAWA CELNEGO
Funkcja gospodarcza prawa celnego polega na zamierzonym oddziaływaniu na podmioty potencjalnie zobowiązane do zapłaty cła, mających nakłonić je do podejmowania pożądanych przez państwo działań. Funkcja fiskalna polega na dostarczaniu środków (dochodów) do budżetu państwa.
2. Pojęcie i rodzaje cła
CŁO – jest to opłata, którą nakłada się na towary przekraczające granicę (na rzecz Skarbu Państwa), stanowią ok. 10% wpływów do budżetu państwa (budżetu UE).
CŁA DZIELIMY NA:
1. eksportowe – występują bardzo rzadko w praktyce, gdyż ograniczają sprzedaż produktów na rynkach zagranicznych. Stosuje się je w celu ochrony bilansu płatniczego państwa, jak i wtedy, gdy na rynku tego kraju jest niedobór takich towarów.
2. importowe – chronią produkcję krajową i poziom cen wewnętrznych. Mogą spowodować wyrównanie bilansu handlowego i płatniczego.
3. tranzytowe – nie występują.
1. ad valorem – są ustalane w procentach w stosunku do wartości (ceny) towaru przekraczającego granicę i podlegają ocleniu.
2. specyficzne – określa się je w stosunku do ilości towaru wyrażonej w odpowiednich jednostkach miary i wagi (np. hektolitry, tony).
3. kombinowane – kombinacja ceł ad valorem i ceł specyficznych
FUNKCJE CŁA
1. ochronna – polega na tym, że towary sprowadzane z zagranicy obłożone są tą opłatą i są droższe, a w konsekwencji są mniej konkurencyjne z towarami krajowymi.
2. fiskalna – dostarczanie środków budżetowi państwa (budżetowi UE).
3. chroniąca bilans płatniczy – chroni bilans płatniczy oddziałując na rozmiary importu. Wzrost stawek celnych podnosi koszt importowanych dóbr, co zmniejsza popyt na nie. 100
Stawki celne i cło różnicuje kurs walutowy. Aby cło było skuteczne musi być ściągalne, czyli nie za wysokie. Cła należą do tzw. środków taryfowych.
3. Struktura i zadania administracji celnej
Administracja celna zapewnia zgodny z prawem przywóz towarów na obszar celny Wspólnoty Europejskiej oraz wywóz towarów z obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej oraz realizuje politykę celną państwa w części dotyczącej przywozu i wywozu towarów.
Administracja celna przejęła również obowiązki związane z prowadzeniem informacyjnej bazy danych handlu zagranicznego, obejmującej całość obrotów towarowych zarówno z krajami UE (INTRASTAT), jak i z krajami trzecimi (EKSTRASTAT).
STRUKTURA
Ministerstwo Finansów
Izby celne
Urzędy celne
Uprawnienia
Minister właściwy do spraw finansów publicznych
Minister właściwy do spraw finansów publicznych powołuje Szefa Służby Celnej na pięcioletnią kadencję. Szef Służby Celnej wykonuje czynności wynikające z uprawnień i obowiązków przysługujących ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych wobec funkcjonariuszy celnych.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych w zakresie spraw celnych :
§ Sprawuje nadzór w sprawach celnych,
§ Współdziała w kształtowaniu polityki celnej państwa,
§ Realizuje budżet państwa w zakresie ustalonym dla organów celnych,
§ Kształtuje politykę kadrową i szkoleniową w organach celnych,
§ Współpracuje z organami celnymi innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi,
§ Wykonuje inne zadania wynikające z ustawy Kodeks celny oraz przepisów odrębnych.
Dyrektor Izby Celnej
Dyrektora izby celnej i jego zastępcę powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw finansów publicznych.
Do zadań dyrektora Izby Celnej należy:
§ Realizacja polityki celnej państwa,
§ Sprawowanie nadzoru nad naczelnikami urzędów celnych,
§ Rozstrzyganie w II instancji w sprawach należących w I instancji do naczelników urzędów celnych,
§ Realizacja polityki kadrowej i szkoleniowej w podległych jednostkach organizacyjnych Służby Celnej,
§ Sprawowanie dozoru celnego i wykonywania kontroli celnej,
§ Zwalczanie i ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych w zakresie ustalonym Kodeksem karnym skarbowy,
§ Wykonywanie innych zadań wynikających z ustawy Kodeks celny oraz przepisów odrębnych,
Oraz, jako organ celny I instancji, wydawanie pozwoleń lub decyzji w indywidualnych sprawach dotyczących:
§ Stosowania procedury uproszczonej,
§ Zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia przy przewozie towarów w ramach procedury tranzytu,
§ Prowadzenia składu celnego,
§ Stosowania zabezpieczenia generalnego i zabezpieczenia ryczałtowego,
§ Wspólnej procedury tranzytowej,
§ Odroczenia płatności należności celnych,
§ Rozłożenia na raty części kwoty należności celnych,
§ Zwrotu lub umarzania należności celnych,
§ Wyznaczania lub uznania miejsca,
§ Przyjmowania kaucji gwarancyjnej,
§ Zatwierdzania porozumienia pool oraz rejestrów, które będą przedstawiały przemieszczanie się kontenerów.
Dodatkowo Dyrektor Izby Celnej w Warszawie, jest właściwy do prowadzenia w pierwszej i drugiej instancji indywidualnych postępowań dotyczących:
§ Pozwoleń na karnet TIR,
§ Decyzji w sprawach ochrony praw własności intelektualnej.
Natomiast jako organ celny tylko pierwszej instancji jest właściwy do prowadzenia postępowań w sprawach:
§ Wiążącej informacji taryfowej,
§ Wiążącej informacji o pochodzeniu towarów,
§ Wpisu na listę agentów celnych.
W tych sprawach organem drugiej instancji jest Minister Finansów.
Dyrektorzy izb celnych wykonują zadania przy pomocy podległych urzędów oraz za pośrednictwem naczelników urzędów celnych.
Naczelnik Urzędu Celnego
Naczelnika urzędu celnego powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw finansów publicznych na wniosek dyrektora izby celnej. Zastępcę naczelnika urzędu celnego powołuje i odwołuje dyrektor izby celnej na wniosek naczelnika urzędu celnego.
Do zadań naczelnika urzędu celnego należy:
• przyjmowanie zgłoszeń celnych,
• nadawanie towarom przeznaczenia celnego,
• wystawianie świadectw pochodzenia,
• sprawowanie dozoru celnego i wykonywanie kontroli celnej,
• zwalczanie i ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych w zakresie ustalonym Kodeksem karnym skarbowym,
• wykonywanie innych zadań wynikających z ustawy Kodeks celny oraz przepisów odrębnych,
oraz, jako organ celny I instancji, wydawanie pozwoleń lub decyzji w indywidualnych sprawach dotyczących:
• wymiaru należności celnych,
• korzystania z gospodarczych procedur celnych,
• zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia przy korzystaniu z procedury uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń.
Naczelnicy urzędów celnych wykonują zadania przy pomocy podległych urzędów. Stanowiska, które wiążą się z podporządkowaniem służbowym funkcjonariuszy celnych lub pracowników, w szczególności stanowiska : kierownika zmiany, referatu)oddziału oraz naczelnika wydziału w izbie celnej są stanowiskami kierowniczymi w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej.
Do obsadzania i zwalniania stanowisk stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powoływania i odwoływania zastępcy naczelnika urzędu celnego.
Zadania Służby Celnej
Zadania i funkcje
Do podstawowych zadań Służby Celnej należy:
• sprawowanie kontroli celnej obrotu towarowego z zagranicą.
• wymiar i pobór należności celnych i podatkowych w części naliczanej na granicy państwa (VAT, akcyza),
• zwalczanie przemytu i przeciwdziałanie oszustwom celnym.
Realizując te zadania służba celna spełnia szereg funkcji, z których do najistotniejszych, poza - oczywiście - fiskalną, należą:
funkcje ochronne:
· przemysłu krajowego - przed napływem towaru stanowiących nieuczciwą konkurencję,
· środowiska naturalnego - przed wwozem substancji i mikroorganizmów szkodliwych, światowej fauny lub flory - przed rabunkowym obrotem gatunkami ginącymi, konsumenta - przed pojawieniem się na rynku towarów nie spełniających polskich norm jakościowych lub przeterminowanych,
· społeczeństwa - przed wwozem towarów, przedmiotów lub urządzeń stwarzających zagrożenia dla życia, bezpieczeństwa i zdrowia obywateli lub zagrażających obronności kraju (np. broni, gazów obezwładniających, paralizatorów, itp.),
· państwa - przed utratą dziedzictwa kulturowego (głównie przed wywozem dóbr
kultury),
· twórców, artystów, przemysłowców i handlowców - przed naruszeniem praw własności intelektualnej, znaków towarowych, praw patentowych, itp.,
funkcje kontrolne:
· w zakresie instrumentów polityki celnej państwa regulujących kierunki i wielkość obrotu towarowego z zagranicą (np. monitorowanie realizacji kontyngentów celnych),
· w zakresie przestrzegania przepisów krajowych i międzynarodowych związanych z ograniczeniami i zakazami w obrocie towarowym z zagranicą,
· w zakresie przestrzegania przez przewoźników dopuszczalnych obciążeń pojazdów w celu właściwej eksploatacji dróg,
· w zakresie przestrzegania przez Polskę międzynarodowych porozumień dotyczących preferencji celnych,
· w zakresie kontroli dewizowej, w tym przeciwdziałanie tzw. praniu brudnych pieniędzy.
W celu realizacji zadań i spełnieniu ww. funkcji służba celna współpracuje:
§ z innymi służbami w kraju, takimi jak: policja, Straż Graniczna, organy podatkowe, itp., ze służbami celnymi i śledczymi innych państw, ze środowiskami gospodarczymi,
§ z instytutami naukowymi, badawczymi, uczelniami i innymi środowiskami o podobnym profilu.
Z dniem 01 września 2003r., rozszerzono uprawnienia Służby Celnej o następujące zadania:
1. wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego w zakresie produkcji i obrotu wyrobami akcyzowymi (nadzór nad gorzelniami, winiarniami, fabrykami papierosów, itp.);
2. wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego w zakresie w zakresie gier losowych (kontrola kasyn gry, salonów gier na automatach, videoloterii, automatów o niskich
wygranych);
3. uprawnienia organu podatkowego w zakresie podatku VAT i akcyzowego w imporcie;
4. uprawnienia organu podatkowego w zakresie akcyzy krajowej;
5. uprawnienia w zakresie kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców.
4. Przedstawicielstwo bezpośrednie
Przedstawicielstwo bezpośrednie ma miejsce wtedy, gdy przedstawiciel działa w cudzym imieniu i na cudzą rzecz. Przedstawiciel bezpośredni swoim działanie na rzecz osoby reprezentowanej i w jej imieniu wywołuje skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Przedstawiciel bezpośredni nie jest zgłaszającym (zgłaszającym jest osoba, która dokonuje zgłoszenia celnego w swoim imieniu – np. przedstawiciel pośredni lub przedsiębiorca wykonujący czynności samodzielnie). Z punktu widzenia ponoszonej odpowiedzialności przedstawicielstwo bezpośrednie jest korzystniejsze dla przedstawiciela. Ponieważ nie jest on zgłaszającym, w związku z tym nie ponosi odpowiedzialności przed organem celnym za mogący powstać, również w przypadku jego niewłaściwych działań, dług celny.
5. Przedstawicielstwo pośrednie
WKC przewiduje możliwość występowania przedstawiciela na rzecz osoby reprezentowanej, ale w imieniu własnym, określając taką formę reprezentacji jako przedstawicielstwo pośrednie. Działanie takie wywołuje skutki zarówno dla przedstawiciela, jak i dla reprezentowanego. Konstrukcja przyjęta w przypadku przedstawicielstwa pośredniego zakłada poniesienie przez przedstawiciela większej odpowiedzialności za swoje działania, w zamian za traktowanie go jako zgłaszającego. Przedstawiciel pośredni jako, jako zgłaszający, jest dłużnikiem solidarnie z osobą, na rzecz której jest składane zgłoszenie celne.
6. Zintegrowana Taryfa Wspólnot Europejskich – TARIC
TARIC ustanawiana jest na podstawie art. 2 rozporządzenia Rady z 1987r. rozporządzenie dotyczy nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz Wspólnej Taryfy Celnej. TARIC jest powszechnie dostępna, zarówno dla podmiotów prywatnych, jak i administracji. Jest dostępna w Internecie i każdego dnia aktualizowana. Dostępna jest we wszystkich językach krajów państw członkowskich.
TARIC obejmuje Scaloną Nomenklaturą albo inną nomenklaturę, która jest oparta na Scalonej Nomenklaturze lub która dodaje dalsze jej podpodziały i została ona ustanowiona odrębnymi postanowieniami Wspólnoty, w celu zastosowania w obrocie towarowym środków taryfowych, stawek i innych elementów poboru mających zastosowanie do towarów objętych Nomenklaturą Scaloną.
TARIC obejmuje jeszcze preferencyjne środki taryfowe przyjęte jednostronnie przez Wspólnotę w odniesieniu do niektórych krajów, ponadto autonomiczne zawieszenia oraz inne środki taryfowe przewidziane przez przepisy wspólnotowe.
TARIC jest elektroniczną bazą danych obejmującą taryfę wspólnotową i prawodawstwo handlowe UE, zarządzaną przez Komisję Europejską – DG Podatki i Unia Celna.
Główne zadanie TARIC to automatyczna transmisja ustawodawstwa UE do administracji krajowych państw członkowskich. Państwa członkowskie otrzymują przepisy ustawodawcze w formacie elektronicznym i wykorzystują te dane głównie do uzupełniania swoich krajowych systemów odpraw celnych. Państwa członkowskie wykorzystują te dane także przy publikowaniu swoich własnych taryf użytkowych. W Polsce dane TARIC są transmitowane do systemu ISZTAR.
Szczególne środki wspólnotowe zawarte w TARIC
1....
adamo1977