zabiegi pielęgnacyjno higieniczne.docx

[10.2] Zabiegi pielęgnacyjno-higieniczne

[10.2.1] Toaleta pacjenta (*)

Zabieg higieniczny wykonywany przez pielęgniarkę w sytuacji pacjentów mających trudności w samodzielnym utrzymywaniu czystości ciała. Zabieg polega na umyciu poszczególnych części ciała pacjenta, natarciu pleców i pośladków, uczesaniu włosów i prześcieleniu łóżka.

Czynności:

·         rozpoznanie sytuacji zdrowotnej pacjenta ze zwróceniem szczególnej uwagi na stan higieniczny,

·         poinformowanie pacjenta o planowanym zabiegu,

·         uzyskanie zgody na wykonanie zabiegu,

·         określenie stopnia samodzielności pacjenta,

·         zapewnienie odpowiedniej temperatury otoczenia do wykonania zabiegu,

·         zapewnienie intymności pacjentowi,

·         umycie rąk przed wykonaniem i po zabiegu,

·         przygotowanie przyborów do wykonania zabiegu,

·         założenie rękawiczek przed i zdjęcie po zabiegu,

·         przygotowanie pacjenta do zabiegu (zdjęcie biżuterii, zegarka, zapewnienie wygodnej pozycji),

·         umycie zębów,

·         zdjęcie górnej części piżamy lub koszuli,

·         umycie i dokładne osuszenie oczu, twarzy, uszu, szyi,

·         ogolenie zarostu na twarzy u mężczyzn,

·         umycie i dokładne osuszenie kolejno:

·         kończyn górnych,

·         klatki piersiowej,

·         brzucha (zdjęcie spodni od piżamy),

·         pleców i pośladków, (natarcie i oklepanie pleców i pośladków),

·         kończyn dolnych,

·         usunięcie z pięt zrogowaciałego naskórka,

·         podmycie,

·         założenie spodni od piżamy,

·         obcięcie paznokci u rąk i u nóg,

·         obserwowanie skóry pacjentów w kierunku diagnostyki zmian chorobowych skóry,

·         posmarowanie skóry rąk i stóp kremem nawilżającym,

·         wygodne ułożenie pacjenta,

·         uporządkowanie przyborów toaletowych chorego oraz sprzętu użytego do zabiegu,

·         udokumentowanie wykonania zabiegu w dokumentacji pielęgniarskiej.

Literatura:

1. Zahradniczek K.: Wprowadzenie do pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 1999.

2. Wołynka S.: Pielęgniarstwo ogólne. PZWL, Warszawa 1993.

3. Ciechaniewicz W.(red.): Pielęgniarstwo. Ćwiczenia. PZWL, Warszawa 2001.

4. Andreas H., Karasek-Krentinger B., Jobin-Howald U: Kompendium pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 1995.

5. Dison N.: Technika zabiegów pielęgniarskich. PZWL, Warszawa 1998.

6. Kózka M.(red.): Stany zagrożenia życia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.

[10.2.2] Kąpiel chorego (*)

Utrzymanie skóry całego ciała w czystości oraz poprawa jej funkcji oraz samopoczucia pacjenta. Może być ona przeprowadzona pod prysznicem, w wannie lub w łóżku (toaleta) w zależności od wydolności samoobsługowej pacjenta i dostępnych warunków.

Czynności:

·         umycie higieniczne rąk (przed i po zabiegu),

·         poinformowanie pacjenta po zabiegu,

·         przygotowanie zestawu,

·         przygotowanie łazienki,

·         założenie rękawiczek,

·         przygotowanie pacjenta do kąpieli,

·         pomoc w zdjęciu bielizny osobistej pacjenta (jeśli jest to konieczne),

·         wprowadzenie pacjenta do wanny, pod prysznic,

·         zapewnienie pacjentowi wygodnej i bezpiecznej pozycji (stosowanie udogodnień np. krzesełka, taborety, uchwyty ścienne),

·         zapewnienie pacjentowi wystarczającego czasu na przeprowadzenie kąpieli,

·         kontrolowanie stanu pacjenta co 5 - 10 minut (w zależności od jego stanu słowne lubnaoczne),

·         pomaganie pacjentowi podczas kąpieli zgodnie z jego życzeniami np. umycie pleców, włosów,

·         pomaganie w wyjściu z wanny i osuszeniu całego ciała,

·         kontrola stanu skóry,

·         pomaganie pacjentowi w założeniu czystej bielizny osobistej,

·         poinformowanie pacjenta o sposobie postępowania po kąpieli np. unikanie przeciągów,

·         zdjęcie rękawiczek,

·         udokumentowanie zabiegu,

·         w sytuacji toalety w łóżku patrz: procedura kąpiel pacjenta pozostającego łóżku.

Literatura:

1. Ciechaniewicz W: Pielęgniarstwo - ćwiczenia. PZWL Warszawa 2001

2. Dison N. Technika zabiegów pielęgniarskich. Warszawa Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1998

3. Huber A, Karasek - Kreutzinger B, Jobin - Howald U. Kompendium pielęgniarstwa. Warszawa Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1995

4. Kirschnick O. Pielęgniarstwo. Wrocław Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner 1997

5. Kózka M.(red.): Stany zagrożenia życia. Wybrane standardy opieki i procedury postępowania pielęgniarskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2001.

6. Wołynka S. Pielęgniarstwo ogólne. Warszawa Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 1993

7. Zahradniczek K (red.). Wprowadzenie do pielęgniarstwa. Podręcznik dla średnich szkół medycznych. Warszawa Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1999

[10.2.3] Mycie głowy choremu (*)

Mycie głowy jest to zabieg polegający na oczyszczaniu skóry głowy i włosów środkami pielęgnacyjnymi i leczniczymi Zabieg zapewnia usuwanie obumarłych komórek złuszczonego naskórka, kurzu, potu, pobudza krążenie krwi oraz polega na kształtowaniu trwałych nawyków higienicznych. Głowę myjemy w zależności od potrzeby, jednak nie rzadziej niż raz w tygodniu.  

Czynności :

·         zdiagnozowanie stanu higienicznego skóry głowy i włosów.

·         poinformowanie pacjenta o celu i przebiegu zabiegu mycia głowy.

·         uzyskanie zgody chorego na wykonanie zabiegu mycia głowy.

·         uzyskanie informacji o przyzwyczajeniach chorego dotyczących: np. temperatury wody, czasu mycia, stosowania środków pielęgnacyjnych, suszenia włosów.

·         skompletowanie sprzętu oraz środków pielęgnacyjnych dobranych do rodzaju włosów i skóry głowy.

·         przygotowanie pomieszczenia/otoczenia o temperaturze 26-29oC; zamknięcie okien; niedopuszczenie do przeciągów.

·         dobranie pozycji chorego zapewniającej wygodę, i bezpieczeństwo, uwzględniając stan i możliwości chorego: np. w łóżku, w łazience w wannie, przy umywalce.

·         zabezpieczenie bielizny osobistej lub pościelowej przed zamoczeniem.

·         sprawdzenie temperatury wody poprzez polanie swojego przedramienia.

·         zabezpieczenie uszu przed zalaniemwłożenie wacików do uszu.

·         zmoczenie włosów wodą polewając od dalszej strony.

·         rozprowadzenie szamponu na dłoń i naniesienie na skórę głowy i włosów (czynność naniesienia szamponu powtórzyć dwukrotnie).

·         spłukiwanie szamponu z włosów i skóry głowy aż do momentu usunięcia piany (nie zalać oczu chorego).

·         otulenie głowy ręcznikiem, szczególnie szczelnie w okolicy szyi.

·         osuszenie głowy ręcznikiem (nie pocierając).

·         stosowanie środków do pielęgnacji włosów dobierając do rodzaju włosów i skóry głowy.

·         rozczesanie włosów rozpoczynając od końcówek do nasady włosów (czesanie włosów 2-3 razy w ciągu dnia.

·         wysuszenie włosów przy pomocy suszarki (z regulacją temperatury) lub pozostawienie do wyschnięcia.

·         szczotkowanie włosów kilkakrotnie w ciągu dnia.

·         zapobieganie problemom związanym z włosami i skórą głowy np. łupież, nadmierne wydzielanie łoju.

·         udokumentowanie wykonywanych czynności.

Literatura:

1. Hastings D.: Chory w domu. Świat Książki, Warszawa 1997,

2. Huber A., KarasekKreutzinger B., JobinHowald U.: Kmpendium pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 1995.

3. Vogel A., Wodraschke G.:Pielęgnowanie chorego w domu. PZWL, Warszawa 1986,

4. Wołynka S.: Pielęgniarsto ogólne. PZWL, Warszawa 1993.

[10.2.4] Przemieszczanie chorego unieruchomionego (*)

Czynność wykonywana samodzielnie przez pielęgniarki, z zakresu funkcji opiekuńczej. Przemieszczanie pacjenta jest przeniesieniem i/lub przesunięciem osoby, która nie jest wstanie samodzielnie zmienić pozycji, ułożenia ciała. Dotyczy osób, które w określonym zakresie mają ograniczoną wydolność samoobsługową 

Czynności:

·         higieniczne mycie rąk (przed i po wykonaniu czynności),

·         ocena warunków otoczenia i stopnia sprawności sprzętu (czy przy pacjencie znajdują się stałe elementy mogące posłużyć jako udogodnienia, np.zmechanizowane łóżko, itp., czy potrzebna jest dodatkowa pomoc osób drugich),

·         wybór techniki (przemieszczanie ręczne, mechaniczne),

·         wybór sprzętu jaki będzie użyty (profesjonalny, nieprofesjonalny),

·         ocena masy ciała, stanu i sprawności pacjenta,

·         ustalenie czy w trakcie czynności mają być wykonywane dodatkowe działania, np. toaleta ciała, podłożenie basenu.

·         zapewnienie pacjentowi warunków intymności,

·         przygotowanie udogodnień,

·         zapoznanie pacjenta z celem czynności pacjentowi uzyskanie jego zgody, przedstawienie pacjentowi planu działania i uzgodnienie ewentualnego udziału pacjenta w przy zmianie pozycji w zależności od stopnia sprawności samoobsługowej,

·         przygotowanie łóżka do wykonania czynności,

·         przesuwanie pacjenta w obrębie łóżka (w górę, w dół, na brzeg łóżka) za pomocą urządzeń specjalistycznych (podkłady ślizgowe, mini nosze) lub nieprofesjonalnych (podkład płócienny, ręcznik) czy też sił własnych, technik np. Shoulder Lift,

·         obracanie pacjenta na bok,

·         unoszenie pośladków, tułowia pacjenta,

·         pomaganie przy wstawaniu,

·         przenoszenie pacjenta na wózek inwalidzki przy pomocy podnośnika hydraulicznego, podkładów, pasów, podkładek ślizgowych, sił własnych wg znanych technik,

·         przemieszczanie pacjenta z łóżka na łóżko, wózek-nosze,

·         transport na łóżku,

·         zapewnienie wygody pacjenta,

·         zabezpieczenie pacjenta przed niestabilnością pozycji pośrednich i docelowej,

·         porządkowanie sprzętu,

·         udokumentowanie wykonywanych czynności.

·          

Literatura:

1. Ciechaniewicz W.: Pielęgniarstwo. Ćwiczenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001.

2. Czepkiewicz D.: Chory w domu. Wydawnictwo Muza S.A., Warszawa 1997.

3. Dison N.: Technika zabiegów pielęgniarskich. PZWL, Warszawa 1998.

4. Garrison S.J.: Podstawy rehabilitacji i medycyny fizykalnej. PZWL, Warszawa 1997.

5. Huber A.: Kompendium pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 1995.

6. Kirschnick: Pielęgniarstwo. Urban & Partner, Wrocław 1997.

7. Kozier B., Erg G.: Techniques in clinical nursing. A nursing process approach. Addison-Wesley Publishing Company, California 1986.

8. Kózka M. (red.): Stany zagrożenia życia. Wybrane standardy opieki iprocedury postępowania pielęgniarskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.

9. Milanowski K.: Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 1998.

10. Szwałkiewicz E.: Schematy postępowania w podnoszeniu iprzemieszczaniu pacjentów (cz.III). Magazyn Pielęgniarki iPołożnej, 1997, 4, s. 10-12.

11. Szwałkiewicz E.: Schemat postępowania w podnoszeniu iprzemieszczaniu pacjentów (cz.VI). Magazyn Pielęgniarki iPołożnej, 1997, 6, s. 12-14.

12. Szwałkiewicz E.: Standard podnoszenia i przemieszczania chorych w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych Stowarzyszenia na rzecz Chorych Długotrwale Unieruchomionych (projekt). Magazyn Pielęgniarki i Położnej, 1997, 1, s.8-10.

13. Szwałkiewicz E. (red.): Zasady podnoszenia i przemieszczania pacjentów. Przewodnik dla pielęgniarek. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000.

14. Wołynka S.: Pielęgniarstwo ogólne. PZWL, Warszawa 1986.

15. Zahradniczek K. (red.): Wprowadzenie do pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 1999.

16. Zembaty A. (red.): Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 1987.

[10.2.5] Podnoszenie i przenoszenie chorego z łóżka na wózek inwalidzki/fotel

[10.2.6] Zmiana bielizny osobistej i pościelowej (*)

Utrzymanie bielizny osobistej i pościelowej pacjenta w czystości i poprawa jego samopoczucia w sytuacji całkowitego braku wydolności samoobsługowej lub jej ograniczenia.

 Czynności: 

·         Zmiana bielizny pościelowej.

·         umycie higienicznie rąk (przed chorego po zabiegu),

·         poinformowanie chorego o zabiegu,