11.Kolosan.pdf

William Barclay

LIST

DO KOLOSAN

Poznaı 2002

Tþumaczyþa: Marta Bartkowiak

Wydanie poprzednie ukazaþo siħ nakþadem

Wydawnictwa áSþowo PrawdyÑ w 1986 r.

Redakcja: Adam Ciorga

Okoþo stu mil od Efezu, w dolinie rzeki Likus, niedaleko miejsca,

gdzie þĢczy siħ ona z Meandrem leŇaþy trzy waŇne miasta Î Laodycea,

Hierapolis i Kolosy. Byþy one frygijskimi miastami, lecz w czasach Ļw.

Pawþa naleŇaþy juŇ do prowincji rzymskich w Azji. Miasta te poþoŇone

byþy bardzo blisko siebie Î nieledwie w zasiħgu wzroku. Hierapolis i Lao-

dycea leŇaþy po obu stronach doliny, a rzeka przepþywaþa pomiħdzy nimi;

Kolosy zaĻ przecinaþy rzekħ dwanaĻcie mil dalej.

Dolina ta posiadaþa dwie cechy charakterystyczne.

1. Byþa ustawicznie nawiedzana przez trzħsienia ziemi. Strabo opisu-

jĢc to miejsce uŇywa szczeglnego przymiotnika euseistos, co oznacza

dobra dla trzħsienia ziemi. Wiele razy ulegaþa zniszczeniu Laodycea, lecz

byþo to miasto tak bogate i niezaleŇne, Ňe mogþo dŅwigaę siħ z ruin bez

pomocy finansowej, jakĢ ofiarowaþy rzymskie wþadze. Tak jak opisywaþ

jĢ Ļw. Jan w Objawieniu, byþa bogata i nie potrzebowaþa niczego (Obj

3,17).

2. Wody rzeki i jej dopþyww nasycone byþy kredĢ. Kreda ta groma-

dzĢc siħ tworzyþa niezwykþe formacje naturalne na caþym obszarze. Light-

foot w nastħpujĢcy sposb opisuje tħ dolinħ: áStaroŇytne pomniki zostaþy

pogrzebane, urodzajna gleba zakryta, koryta rzek zatkane, a bieg strumie-

ni odwrcony. Fantastyczne groty, kaskady i kamienne þuki uformowaþa

ta siþa, kapryĻna, dziwna, niszczĢca i twrcza zarazem, dziaþajĢc przez

caþe wieki. Fatalna dla roĻlinnoĻci kamienna skorupa rozpoĻciera siħ niby

caþun nad ziemiĢ. BþyszczĢc jak lodowiec na zboczu pagrka przyciĢga

wzrok podrŇnika juŇ z odlegþoĻci dwudziestu mil i tworzy uderzajĢcy

element krajobrazu, niepodobny do pospolicie uwaŇanych za piħkne lub

wywierajĢce silne wraŇenie widokw.Ñ

Pomimo tego okolica byþa bogata i sþynna z dwch blisko zwiĢzanych

ze sobĢ gaþħzi przemysþu. Gleba wulkaniczna jest zawsze urodzajna; ob-

szary nie pokryte kredowĢ skorupĢ byþy wspaniaþymi pastwiskami. Na

pastwiskach hodowano wielkie stada owiec i dlatego terytorium to stano-

wiþo byę moŇe najwiħksze centrum przemysþu wþkienniczego na Ļwiecie.

Laodycea sþynħþa zwþaszcza z wyrobu odzieŇy najwyŇszej jakoĻci. Po-

krewnym przemysþem byþo farbiarstwo. Przesycona kredĢ woda posiadaþa

szczeglne wþaĻciwoĻci pomocne w farbowaniu tkanin. Kolosy byþy tak

sþynne z powodu tego przemysþu, Ňe pewien gatunek farby nazwano ich

imieniem.

A wiħc, trzy miasta leŇaþy w okrħgu szczeglnie interesujĢcym pod

wzglħdem geograficznym oraz cieszĢcym siħ dobrobytem.

PoczĢtkowo wszystkie trzy miasta byþy rwnorzħdne, lecz z biegiem

lat ich drogi rozeszþy siħ. Laodycea staþa siħ centrum politycznym i finan-

sowym caþego okrħgu oraz miastem wspaniale rozwiniħtym. Hierapolis

byþo wielkim centrum handlowym i sþynnym uzdrowiskiem. Z licznych

rozpadlin w wulkanicznej glebie wypþywaþy gorĢce Ņrdþa i strumienie

sþynne ze swych leczniczych wþaĻciwoĻci. TysiĢce ludzi przybywaþo do

Hierapolis, aby braę kĢpiele i pię wody zdrojowe.

Kolosy byþy w tym czasie tak wielkie jak dwa pozostaþe miasta. Za

nimi wznosiþ siħ þaıcuch grski, Kolosy sprawowaþy wiħc nadzr nad

drogami wiodĢcymi do grskich przeþħczy. Zarwno Kserkses jak i Cyrus

zatrzymali tam armie najeŅdŅcw, a Herodot nazwaþ to miejsce áwielkim

miastem FrygiiÑ. Niestety z jakiejĻ przyczyny sþawa przeminħþa. Do dzi-

siaj rozpoznaę moŇna miejsca, gdzie wznosiþy siħ Laodycea i Hierapolis,

poniewaŇ ruiny wielkich budowli wciĢŇ jeszcze stojĢ. Nie zostaþ nato-

miast ani jeden Ļlad wskazujĢcy gdzie byþy Kolosy; poþoŇenie miasta

moŇna dziĻ tylko odgadywaę. Nawet w czasach, gdy Ļw. Paweþ pisaþ swj

list, Kolosy byþy niewielkim miastem, a Lightfoot twierdzi, Ňe byþy naj-

mniej waŇnym miastem, do ktrego apostoþ kiedykolwiek pisaþ.

Faktem jednak jest, Ňe w Kolosach rozwinħþa siħ herezja. Gdyby do-

puszczono do niekontrolowanego jej rozwoju, mogþaby staę siħ przyczynĢ

zagþady wiary chrzeĻcijaıskiej.

Dodaę naleŇy, iŇ miasta, o ktrych mwimy, wznoszĢ siħ na obszarze

zamieszkaþym przez licznych ņydw. Przed wielu laty Antioch Wielki

przesiedliþ dwa tysiĢce rodzin Ňydowskich z Babilonii i Mezopotamii do

Lidii i Frygii. ņydom tym powodziþo siħ dobrze i, jak to bywa w podob-

nych przypadkach, wielu ich rodakw przybyþo, aby dzielię ich dobry los.

Przybyþo ich nawet tak wielu, Ňe surowi ņydzi z Palestyny opþakiwali fakt

zamiany przez wspþziomkw rygoru kraju swoich przodkw ána wina i

kĢpiele we FrygiiÑ.

Liczbħ ņydw zamieszkaþych na tym terenie moŇna poznaę na pod-

stawie nastħpujĢcego wydarzenia historycznego. Laodycea, jak wiemy,

byþa centrum administracyjnym omawianego okrħgu. W 62 r. p.n.e. gu-

bernator rzymski Flakkus pragnĢc poþoŇyę kres Ňydowskim praktykom

wysyþania pieniħdzy z prowincji na opþacenie podatku ĻwiĢtynnego, naþo-

Ňyþ embargo na eksport pieniĢdza. Tylko w swojej wþasnej czħĻci prowin-

cji przechwyciþ przemyt ponad dwudziestu funtw zþota przeznaczonego

dla ĻwiĢtyni w Jerozolimie. Taka iloĻę zþota stanowiþa podatek od co naj-

mniej 11.000 ludzi. BiorĢc pod uwagħ, Ňe kobiety i dzieci byþy od opþaty

zwolnione, a wielu ņydom zapewne udaþo siħ uniknĢę odebrania pieniħ-

dzy, moŇemy oszacowaę liczbħ ludnoĻci Ňydowskiej na okoþo 50.000.

ĺw. Paweþ nie zaþoŇyþ KoĻcioþa w Kolosach i nigdy go nie odwiedziþ.

Zalicza bowiem Kolosan i mieszkaıcw Laodycei do tych, ktrzy nigdy

nie poznali go osobiĻcie (2,1), nie ma jednak wĢtpliwoĻci, Ňe KoĻciþ

powstaþ pod jego kierownictwem. Podczas trzyletniego pobytu Ļw. Pawþa

w Efezie, caþa azjatycka prowincja podlegaþa ewangelizacji, a wiħc wszy-

scy mieszkaıcy, zarwno Grecy jak ņydzi, mogli usþyszeę sþowo Paıskie

(Dz 19,10). Kolosy leŇaþy okoþo stu mil od Efezu, niewĢtpliwie wiħc Ko-

Ļciþ powstaþ w czasie rozprzestrzeniania ewangelii. Nie wiemy kto byþ

zaþoŇycielem, ale mgþ to byę Epafras, opisywany jako umiþowany wspþ-

sþuga Ļw. Pawþa i wierny przeþoŇony KoĻcioþa w Kolosach, þĢczony na-

stħpnie rwnieŇ z Hierapolis i Laodycei (Kol 1,7; 4,12.13). JeŇeli nawet

Epafras nie byþ zaþoŇycielem zboru, na pewno byþ odpowiedzialny za caþy

okrħg.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: